Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 18 czerwca 2014 roku

Sąd Okręgowy w Bydgoszczy IV Wydział Karny Odwoławczy
w składzie:

Przewodniczący SSO Adam Sygit - sprawozdawca

Sędziowie SO Małgorzata Lessnau-Sieradzka

SR del. do SO Jakub Kościerzyński

Protokolant st. sekr. sądowy Aleksandra Deja - Lis

przy udziale Gizeli Kubickiej- prokuratora Prokuratury Okręgowej
w Bydgoszczy

po rozpoznaniu w dniu 18 czerwca 2014 roku

sprawy S. S.

oskarżonego z art. 244 k.k.

na skutek apelacji wniesionej przez prokuratora

od wyroku Sądu Rejonowego w Bydgoszczy

z dnia 27 lutego 2014 roku sygn. akt XVI K 204/14

zmienia zaskarżony wyrok w ten sposób, że: orzeczoną karę pozbawienia wolności obniża do 6 (sześciu) miesięcy (punkt 1 wyroku), uchyla orzeczenia o warunkowym zawieszeniu wykonania kary pozbawienia wolności (punkt 2 wyroku) i o wymierzeniu kary grzywny (punkt 3 wyroku), w punkcie 4 wyroku na podstawie art. 63 § 1 k.k. okres zatrzymania w dniu 23 grudnia 2013 roku zalicza na poczet orzeczonej kary pozbawienia wolności; w pozostałym zakresie zaskarżony wyrok utrzymuje w mocy; wymierza oskarżonemu opłatę za obie instancje w kwocie 120 (stu dwudziestu) złotych i zwalnia go od zapłaty wydatków postępowania odwoławczego, obciążając nimi Skarb Państwa.

Sygn. akt IV Ka 416/14

UZASADNIENIE

Wyrokiem Sądu Rejonowego w Bydgoszczy z dnia 27 lutego 2014 roku, wydanym w sprawie o sygnaturze akt XVI K 204/14, oskarżonego S. S. uznano za winnego tego, że w dniu 23 grudnia 2013 roku o godzinie 12:10 w B. na ul. (...), prowadził samochód osobowy marki (...) o nr rej. (...), pomimo orzeczonego - wyrokiem Sądu Rejonowego w Bydgoszczy z dnia 20.10.2009 roku sygn. akt XVI K 40/09 - zakazu prowadzenia pojazdów mechanicznych na okres 8 lat, obowiązującego od dnia 28.10.2009 roku do dnia 28.10.2017 roku, tj. za winnego popełnienia występku z art. 244 k.k. i za to, na podstawie art. 244 k.k., wymierzono mu karę roku pozbawienia wolności. Na podstawie art. 69 § 1 k.k. i art. 70 § 1 pkt 1 k.k. jej wykonanie warunkowo zawieszono na okres czterech lat tytułem próby. Na podstawie art. 71 § 1 k.k. wymierzono oskarżonemu karę 30 stawek dziennych grzywny, przyjmując jedną stawkę w wysokości 20 złotych. Na podstawie art. 63 § 1 k.k. na poczet orzeczonej kary grzywny zaliczono okres zatrzymania w dniu 23 grudnia 2013 roku. Ponadto zasądzono od oskarżonego na rzecz Skarbu Państwa kwotę 240 złotych tytułem opłaty i obciążono go wydatkami poniesionymi w sprawie.

Od powyższego orzeczenia apelację wniósł oskarżyciel publiczny, zaskarżając je w zakresie rozstrzygnięcia o karze na niekorzyść obwinionego i zarzucając błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia i mający wpływ na jego treść a wyrażający się w błędnym przyjęciu, że istnieje pozytywna prognoza kryminologiczna wobec oskarżonego, co skutkowało warunkowym zawieszeniem wykonania orzeczonej kary pozbawienia wolności w sytuacji, gdy właściwa analiza okoliczności podmiotowych i przedmiotowych popełnionego przez niego czynu, w tym uprzednia karalność oskarżonego, sprzeciwia się takiemu rozwiązaniu, wnosząc o zmianę zaskarżonego wyroku poprzez uchylenie punktu 2, 3 i 4 sentencji wyroku.

Sąd odwoławczy zważył, co następuje:

Apelacja okazał się częściowo zasadna i skutkowała zmianą wyroku na niekorzyść oskarżonego.

Ponieważ w przedmiotowej sprawie nie zakwestionowano ustaleń faktycznych a poczynionych przez Sąd Rejonowy w Bydgoszczy odnośnie przestępczego zachowania S. S., należy się ograniczyć jedynie do stwierdzenia, że po prawidłowym przeprowadzeniu postępowania dowodowego w sposób jednoznaczny ustalono, iż oskarżony dopuścił się popełnienia czynu, kwalifikowanego jako przestępstwo z art. 244 k.k. czyli czynu zagrożonego karą do trzech lat pozbawienia wolności.

Słusznie rzecznik oskarżenia publicznego zakwestionował możliwość zastosowania wobec oskarżonego w przedmiotowej sprawie instytucji oddziaływania probacyjnego w postaci warunkowego zawieszenia wykonania orzeczonej kary pozbawienia wolności, uznając takie rozstrzygnięcie – oceniając treść całości środka zaskarżenia - właściwie nie tyle za wynik błędnych ustaleń, ale błędnej oceny okoliczności faktycznych ustalonych w sprawie, w szczególności odnośnie cech podmiotowych sprawcy. Sąd odwoławczy przychyla się do ostatecznie wyrażonego przez apelującego wniosku, iż błędnie sąd I instancji uznał, że warunki i właściwości osobiste oskarżonego oraz jego dotychczasowy sposób życia pozwalają na przypuszczenie, że pomimo nie wykonania kary pozbawienia wolności, sam fakt kolejnego skazania wpłynie na niego wychowawczo i w przyszłości będzie on przestrzegał porządku prawnego.

Oskarżony przedmiotowego przestępstwa dopuścił się będąc osobą już wcześniej wielokrotnie karaną sądownie (k. 18-19, 25-26) i działając po odbyciu ostatniej kary w okresie wyznaczonym przez sąd penitencjarny jako próba związana z udzielonym mu warunkowym przedterminowym zwolnieniem ze sprawy XVI K 40/09 (k. 26). Fakt wcześniejszej karalności oskarżonego, uwzględniając ilość skazań oraz rodzaj przypisanych czynów, w tym za przestępstwo przeciwko bezpieczeństwu w komunikacji, dowiódł iż skorzystanie z warunkowego zawieszenia wykonania kary było bezzasadne. W ocenie sądu odwoławczego brak jest – jak to słusznie postrzega skarżący - w stosunku do oskarżonego takich okoliczności, które przemawiałyby za orzeczeniem wobec niego kary pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem jej wykonania i czyniły takie rozstrzygnięcie racjonalnym oraz realizującym ustawowo określone cele kary.

Art. 69 § 1 i 2 k.k. ustanawia, prawo sądu do oceny tej sytuacji, w której wykonanie orzeczonej kary pozbawienia wolności należałoby warunkowo zawiesić. Ta instytucja oddziaływania probacyjnego nie może być jednak zastosowana wtedy, gdy charakter sprawy, okoliczności towarzyszące popełnieniu przestępstwa, jego społeczna szkodliwość, ale także i cechy sprawcy czy wreszcie wzgląd na społeczne oddziaływanie kary, przeciwko temu przemawiają. Analiza wszystkich powyższych okoliczności prowadziła do wniosku, iż brak jest przesłanek a wymaganych regulacją ustawową aby z takiej formy złagodzenia odpowiedzialności karnej móc skorzystać wobec podsądnego w tej sprawie.

Okoliczności podniesione przez sąd I instancji nie mogą wyżej wskazanych przesłanek negować i prowadzić do orzeczenia kary z warunkowym zawieszeniem jej wykonania. Byłby to przejaw pobłażliwości nieuzasadnionej okolicznościami sprawy oraz stanowił o nieuwzględnieniu - w sposób prawidłowy - dyrektyw wymiaru kary, czyniąc ją niewspółmiernie łagodną, w szczególności wobec negatywnych cech podmiotowych sprawcy.

Zgodnie z regulacją art. 58 § 1 k.k. karę pozbawienia wolności bez warunkowego zawieszenia jej wykonania należy orzec tylko wtedy, gdy jest to bezwzględnie konieczne czyli gdy inna forma represji karnej nie jest w stanie spełnić celów kary wobec sprawcy. Przy analizowaniu tej kwestii sąd musi wziąć pod uwagę postawę oskarżonego, jego właściwości i warunki osobiste, dotychczasowy sposób życia, zachowanie po popełnieniu przestępstwa oraz pozytywną prognozę kryminologiczną a zawierającą się w uznaniu, iż zawieszenie wykonania kary będzie wystarczające aby powstrzymać go przed powrotem do przestępstwa. W ocenie Sądu Okręgowego w Bydgoszczy okoliczności przedmiotowej sprawy i okoliczności dotyczące osoby sprawcy wskazywały jednoznacznie, że wymierzenie kary bezwzględnej pozbawienia wolności będzie jedyną karą pozwalającą na osiągnięcie wobec sprawcy wszystkich jej celów, nie tylko w zakresie prewencji szczególnej, ale i ogólnej. Kara ma na celu również kształtowanie społecznie pożądanej postawy podsądnego a zwłaszcza ma wdrażać go do poszanowania zasad współżycia społecznego oraz przestrzegania porządku prawnego i tym samym przeciwdziałać powrotowi do przestępstwa.

Jednocześnie przyjęto, że sam wymiar kary bezwzględnej pozbawienia wolności winien zostać zmniejszony do sześciu miesięcy. Taka kara w pełni odzwierciedla społeczną szkodliwość przedmiotowego czynu, uwzględniając zarówno zakres ustawowego zagrożenia, jak i okoliczności jego popełnienia i stanowić będzie wystarczającą reakcję prawnokarną na naruszenie normy postępowania chronionej sankcją karną. W ocenie sądu odwoławczego kara krótkotrwała acz bezwzględna pozbawienia wolności, spowoduje że podsądny może ostatecznie zrozumie naganność swego dotychczasowego postępowania, trwale zmieni dotychczasowy tryb życia, przekona się o konieczności przestrzegania podstawowych zasad porządku prawnego a oddziaływanie resocjalizacyjne względem oskarżonego pozwala przypuszczać, że po zakończeniu odbywania kary będzie on tak kierował swoim życiem, aby w przyszłości nie naruszać już norm chronionych sankcją prawa karnego. Jednocześnie należy podnieść, że oskarżony i w chwili popełnienia przestępstwa musiał zdawać sobie sprawę z naganności takiego postępowania i tym samym godził się z ewentualnymi skutkami takiego zachowania, wobec czego odwoływanie się w chwili obecnej do sytuacji osobistej i rodzinnej (w tym stanu zdrowia matki) nie mogło przynieść zakładanego efektu.

Wobec powyższego argumentację skarżącego, sprowadzającą się de facto jedynie do zakwestionowania wniosków wyciągniętych przez Sąd Rejonowy w Bydgoszczy z prawidłowo ustalonych faktów (art. 454 § 2 k.p.k.), a w szczególności dotyczących okoliczności popełnienia przedmiotowego czynu i wcześniejszej karalności sądowej, uznano za uprawnioną i potwierdzoną okolicznościami przedmiotowej sprawy. Sama odmienna ocena znaczenia określonego faktu przez sąd odwoławczy, która wpłynęła na zmianę orzeczenia co do kary, nie oznacza, że doszło do zmiany ustalenia faktycznego, przyjętego za podstawę zaskarżonego wyroku ( vide: postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 28 czerwca 2006 roku w sprawie V KK 491/05).

Dlatego zmieniono zaskarżony wyrok, zmniejszając wymiar orzeczonej kary do sześciu miesięcy, uchylając orzeczenie o warunkowym zawieszeniu jej wykonania i o karze grzywny, orzeczonej na podstawie art. 71 § 1 k.k. Jednocześnie, na podstawie art. 63 § 1 k.k., okres zatrzymania zaliczono na poczet kary pozbawienia wolności. W pozostałej części utrzymano zaskarżony wyrok w mocy. Wobec zmiany wymiaru kary, zgodnie z art. 10 ust. 1 w zw. z art. 2 ust. 1 pkt 2 ustawy o opłatach w sprawach karnych wymierzono jedną opłatę za obie instancje w kwocie 120 złotych. Orzeczenie kary bezwzględnej, aktualna sytuacja materialna oskarżonego oraz jego ograniczone zdolności zarobkowe skutkowały zwolnieniem go z obowiązku uiszczenia wydatków postępowania odwoławczego, którymi obciążono Skarb Państwa.