Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

W., dnia 14-03-2014 r.

Sąd Rejonowy dla Wrocławia-Śródmieścia we Wrocławiu IX Wydział Cywilny

w składzie:

Przewodniczący: SSR Tomasz Zawiślak

Protokolant:Agnieszka Baca Domin

po rozpoznaniu w dniu 14-03-2014 r. we W.

na rozprawie

sprawy z powództwa Z. M.

przeciwko A. S.

- o zapłatę

I.  oddala powództwo;

II.  zasądza od powoda na rzecz pozwanej kwotę 1217 zł tytułem zwrotu kosztów procesu.

Sygn. akt. IX C 1104/13

UZASADNIENIE

Powód Z. M. wniósł o zasądzenie od pozwanej A. S. kwoty 6.910,62 zł wraz z odsetkami ustawowymi liczonymi od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty oraz kosztami procesu.

Uzasadniając roszczenie powód wskazał, że w dniu 18.11.2005r. strony zawarły umowę sprzedaży udziału wynoszącego 4/5 części w spółdzielczym własnościowym prawie do lokalu mieszkalnego nr (...) położonego przy ul. (...) we W.. Podał, że strony jako współposiadacze spółdzielczego prawa do lokalu zgodnie postanowiły wynajmować ten lokal, z czego pozwana zawarła dwie umowy najmu, pierwszą w dniu 29.03.2010r. z miesięcznym czynszem w wysokości 1500 zł na okres od dnia 01.04.2010r. do 31.04.2012r., faktycznie jednak lokal według twierdzeń powoda wynajmowany był przez 15 miesięcy. Powód za ten okres żąda zwrotu 1/5 czynszu otrzymanego przez pozwaną od najemcy tj. po 300 zł miesięcznie. Kolejną umowę zawarła pozwana 23.11.2011r., na okres 6 miesięcy, z czynszem określonym na 1.400 zł, z czego powód domaga się 1/5 tej kwoty tj. po 280 zł miesięcznie. Powód podał, że pomimo wezwań do zapłaty kierowanych do pozwanej, nie uzyskał przysługującej mu części pobieranego przez pozwaną czynszu.

Nakazem zapłaty w postępowaniu upominawczym z dnia 14.05.2013r. powództwo zostało uwzględnione w całości.

W sprzeciwie od powyższego nakazu zapłaty pozwana wniosła o oddalenie powództwa w całości i zasądzenie od powoda na rzecz pozwanej kosztów procesu. Przyznała, że strony łączyła współwłasność spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego. Pozwana powołała się jednak na treść zawartej przez strony ugody sądowej z dnia 15.06.2012r. zawartej w trakcie postępowania z wniosku pozwanej o zniesienie współwłasności spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu, w treści której strony zgodnie postanowiły, że wyczerpuje ona ich wzajemne roszczenia z tytułu współwłasności tego prawa. Nadto pozwana zarzuciła, że zawierając z powodem ugodę zrezygnowała również z roszczenia przeciwko niemu o zapłatę udziału za zadłużenie mieszkania wobec Spółdzielni Mieszkaniowej, które powstało podczas wyłącznego dysponowania mieszkaniem przez powoda oraz roszczenia o zapłatę udziału w kosztach remontu lokalu, kosztach pośredników wynajęcia nieruchomości, kosztach podatków, które ponosiła wyłącznie pozwana. W treści ugody strony postanowiły o wzajemnych potrąceniach wzajemnych rozliczeń dotyczących korzystania z rzeczy.

W piśmie procesowym z dnia 25.10.2013r. powód przyznał, że w dniu 15.06.2012r. strony zawarły ugodę sądową. Zarzucił jednak, że zgodnie z wolą stron ugoda nie obejmowała roszczeń z tytułu najmu lokalu, na podstawie którego pozwana otrzymała nienależne jej świadczenie oraz że ugoda zawarta w trybie nieprocesowym, nie może odnosić się do roszczeń, które mogą być dochodzone jedynie w trybie procesowym. Zaprzeczył też, jakoby wyraził zgodę na uregulowanie w ugodzie roszczeń przysługujących my z tytułu umów najmu. Powód zarzucał też, że w toku postępowania o zniesienie współwłasności został pouczony przez Przewodniczącego, że ugoda nie obejmuje roszczeń związanych z pożytkami z tytuł korzystania z rzeczy, w tym czynszu najmu pobieranego przez pozwaną.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Powód na podstawie przydziału lokalu z 30.09.1999r. uzyskał spółdzielcze prawo do lokalu mieszkalnego nr (...), znajdującego się w zasobie Spółdzielni Mieszkaniowej (...) we W. położonego we W. przy ul. (...).

Okoliczność bezsporna

W dniu 18 listopada 2008r. powód sprzedał pozwanej udział wynoszący 4/5 części w spółdzielczym własnościowym prawie do lokalu mieszkalnego nr (...). położonego we W. przy ul. (...).

Dowód: umowa sprzedaży – Akt notarialny Rep. (...) nr (...)z dnia 18.11.2005r. k. 8-11

W dniu 29.03.2010r. A. S. i Z. M. zawarli z S. K. umowę najmu lokalu mieszkalnego położonego we W. przy ul. (...) na czas określony od 01.04.2010r. do 31.04.2012r.

Strony ustaliły czynsz najmu na kwotę 1500 zł., płatnego z góry do 10. dnia każdego miesiąca na konto bankowe wynajmującego nr 1. tj. A. S.. (§ 7 ust. 1 i 5).

Umowę za wynajmujących podpisała A. S..

Dowód: umowa najmu lokalu mieszkalnego z dnia 26.03.2010r. k. 12-14

pełnomocnictwo z dnia 29.03.2010r. k. 19

W dniu 23.11.2011r.. A. S. i Z. M. zawarli z (...) S.A. w Z. umowę najmu lokalu mieszkalnego położonego we W. przy ul. (...) na czas określony od 02.01.2012r. do 31.12.2012r.

Strony ustaliły wysokość czynszu najmu na kwotę 1400 zł, płatnego z góry do 5. dnia każdego miesiąca na konto bankowe wynajmującego nr 1. tj. A. S.. (§ 3 ust. 1 i 4).

Umowę za wynajmujących podpisała A. S..

Dowód: umowa najmu lokalu mieszkalnego z dnia 23.11.2011r. k. 15-18

pełnomocnictwo z dnia 29.03.2010r. k. 19

W dniu 15.06.2012r. A. S. i Z. M. podczas postępowania o zniesienie współwłasności spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego nr (...). położonego we W. przy ul. (...), zawarły ugodę sądową, na mocy której zgodnie zniosły współwłasność powyższego prawa, w ten sposób, że przeniosły go na wyłączną własność wnioskodawczyni A. S., z obowiązkiem spłaty udziału uczestnika postępowania Z. M., w kwocie 60.000 zł oraz postanowiły zgodnie, że ugoda wyczerpuje ich wzajemne roszczenia z tytułu współwłasności tego prawa. (§ 1 i 5)

Dowód: akta sprawy VI Ns 94/11 Sądu Rejonowego dla Wrocławia – Krzyków we Wrocławiu VI Wydział Cywilny ( ugoda sądowa z dnia 15.06.2012r. k. 72-75)

Strony w toku postępowania o zniesienie współwłasności poruszały kwestie rozliczeń związanych z czynszem najmu oraz zadłużeniem mieszkania powstałego gdy jego posiadaczem był uczestnik w okresie od 2005r. do 2009r. Pozwana podnosiła, że spłaciła zadłużenie mieszkania, wyremontowała je w całości z własnych środków, kupiła meble, ponosiła koszty wynagrodzenia pośredników, opłacała podatek od wynajmu oraz opłaty do spółdzielni, których to kosztów uczestnik jej nie zwrócił. Uczestnik wskazywał na swoje roszczenie z tytułu czynszu najmu uzyskanego przez wnioskodawczynię.

Dowód: akta sprawy VI Ns 94/11 Sądu Rejonowego dla Wrocławia – Krzyków we Wrocławiu VI Wydział Cywilny (pisma procesowe stron, protokoły rozpraw z dnia 23.03.2012r., 15.06.2012r.)

przesłuchanie pozwanej k.51

Na rozprawie w dniu 15.06.2012r. w toku postępowania o zniesienie współwłasności Przewodniczący pouczył uczestnika (powoda) działającego bez profesjonalnego pełnomocnika o skutkach prawnych zawarcia ugody. Inne pouczenia nie były udzielane.

Dowód: akta sprawy VI Ns 94/11 Sądu Rejonowego dla Wrocławia – Krzyków we Wrocławiu VI Wydział Cywilny ( protokół rozprawy z dnia 15.06.2012r. k. 72-74)

Wezwanie do zapłaty kwoty 1.728,82 zł skierowane do pozwanej w dniu 05.03.2013r. pozostało bezskuteczne.

Dowód: wezwanie do zapłaty z dnia 05.03.2013r. k. 20 wraz z potwierdzeniem nadania i rozliczeniem szczegółowym k. 21

Wezwanie do zapłaty kwoty 5.181,80 zł skierowane do pozwanej w dniu 05.03.2013r. pozostało bezskuteczne.

Dowód: wezwanie do zapłaty z dnia 05.03.2013r. k.22 wraz z potwierdzeniem nadania i rozliczeniem szczegółowym k. 23

Sąd zważył, co następuje:

Powództwo nie zasługiwało na uwzględnienie.

W niniejszej sprawie bezsporną pozostawała okoliczność zawarcia przez strony umowy sprzedaży udziału w spółdzielczym własnościowym prawie do ww. lokalu mieszkalnego oraz treść tej umowy, a nadto okoliczność zawarcia przez pozwaną, umocowaną przez powoda umowy najmu przedmiotowego lokalu i pobierania z tego tytułu czynszu.

W pozostałym zakresie okoliczności faktyczne ustalił Sąd na podstawie dowodów z dokumentów przedłożonych przez strony oraz akt sprawy o zniesienie współwłasności sygn. akt VI Ns 94/11, a w szczególności pism stron złożonych w toku tego postępowania, protokołów rozpraw oraz treści ugody sądowej z 15.06.2012r., a nadto przesłuchania.

Sąd oddalił wniosek o nakazanie złożenia rachunku bankowego pozwanej, z uwagi na brak znaczenia tego dowodu dla rozstrzygnięcia sprawy.

Wskazać należy, że ugoda zawarta przed sądem, której osnowę wciąga się do protokołu, nie korzysta z powagi rzeczy osądzonej, gdyż ta przynależna jest tylko prawomocnym orzeczeniom stanowiącym osądzenie sprawy (np. wyrokom). Stanowi ona natomiast tytuł egzekucyjny w rozumieniu art. 777 § 1 pkt 1 kpc i w tym znaczeniu zrównana jest z prawomocnym wyrokiem sądowym. Ugoda sądowa kształtuje stan prawny wyrażający się w rzeczy ugodzonej ( res transacta), stąd też w razie ponownego wytoczenia powództwa o roszczenie objęte treścią ugody sądowej pozwany może podnieść tzw. zarzut rzeczy ugodzonej, co w przypadku jego uwzględnienia prowadzi do oddalenia powództwa. Zdaniem Sądu, z całokształtu zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego wynika, że w niniejszej sprawie zarzut ten podniesiony został przez pozwaną skutecznie, a roszczenie powoda korzysta w całości z powagi rzeczy ugodzonej o której mowa powyżej. Tym samym nie może ono zostać uwzględnione. Przede wszystkim, ugoda sądowa może dotyczyć zarówno stosunku prawnego będącego przedmiotem postępowania sądowego, jak i stosunku prawnego nieobjętego postępowaniem w konkretnej sprawie. Może ona także wykraczać poza przedmiot objęty postępowaniem.

Ugoda zawarta przez strony w toku postępowania o zniesienie współwłasności obejmowała swoim zakresem także roszczenia uzyskane w związku z czerpaniem pożytków z przedmiotu współwłasności, a więc także z tytułu czynszu najmu. Świadczy o tym pośrednio treść art. 618 § 1 i 2 k.c., obligując Sąd do rozstrzygania w toku postępowania działowego także o wzajemnych roszczeniach współwłaścicieli z tytułu posiadania rzeczy i określając przedmiot sprawy, w toku której strony zawarły ugodę. Roszczenia związane z czerpaniem pożytków dotyczą prawa współwłasności i posiadania i są objęte postępowaniem o zniesienie współwłasności. Na tej podstawie nie zachodzą podstawy do przyjęcia, że roszczenie powoda jest wyłączone ze wskazanego wyżej zakresu. Mając na uwadze powyższe, nie jest prawdopodobne twierdzenie powoda, by Przewodniczący w sprawie o zniesienie współwłasności udzielił w tym zakresie pozwanemu innych pouczeń, co byłoby rażąco sprzeczne z treścią przepisu. Okoliczność taka nie wynika też z treści protokołów rozpraw przeprowadzonych w tym postępowaniu. Brak jest w protokole informacji, że uczestnik nie zrozumiał pouczenia, czy też, że wnosi o odroczenie terminu rozprawy. Tym samym należy przyjąć, że ugoda obejmuje swoją treścią zgłoszone w toku postępowania wszelkie roszczenia, które wynikają ze stosunku współwłasności.

Jak zgodnie podkreśla się w orzecznictwie, postępowanie o zniesienie współwłasności ma na celu rozstrzygnięcie o całokształcie stosunków prawnych łączących współwłaścicieli do chwili zniesienia współwłasności. W szczególności w toku tego postępowania sąd rozstrzyga wszelkie spory o wzajemne roszczenia współwłaścicieli rozpoznawane również w trybie procesowym dotyczące wzajemnych roszczeń współwłaścicieli z tytułu posiadania rzeczy (zob. uchwała SN z dnia 31 października 1968 r., III CZP 74/68, OSNC 1969, nr 4, poz. 66; uchwała SN z dnia 29 września 1969 r., III CZP 48/69, OSNC 1970, nr 4, poz. 58; uchwała pełnego składu Izby Cywilnej SN z dnia 15 grudnia 1969 r., III CZP 12/69, OSNC 1970, nr 3, poz. 39; uchwała SN z dnia 26 marca 1970 r., III CZP 7/70, OSNC 1970, nr 12, poz. 219; uchwała SN z dnia 4 lipca 1980 r., III CZP 42/80, OSNC 1980, nr 12, poz. 232; uchwała SN z dnia 11 marca 1985 r., III CZP 7/85, OSNC 1985, nr 11, poz. 170; uchwała SN z dnia 27 marca 1986 r., III CZP 3/86, OSNC 1987, nr 2-3, poz. 27).

Do wzajemnych roszczeń współwłaścicieli z tytułu posiadania rzeczy zalicza się przede wszystkim roszczenia związane z korzystaniem z rzeczy wspólnej, pobieraniem z niej pożytków i przychodów oraz dokonanych nakładów. Powyższe reguły stosuje się odpowiednio do spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu. W świetle powyższego, mając na względzie rodzaj zgłaszanych w toku postępowania działowego roszczeń oraz treść pism procesowych stron wielokrotnie te roszczenia zgłaszających, nie ma zdaniem Sądu wątpliwości, że treść § 5 ugody obejmowała także roszczenia zgłoszone przez powoda.

Mając na względzie, że strony pozostawały w sporze co do zakresu zapisu § 5 ugody, należało dokonać wykładni oświadczeń woli stron. Sąd badał przede wszystkim, czy strony nie rozumiały tego zapisu odmiennie, oraz czy w jego brzmieniu wyraziły zgodny zamiar i wspólną wolę. Wskazać należy bowiem, że w myśl art. 917 § 1 k.c. przez ugodę strony czynią sobie wzajemne ustępstwa w zakresie istniejącego między nimi stosunku prawnego w tym celu, aby uchylić niepewność co do roszczeń wynikających z tego stosunku lub zapewnić ich wykonanie albo by uchylić spór istniejący lub mogący powstać. Do samej istoty ugody należy więc rezygnacja przez stronę z części swoich żądań. Ustępstwa wzajemne stron należy jednak pojmować subiektywnie (a więc odnosić je nie do rzeczywistej treści stosunku prawnego, ale przekonania każdej ze stron co do wielkości i wagi poszczególnych roszczeń z niego wynikających) i bardzo szeroko. Przez ustępstwa trzeba rozumieć jakiekolwiek umniejszenie uprawnień własnych strony lub zwiększenie uprawnień drugiej strony stosunku prawnego, czy też jakąkolwiek rezygnację z pierwotnie zajmowanego przez stronę stanowiska. (wyrok SN z 2.12. 2011 r., III PK 28/11; postanowienie SA w Szczecinie z dnia 29.03.2013 r., I ACz 1181/12).

Wskazany § 5 ugody zawiera najczęściej stosowaną w praktyce formułę określającą tego typu zobowiązania stron. Zdaniem Sądu, rozważając wolę stron w kontekście całego postępowania o zniesienie współwłasności wyrażoną zarówno podczas przesłuchania jak i w pismach procesowych, ich intencją było uregulowanie wszelkich wzajemnych roszczeń zgłoszonych w toku tego postępowania. Klauzula ta miała zdaniem Sądu na celu de facto zwolnienie z długu każdej ze stron ugody, przy czym należy tu podkreślić, że pozwana także zgłaszała szereg roszczeń, z których dochodzenia zrezygnowała zawierając przedmiotową ugodę. Nie sposób uznać, aby intencją stron oraz za zgodą pozwanej, zapisem § 5 objęto jedynie roszczenia pozwanej, pozostawiając powodowi możliwość dochodzenia jego należności na przyszłość. Zasady logiki i doświadczenie życiowe wskazują, że nieprawdopodobnym jest, że strony zawarły ugodę, pozostawiając tylko jednej z nich możliwość dochodzenia jeszcze innych roszczeń wynikających z tego samego stosunku prawnego. Oczywistym jest w kontekście powyższego, że intencją stron w zawarciu ugody było definitywne zakończenie sporu związanego ze wspólnym prawem i objęcie nią wszelkich wzajemnych roszczeń, zwłaszcza że taki sposób uregulowania tej kwestii jest regułą, szczególnie w postępowaniach działowych. Gdyby strony zamierzały uregulować tę kwestię w sposób odmienny, zastrzegłyby to wprost w treści ugody.

Mając więc na względzie powyższe okoliczności oraz fakt, że ugoda została zawarta przed sądem jak również stanowisko pozwanej wyrażone podczas przesłuchania, nie sposób przyjąć, że zgodny zamiar stron obejmował inne rozwiązanie sporu niż jego definitywne zakończenie, dokonanie wzajemnych rozliczeń i wykluczenie możliwości dochodzenia jakichkolwiek roszczeń związanych z lokalem w przyszłości.

Mając na uwadze powyższe, Sąd oddalił powództwo w całości.

O kosztach postępowania Sąd orzekł w oparciu o art. 98 § 1 i 3 k.p.c. Na należne pozwanej koszty składały się koszty zastępstwa procesowego w kwocie 1.217 zł (§ 2 ust. 1 oraz § 6 pkt 4 rozporządzenia M.S. z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu), opłata skarbowa od pełnomocnictwa w kwocie 17,00 zł. W ocenie Sądu rodzaj i stopień zawiłości sprawy oraz niezbędny nakład pracy adwokata nie uzasadniały przyznania opłaty w wysokości wyższej od stawki minimalnej.