Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 23 czerwca 2014 r.

Sąd Okręgowy w Przemyślu III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie następującym :

Przewodniczący: SSO Anna Kicman

Protokolant: st. sekr. sądowy Ewelina Kowalska

po rozpoznaniu w dniu 23 czerwca 2014 r. w Przemyślu

na rozprawie

sprawy R. N.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddziałowi w R.

o emeryturę

na skutek odwołania R. N.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału w R.

z dnia 5 marca 2014 r. , znak: (...)

zmienia zaskarżoną decyzję w ten sposób, że przyznaje wnioskodawcy R. N. prawo do emerytury, począwszy od dnia 14 lutego 2014 r.

Sygn. akt III U 442/14

UZASADNIENIE

wyroku z dnia 23 czerwca 2014 r.

Decyzją z dnia 5 marca 2014 r., znak: (...) Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w R. odmówił wnioskodawcy R. N. prawa do emerytury.

W podstawie prawnej powołano art. 184 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych
(Dz. U. z 2009 Nr 153, poz. 1227 ze zm.) oraz § 4 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. z 1983 r. Nr 8, poz. 43 ze zm.).

W uzasadnieniu wskazano, że Zakład odmówił przyznania emerytury, ponieważ na dzień 1 stycznia 1999 r. wnioskodawca nie udokumentował 15 lat pracy w szczególnych warunkach, wykonywanej stale i w pełnym wymiarze czasu pracy. Zakład przyjął za udowodnione na dzień 1 stycznia 1999 r. okresy nieskładkowe w wymiarze 3 miesięcy i 8 dni; składkowe – 28 lat i 20 dni; łącznie – 28 lat, 3 miesiące i 28 dni, w tym w szczególnych warunkach – 13 lat, 1 miesiąc i 9 dni. Zakład nie uwzględnił okresu od 2 grudnia 1985 r. do 31 grudnia 1998 r. z tytułu zatrudnienia
w Gospodarstwie (...) (...) w M., ponieważ nie został dostatecznie udowodniony (brak świadectwa wykonywania pracy w szczególnych warunkach).

Odwołanie od powyższej decyzji złożył w dniu 12 marca 2014 r. wnioskodawca R. N..

Na uzasadnienie swojego stanowiska wnioskodawca podał,
że pracował w szczególnych warunkach w charakterze kierowcy ciągnika
w Gospodarstwie (...) (...) w P. – Zakład (...) od 2 grudnia 1985 r. do 30 kwietnia 1999 r., stale i w pełnym wymiarze czasu pracy.

W odpowiedzi na odwołanie Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w R. wniósł o jego oddalenie, podtrzymując stanowisko zawarte
w zaskarżonej decyzji.

Sąd Okręgowy w Przemyślu – Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

ustalił następujący stan faktyczny:

Wnioskodawca R. N., ur. (...), w dniu 30 stycznia 2014 r. złożył wniosek o emeryturę, zaznaczając w nim, iż nie jest członkiem otwartego funduszu emerytalnego.

Wnioskodawca przedłożył dokumentację potwierdzającą przebieg zatrudnienia, z której wynikało, że był on zatrudniony w szczególnych warunkach w Przedsiębiorstwie Państwowej (...)
w P. w okresie od 4 lipca 1972 r. do 21 kwietnia 1973 r. i od 17 kwietnia 1975 r. do 14 października 1976 r. na stanowisku kierowcy samochodu ciężarowego o dopuszczalnym ciężarze całkowitym powyżej 3,5 tony oraz od 15 października 1976 r. do 30 listopada 1985 r. na stanowisku kierowcy autobusu o liczbie miejsc powyżej 15, stale i w pełnym wymiarze czasu pracy.

Wnioskodawca przedłożył organowi rentowemu również świadectwo pracy z dnia 30 kwietnia 1999 r. wydane przez Gospodarstwo (...) (...) w P. – Zakład (...), z którego wynika, że był on zatrudniony w tym zakładzie pracy od 2 grudnia 1985 r. do 30 kwietnia 1999 r., w pełnym wymiarze czasu pracy, na stanowiskach mechanika maszyn rolniczych i kierowcy ciągnika, z tym że w punkcie 8 tego świadectwa zapisano, iż wnioskodawca wykonywał pracę w szczególnych warunkach od 2 grudnia 1985 r. do 30 kwietnia 1999 r. jako kierowca ciągnika.

Na podstawie całości zgromadzonej w aktach rentowych dokumentacji, decyzją z dnia 5 marca 2014 r., ZUS odmówił wnioskodawcy R. N. prawa do emerytury, ponieważ na dzień 1 stycznia 1999 r. wnioskodawca nie udokumentował 15 lat pracy w szczególnych warunkach, wykonywanej stale i w pełnym wymiarze czasu pracy.

Zakład przyjął za udowodnione na dzień 1 stycznia 1999 r. okresy nieskładkowe w wymiarze 3 miesięcy i 8 dni; składkowe – 28 lat i 20 dni; łącznie – 28 lat, 3 miesiące i 28 dni, w tym w szczególnych warunkach – 13 lat, 1 miesiąc i 9 dni.

Dowód – akta emerytalne wnioskodawcy:

- wniosek emerytalny z dnia 30.01.2014 r.,

- świadectwa pracy, świadectwo wykonywania prac w szczególnych warunkach,

- decyzja ZUS z dnia 5.03.2014 r.

Sąd ustalił nadto, że na podstawie umowy o pracę z dnia 2 grudnia 1985 r. wnioskodawca został zatrudniony w (...) M. na czas nieokreślony, w pełnym wymiarze czasu pracy na stanowisku mechanika. Wnioskodawcy powierzano również wydawanie paliwa pracownikom zakładu pracy, prowadzenie magazynu materiałów pędnych, olejów i smarów, posiadał on także uprawnienia spawacza. Wnioskodawca również pracował na ciągniku.

W okresie od 1 czerwca 1987 r. do 13 czerwca 1987 wnioskodawca był słuchaczem kursu operatorów kombajnów (...)i ukończył go z wynikiem pozytywnym.

Z zalegających w aktach osobowych angaży wynika, że od dnia 1 stycznia 1994 r. stanowisko R. N. określano jako pracownik produkcji zwierzęcej. Ponadto ze zbiorczych list płac nadesłanych przez (...) w R. wynika, że od 1 stycznia 1994 r. wnioskodawca został zaliczony do pracowników produkcji zwierzęcej, a później pracowników produkcji roślinnej. Od tego czasu
z pewnością wnioskodawca pracował już jako kierowca ciągnika, stale
i w pełnym wymiarze czasu pracy.

W okresie od wiosny do jesieni wnioskodawca pracował jako kierowca ciągnika głównie przy pracach polowych. Gospodarstwo rolne liczyło bowiem ponad 1700 ha. W zimie z kolei zajmował się dowożeniem paszy, słomy, siana i in. dla zwierząt hodowlanych.

Dowód:

- dokumentacja zalegająca w aktach osobowych z okresu zatrudnienia
w Gospodarstwie (...) (...) w P. Zakładzie w M.,

- rozwiązanie umowy o pracę za wypowiedzeniem z dnia 15 stycznia 1999 r. – k. 21,

- zbiorcze listy płac nadesłane przez (...)
w R.,

- zaświadczenia o ukończeniu kursu z dnia 13 czerwca 1987 r. oraz orzeczenia psychologiczne o zdolności do kierowania pojazdami silnikowymi z dnia 8.04.1987 r. i 13.05.1993 r., karta obiegowa zmiany z dnia 30.04.1999 r. – k. 32 (koperta),

- zeznania świadka M. I.,

- zeznania świadka R. K.,

- przesłuchanie wnioskodawcy.

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie dowodów
z dokumentów zgromadzonych w aktach emerytalnych wnioskodawcy
oraz w ramach toczącego się w sprawie sądowego postępowania dowodowego, których domniemanie prawdziwości wynika z art. 244 i nast. k.p.c.,
a ponadto ich wiarygodność nie została obalona przez żadną ze stron.

Sąd dokonując analizy zgromadzonej w trakcie prowadzonego
w sprawie postępowania dowodowego zwrócił uwagę, iż w aktach osobowych wnioskodawcy zalega umowa o pracę z dnia 2 grudnia 1985 r., na podstawie której wnioskodawca został zatrudniony w (...) M. na czas nieokreślony, w pełnym wymiarze czasu pracy, na stanowisku mechanika. Takie też stanowisko wynika z kolejnych angaży. Wnioskodawcy powierzano również wydawanie paliwa pracownikom zakładu pracy, prowadzenie magazynu materiałów pędnych, olejów i smarów, posiadał on uprawnienia spawacza. Zwrócić należy jednak uwagę, że w okresie od 1 czerwca 1987 r. do 13 czerwca 1987 r. wnioskodawca był słuchaczem kursu operatorów kombajnów (...) i ukończył go z wynikiem pozytywnym. Był ponadto poddawany badaniom psychologicznym w wyniku, których uzyskał orzeczenia z dnia 8 kwietnia 1987 r. i z dnia 13 maja 1993 r. o zdolności
do kierowania pojazdami silnikowymi. Wskazuje to pośrednio, że wnioskodawca od początku swojej pracy w tym zakładzie pracy pracował już jako kierowca ciągnika, na co wskazywali również przesłuchani w sprawie świadkowie i wnioskodawca, ale w tym czasie wykonywał też inne prace. Natomiast na mocy angażu z dnia 31 stycznia 1994 r. wnioskodawcy od dnia 1 stycznia 1994 r. powierzono stanowisko pracownika produkcji rolnej, takie też stanowisko wynika z kolejnych angaży z dnia 3 października 1995 r.
i z dnia 30 stycznia 1997 r. Również ze zbiorczych list płac nadesłanych przez (...)w R. wynika, że wnioskodawca został zaliczony od 1 stycznia 1994 r. do pracowników produkcji zwierzęcej, a następnie pracowników produkcji roślinnej. Pismem z dnia 15 stycznia 1999 r. dokonano rozwiązania z wnioskodawcą umowy o prace za wypowiedzeniem wskazując na stanowisko pracy wnioskodawcy jako kierowcy ciągnika. W jednym ze świadectw pracy z dnia 30 kwietnia 1999 r. wydanym przez Gospodarstwo (...) (...) w P. – Zakład (...) stwierdzono, że wnioskodawca był zatrudniony w tym zakładzie pracy od 2 grudnia 1985 r. do 30 kwietnia 1999 r., w pełnym wymiarze czasu pracy, na stanowiskach mechanika maszyn rolniczych i kierowcy ciągnika, z tym że w punkcie 8 tego świadectwa zapisano, iż wnioskodawca wykonywał pracę w szczególnych warunkach od 2 grudnia 1985 r. do 30 kwietnia 1999 r. jako kierowca ciągnika. Ponadto zaś z zeznań przesłuchanych w sprawie świadków M. W. i R. K. oraz wnioskodawcy R. N. wynikało, że wnioskodawca pracował jako kierowca ciągnika. Sąd zestawiając te zeznania z treścią zgromadzonych w sprawie dowodów
z dokumentów przyjął, iż nie może budzić wątpliwości, że wnioskodawca od dnia 1 stycznia 1994 r. pracował jako traktorzysta i w tym zakresie Sąd uznał zeznania świadków za w pełni wiarygodne, jako znajdujące dodatkowo potwierdzenie w dowodach z dokumentów.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Odwołanie wnioskodawcy R. N. należy uznać za uzasadnione.

Na podstawie art. 184 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r.
o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (t.j. Dz. U.
z 2013 r. poz. 1440 ze zm.) ubezpieczonym urodzonym po dniu 31 grudnia 1948 r. przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku przewidzianego
w art. 32, 33, 39 i 40, jeżeli w dniu wejścia w życie ustawy osiągnęli:

1)okres zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wymaganym w przepisach dotychczasowych do nabycia prawa do emerytury w wieku niższym niż 60 lat - dla kobiet i 65 lat -
dla mężczyzn oraz

2)okres składkowy i nieskładkowy, o którym mowa w art. 27.

Emerytura, o której mowa w ust. 1, przysługuje pod warunkiem nieprzystąpienia do otwartego funduszu emerytalnego albo złożenia wniosku o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym, za pośrednictwem Zakładu, na dochody budżetu państwa (ust. 2 art. 184).

Zgodnie z art. 32 ust. 1 powołanej wyżej ustawy o emeryturach
i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych ubezpieczonym urodzonym przed dniem 1 stycznia 1949 r., będącym pracownikami, o których mowa
w ust. 2 i 3, zatrudnionymi w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, przysługuje emerytura w wieku niższym niż określony w art. 27 ust. 2 i 3.

Przy ustalaniu okresu zatrudnienia w szczególnych warunkach lub
w szczególnym charakterze nie uwzględnia się: okresów niewykonywania pracy, za które pracownik otrzymał po dniu 14 listopada 1991 r. wynagrodzenie lub świadczenia z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (art. 32 ust. 1a pkt 1).

Dla celów ustalenia uprawnień, o których mowa w ust. 1, za pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach uważa się pracowników zatrudnionych przy pracach o znacznej szkodliwości dla zdrowia oraz o znacznym stopniu uciążliwości lub wymagających wysokiej sprawności psychofizycznej ze względu na bezpieczeństwo własne lub otoczenia (art. 32 ust. 2).

Wiek emerytalny, o którym mowa w ust. 1, rodzaje prac lub stanowisk oraz warunki, na podstawie których osobom wymienionym w ust. 2 i 3 przysługuje prawo do emerytury, ustala się na podstawie przepisów dotychczasowych (ust. 4 art. 32).

Przepisy dotychczasowe to rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych
w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. Nr 8,
poz. 43 ze zm.).

Zgodnie z § 4 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r.
w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. z 1983 r. Nr 8, poz. 43
ze zm.) - pracownik, który wykonywał pracę w szczególnych warunkach określonych w wykazie A, nabywa prawo do emerytury, jeśli osiągnął wiek emerytalny wynoszący 55 lat dla kobiet i 60 lat dla mężczyzn, ma wymagany okres zatrudnienia, w tym co najmniej 15 lat pracy w warunkach szczególnych.

Ponadto według § 2 ust. 1 cyt. rozporządzenia, okresami pracy uzasadniającymi prawo do świadczeń na zasadach określonych
w rozporządzeniu są okresy, w których praca w szczególnych warunkach
lub w szczególnym charakterze była wykonywana stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku pracy.

Okresy pracy w szczególnych warunkach stwierdza zakład pracy
na podstawie posiadanej dokumentacji, w świadectwie wykonywania prac
w szczególnych warunkach, wystawionym według wzoru stanowiącego załącznik do przepisów wydanych na podstawie § 1 ust. 2 rozporządzenia, lub w świadectwie pracy.

W myśl § 3 powołanego rozporządzenia za okres zatrudnienia wymagany do uzyskania emerytury, zwany dalej "wymaganym okresem zatrudnienia", uważa się okres wynoszący 20 lat dla kobiet i 25 lat dla mężczyzn, liczony łącznie z okresami równorzędnymi i zaliczalnymi do okresów zatrudnienia.

Istotą sporu w niniejszej sprawie była kwestia ustalenia, czy wnioskodawca był zatrudniony, co najmniej 15 lat w warunkach szczególnych.

Z akt sprawy wynika, że ZUS nie kwestionował spełnienia przez wnioskodawcę innych warunków niezbędnych do nabycia prawa do emerytury, na podstawie wyżej powołanych przepisów, a więc ukończenia 60 roku życia w dniu (...)r., nie przystąpienia do OFE, wykazania na dzień 1 stycznia 1999 r. wymaganego okresu zatrudnienia wynoszącego co najmniej 25 lat dla mężczyzn.

Zakład Ubezpieczeń Społecznych przyjął za udowodnione na dzień 1 stycznia 1999 r. okresy nieskładkowe w wymiarze 3 miesiące i 8 dni; składkowe – 28 lat i 20 dni; łącznie – 28 lat, 3 miesiące i 28 dni,
w tym w szczególnych warunkach – 13 lat, 1 miesiąc i 9 dni.

Wnioskodawca był zatrudniony w szczególnych warunkach
w Przedsiębiorstwie Państwowej (...) w P.
w okresie od 4 lipca 1972 r. do 21 kwietnia 1973 r. i od 17 kwietnia 1975 r. do 14 października 1976 r. na stanowisku kierowcy samochodu ciężarowego o dopuszczalnym ciężarze całkowitym powyżej 3,5 tony oraz od 15 października 1976 r. do 30 listopada 1985 r. na stanowisku kierowcy autobusu o liczbie miejsc powyżej 15, stale i w pełnym wymiarze czasu pracy.

Przeprowadzone w sprawie postępowanie dowodowe wykazało ponadto,
że wnioskodawca R. N. był zatrudniony w szczególnych warunkach w Gospodarstwie (...) (...) w P. Zakład w M. w okresie od 1 stycznia 1994 r. do 31 grudnia 1998 r., stale i w pełnym wymiarze czasu pracy na stanowisku traktorzysty.

Wskazane wyżej stanowisko wymienione zostało w rozporządzeniu Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. z 1983 r. Nr 8, poz. 43 ze zm.) w wykazie A, Dziale VIII –
„W transporcie i łączności”, poz. 2 – „Prace kierowców ciągników, kombajnów lub pojazdów gąsienicowych” oraz w załączniku nr 1 do zarządzenia nr 16 Ministra Rolnictwa, Leśnictwa i Gospodarki Żywnościowej z dnia 31 marca 1988 r. w sprawie stanowisk pracy, na których wykonywane są prace
w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze w wykazie A, Dziale VIII, poz. 3, pkt 1 – „kierowca ciągnika kołowego”.

Podkreślić należy, iż w postępowaniu wszczętym odwołaniem od decyzji organu rentowego Sąd kieruje się regułami dowodzenia określonymi
w art. 227-309 k.p.c., zwłaszcza że w przepisach regulujących postępowanie w sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych (art. 477 ⁸ i nast. k.p.c.)
nie ma jakichkolwiek odrębności lub ograniczeń. Przeciwnie, art. 473 § 1 k.p.c. stanowi, że w sprawach z tego zakresu nie stosuje się przepisów ograniczających dopuszczalność dowodu ze świadków i z przesłuchania stron, co oznacza, że fakty, od których uzależnione jest prawo do emerytury
i renty oraz wysokość tych świadczeń, mogą być wykazywane wszelkimi środkami dowodowymi, w tym także zeznaniami świadków i stron.

Z poczynionych wyżej ustaleń wynika, że wnioskodawca na dzień 1 stycznia 1999 r. wykazał łącznie ponad 15 lat pracy w warunkach szczególnych, a tym samym spełnił wszystkie przesłanki niezbędne
do przyznania mu prawa do emerytury w świetle wyżej powołanych przepisów.

Zgodnie z art. 129 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r.
o emeryturach i rentach z FUS, świadczenia wypłaca się poczynając od dnia powstania prawa do tych świadczeń, nie wcześniej jednak niż od miesiąca,
w którym zgłoszono wniosek lub wydano decyzję z urzędu.

W niniejszej sprawie wnioskodawca wszystkie przesłanki do nabycia świadczenia spełnił od dnia (...)., a więc od ukończenia 60 roku życia.

Mając powyższe na uwadze, na podstawie art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c.
w związku z powołanymi wyżej przepisami prawa orzeczono, jak w sentencji wyroku.