Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 24 czerwca 2014 roku.

Sąd Okręgowy w Piotrkowie Trybunalskim w IV Wydziale Karnym Odwoławczym w składzie:

Przewodniczący SSO Sławomir Gosławski (spr.)

Sędziowie SA Stanisław Tomasik

del. SR Katarzyna Trafisz

Protokolant Agnieszka Olczyk

przy udziale Prokuratora Prokuratury Okręgowej w Piotrkowie Trybunalskim Janusza Omyły

po rozpoznaniu w dniu 24 czerwca 2014 roku

sprawy J. M.

oskarżonego z art.270§1 kk

z powodu apelacji wniesionej przez oskarżonego

od wyroku Sądu Rejonowego w Radomsku

z dnia 26 marca 2014 roku sygn. akt VI K 8/14

na podstawie art. 437 § 1 kpk, art. 636 § 1 kpk, art. 8 ustawy z dnia 23 czerwca 1973 roku o opłatach w sprawach karnych (tekst jednolity: Dz. U. Nr 49 poz. 223 z 1983 roku z późniejszymi zmianami) utrzymuje w mocy zaskarżony wyrok, uznając apelację za oczywiście bezzasadną;

zasądza od oskarżonego J. M. na rzecz Skarbu Państwa kwotę 250,00 (dwieście pięćdziesiąt) złotych opłaty za drugą instancję oraz kwotę 20,00 (dwadzieścia) złotych tytułem zwrotu wydatków poniesionych w postępowaniu odwoławczym.

IV Ka 328/14

UZASADNIENIE

J. M. został oskarżony o to, że:

w dniu 30 lipca 2013r. w miejscowości G. (...), gm. K.przedłożył jako autentyczny podrobiony dokument w postaci oświadczenia D. P.umyślnie wprowadzając w błąd kuratora sądowego co do realizacji obowiązku naprawienia szkody zgodnie z wyrokiem Sądu Rejonowego w Radomsku, sygn. akt VI K 268/12, tj.o czyn z art. 270 § 1 kk.

Sąd Rejonowy w Radomsku wyrokiem z dnia 26 maja 2014 roku w sprawie VI K 8/14:

1. oskarżonego J. M.uznał za winnego tego, że w dniu 30 lipca 2013r. w miejscowości G. (...), gm. K.przedłożył społecznemu kuratorowi sądowemu jako autentyczny podrobiony dokument w postaci oświadczenia, którego treść sporządził, stwierdzający nieprawdę, iż wykonał obowiązek naprawienia szkody na rzecz D. P., do czego był zobowiązany wyrokiem Sądu Rejonowego w Radomsku z dnia 02.04.2013r. w sprawie sygn. akt VI K 268/12, czym wypełnił dyspozycję art. 270 § 1 kk i za to na podstawie art. 270 § 1 kk wymierzył mu karę 7 miesięcy pozbawienia wolności;

2. na podstawie art. 69 § 1 i § 2 kk, art. 70 § 1 pkt 1 kk warunkowo zawiesił oskarżonemu J. M. wykonanie orzeczonej wobec niego kary pozbawienia wolności na okres 3 lat próby;

3. na podstawie art. 71 § 1 kk orzekł wobec oskarżonego J. M. karę 70 stawek dziennych grzywny, ustalając wysokość jednej stawki dziennej na kwotę 10,00 zł;

4. wymierzył oskarżonemu 260,00 zł tytułem opłaty i zasądził od niego na rzecz Skarbu Państwa kwotę 90,00 zł tytułem obowiązku zwrotu wydatków poniesionych w sprawie.

Powyższy wyrok w całości ( w zakresie kwalifikacji prawnej czynu i kary ) kary zaskarżył oskarżony.

Wyrokowi zarzucił:

1)błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia polegający na dowolnym uznaniu, ze czyn oskarżonego wypełnia dyspozycję art. 270 § 1 kk w sytuacji gdy okoliczności, które powinny mieć wpływ na ustalenie natężenia społecznej szkodliwości czynu wskazują, ze oskarżony wypełnił swym zachowaniem znamiona czynu z art. 270 § 2a kk;

2)rażącą niewspółmierność kary orzeczonej wobec oskarżonego poprzez brak dostatecznego rozważenia dyrektyw wymiaru kary określonych w art. 53 § 1 kk w zakresie odnoszącym się do stopnia winy oraz społecznej szkodliwości czynu

W konkluzji wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku poprzez zakwalifikowanie przypisanego oskarżonemu czynu z art. 270 § 2a kk oraz wymierzenie oskarżonemu kary grzywny.

Sąd okręgowy zważył, co następuje:

apelacja nie jest zasadna.

Na wstępie należy podkreślić, iż sprawstwo oskarżonego nie jest kwestionowane i w świetle zebranego w sprawie materiału dowodowego nie budzi żadnych wątpliwości; nie musi więc być przedmiotem szczegółowych rozważań sądu odwoławczego.

Skarżący podnosi, iż przedmiotowy czyn stanowi wypadek mniejszej wagi określony w art. 270 § 2a kk. Postulat ten zdaniem sądu odwoławczego nie zasługuje na akceptację.

Wypadek mniejszej wagi, to sytuacja, w której okoliczności popełnienia przestępstwa, zwłaszcza zaś przedmiotowo-podmiotowe znamiona czynu, charakteryzują się przewagą elementów łagodzących, które sprawiają, że ten czyn nie przybiera zwyczajnej postaci, lecz zasługuje na znacznie łagodniejsze potraktowanie. Orzecznictwo sądów od dawna przyjmuje, że wypadek mniejszej wagi to sytuacja, w której znamiona przestępstwa - w szczególności przedmiotowe - cechują się niewysoką szkodliwością społeczną, na tyle niewielką, że nie powinno się stosować do jego sprawcy zwykłych zasad odpowiedzialności za dane przestępstwo. Oceny tej nie należy wiązać z osobowością sprawcy ani trybem jego poprzedniego życia, ani zachowaniem po popełnieniu przestępstwa, czy też z nagminnością takich czynów, nie są to bowiem znamiona przestępstwa (zob. wyr. SA w Krakowie z 30.11.2001 r., II AKa 260/01, KZS 2001, Nr 12, poz. 31).

Przewidziany w art. 270 § 2a kk wypadek mniejszej wagi odnosi się do obydwu zachowań składających się alternatywnie na przestępstwo z art.270 § 1 kk. Jego cechą jest niska społeczna szkodliwość czynu oceniana w oparciu o art. 115 § 2 kk. Istotne znaczenie dla zakwalifikowania fałszu materialnego jako wypadku mniejszej wagi może mieć zwłaszcza: niewielkie znaczenie prawne sfałszowanego dokumentu lub zmiany wprowadzonej do niego, przerobienie lub przerobienie dokumentu w celu doprowadzenia do jego zgodności z prawdą (np. poprawienie błędnie wpisanej daty).

W tym kontekście należy podnieść, iż:

- oskarżony nie tylko używał podrobionego w całości dokumentu, ale również doprowadził do powstania sfałszowanego oświadczenia;

-swoim zachowaniem godził nie tylko w prawidłowe funkcjonowanie wymiaru sprawiedliwości, ale również w interesy pokrzywdzonego naruszone dokonanym przez siebie uprzednio przestępstwem;

- użycie sfałszowanego dokumentu miało powstrzymać podjęcie postępowania o zarządzenie wykonania kary pozbawienia wolności na podstawie art. 75 § 2 kk; - inkryminowane zachowanie było wieloczynnościowe ( polegało na uzyskaniu sfałszowanego dokumentu potwierdzającego, iż oskarżony naprawił szkodę wyrządzoną przestępstwem , a później przedłożeniu go kuratorowi i zapewnianiu kuratora, iż wypełnił nałożony na niego obowiązek );

- cel działania i jego motywacja były naganne ( mógł on organ wykonawczy powiadomić o obiektywnych czynnikach wpływających na przedłużenie terminu naprawienia szkody ), przedmiotowe zachowanie cechuje duże nasilenie zlej woli, jaskrawość, lekceważenie społecznie pożądanych norm zachowania, tendencja do rozwiązywania problemów przez godzenie w porządek prawny.

Okoliczności te charakteryzujące inkryminowany sprawcy czyn sprawiają, iż cechuje się on znacznym stopniem społecznej szkodliwości, a co za tym idzie nie podlega łagodniejszemu potraktowaniu jako wypadek mniejszej wagi, dający możliwość zastosowania łagodniejszej, niż w typie podstawowym - sankcji.

Zarzut rażącej niewspółmierności kary jako zarzut z kategorii ocen można zasadnie podnosić, gdy kara ( zastosowana reakcja karna ), jakkolwiek mieści się w granicach ustawowego zagrożenia, nie uwzględnia w sposób właściwy zarówno okoliczności popełnienia przestępstwa, jak i osobowości sprawcy – innymi słowy, gdy w społecznym odczuciu jest karą niesprawiedliwą.

Nie jest zasadny podniesiony w apelacji zarzut wymierzenia oskarżonemu kary rażąco surowej.

Zmiana wysokości orzeczonej kary ( reakcji karnej ) mogłaby w wyniku postępowania odwoławczego nastąpić jedynie wówczas, gdyby kara ta jawiła się jako „rażąco niewspółmierna". Owa niewspółmierność w ustawie została poprzedzona określeniem „rażąca", co wyraźnie zaostrza kryterium zmiany wyroku z powodu czwartej podstawy odwoławczej. Określenie „rażąca" należy bowiem odczytywać dosłownie i jednoznacznie jako cechę kary, która istotnie przez swą niewspółmierność razi (oślepia).

Rażąca niewspółmierność kary zachodzić może tylko wówczas, gdy na podstawie ujawnionych okoliczności mających zasadniczy wpływ na jego wymiar można by przyjąć, że zachodziłaby wyraźna różnica pomiędzy karą, jaką należałoby wymierzyć w instancji odwoławczej a karą wymierzoną w I instancji.

Taka sytuacja w przedmiotowej sprawie nie zachodzi. W tym kontekście należy uwzględnić, iż:

- oskarżony mino, że ma 25 lat był już dwa razy karany za czyny z art., 158 § 1 kk i art. 279 § 1 kk w zw. z art. 275 § 1 kk w zw. z art. 11 § 2kk. W większej perspektywie czasu okazał jednak powtarzającą się tendencję, iż ma skłonność do lekceważenia porządku prawnego. Wcześniejsze reakcje karne, kary pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem ich wykonania nie odniosły wobec niego pożądanych efektów w postaci utrwalenia jego postawy w kierunku przestrzegania porządku prawnego; dane te wskazują, iż w/w nie wyciągnął żadnych wniosków z uprzednich skazań zwłaszcza, iż przedmiotowy czyn popełnił w okresie próby;

- młody wiek nie jest samoistną okolicznością łagodzącą. Osiągnięcie celów wychowawczych kary wobec sprawcy młodego wiekiem w świetle dyrektyw wymiaru kary wiąże się z adekwatną, a nie łagodną reakcją karną;

- okoliczności popełnienia przypisanego mu czynu wskazują na znaczny stopień jego społecznej szkodliwości;

- oskarżony pracuje okresowo. Nie przytoczył przy tym dodatkowych argumentów, ażeby tak typowe warunki osobiste mogłyby mieć istotny wpływ na wymiar kary.

Dlatego orzeczenie przez sąd rejonowy w zaskarżonym wyroku wobec oskarżonego kary 7 miesięcy pozbawienia wolności nie można uznać za rażąco surową reakcję karną; w sprawie bowiem przeważają zdecydowanie okoliczności obciążające, które jednoznacznie przeciwstawiają się łagodnemu uksztaltowaniu reakcji karnej.

Przestępstwo z art. 270 § 1 kk zagrożone jest karą grzywny, ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności od 3 miesięcy do lat 5. Wymierzenie w tych realiach oskarżonemu kary 7 miesięcy pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem jej wykonania na okres próby 3 lat nie można utożsamić z reakcją surową, a już na pewno w takim wymiarze nie ma znamion „rażącej” surowości. Sąd okręgowy uznał, iż taka sankcja jest dostosowana do wagi czynu, sylwetki sprawcy i razem z innymi rozstrzygnięciami zawartymi w wyroku tworzy spójną reakcję karną pozwalającą na osiągnięcie wobec oskarżonego celów w zakresie prewencji indywidualnej i generalnej.

Względy wychowawcze i zapobiegawcze przemawiały również za wzmocnieniem reakcji karnej przez orzeczenie wobec niego kary grzywny i taką karę sąd I instancji wymierzył sprawcy w wysokości 70 stawek dziennych po 10 złotych jedna stawka. Kara grzywny będzie realną dolegliwością i dodatkowym czynnikiem wskazującym na nieopłacalność popełniania przestępstw tego rodzaju, a jednocześnie jest możliwa do wykonania przez oskarżonego w ramach jego możliwości zarobkowych.

W tym przypadku nie tylko wysokość kary, ale także jej postać ma decydujące znaczenie, zwłaszcza dla realizacji funkcji wychowawczych i zapobiegawczych wobec sprawcy. Oskarżony musi zdawać sobie sprawę, iż za każde kolejne przestępstwo grozi mu adekwatna reakcja karna, a w realiach jego uprzedniej karalności nie może już liczyć na pobłażliwość.

Dlatego sąd okręgowy orzekł, jak w sentencji; o kosztach procesu za postępowanie odwoławcze orzekł na podstawie przepisów powołanych w wyroku.