Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 17 czerwca 2014 r.

Sąd Okręgowy w Rzeszowie VI Wydział Gospodarczy

w składzie następującym:

Przewodniczący: SSO Andrzej Borucki

Sędziowie: SO Beata Hass – Kloc

SO Anna Harmata (spr.)

Protokolant: st. sekr. Sądowy Joanna Mikulska

po rozpoznaniu w dniu 17 czerwca 2014 r. w Rzeszowie

na rozprawie

sprawy z powództwa: (...)

przeciwko: Syndykowi Masy Upadłości (...) Spółce z o.o. w upadłości likwidacyjnej w R.

o wyłączenie mienia z masy upadłości

na skutek apelacji powoda od wyroku Sądu Rejonowego w Rzeszowie
V Wydziału Gospodarczego Sekcja ds. Upadłościowych i Naprawczych z dnia 16 stycznia 2014 r., sygn. akt V GUo 5/13

I.  oddala apelację,

II.  zasądza od powoda (...) & (...)na rzecz pozwanego (...) Spółki z o.o. w upadłości likwidacyjnej
w R. kwotę 300 zł (trzysta złotych) tytułem kosztów zastępstwa procesowego w postępowaniu apelacyjnym.

Sygn. Akt VI Ga 120/14

UZASADNIENIE

wyroku z dnia 17 czerwca 2014 r.

Postanowieniem z dnia 24 września 2013 r. w sprawie sygn. akt V Gup 8/13Ap – 1 sędzia komisarz w Sądzie Rejonowym w Rzeszowie oddalił wniosek wierzyciela (...) (...)– Niemcy o wyłączenie i wydanie z masy upadłości (...) sp. z o.o. w R. spinek mankietowych oraz pasków skórzanych oznaczonych znakami towarowymi spinki mankietowe – L. , paski skórzane – P. (...).

Pozwem z dnia 8 listopada 2013 r. powód (...) (...)– Niemcy wniósł o wyłączenie z masy upadłości mienia w postaci spinek mankietowych i pasków skórzanych szczegółowo w pozwie określonych, zgodnie z załączonymi do pozwu fakturami, ponadto wniósł o przeprowadzenie dowodów z dokumentów znajdujących się w aktach postępowania upadłościowego o sygnaturze V Gup 8/13Ap – 1 .

W uzasadnieniu powód podniósł, iż w przedmiotowej sprawie nie doszło do przeniesienia na pozwanego prawa własności towarów objętych żądaniem wyłączenia z masy upadłości, z uwagi na fakt niewypełnienia przez A. sp z o.o. ogólnych warunków zamówienia i współpracy, pomimo wydania mu towaru. Dlatego też zdaniem powoda towary opisane powyżej powinny być wyłączone z masy upadłości jako nienależące do upadłej Spółki i wydane właścicielowi (czyli powodowi). Umowa sprzedaży z pozwanym została zawarta w chwili gdy towar nią objęty znajdował się na terytorium Niemiec , dlatego też obowiązującym prawem dla nabycia i utraty prawa własności jest zgodnie z art. 41 ust 2 ustawy prawo prywatne międzynarodowe – prawo niemieckie. Prawo to nie przewiduje zaś szczególnej formy zastrzeżenia prawa własności, które jest powszechną formą zabezpieczenia tzw. kredytu kupieckiego. Dla uzasadnienia zastosowania prawa niemieckiego powód również powołał art. 3 zd. pierwsze Rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 593/2008 z dnia 17 czerwca 2008r. w sprawie prawa właściwego dla zobowiązań umownych (Rzym I) zgodnie z którym umowa podlega prawu wybranemu przez strony, wskazując, iż strony wybrały prawo niemieckie zastrzeżeniem zawartym w umowie. Niezależnie od uczynionego wyboru prawa, według powoda prawo niemieckie znajdowało zastosowanie również na podstawie art. 4 pkt a w/w rozporządzenia.

W odpowiedzi na pozew pozwany wniósł o oddalenie powództwa w całości oraz zasądzenie od powoda na jego rzecz kosztów postępowania.

W uzasadnieniu zarzucił, że powód nie przedłożył umowy zawartej na piśmie , a szereg faktur oraz innych dokumentów nie zawiera w żadnym miejscu podpisu osoby reprezentującej upadłego. Ponadto zastrzeżenie prawa własności zawarte w warunkach dostawy i zamówieniu - zawarte jest na rzecz innego podmiotu (...)Sp zo.o. , a nie na rzecz powoda. Pozwany zaprzeczył by strony zastrzegły umownie właściwość prawa niemieckiego , nawet jednak gdyby zastrzeżenie takie zostało zawarte to zastosowanie znalazłby art.41 par. 1 prawa prywatnego międzynarodowego, a zatem prawo polskie. W sprawie nie znajduje również zastosowania rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 593/2008 skoro zastrzeżenie prawa własności na rzecz sprzedawcy nie jest umową sprzedaży lecz odrębną umową nienazwaną zawieraną celem zabezpieczenia roszczeń.

Pismem z dnia 17 grudnia 2013r. pozwany w uzupełnieniu zarzutów wskazał, iż część mienia wymienionego w pozwie, szczegółowo wskazana w załączniku nr 1 – nie wchodziła w skład masy upadłości, gdyż została sprzedana przez A. S. z o.o. jeszcze przed dniem ogłoszenia upadłości.

Sąd Rejonowy w trakcie postępowania ustalił, że zgodnie z formularzem zamówienia z dnia 5 września 2012r., złożonym przez (...) sp. z o.o., przedmiotem sprzedaży były spinki mankietowe oraz paski skórzane do spodni . Na zamówieniu osoba upoważniona do reprezentacji upadłej Spółki każdorazowo dokonywała potwierdzania akceptacji warunków współpracy składając własnoręczny podpis. Zgodnie z tymi warunkami do czasu zapłaty faktur towar pozostaje własnością (...) (...). Za sprzedaż zamówionego towaru powód wystawił fakturę VAT na łączną kwotę 633,70 EUR. Postanowieniem z dnia 11 maja 2013 Sąd Rejonowy w Rzeszowie ogłosił upadłość obejmującą likwidację majątku spółki z o.o. (...).

Na podstawie tak ustalonego stanu faktycznego wyrokiem z dnia 16 stycznia 2014r. Sąd Rejonowy oddalił powództwo ( I pkt.) i zasądził od powoda na rzecz pozwanego kwotę 617 zł tytułem kosztów sądowych ( pkt. II ).

Uzasadniając wyrok Sąd Rejonowy stwierdził, iż przedmiotowe powództwo jest niezasadne. Zdaniem Sądu I instancji w niniejszej sprawie zastosowanie znajdują przepisy prawa polskiego, zgodnie bowiem z art. 41 ustawy prawo prywatne międzynarodowe do oceny komu służy prawo własności rzeczy właściwe jest prawo miejsca położenia rzeczy. Przedmioty objęte sporem znajdowały się na terytorium RP. Ponadto art. 101 prawa upadłościowego i naprawczego wskazuje, że zastrzeżone w umowie sprzedaży na rzecz sprzedawcy prawo własności nie wygasa z powodu ogłoszenia upadłości nabywcy, jeżeli jest skuteczne wobec jego wierzycieli według przepisów kodeksu cywilnego. Zdaniem Sądu z powyższego wynika, zgodnie z wykładnią literalną, iż chodzi wyłącznie o przepisy polskiego kodeksu cywilnego i stąd skuteczność zastrzeżenia prawa własności należy rozważać w kontekście treści art. 590 § 1 kc oraz art. 81 kc. W ramach powyższego Sąd stwierdził, że powód nie wykazał przysługującego mu prawa własności do rzeczy objętej wnioskiem o wyłączanie z masy upadłości. Konsekwencją powyższego było oddalenie powództwa.

Apelację od powyższego wyroku wniósł powód zarzucając Sądowi Rejonowemu naruszenie prawa materialnego poprzez :

1.  niezastosowanie w niniejszej sprawie art. 3 i 4 Rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 593/2008 z dnia 17 czerwca 2008 r. w sprawie prawa właściwego dla zobowiązań umownych (Rzym I), podczas gdy zgodnie z zasadą pierwszeństwa prawo unijne ma prymat nad prawem krajowym,

2.  niezastosowanie w niniejszej sprawie art. 41 ust. 2 ustawy z dnia 4 lutego 2011 r. Prawo prywatne międzynarodowe, podczas gdy w świetle tej regulacji nabycie i utrata własności podlega prawu państwa, w którym przedmiot tych praw znajdował się w chwili, gdy nastąpiło zdarzenie pociągające za sobą wymienione skutki prawne,

3.  zastosowanie w niniejszej sprawie art. 590 § 1 kodeksu cywilnego, podczas gdy przepis ten nie ma zastosowania z uwagi na właściwość prawa niemieckiego w zakresie formy zastrzeżenia własności rzeczy sprzedanej,

4.  zastosowanie w niniejszej sprawie art. 81 kodeksu cywilnego, podczas gdy przepis ten nie ma zastosowania z uwagi na właściwość prawa niemieckiego w zakresie formy zastrzeżenia własności rzeczy sprzedanej,

5.  błędną wykładnię art. 101 ustawy z dni 28 lutego 2003 r. Prawo upadłościowe i naprawcze (Dz. U. z 2003 r. nr 60 poz. 535) polegającą na wadliwym uznaniu, że określenie kodeks cywilny interpretowane winno być jedynie jako polski kodeks cywilny, podczas gdy interpretacja ta jest wadliwa w stanie sprawy z uwagi na brak zastosowania prawa polskiego do formy zastrzeżenia własności rzeczy sprzedanej i sprzeczna z art. 3 i 4 Rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 593/2008 z dnia 17 czerwca 2008 r. w sprawie prawa własnościowego dla zobowiązań umownych (R. I).

Wskazując na powyższe podstawy zaskarżenia pozwany domagał się zmiany wyroku i uwzględnienia powództwa w całości oraz zasądzenia od pozwanego na jego rzecz kosztów postępowania.

Pozwany w odpowiedzi na apelację wniósł o jej oddalenie i zasądzenie od powoda kosztów postępowania apelacyjnego.

Sąd Okręgowy rozpoznając przedmiotową apelację nie znalazł podstaw do jej uwzględnienia z następujących przyczyn.

Nie budziło wątpliwości, że w stosunku do Spółki z o. o. (...) Sąd Rejonowy w Rzeszowie postanowieniem z dnia 11 maja 2013r. ogłosił upadłość obejmującą likwidację majątku. Niniejszy spór toczył się między dwoma podmiotami mającymi siedziby w państwach będących członkami Unii Europejskiej. W sprawie znajdowało więc zastosowanie rozporządzenie Rady (WE) nr 1346/2000 w sprawie postępowania upadłościowego. Rozporządzenie to stanowi lex specialis w stosunku do przepisów powołanych przez strony postępowania w pozwie i odpowiedzi na pozew, reguluje ono bowiem kwestie ściśle upadłościowe, mając na celu ujednolicenie sytuacji wierzycieli wobec niewypłacalnego dłużnika, zakresem jego regulacji na zasadzie art. 1 ust1 i art. 2 lit a w zw z. z treścią zał. A dot. Polski objęto również upadłość obejmującą likwidację ogłoszoną w Polsce. Stosownie do art. 4 do skutków postępowania upadłościowego właściwe jest prawo Państwa Członkowskiego, w którym zostaje wszczęte postępowanie, w zakresie zarówno skutków procesowych jak i materialno prawnych , w tym dotycząc mienia wchodzącego w skład masy jak i skutków co do niewykonanych umów dłużnika. Wprawdzie treść art. 7 ust. 1 w/w rozporządzenia stanowi, że wszczęcie postępowania upadłościowego przeciwko kupującemu przedmiot majątkowy nie narusza praw sprzedawcy z tytułu zastrzeżenia własności, jednak jeżeli przedmiot ten w chwili wszczęcia postępowania znajduje się na terytorium innego Państwa członkowskiego niż Państwo wszczęcia postępowania. Z dowodu zalegającego w aktach sprawy o sygn. V Gup 8/13 AP-1 w postaci zamówienia wynika, że złożone ono zostało w dniu 5 września 2012r., a termin dostawy towaru określono na już - z terminem płatności 60 dni (k.17 – 22). W sprawie bezspornym było, iż towar ten został pozwanemu wydany i dostarczony; brak podstaw dla przyjęcia , iż nie nastąpiło to przed dniem11 maja 2013r. tj. ogłoszeniem upadłości. Żadna że stron niniejszego zresztą nie kwestionowała. Stąd należało przyjąć ( również w braku odmiennych twierdzeń i dowodów) iż przedmiot umowy w chwili wszczęcia postępowania upadłościowego przeciwko pozwanemu znajdował się na terenie Polski czyli na terytorium państwa wszczęcia postępowania upadłościowego. Tym samym art.7 ust. 1 nie stanowił skutecznej ochrony dla sprzedawcy ( powoda), zastosowanie w sprawie na zasadzie art. 4 ust. 1 i 2 rozp. Rady (WE) nr 1346/2000 znajdowało prawo polskie , tj. art. 101 pr.up.i n., w zw z art. 590 par. 1 kc i art. 81 kc i skutki tam przewidziane w postaci wygaśnięcia zastrzeżonego prawa własności. W świetle powyższego bezprzedmiotowe stały się rozważania w kwestii wywiedzionej przez Sąd Rejonowy w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku w odwołaniu do przepisów prawa prywatnego międzynarodowego.

Biorąc powyższe pod uwagę apelację jako bezzasadną oddalono na podstawie art. 385 kpc. O kosztach postępowania apelacyjnego stosownie do jego wyniku orzeczono na podstawie art. 98 § 1 i 3 kpc oraz art. 108 §1 kpc.

ZARZĄDZENIE

1.  (...)

2.  (...)