Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 23 czerwca 2014 r.

Sąd Okręgowy w Rzeszowie VI Wydział Gospodarczy

w składzie następującym:

Przewodniczący: SSO Michalina Sanecka

Protokolant: st. sekr. sądowy Halina Ramska

po rozpoznaniu w dniu 23 czerwca 2014 r. w Rzeszowie

na rozprawie

sprawy z powództwa: (...) Sp. z o.o. z/s w W.

przeciwko : S. K. (1), J. W. (1), S. K. (2) , A. F. , A. Ś.

o zapłatę

I. oddala powództwo,

II. zasądza od powoda (...) Sp. z o.o. z/s w W. na rzecz pozwanego S. K. (1) kwotę 7.217 zł. (siedem tysięcy dwieście siedemnaście złotych) tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego,

III. zasądza od powoda (...) Sp. z o.o. z/s w W. na rzecz pozwanego J. W. (1) kwotę 7.217 zł. (siedem tysięcy dwieście siedemnaście złotych) tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego,

IV. zasądza od powoda (...) Sp. z o.o. z/s w W. na rzecz pozwanego S. K. (2) kwotę 7.217 zł. (siedem tysięcy dwieście siedemnaście złotych) tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego,

V. zasądza od powoda (...) Sp. z o.o. z/s w W. na rzecz pozwanego A. Ś. kwotę 7.217 zł. (siedem tysięcy dwieście siedemnaście złotych) tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego.

Sygn. akt VI GC 316/13

UZASADNIENIE

Pozwem z dnia 9 września 2013 r. (daty prezentaty) (...) Sp. z o.o. z siedziba w W. wniósł:

1.  przeciwko pozwanym S. K. (1), J. W. (2) oraz S. K. (2) aby zapłacili solidarnie na rzecz powódki kwotę 1.922.188,00 zł wraz z ustawowymi odsetkami liczonymi od dnia 10 września 2010 r. do dnia zapłaty;

2.  przeciwko pozwanym J. W. (2), S. K. (2) oraz A. F. aby zapłacili solidarnie na rzecz powódki kwotę 312.167,00 zł wraz z odsetkami ustawowymi od dnia 19 września 2010 r. do dnia zapłaty;

3.  przeciwko pozwanym S. K. (1), J. W. (2), S. K. (2), A. F. oraz A. Ś. aby zapłacili solidarnie na rzecz powódki kwotę 3.415.141,10 zł wraz z odsetkami ustawowymi od dnia 10 września 2010 r. do dnia zapłaty;

4.  przeciwko J. W. (2), S. K. (2), A. F. oraz A. Ś. aby zapłacili solidarnie na rzecz powódki kwotę 167.408,00 wraz z odsetkami ustawowymi od dnia 10 września 2010 r. do dnia zapłaty.

Powódka wniosła również o zasądzenie kosztów postępowania według norm przepisanych.

W uzasadnieniu pozwu powódka wskazuje, iż ww. pozwani – w okresie od 3 kwietnia 1996 do 29 czerwca 2005 - wchodzili w skład zarządu spółki. Powódka podaje dalej, iż w czasie pełnienia przez ww. pozwanych funkcji członków Zarządu powodowej spółki dokonano w niej nieprawidłowego rozliczenia podatku VAT oraz w sposób nieprawidłowy prowadzono rachunkowość spółki, co miały wykazywać postępowania kontrolne prowadzone przez organy podatkowe oraz postępowania sądowo-administracyjne obejmujące lata 2002-2003. Przeprowadzone postępowania kontrolne wykazały, że w spółce dokonywano przedwczesnego rozliczania faktur VAT i zawyżano deklarowany naliczony podatek od towarów i usług. W konsekwencji nieprawidłowości w rozliczeniu podatku VAT za 2002 i 2003 rok oraz nieprawidłowego prowadzenia rachunkowości spółki w tym okresie, spółka poniosła szkodę majątkową obejmującą kwoty z tytułu dodatkowego zobowiązania podatkowego, odsetek od zaległości podatkowych, opłat prolongacyjnych, w łącznej kwocie 5.816.904,10 zł.

Pozwani w swoich odpowiedziach na pozew wnosili o oddalenie powództwa w całości oraz o zasądzenie kosztów procesu według norm przepisanych.

W uzasadnienie w pierwszej kolejności powoływali się przede wszystkim na zarzut przedawnienia roszczenia w oparciu o przepis art. 297 ksh. Dodatkowo zwracali uwagę, iż zawezwanie do próby ugodowej nie było skuteczne wobec czego nie mogło ono przerwać biegu przedawnienia. Niezależnie od powyższego, pozwani wskazywali, iż nie ponoszą odpowiedzialności za prowadzenie księgowania faktur VAT w spółce w latach 2002 – 2003.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

W dniu 3 kwietnia 1996 r. Rada Nadzorcza (...) Sp. z o.o. powołała zarząd spółki. Prezes zarządu - S. K. (1), członkowie J. P. i J. W. (2).

W dniu 23 kwietnia 1999 r. Rada Nadzorcza powołała na funkcję członka Zarządu desygnowanego w Uchwale Zarządu Spółki (...) S.A. z dnia 13 kwietnia 1999 – S. K. (2).

Uchwałą nr (...) Rada Nadzorcza (...) Sp. z o.o. z dnia 20 listopada 2002 r. na wniosek (...) Sp. z o.o. odwołała z funkcji prezesa Zarządu - S. K. (1). Tego samego dnia w uchwale nr (...) został powołany na funkcję prezesa Zarządu J. W. (2), który jednocześnie kolejną uchwałą został odwołany z funkcji członka zarządu. Uchwałą nr 150 powołano na funkcję członka zarządu – A. F..

Uchwałą nr (...)z dnia 25 kwietnia 2003 r. Rada Nadzorcza odwołała z funkcji członka zarządu – S. K. (2). Jednocześnie uchwałą nr (...) z tego samego dnia na członka zarządu został powołany – A. Ś..

W dniu 23 lipca 2003 r. uchwałą nr (...)Rada Nadzorcza odwołała z funkcji członka zarządu – A. F..

Uchwałą z dnia 17 września 2003 r. Nadzwyczajne Zgromadzenie Wspólników odwołało z zarządu J. W. (1).

W dniu 12 kwietnia 2006 r. Naczelnik (...) Urzędu Skarbowego w R. określił podatek od towarów i usług dla (...) Sp. z o.o. za luty 2002 r.

Decyzją z dnia 12 kwietnia 2007 r. Naczelnik (...) Urzędu Skarbowego w R. ustalił min. dodatkową kwotę zobowiązania podatkowego w wysokości 1.362.328 zł.

Decyzją z dnia 22 czerwca 2007 r. Naczelnik (...) Urzędu Skarbowego w R. określił min. kwotę nadwyżki podatku naliczonego na kolejny miesiąc oraz ustalił kwotę dodatkowego zobowiązania podatkowego w wysokości 213.135,00 zł.

Postanowieniami z dnia 9 maja 2007 r. w wyniku złożenia korekty deklaracji VAT – 7 za mc 4/2002 i 5/20002 Naczelnik (...) Urzędu Skarbowego w R. ustalił należności w sprawie zaliczenia nadpłat na poczet zaległości podatkowych.

19 czerwca 2007 r. Naczelnik (...) Urzędu Skarbowego w R. rozłożył na raty zaległości podatkowe od towarów i usług za miesiąc luty 2002, za miesiąc czerwiec 2002 r., za miesiąc styczeń 2002 (...) z o. o.

Decyzją z dnia 2 października 2007 r. Dyrektor Izby Skarbowej w R. po rozpatrzeniu odwołania wniesionego przez (...) od decyzji Naczelnik (...) Urzędu Skarbowego w R. z dnia 22 czerwca 2007 r. utrzymał ją w mocy.

Wyrokiem z dnia 24 listopada 2009 r. Naczelny Sąd Administracyjny oddalił skargę kasacyjną (...) sp. z o.o. na decyzję Dyrektora Izby Skarbowej w R. w przedmiocie podatku od towarów i usług za styczeń 2003 r.

W dniu 19 czerwca 2010 r. wnioskodawca tj. (...) Sp. z o.o. złożyła wniosek o zawezwanie do próby ugodowej przeciwko pozwanym.

Uchwałą nr (...) Nadzwyczajnego Zgromadzenia Wspólników z dnia 20 grudnia 2013 r. podjęto decyzję o wyrażeniu zgody na dochodzenie przez Spółkę od byłych członków zarządu (...) Sp. z o.o. tj. od S. K. (1), J. W. (2), S. K. (2), A. F. oraz A. Ś. roszczeń o naprawienie szkody wyrządzonej Spółce przy sprawowaniu przez nich zarządu w związku z nieprawidłowym rozliczaniem podatku VAT za lata 2002 i 2003 oraz nieprawidłowym prowadzeniem rachunkowości Spółki.

Sąd Okręgowy zważył co następuje:

Powództwo nie zasługuje na uwzględnienie z uwagi na skutecznie podniesiony przez pozwanych zarzut przedawnienia.

Podstawę żądania stanowił art. 293 k.s.h. zgodnie z którym członek zarządu, rady nadzorczej, komisji rewizyjnej oraz likwidator odpowiada wobec spółki za szkodę wyrządzoną działaniem lub zaniechaniem sprzecznym z prawem lub postanowieniami umowy spółki, chyba że nie ponosi winy. Członek zarządu, rady nadzorczej, komisji rewizyjnej oraz likwidator powinien przy wykonywaniu swoich obowiązków dołożyć staranności wynikającej z zawodowego charakteru swojej działalności. Zastosowanie do roszczeń dochodzonych pozwem rocznego terminu przedawnienia nie było sporne pomiędzy stronami, przy czym powód twierdził, że nie doszło do przedawnienia z uwagi na skuteczne dwukrotne złożenie wniosku o zawezwanie do próby ugodowej.

Z kolei artykuł 297 k.s.h. reguluje termin przedawnienia roszczenia o naprawienie szkody wyrządzonej spółce. Stanowi on regulację szczególną wobec terminów przedawnienia ustanowionych w Kodeksie cywilnym. Kodeks spółek handlowych określa trzyletni termin przedawnienia roszczenia odszkodowawczego, począwszy od dnia gdy spółka dowiedziała się o szkodzie i osobie sprawcy, ale jednocześnie roszczenie to zawsze ulegnie przedawnieniu z upływem lat 10 od dnia zdarzenia wyrządzającego szkodę. Teoretycznie może się zdarzyć, iż trzyletni termin przedawnienia nigdy nie zacznie biec, jeżeli w terminie 10 lat od zdarzenia wyrządzającego szkodę spółka nie dowie się o osobie sprawcy i szkodzie. Rozwiązanie takie jest rzecz jasna podyktowane potrzebą ochrony bezpieczeństwa obrotu i jego pewnością.

W tej sytuacji, w istniejącym stanie faktycznym, rozważenia wymagało, czy wniosek o zawezwanie do próby ugodowej złożony 19 czerwca 2010 r. przerwał bieg przedawnienia. Pozwani przy tym twierdzili, że wniosek ten nie mógł przerwać biegu przedawnienia albowiem został złożony już po zbyt późno jak również i z tego powodu gdyż nie określał precyzyjnie kwoty jakiej się domagano.

Cel zawezwania do próby ugodowej najbliższy jest mediacji. Zgodnie z art. 123 § 1 pkt 3 k.c. bieg przedawnienia przerywa się przez wszczęcie mediacji. Jednocześnie jednak, z art. 183 6 § 2 pkt 4 k.p.c. wynika, że mediacja nie zostaje wszczęta, gdy strony nie zawarły umowy o mediację, a druga strona nie wyraziła zgody na mediację. W tym przypadku, w przeciwieństwie do zawezwania do próby ugodowej, zgodę na mediację wyrazić musi dłużnik. Wynika to z tego, że zawezwanie do próby ugodowej traktowane jest jako czynność procesowa podjęta przed sądem. W tym znaczeniu wniosek zbliżony jest do pozwu, którego wniesienie również przerywa bieg przedawnienia. Celem wytoczenia powództwa jest poddanie pod ocenę sądu sporu istniejącego pomiędzy stronami. W przypadku, gdy z różnych przyczyn leżących do takiego rozstrzygnięcia merytorycznego nie dojdzie (zwrot, cofnięcie pozwu), pozew nie wywołuje żadnych skutków, jakie ustawa wiąże z wytoczeniem powództwa (por. art. 130 § 2 zd. 2 i art. 203 § 2 zd. 1 k.p.c.), w tym nie powoduje przerwania biegu przedawnienia.

Trzeci przypadek przerwania biegu przedawnienia przewidziany przez ustawodawcę, to uznanie roszczenia przez osobę, przeciwko której roszczenie przysługuje (art. 123 § 1 pkt 2 k.c.). W tej sytuacji jest to wynik nie zgody dłużnika na działania wierzyciela, ale wprost efekt oświadczenia samego zobowiązanego.

Przerwanie biegu przedawnienia nie jest podstawowym celem instytucji postępowania pojednawczego. Samo złożenie wniosku o zawezwanie do próby ugodowej i przeprowadzenie postępowania pojednawczego nie skutkuje domniemaniem, że doszło do przerwania biegu przedawnienia. Wniosek taki musi spełniać dodatkowe, wskazane wyżej wymogi, aby mógł przerwać bieg terminu przedawnienia. Nie można przede wszystkim jednak uznać, aby prawnie dopuszczalne było przerywanie biegu terminu przedawnienia w nieskończoność. Przyjęcie odmiennego założenia powodowałoby, że byłby to jedyny przypadek, w którym wierzyciel, tylko poprzez własne czynności, mógłby wielokrotnie doprowadzać do przerwania biegu przedawnienia roszczenia, często spornego, które nie stanowiło wcześniej przedmiotu badania przez sąd.

Cel instytucji przedawnienia sprowadza się do usunięcia stanu niepewności prawnej w sytuacji, gdy uprawniony przez bardzo długi czas nie wykonuje swoich praw podmiotowych, nie realizuje przysługujących mu roszczeń. Jednocześnie wskazuje się, że przedłużający się stan niepewności prawnej, trwający przez wiele lat, może prowadzić do wielu utrudnień dowodowych, w razie ewentualnego procesu pomiędzy stronami stosunku cywilnoprawnego.

Zatem to na powodzie spoczywał ciężar wykazania, iż jego wniosek miał zdolność do wywołania skutku w postaci realizacji roszczenia czemu jednak nie sprostał.

W ocenie Sądu przyjmując moment rozpoczęcia biegu terminu przedawnienia należało mieć na uwadze możliwość dowiedzenia się o szkodzie. Niewątpliwie były to decyzje Naczelnika Urzędu Skarbowego wskazujące na nieprawidłowości wystawione 12 kwietnia 2007. Zatem zawezwanie do próby ugodowej złożone w czerwcu 2010 r. było spóźnione. Jednocześnie w ocenie Sądu, nie ma podstaw do przyjęcia, że podniesienie przez pozwanych zarzut przedawnienia stanowił nadużycie z ich strony prawa w rozumieniu art. 5 k.c. Nic nie stało na przeszkodzie, aby powód wytoczył powództwo co do całości żądania wcześniej.

Wobec powyższego, Sąd stwierdzając, że żądanie nawet gdyby było zasadne to uległo przedawnieniu, oddalił powództwo w całości.

O kosztach procesu Sąd orzekł na podstawie art. 98 i 108 § 1 k.p.c. zasądzając na rzecz pozwanych koszty zastępstwa procesowego pełnomocnikom pozwanych w kwocie 7.217 zł.