Pełny tekst orzeczenia

WYROK

UZASADNIENIE

W pozwie z dnia 25 lipca 2012 roku (...) Bank Spółka Akcyjna we W. domagał się zasądzenia od P. O. kwoty 9.021,08 zł z umownymi odsetkami w wysokości odsetek maksymalnych od kwoty 8.103,76 zł od dnia 20 lipca 2012 roku do dnia zapłaty i z odsetkami ustawowymi od kwoty 917,32 zł od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty, tytułem należności związanych z zawartą przez strony umową kredytu.

*

Wyrokiem z dnia 14 października 2013 roku Sąd Rejonowy Lublin-Zachód w Lublinie:

I. oddalił powództwo;

II. zasądził od powoda na rzecz pozwanego kwotę 1.217 zł tytułem kosztów zastępstwa procesowego.

Sąd Rejonowy w Lublinie ustalił następujący stan faktyczny:

W dniu 2 lutego 2007 roku powodowy bank oraz pozwany zawarli umowę kredytu gotówkowego. Udzielony pozwanemu kredyt miał być spłacony w 60 miesięcznych ratach. Wobec niedokonywania przez pozwanego spłat przedmiotowa umowa została wypowiedziana z trzydziestodniowym okresem, a po upływie wypowiedzenia całość niespłaconego kredytu pozostawiona została w stan wymagalności.

Na rozprawie w dniu 30 października 2013 roku pełnomocnik pozwanego podniósł zarzut przedawnienia roszczenia.

Sąd Rejonowy wskazał, że stan faktyczny w wyżej ustalonym zakresie jest bezsporny.

Sąd Rejonowy ograniczył ocenę prawną ustalonego stanu faktycznego do oceny podniesionego przez pozwanego zarzutu przedawnienia, który uznał za zasadny.

Sąd Rejonowy podniósł, że zgodnie z art. 118 k.c. roszczenia związane z prowadzeniem działalności gospodarczej przedawniają się z upływem lat trzech od daty wymagalności roszczenia. Roszczenia banku o zwrot udzielonego i niespłaconego kredytu pozostają w ścisłym związku z prowadzeniem działalności gospodarczej.

W niniejszej sprawie po upływie terminu wypowiedzenia cały niespłacony kredyt został postawiony w stan wymagalności, co nastąpiło w dniu 23 września 2008 roku (k, 4 i 22). Oznacza to, że trzyletni okres przedawnienia rozpoczął swój bieg w dniu 24 września 2008 roku. Pozew został wniesiony dopiero w dniu 25 lipca 2012 roku, a więc po upływie terminu przedawnienia.

Strona powodowa nie wykazała, aby doszło do przerwania biegu przedawnienia.

Rozstrzygnięcie o kosztach procesu Sąd Rejonowy uzasadnił przepisem art. 98 k.p.c.

*

Apelację od wyroku Sądu Rejonowego wniósł powód (...) Bank Spółka Akcyjna we W., zaskarżając ten wyrok w całości.

Powód zarzucił zaskarżonemu wyrokowi:

a)  nieważność postępowania na skutek pozbawienia strony powodowej możności obrony swych praw (art. 379 pkt 5 k.p.c.) poprzez niepowiadomienie pełnomocnika powoda K. Z. o terminie rozprawy, na której został podniesiony zarzut przedawnienia, a tym samym powód nie mógł odnieść się do tego zarzutu; po tej rozprawie został wydany wyrok i skutki tej wadliwości nie mogły zostać usunięte w dalszym postępowaniu,

b)  błędne ustalenie stanu faktycznego,

c)  naruszenie art. 123 k.c. poprzez jego nieuwzględnienie, co skutkowało oddaleniem powództwa.

W apelacji został zawarty wniosek o dopuszczenie dowodu z dokumentów: z wniosku o nadanie klauzuli wykonalności bankowemu tytułowi egzekucyjnemu oraz z postanowienia o oddaleniu tego wniosku z dnia 13 maja 2011 roku, znajdujących się w aktach Sądu Rejonowego Lublin-Zachód w Lublinie o sygn. VIII Co 6095/11, na okoliczność przerwania biegu przedawnienia.

Powód wniósł o zmianę zaskarżonego orzeczenia poprzez uwzględnienie powództwa w całości, ewentualnie o przekazanie sprawy Sądowi Rejonowemu do ponownego rozpoznania (jak należy wnosić po wcześniejszym uchyleniu zaskarżonego wyroku), a także o zasądzenie od pozwanego na rzecz powoda zwrotu kosztów postępowania apelacyjnego według norm przepisanych.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja powoda jest zasadna, gdyż trafny jest podniesiony w niej zarzut nieważności postępowania, a co za tym idzie konieczne stało się uchylenie zaskarżonego wyroku, zniesienie postępowania w zakresie dotkniętym nieważnością i przekazanie sprawy Sądowi pierwszej instancji do ponownego rozpoznania (art. 386 § 2 k.p.c.).

Czyni to zbytecznym i przedwczesnym odnoszenie się przez Sąd Odwoławczy do pozostałych zarzutów apelacji, jak również zbędne było dopuszczenie w postępowaniu odwoławczym wnioskowanych dowodów z dokumentów.

Wskazać należy, że stronę powodową na etapie elektronicznego postępowania upominawczego reprezentował pełnomocnik radca prawny E. P.. Po wniesieniu przez pozwanego sprzeciwu od nakazu zapłaty i przekazaniu sprawy Sądowi właściwości ogólnej pozwanego, do udziału w sprawie w charakterze pełnomocnika powoda zgłosiła się K. Z.. Z żadnych pism strony powodowej nie wynikało, aby wygasło umocowanie pierwotnego pełnomocnika, a zatem należy przyjąć, że w procesie powód był reprezentowany przez dwóch pełnomocników.

W takim wypadku przepis art. 141 § 3 k.p.c. stanowi, że jeżeli jest kilku pełnomocników jednej strony, sąd doręcza pismo tylko jednemu z nich (dotyczy to również zawiadomienia o rozprawie). Co do zasady wybór pełnomocnika, któremu doręczenie ma nastąpić, należy do Sądu lub do Przewodniczącego chyba, że strona ta, bądź jej pełnomocnik wyraźnie wskaże pełnomocnika, któremu należy dokonać doręczenia bądź doręczeń (por. np. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 9 lutego 2012 roku, sygn. III CZ 3/12, Lex nr 1147764, czy postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 22 października 1999 roku, sygn. III CZ 109/99, Lex nr 528180).

W niniejszej sprawie pełnomocnik powoda K. Z. wyraźnie wskazała w piśmie procesowym z dnia 31 grudnia 2012 roku (k. 18), w którym zgłosiła swój udział w sprawie, że doręczeń należy dokonywać do jej rąk i podała adres. Tymczasem Sąd Rejonowy zawiadomił o terminie rozprawy (pierwszym a zarazem ostatnim) drugiego pełnomocnika (k. 43). Na rozprawie w dniu 30 września 2013 roku nikt się w imieniu strony powodowej nie stawił, natomiast strona pozwana podniosła zarzut przedawnienia (k. 50), który Sąd Rejonowy ocenił jako zasadny.

W tych okolicznościach należy uznać, że uchybienie przez Sąd Rejonowy przepisowi art. 141 § 3 k.p.c. było równoznaczne z pozbawieniem strony powodowej możności obrony swych praw (art. 379 pkt 5 k.p.c.), co jest przyczyną nieważności postępowania i skutkuje koniecznością zniesienia postępowania w zakresie dotkniętym nieważnością, tj. w zakresie rozprawy z dnia 30 września 2013 roku.

Należy bowiem przyjąć, że wskazanie przez stronę powodową, któremu z pełnomocników należy doręczać pisma procesowe (w tym zawiadomienia o rozprawie), nie ma wyłącznie waloru porządkowego, ale ma dla strony powodowej prowadzącej proces kluczowe znaczenie i wiąże się z ustalonymi przez powoda zasadami jego reprezentowania w procesie. Sąd Rejonowy nie zawiadamiając właściwego pełnomocnika powoda o terminie rozprawy uniemożliwił stronie powodowej udział w rozprawie i odniesienie się do podniesionego przez pozwanego na tej rozprawie zarzutu przedawnienia, który Sąd pierwszej instancji uznał za zasadny i ograniczając się do zbadania tego zarzutu oddalił powództwo. Uchybienie to nie mogło być konwalidowane w toku dalszego procesu przed Sądem Rejonowym, gdyż po zamknięciu tej rozprawy zapadł wyrok niekorzystny dla powoda. Niewątpliwie w ten sposób strona powodowa nie miała możliwości udziału w istotnej części postępowania, decydującej o treści zaskarżonego wyroku i pozbawienie jej możności obrony swych praw należy uznać za obiektywnie istniejące i całkowite.

Z tych względów konieczne było uchylenie zaskarżonego wyroku w całości i przekazanie sprawy Sądowi pierwszej instancji do ponownego rozpoznania, przy czym rozpoznając sprawę ponownie Sad Rejonowy rozstrzygnie o zgłoszonych przez strony wnioskach dowodowych i na podstawie zgromadzonego materiału dowodowego oceni zasadność powództwa oraz podniesionego przez pozwanego zarzutu przedawnienia roszczenia. Sąd Rejonowy będzie przy tym czuwał, aby doręczenia pełnomocnikom stron były dokonywane prawidłowo i w orzeczeniu kończącym postępowanie rozstrzygnie również o kosztach instancji odwoławczej (art. 108 § 2 k.p.c.).

Z tych względów na podstawie wyżej powołanych przepisów Sąd Okręgowy orzekł jak w sentencji wyroku.