Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt III CZ 3/12
POSTANOWIENIE
Dnia 9 lutego 2012 r.
Sąd Najwyższy w składzie :
SSN Irena Gromska-Szuster (przewodniczący)
SSN Mirosław Bączyk
SSN Krzysztof Strzelczyk (sprawozdawca)
w sprawie z wniosku Michała W. s. Stanisława, Michała W. s. Michała i
Stanisława W.
przy uczestnictwie Krzysztofa Z.
o zasiedzenie,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Cywilnej
w dniu 9 lutego 2012 r.,
zażalenia wnioskodawcy Michała W. s. Stanisława
na postanowienie Sądu Okręgowego
z dnia 13 grudnia 2011 r.,
oddala zażalenie.
2
Uzasadnienie
Postanowieniem z dnia 13 grudnia 2011 r. Sąd Okręgowy odrzucił skargę
kasacyjną wnioskodawcy Michała W. s. Stanisława od postanowienia tego Sądu z
dnia 7 lipca 2011 r., I Ca 496/10, oddalającego apelację wniesioną przez niego od
postanowienia Sądu Rejonowego z dnia 6 września 2010 r., I Ns 677/09, którym
oddalony został wniosek jego oraz Michała W., s. Michała i Stanisława W. o
stwierdzenie nabycia własności nieruchomości przez zasiedzenie. W uzasadnieniu
Sąd Okręgowy przyjął, że skarga kasacyjna Michała W., s. Stanisława, wniesiona
została po upływie dwumiesięcznego terminu przewidzianego w art. 3985
§ 1 k.p.c.
Wniosek o doręczenie zaskarżonego postanowienia wraz z uzasadnieniem złożyli
osobiście Michał W., s. Stanisława, oraz jego pełnomocnik ustanowiony z urzędu,
będący adwokatem. Powołując się na uchwałę Sądu Najwyższego z dnia 5
czerwca 2008 r., III CZP 142/07, OSNC 2008, nr 11, poz. 122, Sąd Okręgowy
uznał, że wprawdzie pełnomocnictwo procesowe nie obejmuje z samego prawa
umocowania do wniesienia skargi kasacyjnej i udziału w postępowaniu kasacyjnym,
ale ustanowiony na wcześniejszym etapie pełnomocnik może w ramach takiego
pełnomocnictwa dokonywać czynności w sensie czasowym późniejszych, niż
uprawomocnienie się orzeczenia kończącego postępowanie w sprawie, ale
dotyczących wcześniejszych faz postępowania. Po prawomocnym zakończeniu
sprawy pełnomocnik taki może więc złożyć wniosek o wydanie odpisu orzeczenia,
czy też wniosek o sporządzenie i doręczenie uzasadnienia orzeczenia sądu drugiej
instancji. W ocenie Sądu Okręgowego skoro Michał W., s. Stanisława, nie
wypowiedział adwokatowi pełnomocnictwa, to adwokat mógł nie tylko żądać
sporządzenia uzasadnienia zaskarżonego postanowienia, ale także temu
adwokatowi należało doręczyć odpis postanowienia z uzasadnieniem. Jeśli zaś
wniosek o doręczenie orzeczenia z uzasadnieniem złożyła zarówno strona
osobiście, jak i reprezentujący ją pełnomocnik, tak jak to miało miejsce w niniejszej
sprawie, to zgodnie z art. 133 § 3 k.p.c. doręczenia należy dokonać do rąk
ustanowionego pełnomocnika procesowego. Sąd Okręgowy podniósł, że Michał W.,
s. Stanisława, reprezentowany przez dwóch pełnomocników – adwokata oraz
Michała W., s. Michała, nie oświadczył, do rąk którego z nich mają następować
3
doręczenia. W takiej sytuacji Sąd Okręgowy uznał, że doręczenia dokonuje się
tylko jednemu pełnomocnikowi, a jego wybór należy do sądu lub przewodniczącego
zgodnie z art. 141 § 3 k.p.c. Sąd Okręgowy wskazał, że odpis zaskarżonego
postanowienia wraz z uzasadnieniem doręczony został pełnomocnikowi
wnioskodawcy będącego adwokatem w dniu 6 września 2011 r. i przyjął, że z tym
dniem rozpoczął bieg termin do wniesienia skargi kasacyjnej przez Michała W., s.
Stanisława. Wobec tego, że dzień 6 listopada 2011 r. był dniem ustawowo wolnym
od pracy, termin ten upłynął z dniem 7 listopada 2011 r. stosownie do art. 115 k.c.
Natomiast skarga kasacyjna została wniesiona w jego imieniu w dniu 16 listopada
2011 r. Ponadto Sąd Okręgowy ustalił, że w dniu 17 września 2011 r. odpis
zaskarżonego postanowienia wraz z uzasadnieniem doręczony został Michałowi
W., s. Michała, jako wnioskodawcy oraz jako pełnomocnikowi Stanisława W. Z tego
względu Sąd Okręgowy przyjął, że z doręczeniem tym nie można łączyć
rozpoczęcia biegu terminu do wniesienia skargi kasacyjnej przez Michała W.,
s. Stanisława. Sąd Okręgowy wskazał, że wprawdzie przy doręczeniu tym nie
wskazano, iż chodzi o pełnomocnika Stanisława W., jednak gdyby nawet przyjąć,
że Michał W., s. Michała, otrzymał odpis zaskarżonego orzeczenia wraz z
uzasadnieniem również jako pełnomocnik Michała W., s. Stanisława, to i tak
doręczenie to nie mogłoby stanowić podstawy obliczania terminu do wniesienia
skargi kasacyjnej przez ostatniego z wymienionych, skoro wcześniej dokonano
skutecznie doręczenia do rąk jego pełnomocnika będącego adwokatem.
Sąd Okręgowy uznał bowiem, że doręczenie kolejnemu pełnomocnikowi odpisu
orzeczenia wraz z uzasadnieniem nie oznacza, że otwiera się późniejszy termin do
wniesienia środka zaskarżenia.
Postanowieniem z dnia 13 grudnia 2011 r. zaskarżył zażaleniem Michał W.,
s. Stanisława. Zarzucił błąd w ustaleniach faktycznych polegający na przyjęciu, że
nie wypowiedział pełnomocnictwa adwokatowi ustanowionemu z urzędu. Podniósł,
że pomimo skierowanej do sądu prośby o przesłanie kopii wszystkich wniosków
złożonych przez tego adwokata, zawartej w piśmie z dnia 14 lipca 2011 r., nie
otrzymał kopii wniosku o doręczenie odpisu orzeczenia wraz z uzasadnieniem
złożonego przez tego adwokata w dniu 11 lipca 2011 r. Zarzucił również
naruszenie art. 3985
§ 1 k.p.c. polegające na przyjęciu w oparciu o błędne
4
ustalenia, że termin do wniesienia skargi kasacyjnej nie został zachowany. Z tych
względów wniósł o uchylenie zaskarżonego w postanowienia.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Zażalenie nie zasługuje na uwzględnienie.
Według art. 94 § 1 k.p.c. wypowiedzenie pełnomocnictwa procesowego
przez mocodawcę odnosi skutek prawny w stosunku do sądu z chwilą
zawiadomienia go o tym. Dotyczy to również wypowiedzenia pełnomocnictwa
adwokatowi ustanowionemu z urzędu (por. postanowienia Sądu Najwyższego
z dnia 3 czerwca 1976 r., III CRN 64/76, OSNC 1977, nr 1, poz. 14 oraz z dnia
19 października 2011 r., II CSK 85/11, nie publ.). Z treści dołączonych do zażalenia
pisma z dnia 7 lipca 2011 r. (k. 515) oraz dowodu jego nadania (k. 516)
jednoznacznie wynika, że zawarte w tym piśmie wypowiedzenie pełnomocnictwa
skierowane zostało przez Michała W., s. Stanisława, do reprezentującego go
adwokata, a nie do Sądu Okręgowego. W aktach sprawy brak jest natomiast
zawiadomienia Sądu Okręgowego o wypowiedzeniu pełnomocnictwa temu
adwokatowi. W szczególności nie zawiera go powołane w zażaleniu pismo z dnia
14 lipca 2011 r. (k. 420) obejmujące m.in. żądanie sporządzenia kopii wszystkich
wniosków, które adwokat ten złożył do Sądu Okręgowego w niniejszej sprawie.
Wobec tego nie można uznać, aby Michał W., s. Stanisława zawiadomił
ze skutkiem prawnym Sąd Okręgowy o wypowiedzeniu pełnomocnictwa temu
adwokatowi, co z kolei prowadzi do wniosku, że doręczenie temu adwokatowi
odpisu postanowienia z dnia 7 lipca 2011 r. wraz z uzasadnieniem - dokonane na
wniosek złożony zarówno przez Michała W., s. Stanisława osobiście (k. 418), jak i
przez tego adwokata (k. 419 i 424) - nastąpiło zgodnie z art. 133 § 3 k.p.c. Zgodnie
z jego treścią, jeżeli ustanowiono pełnomocnika procesowego lub osobę
upoważnioną do odbioru pism sądowych doręczenia należy dokonywać tym
osobom. Poza tym w przypadku, gdy ustanowiono kilku pełnomocników jednej
strony a strona ta wyraźnie nie wskaże pełnomocnika, któremu należy dokonywać
doręczeń, wybór należy do sądu (art. 141 § 3 k.p.c. por. też powołane przez Sąd
Okręgowy postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 30 stycznia 1973 r., I CZ
163/72, OSNC 1973, nr 11, poz. 202). Tak było w niniejszej sprawie albowiem
5
pełnomocnikiem Michała W., s. Stanisława, był zarówno adwokat (k. 253),
jak i Michał W., s. Michała (k. 69), a zatem wybór, któremu z nich dokonać
doręczenia należał do Sądu Okręgowego. Wobec tego prawidłowy jest wniosek
tego Sądu, że stosownie do treści art. 3985
§ 1 w zw. z art. 13 § 2 k.p.c. doręczenie
dokonane adwokatowi otwierało termin do wniesienia skargi kasacyjnej przez
Michała W., s. Stanisława. Termin ten biegł niezależnie od tego, czy został
uwzględniony wniosek zawarty w piśmie wnioskodawcy z dnia 14 lipca 2011 r.
o przesłanie kopii wszystkich wniosków złożonych przez jego pełnomocnika –
adwokata ustanowionego z urzędu. Okoliczność ta nie ma znaczenia dla
stwierdzenia przekroczenia ustawowego terminu do wniesienia skargi kasacyjnej.
Z tych względów Sąd Najwyższy, na podstawie art. 39814
w zw. z art. 3941
§ 3 i art. 13 § 2 k.p.c., postanowił jak w sentencji.