Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

Zaskarżonym postanowieniem z dnia 27 grudnia 2013 roku w sprawie sygn. akt IV P 24/13 z powództwa A. S. przeciwko P. K. prowadzącej działalność gospodarcza pod nazwa (...) w Ł. o odszkodowanie w związku z rozwiązaniem umowy o pracę za wypowiedzeniem i wynagrodzenie za pracę, Sąd Rejonowy w Skierniewicach, IV Wydział Pracy uzupełnił wyrok tegoż sądu z dnia 12 grudnia 2013 r. sygn. akt IV P 24/13 w ten sposób, że zasądził od powódki na rzecz pozwanej kwotę 467 zł tytułem zwrotu kosztów procesu, w tym 450 zł tytułem zastępstwa prawnego, oddalając wniosek w pozostałym zakresie.

W uzasadnieniu powyższego rozstrzygnięcia Sąd Rejonowy podniósł, iż powyższy wyrok nie zawarł rozstrzygnięcia w przedmiocie kosztów procesu, pomimo wniosku strony pozwanej złożonego w tym przedmiocie, dlatego żądanie jego uzupełnienia zgłoszone w procesie było w świetle art. 351 § 1 kpc w pełni uprawnione.

Przechodząc do meritum Sąd wskazał, iż stosownie do treści art. 98 kpc strona przegrywająca sprawę obowiązana jest zwrócić przeciwnikowi na jego żądanie koszty niezbędne do celowego dochodzenia praw i celowej obrony. W oparciu o § 3 tegoż przepisu do niezbędnych kosztów procesu strony reprezentowanej przez adwokata zalicza się między innymi wynagrodzenie pełnomocnika, jednak nie wyższe niż w stawkach opłat określonych w odrębnych przepisach oraz wydatki jednego adwokata.

Wysokość kosztów wynagrodzenia adwokata określa rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu Dz. U. z 2002 r. nr 163 poz. 1348 ze zm. Zgodnie z przepisami tegoż rozporządzenia ( § 2
ust. 1) zasądzając opłatę za czynności adwokata z tytułu zastępstwa prawnego Sąd bierze pod uwagę niezbędny nakład pracy adwokata, a także charakter sprawy i wkład jego pracy w przyczynienie się do wyjaśnienia i rozstrzygnięcia, co w istocie jest powtórzeniem art. 109 kpc. Podstawę zasądzenia powyższej opłaty stanowią stawki minimalne określone w rozdziałach 3-5. Opłata ta nie może być wyższa niż sześciokrotna stawka minimalna ani przekraczać wartości przedmiotu sprawy. Przy wartości przedmiotu sprawy do 5.000 zł zgodnie z § 6 minimalna stawka wynagrodzenia wynosi 600 zł, z tym, że w sprawach z zakresu prawa pracy podlega ona w oparciu o § 12 ust. 1 pkt 2, obniżeniu do 75%, co stanowi kwotę 450 zł. Doliczając do tego opłatę skarbową od pełnomocnictwa w kwocie 17 zł należność pełnomocnika wyniosła więc 467 zł. Odnosząc się zaś do żądania strony pozwanej o uzupełnienie powyższego wyroku także o zwrot kosztów dojazdu samochodem z kancelarii w (...) km w jedną stronę przy uwzględnieniu rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 25 marca 2002 r. w sprawie warunków ustalania oraz sposobu dokonywania zwrotu kosztów używania do celów służbowych, motocykli i motorowerów niebędących własnością pracodawcy Dz. U. nr 27 poz.271 ze zm, Sąd wskazał, iż pełnomocnik pozwanego nie wnosił o zwrot kosztów w wyższej kwocie w toku postępowania ani zwrotu kosztów dojazdu, których też nie określił przed zamknięciem rozprawy. Obecnie więc żądanie w tym zakresie jest bezprzedmiotowe.

Zażalenie na powyższe orzeczenie wniosły obie strony postępowania.

Pełnomocnik pozwanego, zaskarżył przedmiotowe postanowienie w części ustalającej wysokość i zakres kosztów podlegających zwrotowi.

Zaskarżonemu orzeczeniu zarzucił naruszenie:

1. art. 98 § 1 i 3 k.p.c. w zw. z § 6 pkt 3 i § 12 ust. 1 pkt 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu (Dz. U. z 2013 r., poz. 461, t.j.), , przez przyjęcie, że wartość przedmiotu sporu w niniejszej sprawie wynosiła mniej niż 5.000 zł, co uzasadniałoby zasądzenie tytułem wynagrodzenia adwokackiego kwoty 450 zł, w sytuacji, gdy na podstawie roszczeń zgłoszonych w pozwie i następnie przez stronę powodową rozszerzanych, wartość przedmiotu sporu wynosiła powyżej 5.000 zł, co stanowiło podstawę do zasądzenia na rzecz strony pozwanej zwrotu kosztów postępowania w kwocie 900 zł;

2. art. 98 § 1 i 3 k.p.c. oraz art. 109 § 1 k.p.c. w zw. z § 2 pkt 1 lit. b rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 25 marca 2002 r. w sprawie warunków ustalania oraz sposobu dokonywania zwrotu kosztów używania do celów służbowych samochodów osobowych, motocykli i motorowerów niebędących własnością pracodawcy (Dz. U. nr 27, poz. 271 ze zm.), przez oddalenie wniosku o przyznanie stronie pozwanej zwrotu kosztów dojazdu pełnomocnika do Sądu w sytuacji, gdy strona przed zamknięciem rozprawy poprzedzającej wydanie orzeczenia zgłaszała wniosek o zwrot kosztów postępowania według norm przepisanych, przez co rozumieć należało również zwrot kosztów podróży ustalonych na podstawie ww. przepisów.

Z uwagi na powyższe skarżący wniósł o zmianę zaskarżonego postanowienia przez zasądzenie na rzecz strony pozwanej tytułem zwrotu kosztów procesu kwoty 1.117,60 zł, na którą składają się: kwota 900 zł tytułem wynagrodzenia adwokackiego, 17 zł tytułem zwrotu opłaty skarbowej od pełnomocnictwa oraz kwota 200,60 zł tytułem dwukrotnych dojazdów strony do Sądu, ewentualnie zaś o uchylenie postanowienia w zaskarżonym zakresie i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi I instancji. Ponadto we wniesionym zażaleniu skarżący domagał się zwrotu kosztów postępowania zażaleniowego według norm przepisanych.

Z kolei pełnomocnik powódki zaskarżył powyższe orzeczenie w całości, zarzucając: naruszenie:

1. art. 233 par.l k. p.c. poprzez dowolną - sprzeczną z zasadą swobodnej oceny - ocenę materiału dowodowego prowadzącą do nie przyjęcia, iż istnieje wypadek szczególnie uzasadniony, który uzasadnia nieobciążenie powódki kosztami procesu pomimo, iż prawidłowa analiza materiału dowodowego prowadzi do wniosku, iż powódka jest w ciężkiej sytuacji finansowej

2. niezastosowanie wobec powódki instytucji z art. 102 k.p.c. pomimo istnienia wypadku szczególnie uzasadnionego przemawiającego za nieobciążaniem powódki obowiązkiem uiszczenia na rzecz pozwanej kwoty 467 zł z tytułu zwrotu kosztów procesu

Mając na uwadze powyższe, skarżący wniósł o zamianę ww. postanowienia poprzez nieobciążanie powódki kosztami procesu, zasądzenie od pozwanej na rzecz powódki zwrotu kosztów postępowania zażaleniowego.

Na rozprawie apelacyjnej w dniu 24 czerwca 2014 r. pełnomocnik pozwanego wniósł o oddalenie zażalenia powódki i zasądzenie kosztów zastępstwa procesowego w postępowaniu zażaleniowym według norm przepisanych.

Sąd Okręgowy w Łodzi zważył, co następuje:

Zażalenie powódki nie zasługuje na uwzględnienie, zażalenie pozwanego jest zaś częściowo zasadne. Przy czym z uwagi na fakt, iż przedmiotowe postanowienie wydano na posiedzeniu jawnym – na rozprawie w dniu 24 czerwca 2014 r., a w sprawie brak jest wniosków stron o sporządzenie uzasadnienia rozstrzygnięcia w całości, uzasadnieniu z urzędu podlegało wyłącznie rozstrzygnięcie zmieniające zaskarżone postanowienie.

W postępowaniu procesowym sąd orzeka o zwrocie kosztów w każdym orzeczeniu kończącym sprawę według jednej z następujących zasad: odpowiedzialności za wynik procesu, stosunkowego rozdzielenia kosztów, wzajemnego zniesienia kosztów, słuszności i zawinienia.

Art. 98 § 1 k.p.c. stanowi, iż strona przegrywająca sprawę obowiązana jest zwrócić przeciwnikowi na jego żądanie koszty niezbędne do celowego dochodzenia praw i celowej obrony (koszty procesu). Do niezbędnych kosztów procesu strony reprezentowanej przez adwokata zalicza się wynagrodzenie, jednak nie wyższe niż stawki opłat określone w odrębnych przepisach i wydatki jednego adwokata, koszty sądowe oraz koszty nakazanego przez sąd osobistego stawiennictwa strony (art. 98 § 3 k.p.c.).

Mając na uwadze zarzuty zażalenia pozwanego wskazać należy, iż zgodnie z w zw. z § 6 pkt 4 i § 12 ust. 1 pkt 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu stawki minimalne wynoszą w sprawach z zakresu prawa pracy o wynagrodzenie za pracę lub odszkodowanie inne niż wymienione w pkt 4 - 75% stawki obliczonej na podstawie § 6 od wartości wynagrodzenia lub odszkodowania będącego przedmiotem sprawy. Wartość dochodzonych w niniejszym postępowaniu roszczeń, co słusznie podnosi skarżący, przenosiła zaś 5000 zł. W związku z tym na gruncie rozpoznawanego przypadku zastosowanie znajdował § 6 pkt 4 rozporządzenia nie zaś jak przyjął Sąd Rejonowy §6 pkt. 3. Wobec tego stawka należna pełnomocnikowi pozwanej tytułem kosztów zastępstwa procesowego w niniejszej sprawie wynosić powinna 900 zł.

Nieuprawnionym jest jednak twierdzenie skarżącego, iż do kwoty zasądzonej tytułem zwrotu kosztów procesu winny zostać również zaliczone koszty uiszczonej opłaty skarbowej od pełnomocnictwa oraz zwrot kosztów dojazdu pełnomocnika do Sądu.

Odnosząc się do powyższego wskazać należy iż zgodnie z art. 2 ust. 1 pkt.1f ustawy z dnia 16 listopada 2006 r. o opłacie skarbowej (Dz.U.2012.1282 j.t.) nie podlega opłacie skarbowej: dokonanie czynności urzędowej, wydanie zaświadczenia i zezwolenia (pozwolenia, koncesji) albo złożenie dokumentu stwierdzającego udzielenie pełnomocnictwa lub prokury albo jego odpisu, wypisu lub kopii w sprawach: zatrudnienia, wynagrodzeń za pracę. W konsekwencji, koszty wynikające z uiszczenia opłaty skarbowej od pełnomocnictwa w takiej sprawie, nie stanowią kosztów niezbędnych do celowego dochodzenia praw lub celowej obrony (art. 98 § 1 i 3 k.p.c.). Ponadto podkreślenia wymaga fakt, iż koszt opłaty skarbowej od pełnomocnictwa stanowi wydatek nie zaś koszty zastępstwa procesowego, o których zwrot wnosił pełnomocnik strony pozwanej. Jego roszczenia w tym zakresie nie mogą zatem zostać uwzględnione.

Co do zaś żądania zwrotu kosztów dojazdu pełnomocnika do Sądu, podnieść należy, iż w myśl art. 109 § 1 kpc roszczenie o zwrot kosztów wygasa, jeśli strona najpóźniej przed zamknięciem rozprawy bezpośrednio poprzedzającej wydanie orzeczenia nie złoży sądowi spisu kosztów albo nie zgłosi wniosku o przyznanie kosztów według norm przepisanych. Jednakże o kosztach należnych stronie działającej bez adwokata, radcy prawnego lub rzecznika patentowego sąd orzeka z urzędu.

Wskazany przepis ustanawia więc prekluzję dla żądania zwrotu kosztów przez stronę reprezentowaną przez adwokata (radcę prawnego lub rzecznika patentowego). Wystąpienie z żądaniem zwrotu kosztów następuje przez złożenie w formie pisemnej lub ustnie (zob. odmiennie postanowienie SN z dnia 15 listopada 2002 r., II CK 134/02, M. Praw. 2003, nr 10, s. 472, z glosą krytyczną A. Zielińskiego) do protokołu sądowego spisu kosztów (obejmującego wszystkie pozycje składające się na ogólną sumę kosztów - por. orzeczenie SN z dnia 19 lutego 1957 r., 2 CZ 18/57, OSP 1958, z. 1, poz. 27) lub wniosku o przyznanie kosztów według norm przepisanych (zawartych w obowiązujących przepisach), bez oznaczenia cyfrowego żądanej kwoty pieniężnej. Ocena przeprowadzonych dowodów i oświadczeń stron co do wysokości poniesionych kosztów dokonywana jest na podstawie art. 233 kpc; por. orzeczenie SN z dnia 31 marca 1955 r., I CZ 316/54, OSNCK 1955, nr 4, poz. 89; wyrok SN z dnia 24 marca 2000 r., I PKN 546/99, OSNP 2001, nr 15, poz. 482; uzasadnienie postanowienia SN z dnia 27 listopada 2002 r., III CZP 13/02, OSNC 2004, nr 1, poz. 6.

Na gruncie rozpoznawanej sprawy przed zamknięciem procesu pełnomocnik strony pozwanej domagał się zwrotu kosztów procesu według norm przepisanych. Przy czym wobec braku złożenia przez niego spisu poniesionych kosztów i wobec braku wyraźnego wniosku o zwrot kosztów dojazdu pełnomocnika do Sądu, na podstawie materiału zgromadzonego w sprawie, w chwili wyrokowania brak było podstaw do uznania, iż skarżący wydatki te rzeczywiście poniósł. Słusznie więc Sąd Rejonowy uznał wskazane żądanie za bezprzedmiotowe.

Biorąc powyższe pod uwagę, Sąd Okręgowy na podstawie z art. 386 § 1 kpc w zw. z art. 397 § 2 kpc. zmienił zaskarżone postanowienie jedynie w ten sposób, że w miejsce kwoty 467 zł tytułem zwrotu kosztów procesu zasądził od powódki na rzecz pozwanej kwotę 900 zł.

O kosztach postępowania zażaleniowego orzeczono na podstawie art. 98 kpc w zw. z § 6 pkt 1 i 2 § 12 ust. 1 pkt 2 w zw. z § 13 ust. 2 pkt 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu. Zażalenie strony powodowej okazało się całkowicie bezzasadne dlatego zasadnym było przyznanie stronie pozwanej stawki minimalnej w kwocie 60 zł. tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego poniesionych w związku z jego złożeniem. Natomiast w wyniku wniesionego przez siebie zażalenia pozwany wygrał postępowanie w sprawie w ok. 80 %, dlatego też zwrot kosztów zastępstwa procesowego we wskazanym zakresie z uwzględnieniem częściowego zwrotu opłaty od zażalenia zamknął się w kwocie 70 zł. Łącznie dało to kwotę 130 zł.