Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 17 czerwca 2014 roku

Sąd Okręgowy w Tarnowie – Wydział IV Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący: SSO Kazimierz Kostrzewa

Protokolant: protokolant sądowy Marta Bartusiak

po rozpoznaniu w dniu 09 czerwca 2014 roku w Tarnowie na rozprawie

sprawy z odwołania D. Ł.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T.

z dnia 30 sierpnia 2013 roku nr (...)

w sprawie D. Ł.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T.

o przeliczenie emerytury

I.  zmienia zaskarżoną decyzję w ten sposób, że przyznaje odwołującej D. Ł. prawo do wypłaty wyrównania emerytury w związku z doliczeniem do stażu pracy jako okresu składkowego okresu pobierania zasiłku macierzyńskiego od 11.05.1980r. do 16.08.1980r. poczynając od dnia 01.08.2010r.

II.  oddala odwołanie w pozostałej części.

Sygn. akt IV U 1761/13

UZASADNIENIE

wyroku z dnia 17 czerwca 2014 roku

Decyzją z dnia 30.08.2013 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T. na podstawie ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2009 r. Nr 153, poz.1227 z późn. zm. ) przeliczył D. Ł. po rozpatrzeniu wniosku z dnia 12.08.2013 r. emeryturę od 01.08.2013 r. do ustalenia podstawy wymiaru emerytury przyjął dotychczasową podstawę wymiaru świadczenia i wskaźnik wysokości podstawy wymiaru z poprzedniej decyzji przyjęty do obliczenia emerytury tj. 73,93%. Podstawa wymiaru obliczona przez pomnożenie wskaźnika wysokości podstawy wymiaru 73,93% przez kwotę bazową 2275,37 zł wynosi 1682,18 zł. do ustalenia wysokości emerytury organ rentowy uwzględnił 25 lat, 6 miesięcy i 15 dni okresów składkowych i 7 lat, 8 miesięcy i 14 dni okresów nieskładkowych. Wysokość emerytury wyniosła 1194,06 zł, a po waloryzacji od 01.08.2013 r. wynosi 1495,02 zł.

Odwołująca w odwołaniu od decyzji z dnia 30.08.2013 r. podniosła, że domaga się wypłaty wyrównania świadczenia emerytalnego od momentu jego przyznania, ponieważ w 1998 r. złożyła wszystkie dokumenty i organ rentowy nie dostrzegł, że jednego brakowało. Dopiero w 2013 r. organ rentowy wezwał ją o przedłożenie jeszcze jednego dokumentu co też uczyniła. W jej ocenie błąd winien zostać ujawniony wcześniej kiedy starała się o rentę i świadczenie przedemerytalne, a nie dopiero w lipcu 2013 r. Na rozprawie w dniu 17.06.2014 r. stwierdziła, że domaga się wyrównania świadczenia od momentu przyznania wcześniejszej emerytury (k.17v).

Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T. w odpowiedzi na odwołanie wniósł o jego oddalenie.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

D. Ł. urodzona (...)r. od 12.03.2005 r. do 14.05.2008 r. pobierała rentę z tytułu niezdolności do pracy, a od 15.05.2008 r. emeryturę. Staż pracy uwzględniony przy obliczaniu wysokości zarówno renty jak i emerytury wynosił 300 miesięcy okresów składkowych i 92 miesiące okresów nieskładkowych. Na podstawie świadectwa pracy z dnia 11.09.1991 r. wystawionego przez Hutę (...) w T. organ rentowy ustalił, że odwołująca w okresie od 01.08.1979 r. do 30.05.1983 r. korzystała z urlopu wychowawczego i okres tego urlopu od 01.08.1979 r. do 15.01.1983 r. uwzględnił jako okres nieskładkowy zgodnie z art. 7 pkt. 5 lit. a ustawy o emeryturach i rentach z FUS.

Organ rentowy w decyzji z dnia 21.04.2005 r. o przyznaniu renty wskazał, że okres od 16.01.1983 r. do 30.05.1983 r. nie został zaliczony do stażu pracy, ponieważ okresy nie wykonywanie pracy z powodu opieki nad dziećmi nie mogą przekraczać łącznie 6 lat.

/okoliczności bezsporne/

W dniu 19.06.2013 r. odwołująca wystąpiła z wnioskiem o przyznanie emerytury z tytułu ukończenia powszechnego wieku emerytalnego. Pismem z dnia 04.07.2013 r. organ rentowy zwrócił się do odwołującej o przedłożenie zaświadczenia stwierdzającego w jakim okresie przebywała na zasiłku macierzyńskim na dziecko ur. (...)r. w trakcie urlopu wychowawczego udzielonego przez Hutę (...) w T.. W dniu 29.07.2013 r. odwołująca przedłożyła legitymację ubezpieczeniową , w której znajdował się wpis dotyczący okresu pobierania zasiłku macierzyńskiego od 11.05.1980 r. do 16.08.1980 r. na dziecko urodzone w dniu (...)r. tj. syna P..

Decyzją z dnia 31.07.2013 r. organ rentowy przyznał odwołującej prawo do emerytury na podstawie art. 24 ustawy emerytalnej od dnia 15.07.2013 r. tj. od osiągnięcia powszechnego wieku emerytalnego i ustalił wysokość świadczenia na podstawie art. 26 ustawy. Tak obliczona emerytura okazała się świadczeniem mniej korzystnym niż wcześniejsza emerytura ustalona wg. zasad dotychczasowych. W decyzji tej organ rentowy pouczył odwołująca, o możliwości wystąpienia wnioskiem o przeliczenie świadczenia. Odwołująca w dniu 12.08.2013 r. zgłosiła taki wniosek.

Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T. decyzją z dnia 30.08.2013 r na podstawie ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2009 r. Nr 153, poz.1227 z późn. zm. ) przeliczył D. Ł. po rozpatrzeniu wniosku z dnia 12.08.2013 r. emeryturę od 01.08.2013 r. do ustalenia podstawy wymiaru emerytury przyjął dotychczasową podstawę wymiaru świadczenia i wskaźnik wysokości podstawy wymiaru z poprzedniej decyzji przyjęty do obliczenia emerytury tj. 73,93%. Podstawa wymiaru obliczona przez pomnożenie wskaźnika wysokości podstawy wymiaru 73,93% przez kwotę bazową 2275,37 zł wynosi 1682,18 zł. do ustalenia wysokości emerytury organ rentowy uwzględnił 25 lat, 6 miesięcy i 15 dni okresów składkowych i 7 lat, 8 miesięcy i 14 dni okresów nieskładkowych. Wysokość emerytury wyniosła 1194,06 zł, a po waloryzacji od 01.08.2013 r. wynosi 1495,02 zł.

dowód: pismo ZUS z dnia 04.07.2014 r. – k. 12 ar czIII,

wniosek odwołującej z dnia 19.06.2013 r. – 1-2 ar czIII,

kserokopia legitymacji ubezpieczeniowej – k. 15-18 ar czIII,

decyzja ZUS z dnia 31.07.2013 r. –k. 37-38 ar czIII,

wniosek odwołującej z dnia 12.08.2013 r. – 39 ar czIII,

decyzja ZUS z dnia 30.08.2013 r. –k. 44-45 ar czIII.

Pismem z dnia 11.09.2013 r. odwołująca domagała się wypłacenia wyrównania za okres, kiedy miała zaniżone świadczenia emerytalne, a nie jak w decyzji z dnia 30.08.2013 r. tylko od 01.08.2013 r. przeliczono jej świadczenie. Organ rentowy pismem z dnia 27.09.2013 r. poinformował odwołującą, iż dokument poświadczający pobieranie zasiłku macierzyńskiego na dziecko urodzone w dniu (...)r. przedłożyła dopiero w dniu 29.07.2013 r. i dlatego wyrównanie za okres wsteczny jej nie przysługuje.

dowód: pismo ZUS z dnia 27.09.2013 r. – 45 ar czIII,

pismo odwołującej z dnia 11.09.2013 r. –k. 46 ar czIII.

W dniu 18.09.2003 r. do organu rentowego wraz z wnioskiem w sprawie wyliczenia kapitału początkowego została dołączona kserokopia dowodu osobistego zawierająca stronę z wpisami dotyczącymi urodzenia przez odwołującą dzieci - w tym dziecka urodzonego w dniu (...)r. tj. syna P..

dowód: pismo odwołującej z dnia 18.09.2003 r. z załącznikami –1-3 ar czI,

Powyższy stan faktyczny ustalono na podstawie dowodów z dokumentów, gdyż dokumenty te nie budziły wątpliwości Sądu co do ich autentyczności, a ponadto ich nie były kwestionowane przez strony postępowania.

Sąd zważył, co następuje:

Odwołanie zasługuje częściowo na uwzględnienie.

Kwestią sporną w niniejszej sprawie było ustalenie czy organ rentowy zasadnie odmówił odwołującej przeliczenia świadczenia za okres 3 lat wstecz od daty zgłoszenia wniosku o doliczenie okresu przebywania na zasiłku macierzyńskim na syna P. urodzonego w dniu (...)r.

Stosownie do treści art. 129 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jedn. Dz.U. z 2009 roku, Nr 153, poz.1227 ze zmianami) świadczenia wypłaca się poczynając od dnia powstania prawa do tych świadczeń, nie wcześniej jednak niż od miesiąca, w którym zgłoszono wniosek lub wydano decyzję z urzędu, z uwzględnieniem ust. 2.

Zgodnie z art. 118 ust. 1 powołanej ustawy organ rentowy wydaje decyzję w sprawie prawa do świadczenia lub ustalenia jego wysokości po raz pierwszy w ciągu 30 dni od wyjaśnienia ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania tej decyzji, z uwzględnieniem ust. 2 i 3 oraz art. 120. W myśl ust. 3 tego przepisu, który w takim samym kształcę obowiązuje od momentu wejście w życie ustawy jeżeli na podstawie przedstawionych środków dowodowych nie jest możliwe ustalenie prawa lub wysokości świadczenia, za datę wyjaśnienia ostatniej okoliczności, o której mowa w ust. 1, uważa się datę końcową dodatkowego terminu do przedstawienia niezbędnych dowodów, wyznaczonego przez organ rentowy, albo datę przedstawienia tych dowodów.

Zasadnicze znaczenie jednak dla rozstrzygnięcia niniejszej sprawy ma art. 133 powołanej ustawy. Zgodnie z tym artykułem ustęp 1 w razie ponownego ustalenia przez organ rentowy prawa do świadczeń lub ich wysokości, przyznane lub podwyższone świadczenia wypłaca się, poczynając od miesiąca, w którym powstało prawo do tych świadczeń lub do ich podwyższenia, jednak nie wcześniej niż:

1)  od miesiąca, w którym zgłoszono wniosek o ponowne rozpatrzenie sprawy lub wydano decyzję z urzędu, z zastrzeżeniem art. 107a ust. 3,

2)  za okres 3 lat poprzedzających bezpośrednio miesiąc, o którym mowa w pkt. 1, jeżeli odmowa lub przyznanie niższych świadczeń były następstwem błędu organu rentowego lub odwoławczego.

Pojęcie "błędu" w prawie ubezpieczeń społecznych jest swoiste i szerokie, tzn. oznacza każdą obiektywną wadliwość decyzji, niezależnie od tego, czy jest ona skutkiem zaniedbania, pomyłki, czy celowego działania organu rentowego (por. uchwała składu siedmiu sędziów Sądu Najwyższego z dnia 26 listopada 1997 r., III ZP 40/97, OSNAPiUS 1998 Nr 14, poz. 429 i uchwała Sadu Najwyższego z dnia 28 czerwca 2005 r. III UZP 1/05 (OSNP 2005/24/395 i ). Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 4 grudnia 2012 r. II UK 130/12 (M.P.Pr. 2013/3/159-160) stwierdził, że błąd organu rentowego rozumiany jest w judykaturze szeroko, zgodnie z tzw. obiektywną błędnością decyzji. Błędem jest także niedopełnienie wynikającego z § 3 rozporządzenia z dnia 7 lutego 1983 r. obowiązku informowania o warunkach i dowodach wymaganych do uzyskania konkretnego świadczenia emerytalno-rentowego oraz do udzielania pomocy przy ubieganiu się o to świadczenie.

W dniu 18.09.2003 r. do organu rentowego wraz z wnioskiem D. Ł. o wyliczenie kapitału początkowego została dołączona kserokopia dowodu osobistego zawierająca stronę z wpisami dotyczącymi urodzenia przez nią dzieci - w tym dziecka urodzonego w dniu (...)r. tj. syna P.. W decyzjach wydawanych z wniosków D. Ł. o kapitał początkowy, o rentę i o wcześniejszą emeryturę organ rentowy nie uwzględniał okresu pobierania zasiłku macierzyńskiego od 11.05.1980 r. do 16.08.1980 r. na syna P. urodzonego w dniu (...)r. W dniu 19.06.2013 r. odwołująca wystąpiła z wnioskiem o przyznanie emerytury z tytułu ukończenia powszechnego wieku emerytalnego. Pismem z dnia 04.07.2013 r. organ rentowy zwrócił się do odwołującej o przedłożenie zaświadczenia stwierdzającego w jakim okresie przebywała na zasiłku macierzyńskim na dziecko ur. (...)r. w trakcie urlopu wychowawczego udzielonego przez Hutę (...)w T.. W dniu 29.07.2013 r. odwołująca przedłożyła legitymację ubezpieczeniową , w której znajdował się wpis dotyczący okresu pobierania zasiłku macierzyńskiego od 11.05.1980 r. do 16.08.1980 r. na dziecko urodzone w dniu (...)r. tj. syna P.. Decyzją z dnia 31.07.2013 r. organ rentowy przyznał odwołującej prawo do emerytury na podstawie art. 24 ustawy emerytalnej od dnia 15.07.2013 r. tj. od osiągnięcia powszechnego wieku emerytalnego i ustalił wysokość świadczenia na podstawie art. 26 ustawy. Tak obliczona emerytura okazała się świadczeniem mniej korzystnym niż wcześniejsza emerytura ustalona wg. zasad dotychczasowych. W decyzji tej organ rentowy pouczył odwołująca, o możliwości wystąpienia wnioskiem o przeliczenie świadczenia. Odwołująca w dniu 12.08.2013 r. zgłosiła taki wniosek. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T. decyzją z dnia 30.08.2013 r na podstawie ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2009 r. Nr 153, poz.1227 z późn. zm. ) przeliczył D. Ł. po rozpatrzeniu wniosku z dnia 12.08.2013 r. emeryturę od 01.08.2013 r. do ustalenia podstawy wymiaru emerytury przyjął dotychczasową podstawę wymiaru świadczenia i wskaźnik wysokości podstawy wymiaru z poprzedniej decyzji przyjęty do obliczenia emerytury tj. 73,93%. Podstawa wymiaru obliczona przez pomnożenie wskaźnika wysokości podstawy wymiaru 73,93% przez kwotę bazową 2275,37 zł wynosi 1682,18 zł. do ustalenia wysokości emerytury organ rentowy uwzględnił 25 lat, 6 miesięcy i 15 dni okresów składkowych i 7 lat, 8 miesięcy i 14 dni okresów nieskładkowych. Wysokość emerytury wyniosła 1194,06 zł, a po waloryzacji od 01.08.2013 r. wynosi 1495,02 zł.

Sąd po analizie bezspornego stanu faktycznego uznał, że w niniejszej sprawie organ rentowy popełnił błąd – polegający na nieuwzględnieniu do stażu pracy okresu pobierania zasiłku macierzyńskiego na syna P. urodzonego w dniu (...)r. Skoro organ rentowy w oparciu o świadectwo pracy ustalił okres przebywania odwołującej na zasiłku wychowawczym na dzieci do lat 4 i jednocześnie dysponował kserokopią dowodu osobistego, z którego wynika że w okresie przebywania na tym zasiłku odwołująca urodziła kolejne dziecko w dniu (...)r. to winien wezwać odwołującą o przedłożenie brakującej dokumentacji jak to uczynił dopiero w dniu 04.07.2013 r. Gdyby organ rentowy prawidłowo wyznaczył odwołującej dodatkowy termin do przedstawienia dowodów z określeniem jaki rodzaj dokumentu może stanowić środek dowodowy w tym zakresie, to odwołująca taki dokument by złożyła vide dokumenty złożone w dniu 29.07.2013 r. (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 18 listopada 2011 r., sygn. akt I UK 130/11 (Lex 1129317). Nic nie stało na przeszkodzie aby prawidłowo zweryfikować okresy składkowe i nieskładkowe odwołującej. D. Ł. po wezwaniu przez organ rentowy przedłożyła legitymację ubezpieczeniową, z której wynika w jakim okresie przebywała na zasiłku macierzyńskim z tytułu urodzenia syna P.. Dlatego też Sąd zmienił zaskarżoną decyzję z dnia 30.08.2013 r. i uznał, że odwołującej przysługuje prawo do wypłaty wyrównania emerytury w związku z doliczeniem do stażu pracy jako okresu składkowego okresu pobierania zasiłku macierzyńskiego od (...)r. do 16.08.1980 r. poczynając od 01.08.2010 r.

Mając na uwadze Sąd w oparciu o przepisy materialnoprawne i art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c. orzekł jak w pkt. I sentencji wyroku.

W toku postępowania żądanie odwołującej ewoluowało - początkowo domagała się wyrównania świadczenia od 1998 r., następnie od momentu przyznania jej wcześniejszej emerytury tj. od 15.05.2008 r. Sąd uznał, że brak jest podstaw do uwzględnienia w całości żądania odwołującej, ponieważ wskazany przepis dopuszcza jedynie przyznanie świadczeń za okres 3 lat wstecz poprzedzających bezpośrednio miesiąc w którym zgłoszono wniosek o ponowne rozpatrzenie sprawy. Biorąc powyższe pod uwagę Sąd w pozostałej części oddalił odwołanie w oparciu o art. 133 ust. 1 oraz na podstawie art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c. w pkt. II wyroku.