Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

Zaskarżonym wyrokiem z dnia 13 czerwca 2013 roku Sąd Rejonowy w Pabianicach nakazał pozwanemu J. W. opróżnienie lokalu mieszkalnego położonego przy ulicy (...) w K.; ustalił, że J. W. przysługuje prawo do lokalu socjalnego; wstrzymał orzeczenie opróżnienia lokalu mieszkalnego do czasu zaoferowania J. W. lokalu socjalnego przez Gminę K. Ł. oraz orzekł o kosztach procesu i kosztach pomocy prawnej udzielonej pozwanemu z urzędu.

Apelację od powyższego wyroku wywiódł pozwany zaskarżając go w części uwzględniającej żądanie nakazania pozwanemu opróżnienia lokalu mieszkalnego oraz w zakresie rozstrzygnięcia o kosztach pomocy prawnej udzielonej pozwanemu z urzędu.

Skarżący podniósł zarzut naruszenia:

- art. 217 § 1 i 2 w związku z art. 227 k.p.c. przez niedopuszczenie zgłoszonego prawidłowo dowodu z przesłuchania świadka R. J. na okoliczność treści stosunku prawnego łączącego pozwanego z właścicielem nieruchomości, podczas gdy dowód ten dotyczył okoliczności mających dla sprawy istotne znaczenie, a sporne okoliczności nie zostały jeszcze dostatecznie wyjaśnione;

- art. 233 § 1 i art. 316 § 1 k.p.c., które to naruszenie miało istotny wpływ na treść orzeczenia poprzez brak wszechstronnego rozważenia zebranego materiału dowodowego, jednostronne uznanie dowodów strony powodowej, nie uwzględnienie wniosków dowodowych pełnomocnika pozwanego oraz poprzez niezbadanie przez Sąd, jaki stosunek prawny łączy strony, czy stosunek ten wygasł i na jakiej podstawie, danie wiary twierdzeniom powódki niepopartym innymi dowodami np. z dokumentów;

- art. 5 k.c. przez jego niezastosowanie, w sytuacji gdy powódka jest bliską rodzina pozwanego ( bratanicą ), a stan zdrowia pozwanego i podeszły wiek nie pozwalają J. W. na samodzielność i zapewnienie sobie godnych warunków lokalowych oraz przez niezastosowanie powołanego przepisu do ustalonego w sprawie stanu faktycznego, co skutkowało udzieleniem ochrony prawnej działaniu powódki, pomimo że działanie to stanowi czynienie z przysługującego jej prawa własności lokalu użytku sprzecznego z zasadami współżycia społecznego, a w konsekwencji orzeczenie nakazu eksmisji pozwanego pomimo jego choroby.

W konkluzji skarżący wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku i oddalenie powództwa.

W odpowiedzi na apelację powódka wniosła o jej oddalenie.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja jest zasadna o tyle, że skutkuje uchyleniem zaskarżonego wyroku i przekazaniem sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi I instancji.

. Na wstępie należy zwrócić uwagę, że treść wyroku nie pozwala na ustalenie z jakiego lokalu ( z jakich pomieszczeń, o jakiej powierzchni) pozwany został eksmitowany, w sytuacji gdy z zeznań powódki wynika, że w budynku położonym w K. przy ul. (...) znajduje się kilka lokali mieszkalnych. Brak sprecyzowania w treści wyroku jakie konkretnie pomieszczenia pozwany ma opróżnić powoduje, że wyrok właściwie nie nadaje się do wykonania w drodze egzekucji.

Przechodząc natomiast do oceny zarzutów apelacji zgodzić się trzeba ze skarżącym, że Sąd Rejonowy nie wyjaśnił wszystkich okoliczności przedmiotowej sprawy mających istotne znaczenie dla jej rozstrzygnięcia. Sąd oparł orzeczenie na ustaleniu, że między stronami istniała umowa użyczenia przedmiotowego lokalu. Tymczasem ustalenie w tym zakresie nie znajduje dostatecznego potwierdzenia w materiale dowodowym zgromadzonym w sprawie. W toku postępowania został jedynie przeprowadzony dowód z przesłuchania powódki, której zeznania stanowiły jedyną podstawę ustalenia stanu faktycznego sprawy w zakresie charakteru i treści stosunku prawnego łączącego strony. Wbrew poglądowi wyrażonemu w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku, w świetle zgromadzonego materiału dowodowego nie można uznać, iż stan faktyczny nie był sporny między stronami. Rozbieżności na tym tle zarysowują się choćby w piśmie pozwanego z dnia 17 października 2012 roku i dotyczą sposobu korzystania przez niego z zajmowanego pomieszczenia. Ustalenie, jakie są wzajemne prawa i obowiązki stron w związku z korzystaniem z lokalu przez pozwanego, czas na jaki strony nawiązały stosunek prawny i jego cel, stanowiło nie tyle podstawę ustalenia charakteru prawnego tego stosunku prawnego, ile podstawę ustalenia zasadności roszczenia powódki. Omawiane kwestie determinują bowiem ocenę dopuszczalności rozwiązania stosunku prawnego, na podstawie którego pozwany korzysta z lokalu, a tym samym zasadności żądania eksmisji pozwanego z zajmowanego lokalu. Ocena ta uwzględniać musi różnice, odmienny reżim ustawowy pomiędzy umową najmu a umową użyczenia, czy też ewentualnie innego stosunku prawnego łączącego strony postępowania. Nie przesądzając w tym miejscu charakteru omawianego stosunku prawnego, ta właśnie okoliczność powinna być rozstrzygnięta w postępowaniu przed Sądem Rejonowym, jest to bowiem czynność typowa, związana z celem i charakterem postępowania rozpoznawczego w pierwszej instancji w sprawach o eksmisję z lokalu. Natomiast Sąd I instancji w ramach analizy materiału dowodowego dokonał szeregu uproszczeń.

Skoro Sąd pierwszej instancji szczegółowego postępowania w tym zakresie nie przeprowadził i wskutek tego nie doszło do poczynienia ustaleń istotnych dla rozpoznania spornego stosunku prawnego, to nie było dopuszczalne oparcie rozstrzygnięcia Sądu na ustaleniu, że pozwany korzysta z lokalu na podstawie umowy użyczenia. Zdaniem Sądu Okręgowego zebrany w toku sprawy materiał dowodowy nie wystarczał do jej rozstrzygnięcia, bowiem przeprowadzone postępowanie dowodowe nie wyjaśniło dostatecznie przedmiotowej kwestii. Ocena ta jest o tyle zasadna, że kwestia ta nie była przedmiotem dowodu z przesłuchania strony pozwanej, pomimo zgłoszenia wniosku w tym zakresie na rozprawie w dniu 13 czerwca 2013 roku. Oddalenie wniosku pozwanego o jego przesłuchanie w miejscu zamieszkania, w sytuacji gdy ze względu na stan zdrowia pozwanego przeprowadzenie tej czynności w budynku Sądu wiązało się z nadmierną niedogodnością, stanowiło naruszenie art. 233 § 1 w związku z art. 263 k.p.c.

Na uwzględnienie zasługuje również zarzut skarżącego dotyczący naruszenia art. 217 § 2 k.p.c. w związku z art. 227 k.p.c. poprzez niedopuszczenie zgłoszonego prawidłowo dowodu z zeznań świadka R. Ł. na okoliczność treści stosunku prawnego łączącego pozwanego z właścicielem nieruchomości. Okoliczności, na które został zgłoszony dowód z zeznań wskazanego świadka miały natomiast istotne znaczenie dla rozstrzygnięcia sprawy i nie zostały dostatecznie wyjaśnione.

Powyższe prowadzi do wniosku, że Sąd Rejonowy nie orzekł co do istoty sprawy, gdyż nie zbadał jaki stosunek prawny łączył strony, czy stosunek ten wygasł, a jeżeli tak to kiedy i na jakiej podstawie.

Wobec uznania wskazanych wyżej zarzutów apelacji za zasadne i skutkujące uchyleniem wyroku oraz przekazaniem sprawy do ponownego rozpoznania, bezprzedmiotowym stało się odnoszenie się przez Sąd Okręgowy do zarzutu naruszenia art. 5 k.c. poprzez jego niezastosowanie.

Przy ponownym rozpoznaniu sprawy koniecznym jest aby Sąd Rejonowy ustalił charakter stosunku prawnego, na podstawie którego pozwany korzysta z lokalu i czy sposób wykonywania przez niego uprawnienia odpowiada treści tego stosunku. W tym celu niezbędne jest uzupełnienie materiału dowodowego, w tym przeprowadzenie dowodu z przesłuchania strony pozwanej i z zeznań świadka R. J., o ile nadal wniosek ten będzie podtrzymywany.

Na podstawie tak ustalonego stanu faktycznego możliwe dopiero będzie określenie – czy spełnione zostały przesłanki orzeczenia w stosunku do pozwanego nakazu opuszczenia zajmowanego lokalu.

Z uwagi na to, że w dotychczasowym postępowaniu Sąd Rejonowy nie wyjaśnił w ogóle okoliczności niezbędnych do rozstrzygnięcia tej sprawy, wszystkie powyższe elementy musi ustalić i poddać właściwej ocenie prawnej przy ponownym rozpoznaniu sprawy.

Z tych względów, w rozpatrywanej sprawie zasadnym stało się uchylenie na podstawie art. 386 § 4 k.p.c. zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy Sądowi Rejonowemu do ponownego rozpoznania i rozstrzygnięcia.

Zważywszy na wynik kontroli instancyjnej Sąd Okręgowy stosownie do przepisu art. 108 § 2 k.p.c. pozostawił Sądowi pierwszej instancji rozstrzygnięcie o kosztach postępowania apelacyjnego.