Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 15 maja 2014r.

Sąd Rejonowy w Jeleniej Górze Wydział II Karny w składzie:

Przewodniczący: SSR Andrzej Muszka

Protokolant: Joanna Szmel

po rozpoznaniu w dniach 9.04.2014r., 12.05.2014r.

s p r a w y : J. S. (1)

córki J. i K. z domu M.

urodzonej w dniu (...) w J.

oskarżonej o to, że:

w dniu 4 października 2012 r. w J. działając w celu osiągnięcia korzyści majątkowej doprowadziła A. S. do niekorzystnego rozporządzenia mieniem własnym w kwocie 8205, 90 zł. w ten sposób, że złożyła zgłoszenie zdarzenia kapitałowo-inwestycyjnego wprowadzając pracownika (...) S.A. w błąd poprzez przedłożenie jako autentyczny w/wym. dokumentu z podrobionym przez siebie podpisem A. S. w wyniku czego spowodowała likwidację polisy oraz wypłatę na jej konto nienależnych jej pieniędzy,

to jest o czyn z art. 286 § 1 k.k. i art. 270 §1 k.k. w zw. z art. 11 § 2 k.k.;

I.  uznaje oskarżoną J. S. (1) za winną tego, że w dniu 4 października 2012 r. w J. działając w celu osiągnięcia korzyści majątkowej doprowadziła (...) S.A. do niekorzystnego rozporządzenia mieniem w kwocie 8205, 90 zł. w ten sposób, że złożyła zgłoszenie zdarzenia kapitałowo-inwestycyjnego wprowadzając pracownika (...) S.A. w błąd poprzez przedłożenie jako autentyczny w/wym. dokumentu z podrobionym przez siebie podpisem A. S. w wyniku czego spowodowała likwidację polisy na wypadek śmierci i dożycia, w której ubezpieczonym był A. S. oraz wypłatę na jej konto nienależnych jej pieniędzy, przyjmując, iż czyn ten stanowi wypadek mniejszej wagi w rozumieniu art. 286 § 3 k.k. tj. występku z art. 286 § 3 k.k. w zw. z art. 286 § 1 k.k. i art. 270 § 1 k.k. w zw. z art. 11 § 2 k.k. i za to na podstawie art. 270 § 1 k.k. w zw. z art. 11 § 3 k.k. wymierza jej karę 100 /stu/ stawek dziennych grzywny, ustalając wysokość stawki na kwotę 20 /dwudziestu/ złotych;

II.  na podstawie art. 69 §1 k.k. i art. 70 §1 pkt 2 k.k. warunkowo zawiesza wykonanie orzeczonej wobec oskarżonej J. S. (1) kary grzywny na okres próby wynoszący 2 /dwa/ lata;

III.  na podstawie art. 46 § 1 k.k. zobowiązuje oskarżoną J. S. (1) do naprawienia szkody w części poprzez zapłatę na rzecz pokrzywdzonego (...) S.A. w W. kwoty 2000 /dwóch tysięcy/ złotych;

IV.  na podstawie art. 624 §1 k.p.k. w zw. z art. 17 ust. 1 ustawy o opłatach w sprawach karnych zwalnia oskarżoną J. S. (1) od zapłaty na rzecz Skarbu Państwa kosztów sądowych, w tym opłaty.

Sygn. akt II K 1867/13

UZASADNIENIE

J. S. (1) od 1991 r. pozostawała w związku małżeńskim z A. S.. Ze związku posiadali dwoje dzieci, siedemnastoletniego P. S. oraz dziewięcioletniego M. S.. Wspólnie zamieszkiwali w B., w domu stanowiącym własność A. S.. 1 maja 1999 r. A. S. podpisał umowę ubezpieczenia na wypadek śmierci i dożycia typ (...) z zakładem (...) S.A. Okres ubezpieczenia ustalono na 31 lat. Jako ubezpieczonego strony umowy wskazały A. S., zaś uposażonego J. S. (1). Składki na ubezpieczenie uiszczane były z majątku wspólnego małżonków. Wpłat dokonywała J. S. (1). Na dzień 4 października 2012 r. suma ubezpieczenia stanowiła wartość 32.047,00 złotych, zaś wartość wpłaconych składek kwotę 11.909,50 złotych. .

dowód: wyjaśnienia oskarżonej J. S. (1) k. 54-55, zeznania świadka A. S. k. 4, polisa k. 111, ogólne warunki ubezpieczenia k. 112-117, zaświadczenie z (...) SA k. 122-128,

W sierpniu 2012 r. doszło do rozpadu pożycia małżeńskiego w związku z ujawnieniem faktu pozostawania przez A. S. w związku pozamałżeńskim. A. S. poinformował J. S. (1), że większość majątku dorobkowego stanowi jego własność, zapowiedział pozostawienie jej z minimalną ilością środków do życia. We wrześniu 2012 r. A. S. zaprzestał łożenia na utrzymanie rodziny. A. S. wznowił przekazywanie środków pieniężnych na utrzymanie rodziny 8 lutego 2013 r. przekazując kwoty po 1000 złotych, a od 11 kwietnia 2013 r. po 1300 złotych. Wyrokiem Sądu Okręgowego w Jeleniej Górze z dnia 12 czerwca 2013 r. rozwiązano małżeństwo J. S. (1) i A. S. z winy pozwanego. Wykonywanie władzy rodzicielskiej nad dziećmi powierzono powódce oraz zasądzono rentę alimentacyjną w łącznej kwocie 1000 złotych miesięcznie.

dowód: wyjaśnienia oskarżonej J. S. (1) k. 54-55, częściowo zeznania świadka A. S. k. 136-137, wyrok k. 129,

Z uwagi na trudną sytuację finansową, celem posiadania środków na utrzymanie dzieci i domu, J. S. (1) 4 października 2012 r. podrobiła podpis męża na dokumencie – zgłoszeniu zdarzenia kapitałowo – inwestycyjnego i wprowadziła w błąd pracownika (...) S.A. poprzez przedłożenie jako autentycznego wyżej wymienionego dokumentu, powodując tym samym likwidację polisy A. S. na wypadek śmierci i dożycia oraz wypłatę na jej konto bankowe, nienależnych jej pieniędzy w kwocie 8205,90 złotych.

dowód: wyjaśnienia oskarżonej J. S. (1) k. 54-55, zeznania świadka A. S. k. 4, zeznania świadka L. P. k. 15 , zeznania świadka J. S. (2) k. 172-173, zaświadczenie k. 31, zgłoszenie zdarzenia kapitałowo – inwestycyjnego k. 35, opinia biegłego z zakresu badania pisma ręcznego k. 38- 45,

O powyższym zdarzeniu A. S. dowiedział się w czerwcu 2013 r., gdy porządkował dokumenty. Wówczas natrafił na rozliczenie polisy. 21 czerwca 2013 r. udał się do oddziału (...) celem ustalenia przyczyn likwidacji polisy. Następnie o zdarzeniu powiadomił Prokuraturę Rejonową w Jeleniej Górze. We wniosku o podział majątku dorobkowego z dnia 16 kwietnia 2014 r. pełnomocnik J. S. (1) wniosła o ustalenie, iż w skład majątku dorobkowego wchodzą między innymi środki zgromadzone przez małżonków na polisach z tzw. III filaru.

Dowód: zeznania świadka A. S. k. 4, wniosek k. 151-157,

J. S. (1) nie była w przeszłości karana sądownie.

Dowód: dane o karalności k. 48;

J. S. (1) przesłuchiwana w toku postępowania przygotowawczego przyznała się do popełnienia zarzucanego jej czynu. Wyjaśniła, że 23 października 2013 r. orzeczony został rozwód z winy A. S.. Podała, że w sierpniu 2012 r. A. S. poinformował ją, że jej nie kocha, że żąda rozwodu, że posiada kochankę. Przestał łożyć na utrzymanie rodziny, a wspólne oszczędności przeznaczył na zakup motocykla i samochodu. Zagroził przy tym, że pozostawi ją bez środków do życia. Oskarżona postanowiła zatem zabezpieczyć środki finansowe na utrzymanie siebie i rodziny. Obawiała się, ponieważ dom w którym zamieszkiwali stanowił własność jej byłego męża. Wyjaśniła, że dzień przed sporządzeniem druku zgłoszenia inwestycyjnego, rozmawiała z pijanym mężem, który zgodził się na tą czynność. Następnego dnia oskarżony nie chciał już podpisać wniosku i wówczas oskarżona zrobiła to za niego. Zaprzeczyła posłużeniu się dowodem osobistym męża. Wyraziła żal z powodu swojego postępowania oraz zainteresowanie dobrowolnym poddaniem się karze.

Wyjaśniając przed Sądem przyznała się do podrobienia podpisu męża. Podała, że w jej ocenie nie robiła niczego złego, skoro była osobą uposażoną zgodnie z treścią umowy. Zlikwidowała polisę w związku z oświadczeniem męża, że zostawi ją bez środków do życia. Dom, w którym zamieszkiwali stanowił własność męża. Podniosła, że wszystkie zarobione pieniądze przeznaczała na dom męża. Wyjaśniła, że mąż zakupił samochód, do którego założył następnie instalację gazową. Nadto poinformował ją, że od kochanki kupił motocykl. Wskazała, że składki na to ubezpieczenie wpłacała osobiście. A. S. nie przekazał jej na ten cel żadnych pieniędzy, przez osiem miesięcy od zdarzenia nie interesował się, czy oskarżona dokonywała kolejnych wpłat. Wyjaśniła, że w czerwcu 2013 r. gdy mąż dowiedział się o likwidacji polisy, zadeklarowała chęć zwrotu wypłaconych środków, na co wulgarnie stwierdził, że nie jest tym zainteresowany. Wskazała, że środki uzyskane z polisy również będą przedmiotem postępowania o podział majątku dorobkowego. J. S. (1) podniosła, że przed zdarzeniem rozmawiała o tym z mężem, który znajdując się pod wpływem alkoholu wyraził zgodę na likwidację polisy. Gdy udała się do placówki (...), posiadała już wypełniony druk zgłoszenia zdarzenia inwestycyjnego, jednakże okazało się, iż był w nim wpisany niewłaściwy numer konta. Wówczas zdecydowała się podrobić podpis męża. Środki uzyskane z polisy przeznaczyła na bieżące utrzymanie dzieci i domu, w tym zakupiła tonę węgla za kwotę 800 złotych.

SĄD ZWAŻYŁ, CO NASTĘPUJE:

Wyjaśnienia oskarżonej zasługiwały, w przeważającej mierze, na przydanie im waloru wiarygodności. Za w pełni wiarygodne Sąd uznał jej twierdzenia dotyczące trudnej sytuacji majątkowej w okresie popełnienia zarzucanego aktem oskarżenia czynu, poparte treścią zeznań świadka J. S. (3) oraz zeznaniami A. S., w których przyznał, iż zaprzestał przekazywać oskarżonej zarobione środki pieniężne we wrześniu 2012 r. , a także, że w trakcie przekazywania w późniejszym okresie środków pieniężnych żądał pisemnego pokwitowania ich przekazania. Twierdzenie świadka w tym zakresie zostało udowodnione poprzez przedłożenie zeszytu z potwierdzeniem wpłat, skopiowanego do akt niniejszego postępowania, wskazującego, iż A. S. wznowił przekazywanie środków pieniężnych oskarżonej 8 lutego 2013 r. Kierując się tymi argumentami Sąd uznał wyjaśnienia J. S. (1) dotyczące motywów przedsięwziętego zachowania za wiarygodne.

Podobnie za w pełni wiarygodne należy uznać, w świetle zgromadzonych dokumentów oraz treści zeznań wszystkich przesłuchanych w sprawie świadków, a to A. S., J. S. (3) i L. P., iż oskarżona podrobiła podpis A. S. na zgłoszeniu zdarzenia inwestycyjnego, którym to dokumentem następnie posłużyła się w Oddziale (...) S.A., doprowadzając poprzez wprowadzenie w błąd pracownika pokrzywdzonego, do niekorzystnego rozporządzenia mieniem, poprzez przekazanie jej kwoty 8205,90 złotych, którymi nie miała prawa dysponować. Wyjaśnienia oskarżonej i zeznania wymienionych świadków korespondowały w tym względzie z treścią zgromadzonych w aktach postępowania dokumentów, w tym zwłaszcza z oryginałem zgłoszenia, jak i opinią biegłego z zakresu badania pisma ręcznego. Opinia ta, kategoryczna w swoim końcowym wniosku, w sposób jasny i logiczny przekonuje, iż A. S. nie złożył podpisu na dokumencie z dnia 4 października 2012 r. Także zatem i w tym zakresie wyjaśnienia oskarżonej mogły, wraz z wymienionymi dowodami, stanowić podstawę kategorycznych ustaleń stanu faktycznego w sprawie. Tak wyjaśnienia J. S. (1), jak i zeznania wymienionych świadków mogły tym samym, gdy mieć na uwadze fakt, że polegały na prawdzie, stanowić podstawę ustaleń stanu faktycznego.

Sąd nie uznał natomiast za wiarygodne wyjaśnień oskarżonej, w których twierdziła, iż A. S., znajdując się pod wpływem alkoholu, podpisał przedmiotowy dokument. Jak sama przyznała bowiem, jej były mąż nie doprowadzał się do stanu nietrzeźwości, w którym ilość spożytego alkoholu uzasadniałaby podejrzenie o brak pamięci po jego stronie odnośnie tak istotnej decyzji życiowej. Okoliczności tej zaprzecza wiarygodnie A. S. wskazując, iż gdy dowiedział się o zdarzeniu w czerwcu 2013 r. , a zatem po upływie przeszło ośmiu miesięcy, zrobił żonie awanturę i niezwłocznie zgłosił sprawę organom ścigania. W tym świetle wyjaśnienia oskarżonej, w których podaje, że następnego dnia mąż, już trzeźwy, nie chciał podpisać wniosku należało również uznać za wyraz przyjętej linii obrony, nie znajdującej swojego potwierdzenia w zasadach doświadczenia życiowego. Zapytany o podpisanie takiego dokumentu A. S. z całą pewnością nie czekałby ze zgłoszeniem zdarzenia organom ścigania zwłaszcza, że w międzyczasie był stroną postępowania o rozwód.

Odtwarzając stan faktyczny w sprawie Sąd skorzystał z treści zgromadzonych w aktach postępowania dokumentów. Za wyjątkiem dokumentu zgłoszenia zdarzenia inwestycyjnego, dokumenty te zostały sporządzone przez upoważnione do tego osoby w przewidzianej prawem formie. Mogły z racji swojej wiarygodności stanowić podstawę kategorycznych ustaleń stanu faktycznego.

Mając na uwadze przeprowadzoną analizę materiału dowodowego Sąd Rejonowy zważył, że oskarżona J. S. (1) swoim zachowaniem polegającym na tym, że 4 października 2013 r. w J. działając w celu osiągnięcia korzyści majątkowej doprowadziła (...) S.A. do niekorzystnego rozporządzenia mieniem w kwocie 8205, 90 zł. w ten sposób, że złożyła zgłoszenie zdarzenia kapitałowo-inwestycyjnego wprowadzając pracownika (...) S.A. w błąd poprzez przedłożenie jako autentyczny w/wym. dokumentu z podrobionym przez siebie podpisem A. S. w wyniku czego spowodowała likwidację polisy na wypadek śmierci i dożycia, w której ubezpieczonym był A. S. oraz wypłatę na jej konto nienależnych jej pieniędzy wypełniła znamiona czynu opisanego w art. 286§3 kk w zw. z art.286§1 kk i art. 270§1 kk w zw. z art. 11§2 kk.

Sąd zważył, iż w świetle ustalonego w sprawie materiału dowodowego nie budzi żadnych wątpliwości cel oskarżonej w postaci chęci osiągnięcia korzyści majątkowej jak i połączone z jego realizacją niekorzystne rozporządzenie mieniem, polegające na uzyskaniu przez oskarżoną świadczenia, którym nie miała prawa rozporządzać. Treść umowy zawartej przez A. S. z (...) upoważniała wyłącznie jego do dysponowania zgromadzonymi środkami pieniężnymi, zaś uzyskanie kwoty ubezpieczenia przez oskarżoną ograniczone było do przypadków ziszczenia się któregoś ze zdarzeń, od których A. S. został ubezpieczony.

Zmieniając w opisie czynu podmiot pokrzywdzony działaniem oskarżonej, a to wprowadzając w miejsce dotychczas wskazanego przez Prokuratora pokrzywdzonego A. S., Zakład (...) S.A. Sąd miał na uwadze, iż przedmiotowy czyn nie doprowadził do zerwania umowy zawartej przez A. S. z (...) S.A. W ocenie Sądu fakt wypłacenia przez zakład ubezpieczeń, na skutek wprowadzenia w błąd, świadczenia pieniężnego przewidzianego w umowie osobie, której świadczenie to nie przysługiwało, nie zwalnia (...) S.A. od obowiązku spełnienia świadczenia przewidzianego umową na rzecz A. S.. Tym samym za pokrzywdzonego należało uznać (...) S.A, który obok zapłaty kwoty 8205,90 złotych na rzecz oskarżonej, w dalszym ciągu zobowiązany jest do wypłaty tej kwoty na rzecz A. S..

Następnie, odmiennie od Prokuratora, Sąd uznał, iż czyn przypisany J. S. (1) stanowił wypadek mniejszej wagi, w rozumieniu art. 286§3 kk. Przyjmując ten pogląd Sąd miał na uwadze przede wszystkim motywację sprawczyni, a to potrzebę utrzymania dzieci i domu w sytuacji, gdy A. S. zapowiedział, że pozostawi jej niewielką tylko część majątku dorobkowego , a nadto zaprzestał partycypowania w kosztach utrzymania rodziny. Nie bez znaczenia dla powyższego stwierdzenia pozostaje także fakt, iż składki przewidziane w umowie z (...) S.A. wpłacała oskarżona, ze stanowiących wspólny majątek dorobkowy własnych dochodów.

Zważywszy na fakt, iż oskarżona posłużyła się jako autentycznym, podrobionym przez siebie zgłoszeniem zdarzenia inwestycyjnego, swoim działaniem jednocześnie wyczerpała znamiona czynu z art. 270§1 kk.

Oceniając całokształt okoliczności podmiotowych i przedmiotowych leżących w granicach czynu przypisanego oskarżonej Sąd uznał, że cechował się one nieznacznym stopniem społecznej szkodliwości, za którym to wnioskiem przemawia przede wszystkim wyżej opisana motywacja sprawczyni. Istotny w tym względzie jest również stosunkowo nieduży rozmiar szkody wyrządzonej (...) S.A, który nie przekroczył wartości równowartości łącznie wpłaconych przez oskarżoną składek.

Przy wymiarze kary Sąd nie doszukał się po stronie oskarżonej okoliczności obciążających.

Jako okoliczność łagodzącą Sąd potraktował przyznanie się do popełnienia zarzucanego czynu polegające na potwierdzeniu okoliczności stanu faktycznego. Odmowa przyznania się przez oskarżoną wynikała wyłącznie z odmiennej interpretacji prawnej podjętych przez nią działań. Okolicznością łagodzącą był również nieprzemyślany sposób działania sprawczyni, pozwalający na łatwe wykrycie czynu jak i jej identyfikację.

Łącząc wymienione wyżej okoliczności z dyrektywami wymiaru kary z art. 53 § 1 i 2 kk, w szczególności stopniem społecznej szkodliwości czynu i stopniem winy oskarżonej, Sąd uznał, że odpowiednią karą orzeczoną wobec J. S. (1) kara stu stawek dziennych grzywny,. Z całą pewnością nie będzie ona nadmierną dolegliwością dla oskarżonej, skoro jest to najłagodniejsza kara z przyjętego przez ustawodawcę katalogu, a przy tym wymierzona została, mimo wszystko, w dolnych granicach ustawowego zagrożenia. Z drugiej strony Sąd wnioskował, że nie jest konieczne wymierzanie jej kary surowszej by osiągnięte zostały cele postępowania i cele kary. Orzeczona kara spełni stawiane przed nią cele w świetle oddziaływania wychowawczego, jak i zapobiegawczego, unaoczniając oskarżonej naganność popełnionego czynu i jednocześnie ukazując jej nieuchronność poniesienia odpowiedzialności za naruszenie prawa. Kara te będzie przy tym adekwatna do stopnia społecznej szkodliwości i stopnia winy, zatem spełni wszystkie wymogi stawiane przed nią przez przepisy karne.

Ustalając wysokość stawki dziennej na kwotę 20 złotych Sąd kierował się sytuacją majątkową oskarżonej, posiadającej możliwości zarobkowania w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą oraz ustabilizowaną sytuacją majątkową wynikającą z przyznania na poczet pozostających z nią dzieci renty alimentacyjnej przez Sąd Okręgowy w Jeleniej Górze w postępowaniu o rozwód.

Orzeczona kara umożliwia skorzystanie z instytucji warunkowego zawieszenia jej wykonania. Sąd na podstawie całokształtu okoliczności sprawy i kierując się przesłankami określonymi w art. 69 § 1 i 2 kk, wnioskował, ze można pozytywnie prognozować, iż mimo niewykonania orzeczonej kary, dotychczas nie karana oskarżona, nie popełni w przyszłości przestępstwa. Warunkowo zawieszone wykonanie kary grzywny winno zatem być dla niej wystarczającą przesłanką do przestrzegania porządku prawnego.

Mając na uwadze, by okres próby był adekwatny do rozmiaru orzeczonej kary Sąd uznał, iż zasadnym będzie wyznaczenie go w wymiarze dwóch lat. Będzie to zdaniem Sądu wystarczające dla weryfikacji pozytywnej prognozy postawionej wobec oskarżonej, iż nie popełni ponownie przestępstwa.

Mając na uwadze złożenie przez pokrzywdzonego wniosku w trybie art. 46§1 kk Sąd skazując J. S. (1) został przez ustawodawcę zobligowany do orzeczenia obowiązku naprawienia wyrządzonej szkody. Zobowiązanie to nie dotyczy jednakże zakresu, w jakim winien zostać orzeczony obowiązek naprawienia szkody. By w świetle aktualnej sytuacji majątkowej oskarżonej zapewnić realną wykonalność orzeczonego środka karnego, a także mając na uwadze, aby środek ten stanowił dolegliwość współmierną do wagi przypisanego oskarżonej czynu, realizując jednocześnie funkcję ochronną wobec pokrzywdzonego, Sąd uznał, iż zasadnym będzie orzeczenie obowiązku naprawienia szkody w części, poprzez zapłatę na rzecz pokrzywdzonego kwoty 2000 złotych. Orzeczenie to, co oczywiste, nie zamyka pokrzywdzonemu drogi do dochodzenia, na drodze postępowania cywilnego, całości należnego mu ze strony J. S. (1) świadczenia z deliktu.

Sąd zważył, iż w sytuacji oskarżonej zachodzą przesłanki opisane w art. 624§1 kpk. Osiąga ona bowiem dochód w kwocie 1300 złotych miesięcznie, posiadając na wspólnym z byłym mężem utrzymaniu dwoje dzieci, otrzymując z tego tytułu rentę alimentacyjną w kwocie 1000 złotych miesięcznie. Okoliczności te , w połączeniu z orzeczonym obowiązkiem naprawienia wyrządzonej szkody przekonują, iż nie jest ona w stanie ponieść kosztów procesu bez uszczerbku dla utrzymania siebie i dzieci. Skutkowało to zwolnieniem J. S. (1) od ponoszenia kosztów procesu i obciążenie nimi Skarbu Państwa.