Pełny tekst orzeczenia

POSTANOWIENIE

K., dnia 15 lipca 2014 r.

Sąd Okręgowy w Kaliszu, II Wydział Cywilny Odwoławczy

w składzie następującym:

Przewodniczący: SSO Wojciech Vogt

SSO Barbara Mokras

SSO Janusz Roszewski- spr.

po rozpoznaniu w dniu 15 października 2014 r. w Kaliszu

na posiedzeniu niejawnym

sprawy z wniosku M. T. (1)

przy udziale M. T. (2)

o przymusowe odebranie małoletniego M. T. (3)

na skutek zażalenia uczestnika M. T. (2)

na postanowienie Sądu Rejonowego w Ostrowie W..

z dnia 8 kwietnia 2014 r., sygn. akt III RCo 8/14,

postanawia:

uchylić zaskarżone postanowienie.

Sygn. akt II Cz 312/14

UZASADNIENIE

Postanowieniem z dnia 8 kwietnia 2014 r., Sąd Rejonowy w Ostrowie W.. w sprawie z wniosku M. T. (1) przy udziale M. T. (2) o przymusowe odebranie małoletniego M. T. (3) stwierdził swą niewłaściwość i sprawę przekazał do rozpoznania Sądowi Rejonowemu w Pile jako właściwemu do jej rozpoznania powołując się na wynikający
z wykładni art. 569 §1 kpc i art.26 k.c. prymat miejsca zamieszkania matki małoletniego, pod której władzą rodzicielska pozostawać ma małoletni zgodnie wyrokiem Sadu Okręgowego w Kaliszu zmienionego wyrokiem Sądu Apelacyjnego w Łodzi

Postanowienie to - zażaleniem z dnia 22 kwietnia 2014 r. – zaskarżył uczestnik postępowania M. T. (2) w całości. Wniósł on o uchylenie zaskarżonego przez siebie postanowienia podając, ze powódka przebywa stale poza granicami kraju.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje.

Zażalenie jest zasadne.

Pomijając argumenty skarżącego przytoczone dla uzasadnienia zgłaszanego wniosku o zmianę zawartego w wyroku Sadu Okręgowego w Kaliszu i podlegającego wykonaniu w ramach rozpoznawanej sprawy orzeczenia o władzy rodzicielskiej, uzasadnione jest żądanie uchylenia zaskarżonego postanowienia rozstrzygającego, który sad opiekuńczy właściwy jest w tej sprawie.

Sad Okręgowy akceptuje dokonaną przez Sąd I instancji wykładnię przepisów art. 569 §1 k.p.c. i art. 26 §1 k.c. z której wynika, że zasada z przepisu art. 26 §1 k.c. w zw. z art. 569 §1 k.p.c.. ma pełne zastosowanie w sprawach opiekuńczych. Wprawdzie stwierdzenie to jest prawdziwe, tyle tylko, że nie uzasadnia zaprezentowanego ich zastosowaniu w rozpoznawanej sprawie.

Sad Rejonowy skupiając się na wykładni art. 26 §1 k.c. pominął cel regulacji zawartej w art. 569 §1 k.p.c. Wskazana zaś wzajemna relacja tych przepisów wyrażająca się wyłącznie pokreśleniem prymatu miejsca zamieszkania przed miejscem pobytu dziecka pomija cel normy szczególnej zawartej w art. art. 569 §1 k.p.c. Ponadto wskazując na normę ogólna w przepisie art. 26 §1 k.c. jako podstawę subsumpcji czyni ją w sposób niezgodny z wynikami ustaleń faktycznych.

Jak bowiem wynika z ustaleń Sądu Rejonowego, a co znajduje potwierdzenie
w stanowisku skarżącego zawartego w jego zażaleniu, wykonanie władzy rodzicielskiej zostało wprawdzie powierzone matce M. T. (1), ale nie zostało od chwili orzeczenia zrealizowane. Tymczasem przepis na art. 26 §1 k.c. wprawdzie łączy z miejscem zamieszkania rodzica, któremu zostało powierzona władza rodzicielska, zamieszkiwanie z nim dziecka, ale prawidłowa wykładnia celowościowa wyrażonej w art. 569 §1 k.p.c. normy musi prowadzić musi do wniosku, że w sprawach opiekuńczych chodzi o faktyczne zamieszkiwanie dziecka
z tym rodzicem.

Należy bowiem zważyć, że stosowanie „odpowiednie” oznacza niezbędna adaptacje
(i ewentualnie zmianę niektórych elementów) normy do zasadniczych celów i form danego postepowania, jak również pełne uwzględnienie charakteru i celu danego postępowania oraz wynikających stąd różnic w stosunku do uregulowań, które maja być zastosowane. (por. uchwała SN z 15 września 1995r., III CZP 110/95, OSNC 1995, Nr 12, poz. 177).

Na tej podstawie należy podkreślić, że podstawą szczególnej regulacji z art. 569 §1 k.p.c. w prawach opiekuńczych z udziałem małoletnich centralna postacią postepowania jest dziecko i jego dobro. W ten sposób do czasu zrealizowania orzeczenia związanego ze zmiana miejsca zamieszkania dziecka, realizuje się zasada „jedności sądu opiekuńczego”, która podyktowana jest tym, aby wszystkie sprawy dotyczące dziecka zostały zgromadzone w jednym sądzie opiekuńczym, gdyż ten sąd dysponuje pełnym materiałem odnoszącym się do małoletniego. Oznacza to, że zmiana właściwości sądu opiekuńczego, może m.in. nastąpić po wykonaniu orzeczenia związanego z przymusowym odebraniem dziecka. Inaczej ujmując, postępowanie opiekuńcze podążać powinno w ślad za małoletnim – oczywiście jeżeli spełnione zostaną przesłanki z art. 26 k.c. – z uwzględnieniem naczelnej reguły interpretacyjnej, że o wszystkim decyduje dobro dziecka, a nie zasady procesu cywilnego.

W podsumowaniu należy podkreślić, że nieuwzględnienie faktu, iż małoletni M. T. (3) dotąd nie zamieszkał u matki, jak również tego, że obecnie małoletni przebywa u ojca, któremu została ograniczona władza rodzicielska, jak również pominięcie zasady „ jedności sądu opiekuńczego”, doprowadziło do błędnego stanowisko Sądu Rejonowego, który pominął, że
w rozpoznawanej sprawie ustalenie właściwości sądu opiekuńczego winno nastąpić według miejsca pobytu małoletniego.

Ubocznie należy podkreślić, rozważając właściwość sądu w sprawie o przymusowe odebranie dziecka, że należy także mieć na względzie objęte przepisami art. 598 ⁶ -598 ¹² k.p.c., reguły postępowania wykonawczego postanowienia uwzględniającego wniosek, które wobec manifestowanej postawy przez ojca małoletniego, nieuchronnie doprowadziłyby do wykonania orzeczenia przez kuratora sądowego działającego w sądzie, w okręgu którego małoletni faktycznie przebywa. ( art. 598 ⁷ k.p.c.)

Z wszystkich powyższych przyczyn sądem opiekuńczym właściwym miejscowo do rozpoznania sprawy jest zgodnie z art. 569 §1 k.p.c. Sad Rejonowy w ostrowie (...), i dlatego z mocy art. 386§4 w zw. z art. 397§2 k.p.c. i art. 13§2 k.p.c. należało uchylić zaskarżone postanowienie.