Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 24 lutego 2014 r.

Sąd Okręgowy w Gliwicach , Wydział X Gospodarczy

w składzie następującym :

Przewodniczący : SSO Leszek Guza

Protokolant : Anna Rogal

po rozpoznaniu w dniu 13 lutego 2014 r. w Gliwicach

na rozprawie

sprawy z powództwa H. Z.

przeciwko Towarzystwu (...) S.A. w W.

o zapłatę

1 ) zasądza od pozwanego Towarzystwa (...) S.A. w W. na rzecz powoda H. Z. kwotę 68 200 , 00 (sześćdziesiąt osiem tysięcy dwieście 00/100) zł z odsetkami ustawowymi od dnia 20 września 2010 r. do dnia zapłaty;

2 ) w pozostałej części oddala powództwo;

3) zasądza od pozwanego na rzecz powoda kwotę 4 888 , 21 (cztery tysiące osiemset osiemdziesiąt osiem 21/100) zł tytułem zwrotu kosztów procesu.

/-/ Leszek Guza

Sygn. akt X GC 154/12

UZASADNIENIE

Powód H. Z. wniósł o zasądzenie od pozwanej (...) Spółki Akcyjnej w W. kwoty 94.100,00 zł tytułem uzupełniającego odszkodowania z umowy ubezpieczenia OC i AC autobusu marki S. (...) nr rej. (...) wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 20 września 2010 roku i kosztami postępowania.

W uzasadnieniu powód wskazał, że prawo do dochodzenia odszkodowania nabył w drodze cesji wierzytelności od (...) Sp. z o. o. w R.. Autobus w okresie ubezpieczenia w wyniku pożaru w dniu 4 lipca 2010 roku uległ całkowitemu zniszczeniu w związku z czym zgłoszono pozwanemu szkodę. Pozwany uznał swoją odpowiedzialność lecz wycenił szkodę jedynie na kwotę 47.900,00 zł , którą wypłacił ubezpieczonemu tj cedentowi. Autobus został ubezpieczony na kwotę 160.000,00 zł a suma ta stanowiła wartość pojazdu w związku z jego całkowitym zniszczeniem. Dochodzona kwota stanowi różnicę pomiędzy wartością pojazdu czyli 160.000,00 zł a wartością pojazdu przed zdarzeniem ocenioną przez pozwanego na kwote 47.900,00 zł. Wartość szkody powód pomniejszył o kwotę 16.000,00 zł tj 10% sumy ubezpieczenia biorąc pod uwagę, że szkoda powstała blisko rok po zwarciu umowy ubezpieczenia.

W odpowiedzi na pozew pozwana wniosła o oddalenie powództwa i zasądzenie na jej rzecz kosztów postępowania. W uzasadnieniu pozwana wskazała, ze właściciel pojazdu (...) sp. z o. o. dokonał przelewu praw jakie przysługiwały mu z umowy ubezpieczenia na B. S.w G. Oddział w R.. W tym stanie rzeczy umowa przelewu z dnia 2 grudnia 2011 roku jest bezprzedmiotowa.

Pozwana wskazała, że autobus został uszkodzony w taki stopniu, ze jego naprawa przewyższałaby 70% wartości pojazdu bezpośrednio przed zaistnieniem szkody. Pozwana ustaliła wysokość odszkodowania w kwocie 47.900,00 zł jako różnicę pomiędzy wartością rynkową autobusu bezpośrednio przed szkodą a jego wartością w stanie uszkodzonym.

Na wypadek wykazania przez powoda legitymacji procesowej pozwana wnosi o dopuszczenie dowodu z opinii biegłego na okoliczność ustalenia wartości netto autobusu (...) bezpośrednio przed szkodą, jaki był koszt naprawy uszkodzeń tego autobusu oraz jaka była wartość netto autobusu w stanie uszkodzonym.

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

Powód H. Z. nabył od (...) Sp. z o. o. w R. na podstawie przelewu z dnia 2 grudnia 2011 roku wierzytelność przysługującą spółce z tytułu odszkodowania uzupełniającego z umowy ubezpieczenia AC .

/dowód: umowa przelewu wierzytelności k 7/

Cedent zawarł z pozwaną umowę ubezpieczenia OCi AC autobusu marki (...) nr rej. (...) na okres od 15 lipca 2009 roku do 14 lipca 2010 roku. Przedmiotowy autobus został zbudowany w 2007 roku na bazie autobusu marki (...) z 1983 roku. Koszt przebudowy autobusu wyniósł 210.431 zł. W dniu 4 lipca 2010 roku w wyniku pożaru autobus uległ całkowitemu zniszczeniu.

/ dowód: Polisa k 6, OWU k 13- 30,k 103 – 127 opinie biegłego k 400 – 402 496 faktury wraz z zestawieniem k 178- 262 ,, umowy o dzieło z zestawieniem k 443-460/

Pozwana z tytułu odszkodowania przyznała cedentowi odszkodowanie w wysokości 47.900,00 zł zgodnie z art. 16 ust 3 OWU AC z tytułu szkody całkowitej ustalając wysokość odszkodowania biorąc pod uwagę wartość pojazdu po potrąceniu wartości pozostałości. Pozwana wpłaciła powyższą kwotę na rachunek cedenta dnia 4 sierpnia 2010 roku.

/dowód: pismo pozwanej k 8 potwierdzenie przelewu k 142/

Pismem z dnia 26 kwietnia 2012 powód wezwał pozwaną do zaploty odszkodowania uzupełniającego w wysokości 112.100,00 zł/

/ dowód: wezwanie do zapłaty k 35/

B. S. w G. pismem z dnia 22 października 2010 roku poinformował powoda, że samochód marki (...) nr rej. (...) został zwolniony z zabezpieczenia ( zastawu rejestrowego) kredytu obrotowego o czym Bank poinformował także Sąd Rejonowy w Katowicach.

Pismem z dnia 8 stycznia 2013 roku B. S. w G. oświadczył, że w dokumentacji kredytowej brak jest umowy cesji Polisy (...) W. o numerze (...). Cedent zawarł umowę przelewu z B. S. w G. dnia 28 lipca 2008 roku ale dotyczyła ona prawa do odszkodowania wynikającej z umowy ubezpieczenia jaką cedent zawarł z (...) S.A. w W. Całkowita spłata zobowiązań powoda z tytułu zaciągniętych w banku kredytów, a tym samym wygaśnięcie wszystkich zabezpieczeń(w tym ustanowionych zastawów i cesji praw z AC) nastąpiło w dniu 24 czerwca 2011 roku.

/ zaświadczenie k 154, zawiadomienie k 155 oświadczenie banku k 159, 166, umowa przelewu k 164,165/

Powołany w sprawie biegły ustalił , ze wartość pojazdu marki (...) na rok budowy wynosiła 225.623 zł, a wartość bazową autokaru na miesiąc lipiec 2010 określił na kwotę 105.704 zł netto biorąc pod uwagę 46,85% ubytek wartości pojazdu. Wartość rynkowa autobusu marki Sam na dzień powstania szkody wyniosła więc w ocenie biegłego 120.900 zł netto, a wartość pozostałości po pojeździe kwotę 4.800 zł.

/dowód: opinia k 393- 411, opinia uzupełniająca k 493 - ustna opinia uzupełniająca protokół rozprawy z dnia 13 lutego 2014 roku 00:01:56 – 00:06:25/

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie dokumentów przedstawionych przez strony oraz opinii biegłego. Sąd nie znalazł podstaw aby odmówić wiarygodności dokumentów przedstawionych przez strony poza wzmianką pozwanej na polisie w zakresie cesji wierzytelności na rzecz B. S. w G. dokonanego przez zbywcę wierzytelności. Sąd w tym zakresie uznał, że cedent zobowiązał się do dokonania takiej cesji jednak oświadczenia w tym zakresie nie złożył i pozwana nie miała podstaw do dokonania na polisie takiej wzmianki.

Opinia biegłego sporządzona w niniejszej sprawie wraz z pisemną i ustną opinią uzupełniającą jest jasna, kategoryczna, nie wykazuje luk, ani sprzeczności. Cechuje ją nadto zgodność logiczna, posiada ona zatem walor wiarygodności. Zauważyć należy także, iż w zgromadzonym materiale dowodowym, brak jest takiego dowodu, któryby podważał treść opinii. Biegły w opiniach uzupełniających odniósł się do wszystkich uwag stron oraz w sposób przekonywujący i logiczny wyjaśnił dlaczego część z nich uznał, a pozostała część nie była podstawą do zmiany wniosków opinii głównej.

Sąd nie dopuścił dowodu z prywatnej opinii sporządzonej przez R. R. na zlecenie powoda w trakcie trwania postępowania (k 425 – 433). Powszechnie przyjmuje się, iż wszelkie prywatne ekspertyzy opracowywane na zlecenie stron, przed lub w toku postępowania, stanowić mogą jedynie dokument prywatny podtrzymujący argumenty strony, która zleciła sporządzenie opinii, nie zastępują natomiast dowodu z opinii biegłego i to nawet wówczas, gdy taką ekspertyzę sporządza osoba będąca biegłym sądowym (vide: wyrok SN z 20.01.1989 w spr II CR 310/88 – LEX nr 8940; wyrok SN z 8.XI.1988 w spr II CR 312/88 – LEX nr 8925; wyrok SN z 8.06.2001 w spr. I PKN 468/00 – OSNAp-wkl. 2002/5/9; orzeczenie SN z29.09 1956 r. III CR 121/56). Sporządzone na zlecenie powoda opinia stanowi zatem jedynie przejaw jego argumentacji związanej z odmiennym sposobem ustalania odszkodowania.

Sąd Okręgowy zważył co następuje:

W niniejszej sprawie pomiędzy stronami jest niesporne, iż pozwana ponosi odpowiedzialność za szkodę spowodowana uszkodzeniem Autobusu marki (...) należącego do cedenta, a odpowiedzialność pozwanej wynika z umowy ubezpieczenia AC.

Sporna pomiędzy stronami pozostaje legitymacja procesowa powoda oraz wysokość odszkodowania należnego powodowi.

Odpowiedzialność ubezpieczyciela jest szczególną postacią odpowiedzialności cywilnej, a prawo ubezpieczeń majątkowych jest częścią prawa odszkodowawczego. Pojęcie odszkodowania jest w prawie ubezpieczeniowym takie same jak w innych działach prawa odszkodowawczego, służy naprawieniu powstałej szkody. Odszkodowanie od zakładu ubezpieczeń ma wyrównać uszczerbek majątkowy powstały w wyniku zdarzenia wyrządzającego szkodę, istniejący od chwili wyrządzenia szkody do czasu, gdy zobowiązany wypłaci poszkodowanemu sumę pieniężną odpowiadającą szkodzie ustalonej w sposób przewidziany prawem.

Pojęcie szkody nie zostało prawnie zdefiniowane. Powszechnie jednak pod pojęciem tym rozumie się jakikolwiek uszczerbek w dobrach lub interesach prawnie chronionych, który poszkodowany doznał w zasadzie wbrew swojej woli. Wszelka szkoda rozpatrywana jako uszczerbek o charakterze majątkowym może mieć, w świetle przepisów kodeksu cywilnego, postać dwojaką tj. może obejmować stratę, jaką doznaje mienie poszkodowanego, wskutek czego poszkodowany staje się uboższy niż dotychczas (tzw. damnum emergens) a także może obejmować utratę korzyści, jakiej poszkodowany mógłby się spodziewać gdyby mu szkody nie wyrządzono (tzw. lucrum cessans). Ustalając istnienie oraz wielkość szkody koniecznym jest porównanie rzeczywistego stanu majątku poszkodowanego po zdarzeniu sprawczym ze stanem hipotetycznym a mianowicie tym, jaki by istniał gdyby nie nastąpiło zdarzenie powodujące szkodę.

Zauważyć należy także, iż w polskim prawodawstwie obowiązuje generalna zasada pełnego odszkodowania wyrażająca się m.in. w kompensacyjnym charakterze odpowiedzialności cywilnej, mającej na celu umożliwienie restytucji określonego dobra, tak, aby przyznane odszkodowanie w pełni rekompensowało doznaną szkodę nie prowadząc do wzbogacenia bądź zubożenia poszkodowanego. Stosownie do treści art. 363 k.c. naprawienie szkody powinno nastąpić, według wyboru poszkodowanego, bądź przez przywrócenie stanu poprzedniego, bądź też przez zapłatę odpowiedniej sumy pieniężnej. Zauważyć należy jednakże, iż z istoty ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej wynika, iż naprawienie szkody następuje przez zapłacenie określonego odszkodowania.

Zaznaczyć wypada również, iż umowa ubezpieczenia pełni funkcję ochronną. Poszukiwanie przez zakład ubezpieczeń możliwości uchylenia się od świadczenia jest nie tylko niezgodne z celem ubezpieczenia, lecz także stanowi akt nielojalności i złej wiary, który nie zasługuje na ochronę prawną.

Pozwana w odpowiedzi na pozew wskazała, że po stronie powoda zachodzi brak legitymacji procesowej ponieważ w chwili nabycia wierzytelności na podstawie umowy cesji z dnia 2 grudnia 2011 roku cedent nie posiadał tej wierzytelności, gdyż zbył tę wierzytelność na rzecz B. S.w G..

Z tym stanowiskiem pozwanej nie można się zgodzić. Z przeprowadzonego w sprawie postępowania dowodowego nie wynika, aby cedent złożył oświadczenie o cesji wierzytelności dochodzonej w niniejszej sprawie na rzecz Banku. Cedent był do tego zobowiązany ale żadna ze stron nie przedstawiła dowodu potwierdzającego dokonanie cesji przez cedenta w tym zakresie. Cedent dokonał przelewu na Bank wierzytelności wynikającej z umowy ubezpieczenia zawartej z (...) SA ( k. 164). Tym samym Sąd uznał za niewiarygodną wzmiankę o cesji z dnia 12 marca 2010 roku na załączniku do Polisy (k 102) i polisie (k 100). Zresztą w związku ze spłatą zobowiązań przez powoda wynikające z udzielonych mu przez bank kredytu wygasły wszelkie zabezpieczenia (w tym ustanowionych zastawów i cesji praw z AC) co nastąpiło w dniu 24 czerwca 2011 roku czyli przed zawarciem umowy cesji pomiędzy cedentem a powodem.

Z zebranego materiału dowodowego, a w szczególności opinii biegłego sądowego, wynika, że wartość pojazdu przed zdarzeniem wynosiła kwotę 120.900 zł, pozostałości po uszkodzeniu - 4.800,00zł.

Biegły sądowy z zakresu wyceny wartości oraz kosztorysowania napraw pojazdów samochodowych mgr inż. K. K. ustalił , że wartość netto autobusu marki (...) o nr. Rej. (...) przed szkodą z dnia 4 lipca 2010 roku wynosiła 103.800 zł netto. Koszt naprawy przedmiotowego pojazdu z uwagi na szeroki zakres uszkodzeń stanowi wartość odtworzeniową pojazdu czyli szacunkowo 193.753,00 zł netto, naprawa jest więc ekonomicznie i technicznie nieuzasadniona. Wartość autobusu w stanie uszkodzonym wynosi 4.100,00 zł netto. Wartość autobusu na dzień powstania szkody powinna zostać określona na podstawie wartości autokaru pierwotnego marki (...) z roku 1983 oraz sumy wydatków poniesionych na odbudowę autokaru docelowo dopuszczonego do ruchu jako autobus marki (...). Wartość bazową autokaru określono na podstawie ofert internetowych umieszczonych na stronie www.mobile.eu. Przyjęto oferty sprzedażowe autokarów marki Man i Mercsdes produkowanych w latach 1980 – 1990. Które konstrukcyjnie zbliżone są do autokaru (...). Średnia ofert biorąc pod uwagę 10 autobusów tych producentów z tego okresu wynosi 15.192,00 zł. Wartość bazowa autokaru marki (...) została obliczona jako suma wartości pojazdu bazowego Renault - 15.192,00 zł i kosztu odbudowy pojazdu - 178.561 zł. Zgodnie z powyższym wartość pojazdu marki (...) na rok budowy tj. 2007 oszacowano na kwotę 193.753 zł netto. Średni ubytek wartości autokarów w latach 2007-2010 wynosił 53,15% Zgodnie z powyższym wartość bazowa autokaru marki (...) na miesiąc lipiec 2010 wyniosła 90.773 zł netto. Wartość rynkowa autobusu marki (...) na dzień powstania szkody obliczona w programie komputerowym przy założeniu wartości bazowej 90.773,00 zł netto wynosi 103.800,00 zł netto Wartość pojazdu w stanie uszkodzonym wynosi 4. 100,00 zł.

Ustosunkowując się do tej opinii pozwana wskazał, ze kwestionuje przyjętą przez biegłego metodę ustalenia wartości pojazdu jako wartość pojazdu z 1983 + koszty budowy pojazdu (...). Taka metoda jest możliwa do zastosowania jedynie w przypadku dysponowania dostatecznymi danymi co do podzespołów i części użytych przy budowie . W niniejszej sprawie takich danych brak. Ani z opinii ani z faktur nie wynika czy części użyte do naprawy były nowe czy używane i jaki był ich stan techniczny. W konsekwencji biegły nie zastosował współczynników korygujących koszt budowy i tym samym nie ustalił rzeczywistej wartości bazowej , ale wartość odtworzeniową. Powód ustosunkowując się do opinii wskazał, że biegły błędnie przyjął ilość osi autobusu na 2, gdy tymczasem autobus ma 3 osie. Autobus został wyposażony w 10 sztuk opon a nie jak wskazał biegły w 8 sztuk. Ponadto biegły do ustalenia spadku wartości autobusu ustalił na podstawie pojazdów marki A., F. (...) i C. (...). Wszystkie te pojazdy są pojazdami jednoczłonowymi a w przypadku F.i C. są to pojazdy mniejsze od autobusów. Biegły nieprawidłowo określił spadek wartości w wysokości 53,15% , gdy tymczasem średni spadek wartości dla autobusu miejskiego określa się na 15% , tak wiec dla analizowanego autobusu spadek wartości rynkowej wynosi 28%. Po uwzględnieniu tych uwag wartość pojazdu na dzień szkody wynosiła 151.621,17 zł. Biegły ustalając wartość pojazdu w kosztach jego odbudowy nie wziął pod uwagę kosztów robocizny. Powód wniósł o uzupełnienie opinii poprzez ustalenie wartości początkowej autobusu z uwzględnieniem jego uwag i ponowne określenie wartości rynkowej autobusu po okresie jego blisko rocznej eksploatacji i uwzględnienie, ze wartość złomu pozwana wyceniła na 2.000 zł z czym powód się zgodził.

Biegły w opinii uzupełniającej ustosunkowując się do zarzutów stron wskazał, iż ze względu na niewielką ilość ofert odsprzedaży przedmiotowych pojazdów nie można dokonać rzetelnej wyceny wartości rynkowej na zasadzie ofertowej. Określenie wartości tego pojazdu na podstawie wartości pojazdu bazowego i kosztów budowy pojazdu (...) jest najbardziej trafną metodą pozwalającą odnieść się do rzeczywistych nakładów finansowych poniesionych w związku z budową pojazdu. Do obliczenia wartości rynkowej pojazdu uwzględniono części zamienne zakupione przez cedenta zgodnie z dokumentami księgowymi w stanie i wartości określonej na fakturach. W tym przypadku nie ma konieczności uwzględnienia współczynników korygujących ponieważ przyjęto wartość części adekwatna do wieku i stanu w jakim zostały zakupione. Biegły uwzględnił to, iż autobus posiada 3 osie; powiększył warność bazową pojazdu o wartość dwóch opon. Roczny spadek wartości autobusu miejskiego wynosi 15% . Ubytek jednak wartości części zamiennych jest składnikiem zmiennym w zależności od rodzaju i wariantu wykupionego ubezpieczenia i nie koreluje ze spadkiem wartości rynkowej pojazdu. Biegły uwzględnił koszty robocizny zwiększając tym samym wartość bazową pojazdu przebudowanego o kwotę 30.630 zł. W związku z powyższym biegły ustalił , ze wartość pojazdu marki (...) na rok budowy wynosiła 225.623 zł, wartość bazową autokaru na miesiąc lipiec 2010 kwotę 105.704 zł netto biorąc pod uwagę 46,85% ubytek wartości pojazdu. Wartość rynkowa autobusu marki Sam na dzień powstania szkody wyniosła 120.900 zł netto, a wartość pozostałości po pojeździe kwotę 4.800 zł.

W ustnej opinii uzupełniającej odnosząc się do uwag stron do opinii uzupełniającej biegły wskazał, że określając ubytek wartości autobusu przyjął jako porównanie pojazdy zakwalifikowane jako autokary (F. (...) C. (...)). Faktury zostały szczegółowo przeanalizowane i umieszczone w formie tabeli w pierwotnej opinii. Zakres napraw jak i użycie poszczególnych części odpowiada konstrukcyjnie produktowi finalnemu zarówno pod względem technicznym jak i czasookresu które te faktury obejmują.

Sąd nie znalazł podstaw, aby zakwestionować złożoną przez biegłego opinię. Poczyniony przez biegłego wywód jest dla Sądu przekonujący, a wydana opinia wiarygodna i logiczna. Mając zatem powyższe na uwadze, a także kwalifikacje i doświadczenie biegłego Sąd uznał wydaną przez niego opinię za prawidłową, a wyciągnięte w niej wnioski za przekonujące. W niniejszej sprawie Sąd na podstawie opinii biegłego ustalił, że naprawa uszkodzonego pojazdu jest ekonomicznie i technicznie nieuzasadniona ponieważ z uwagi na zakres uszkodzeń koszt naprawy stanowi wartość odtworzeniowa pojazdu i przewyższa wartość pojazdu sprzed szkody - wynosi 193.753,00 zł.

Wysokość szkody wynosiła 116.100 zł, (120.900 – 4.800 zł – wartość pozostałego samochodu po szkodzie) co po uwzględnieniu wypłaconej kwoty 47.900 zł, uzasadniało żądanie dalszego odszkodowania w wysokości 68.200 zł.

W pozostałym zakresie Sąd oddalił powództwo

O odsetkach orzeczono zgodnie z art. 481 § 1 i 2 k.c. uznając, że data od jakiej domaga się powód odsetek jest późniejsza niż termin wymagalności roszczenia ustalony zgodnie z art. 817 § 1 kc.

Sąd orzekł na podstawie art. 805 i następne kc w zw. z art. 361 kc i art. 481 kc

O kosztach postępowania Sąd orzekł na podstawie art. 100 kpc rozdzielając je stosunkowo pomiędzy stronami uznając, ze powód wygrał sprawę w 72,48% ponieważ z dochodzonej przez niego kwoty 94.100 zł zasądzono na jego rzecz kwotę 68.200 zł.. Całość kosztów w niniejszej sprawie wyniosła 13.350,41 zł z czego 72,48% stanowi kwota 9.676,38 zł. Pozwany poniósł koszty w wysokości 4.788,17 zł. Stąd też na rzecz powoda zasądzono różnicę w wysokości 4.888,21 zł ( 9.676,38 zł - 4.788,17 zł).

SSO Leszek Guza