Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 26 czerwca 2014r.

Sąd Okręgowy w Ostrołęce III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 26 czerwca 2014r. w O.

sprawy z odwołania M. B.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddziałowi w P.

o prawo do emerytury

na skutek odwołania M. B.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału w P.

z dnia 10 marca 2014r. znak (...)

orzeka:

1.  zmienia zaskarżoną decyzję w ten sposób, że przyznaje M. B. prawo do emerytury począwszy od dnia 14 lutego 2014r.;

2.  stwierdza brak odpowiedzialności organu rentowego za nieustalenie ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji;

3.  zasądza od Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału w P. na rzecz M. B. kwotę 60 (sześćdziesiąt) złotych tytułem zwrotu kosztów zastępstwa prawnego.

Sygn. akt III U 370/14

UZASADNIENIE

W dniu 25.02.2014r. M. B. złożył w ZUS wniosek o ustalenie uprawnień do wcześniejszej emerytury.

Po rozpoznaniu tego wniosku decyzją z dnia 10.03.2014r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w P. odmówił M. B. prawa do tego świadczenia uznając, że nie udowodnił wymaganego 15 - letniego okresu pracy w szczególnych warunkach.

M. B. decyzję powyższą zaskarżył, wnosząc od niej odwołanie, w którym wywodził, że legitymuje się wymaganym 15 - letnim stażem pracy w szczególnych warunkach.

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o jego oddalenie. Wskazał, że M. B. nie spełnia warunków do przyznania wcześniejszej emerytury, o których mowa w art. 184 ustawy z dnia 17.12.1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, gdyż pomimo, iż osiągną wymagany wiek, nie jest członkiem OFE i legitymuje się 25-letnim ogólnym stażem pracy, nie posiada wymaganego 15-letniego okresu pracy w szczególnych warunkach. ZUS nie uznał bowiem jako okresu pracy w szczególnych warunkach okresu zatrudnienia od 05.01.1973r. do 31.05.1993r., gdyż odwołujący nie przełożył świadectwa wykonywania pracy w szczególnych warunkach, a z przedłożonych kart wynagrodzeń nie wynika charakter wykonywanej przez niego pracy.

Sąd Okręgowy Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych ustalił następujący stan faktyczny:

M. B. urodził się (...), 60 lat ukończył więc (...). Na dzień 1 stycznia 1999 roku zgromadził okres składkowy i nieskładkowy w łącznym wymiarze 25 lat. M. B.nie jest członkiem OFE. W okresie od 05.01.1973r. do 31.05.1993r. M. B.był zatrudniony w Spółdzielni Kółek Rolniczych (następnie Spółdzielni Usług Rolniczych) w T.. W trakcie zatrudnienia w okresach od dnia 03.06.1975r. do 03.04.1976r. i od 20.04.1977r. do 29.10.1977r. odbywał służbę wojskową. W czasie zatrudnienia w (...)w T., stale i w pełnym wymiarze czasu pracy wykonywał pracę kierowcy ciągnika. W okresie od 13.11.1991r. do 29.02.1992r. przebywał na urlopie bezpłatnym.

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił w oparciu o:

dokumenty z akt rentowych, z akt osobowych, zeznania świadków S. C., W. M. i M. S. oraz odwołującego przesłuchanego w charakterze strony.

Sąd Okręgowy Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych ustalił i zważył, co następuje:

Odwołanie M. B. jest zasadne i zasługuje na uwzględnienie.

W pierwszej kolejności wskazać należy, że podstawą do ubiegania się przez odwołującego o prawo do emerytury jest art. 184 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych zw. z § 4 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 07.02.1983r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, gdyż urodził się on (...) Zgodnie z tymi przepisami prawo do emerytury przysługuje ubezpieczonemu urodzonemu po 01.01.1949r., jeżeli:

- osiągnął wiek emerytalny wynoszący 60 lat dla mężczyzn,

- nie przystąpił do otwartego funduszu emerytalnego lub złożył wniosek o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w OFE, za pośrednictwem Zakładu na dochody budżetu państwa,

- na dzień 01.01.1999r. udowodnił 25-letni okres składkowy i nieskładkowy, w tym co najmniej 15 lat pracy w szczególnych warunkach.

Zgodnie z treścią § 2 ust. l powołanego rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 07.02.1983r. okresami pracy uzasadniającymi prawo do świadczeń na zasadach określonych w rozporządzeniu są okresy, w których praca w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze jest wykonywana stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku pracy.

Zasadniczo okresy pracy w szczególnych warunkach stwierdza zakład pracy, na podstawie posiadanej dokumentacji, w świadectwie wykonywania pracy w szczególnych warunkach, wystawionym według wzoru stanowiącego załącznik do przepisów wydanych na podstawie § 1 ust. 2 rozporządzenia lub w świadectwie pracy (tak: § 2 ust. 2 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 07.02.1983r.). Zgodnie jednak z utrwalonym orzecznictwem Sądu Najwyższego możliwe jest wykazywanie okoliczności, od których zależy nabycie uprawnień, w postępowaniu przed sądem ubezpieczeń wszelkimi dowodami (wyrok SN z dnia 06.09.1995r., II URN 23/95, OSNP 1996/5/77, wyrok SN z dnia 02.02.1996r., II URN 3/95, OSNP 1996/16/239).

Na okoliczność wykonywania w Spółdzielni Usług Rolniczych w T. w spornym okresie pracy w szczególnych warunkach M. B. przedstawił jedynie ogólne świadectwo pracy datowane na 31.05.1993r., z którego wynika, że odwołujący w okresie od 05.01.1973r. do 31.05.1993r. był zatrudniony w SUR w T. w pełnym wymiarze czasu pracy jako kierowca ciągnika. Odwołujący nie przedstawił natomiast świadectwa wykonywania pracy w szczególnych warunkach bądź w szczególnym charakterze, co było przyczyną odmowy zaliczenia wskazanego okresu do pracy w szczególnych warunkach.

Wobec powyższego, zasadniczą kwestią wymagającą przesądzenia w przedmiotowej sprawie było rozstrzygnięcie, czy odwołujący w spornym okresie rzeczywiście wykonywał pracę w szczególnych warunkach w rozumieniu przepisów Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku.

Na powyższe okoliczności Sąd przesłuchał świadków oraz odwołującego w charakterze strony, przeprowadził też dowód z dokumentów z akt osobowych oraz dokumentów z akt emerytalnych.

Z zeznań świadków S. C., M. S. i W. M. wynika, że odwołujący podczas zatrudnienia w SUR w T. wykonywał wyłącznie pracę kierowcy ciągnika w pełnym wymiarze czasu pracy, a często w nadgodzinach. Latem wykonywał prace polowe, orkę, bronowanie, siewy, opryski, sprężynowanie. Jesienią i zimą wykonywał prace transportowe, woził żwir, zajmował się odśnieżaniem, wszystko to robił traktorem.

Zeznania świadków korespondują w pełni z zeznaniami odwołującego, który przesłuchany w charakterze strony zeznał, że przez cały okres zatrudnienia w (...), a następnie po przekształceniu w SUR w T. pracował wyłącznie jako traktorzysta, kierowca ciągnika. Innych prac oprócz pracy kierowcy ciągnika nie wykonywał. Pracował w pełnym wymiarze czasu pracy. W czasie zatrudnienia w SUR w T. odbywał dwukrotnie zasadniczą służbę wojskową. Zaznaczył jednak, że zarówno przed wojskiem, jak też po wojsku, pracował wyłącznie jako kierowca ciągnika.

Sąd dał wiarę zeznaniom świadków i odwołującego, nie znajdując żadnych podstaw by kwestionować ich szczerość i zgodność z rzeczywistym stanem rzeczy. Świadkowie są osobami obcymi dla odwołującego. Nie mają żadnego interesu w składaniu fałszywych zeznań. Ich zeznania wzajemnie się uzupełniają, tworząc logiczną całość. Świadkowie pracowali razem z odwołującym, zatem posiadali wiedzę w przedmiocie charakteru jego pracy w spornym okresie.

W toku prowadzonego postępowania Sąd uzyskał również dokumentację osobową odwołującego za okres jego pracy w SUR w T.. Analiza dokumentów z akt osobowych wskazuje, że na wszystkich dokumentach, począwszy od umowy o pracę, zakresu obowiązków, zmian angaży, zaświadczeń, a kończąc na świadectwie pracy stanowisko pracy odwołującego było określane jako kierowca ciągnika - traktorzysta, co w kontekście omówionych powyżej dowodów osobowych przemawia za przyjęciem, że w czasie całego zatrudnienia w (...), a następnie w SUR w T. odwołujący w rzeczywistości wykonywał prace kierowcy ciągnika.

Sąd uznał także za zasadne zaliczenie odwołującemu do stażu pracy w szczególnych warunkach okresu odbywania zasadniczej służby wojskowej w okresach od dnia 03.06.1975r. do 03.04.1976r. i od 20.04.1977r. do 29.10.1977r. gdyż przypadała ona w okresie pracy w warunkach szczególnych w SUR w T.. Jak wynika z ugruntowanego w tym zakresie orzecznictwa Sądu Najwyższego, okres zasadniczej służby wojskowej odbytej w czasie trwania stosunku pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze zalicza się do stażu pracy wymaganego do nabycia prawa do emerytury w niższym wieku emerytalnym, jeżeli pracownik w ustawowym terminie zgłosił swój powrót do zatrudnienia ( tak np. wyrok Sądu Najwyższego z 25.02.2010r. , II UK 219/09). Sąd orzekający w przedmiotowej sprawie argumentacje przedstawioną w cyt. wyroku w pełni podziela i akceptuje.

Do okresów pracy w szczególnych warunkach Sąd nie zaliczył jedynie okresu od 13.11.1991r. do 29.02.1992r. W tym okresie odwołujący przebywał bowiem na urlopie bezpłatnym. Stąd okres ten nie został też zaliczony do ogólnego stażu pracy.

Reasumując Sąd uznał, że przeprowadzone postępowanie dowodowe wykazało zasadność zaliczenia odwołującemu do stażu pracy w szczególnych warunkach okresów od 05.01.1973r. do 12.11.1991r. i od 1.03.1992r. do 31.05.1993r. (z włączeniem okresów odbywania służby wojskowej). Z przeprowadzonych dowodów wynika, że praca wykonywana przez odwołującego jako kierowcy ciągnika, wykonywana była stale i w pełnym wymiarze czasu pracy, miała charakter ciągły. Prace kierowców ciągników są wyszczególnione w wykazie A dziale VIII poz. 3 Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 07.02.1983r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. Nr 8, poz. 43 ze. zm.).

M. B. spełnił też wszystkie pozostałe przesłanki warunkujące nabycie uprawnień do wcześniejszej emerytury, wynikające z art. 184 ustawy o emeryturach i rentach z FUS. Na dzień 01.01.1999 r. udowodnił okres składkowy i nieskładkowy wynoszący 25 lat, osiągnął wiek 60 lat w dniu 14.02.2014r. i nie przystąpił do OFE (vide dokumenty z akt emerytalnych).

Biorąc pod uwagę powyższe Sąd w oparciu o art. 477 ¹⁴§2 kpc zmienił zaskarżoną decyzję z dnia 10.03.2014r. i przyznał M. B.prawo do emerytury począwszy od dnia (...) tj. od dnia, w którym odwołujący ukończył 60 lat.

Zgodnie z treścią art. 118 ust. 1a ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, Sąd był zobowiązany, przyznając odwołującemu prawo do emerytury, do zamieszczenia z urzędu w sentencji wyroku rozstrzygnięcia w przedmiocie odpowiedzialności organu rentowego odnośnie do nieustalenia ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji tj. zarówno przyznającego prawo do świadczenia, jak też jego brak ( vide wyrok Sądu Najwyższego z dnia 28.04.2010 roku, II UK 330/09, LEX 604220). W ocenie Sądu Okręgowego w przedmiotowej sprawie brak było podstaw do obciążenia organu rentowego odpowiedzialnością za nieustalenie wszystkich okoliczności niezbędnych do wydania decyzji o przyznaniu odwołującemu prawa do wcześniejszej emerytury. Odwołujący nie przedstawił świadectwa wykonywania pracy szczególnych warunkach, ZUS nie dysponował więc niezbędnymi i wystarczającymi dokumentami pozwalającymi na uznanie pracy odwołującego w spornym okresie jako pracy wykonywanej w szczególnych warunkach. Dopiero na etapie postępowanie sądowego, po przeprowadzeniu stosownego postępowania dowodowego odwołujący w sposób niewątpliwy wykazał, że zgromadził wymagany ustawą 15 letni okres pracy w warunkach szczególnych. Z tych względów orzeczono jak w pkt. 2 wyroku.

O kosztach zastępstwa prawnego Sąd orzekł w oparciu o art. 98 § 1 i 3 kpc w zw. § 11 ust.2 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28.09.2002r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu.