Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 8 maja 2014r.

Sąd Okręgowy w Świdnicy, II Wydział Cywilny Odwoławczy

w składzie następującym:

Przewodniczący: SSO Grażyna Kobus

Sędziowie: SO Barbara Nowicka

SR Hanna Płonka (del.)

Protokolant: Bogusława Mierzwa

po rozpoznaniu w dniu 8 maja 2014r. w Świdnicy

na rozprawie

sprawy

z powództwa M. B.

przeciwko Towarzystwu (...) SA w W.

o zapłatę 26.000 zł

na skutek apelacji strony pozwanej

od wyroku Sądu Rejonowego w Świdnicy

z dnia 19 grudnia 2013 r., sygn. akt I C 1634/12

I.  oddala apelację;

II.  zasądza od strony pozwanej na rzecz powódki 1200 zł kosztów postępowania apelacyjnego.

Sygn. akt II Ca 246/14

UZASADNIENIE

Zaskarżonym wyrokiem z dnia 19 grudnia 2013r. Sąd Rejonowy w Świdnicy zasądził od strony pozwanej Towarzystwa (...) SA w W. na rzecz powódki M. B. kwotę 24.150zł z ustawowymi odsetkami od kwoty 5.650zł od dnia 23 czerwca 2012r. i od kwoty 18.500zł od dnia 26 września 2013r. oraz koszty procesu w kwocie 3.500zł . Nadto nakazał uiścić stronie pozwanej na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego w Świdnicy kwotę 950zł tytułem opłaty od rozszerzonego powództwa.

Sąd Rejonowy ustalił, że w dniu 26 października 2011 r. powódka uczestniczyła w wypadku drogowym. Powódka wyciągana była przez straż pożarną z pojazdu i została przewieziona na Oddział (...) w Ś. z rozpoznaniem urazu głowy, wstrząśnienia mózgu, stłuczenia lewego podudzia i okolicy prawego obojczyka, gdzie przebywała do 28 października 2011 r. Został ona wypisana zaleceniami unikania większych wysiłków fizycznych przez okres miesiąca i oszczędzania lewej kończyny dolnej oraz prawej górnej. Niezdolność do pracy powódki trwała do 11 listopada 2011 r.

Powódka od lutego 2012 r. leczyła się w (...) w związku z doznanymi urazami.

Aktualnie u powódki stwierdza się z punktu widzenia neurologicznego stan po urazie głowy, podudzia lewego i barku prawego, pourazowy zespół czynnościowy z bólami głowy i zaburzeniami lękowymi i nerwicowymi. Pourazowy zespół czynnościowy powoduje długotrwały uszczerbek na zdrowiu w wysokości 5%. Rokowania, co stanu zdrowia powódki w tym zakresie są bardzo dobre.

Z punktu widzenia chirurgiczno - ortopedycznego u powódki stwierdza się stan po urazie głowy ze wstrząśnieniem mózgu, skutkujący 3% uszczerbkiem na zdrowiu, stan po urazie stawu ramiennego prawego, skutkujący 3% uszczerbkiem na zdrowiu i stan po urazie podudzia lewego, skutkujący 2% uszczerbkiem na zdrowiu. U powódki występują zawroty i bóle głowy, bóle stawu ramiennego prawego z ograniczeniem ruchomości biernej i czynnej, parastezjami kończyn górnych, szczególnie prawej w zakresie unerwienia przez nerw łokciowy (palców IV i V). W przyszłości wskazane będzie prowadzenie leczenia usprawniającego. U powódki utrzymują się również dolegliwości bólowe podudzia lewego, a wyczuwalne zgrubienie wymaga dalszej diagnostyki.

Powódka przed wypadkiem pracowała zawodowo, obecnie nie pracuje z uwagi na redukcję etatów. Powódka podczas pobytu w szpitalu potrzebowała pomocy pielęgniarki przy wykonywaniu podstawowych czynności. Odczuwała też silne bóle nogi, barku, klatki piersiowej. Powódka brała tabletki przeciwbólowe dwa razy dziennie przez około pół roku. Po dwóch tygodniach od wypadku zaczęła chodzić o kulach, aby odciążyć uderzoną kończynę dolną i korzystała z nich przez około miesiąc czasu. Powódka ma krwiaka na nodze pod kolanem po lewej stronie, którego się wstydzi i unika chodzenia w spódnicach. Odczuwa bóle, biegnące od tyłu głowy do połowy pleców przy wykonywaniu podstawowych czynności, jak mycie, czy czesanie włosów. Powódka uczestniczyła w terapii psychiatrycznej z powodu leków, miała koszmary senne związane z wypadkiem.

Przy takich ustaleniach Sąd Rejonowy uwzględnił powództwo do kwoty 24.150zł zadośćuczynienia na podstawie art. 445§1 kc w zw. z art. 444§1 kc.

Przy ustalaniu wysokości zadośćuczynienia Sąd miał na uwadze zarówno stwierdzony u powódki stopień uszczerbku na zdrowiu, jak i czas trwania leczenia, stopień jego skomplikowania, rehabilitację, a także ograniczenia w życiu osobistym, które zostały spowodowane przez wypadek.

Sąd uznał, że zadośćuczynienie w łącznej wysokości 26.000 zł zrekompensuje powódce doznaną przez nią krzywdę, a ponieważ strona pozwana wypłaciła jej dotychczas kwotę 1.850 zł, pozostała do wypłaty kwota 24.150 zł.

Sąd zasądził na mocy art. 481§1 kc od strony pozwanej na rzecz powódki odsetki od kwoty 5.650 zł od dnia 23 czerwca 2012 r., to jest od dnia wskazanego w pozwie, gdyż niewątpliwie od tego dnia strona pozwana była w opóźnieniu w spełnieniu świadczenia, skoro dzień wcześniej po przeprowadzonym postępowaniu likwidacyjnym wypłaciła powódce tylko część świadczenia, a jako profesjonalista powinna w sposób prawidłowy ustalić wysokość zadośćuczynienia. Dalsze odsetki zostały zasądzone od kwoty rozszerzonego powództwa od dnia

Sygn. akt II Ca 246/14 - 3 -

następującego po dniu doręczenia stronie pozwanej pisma rozszerzającego powództwo. O kosztach procesu orzekł w oparciu

o przepis art. 98§1 kpc.

Powyższy wyrok zaskarżyła strona pozwana w części tj. co do pkt I ponad kwotę 5.650zł zasądzonego zadośćuczynienia oraz w zakresie odsetek ustawowych liczonych od kwoty 5.650zł od dnia 23 czerwca 2012r. i od kwoty 18.500zł od dnia 26 września 2013r., pkt III i IV zarzucając mu:

1)  naruszenie prawa materialnego – art. 445§1 kc przez przyjęcie, że w ustalonym stanie faktycznym kwota 26.000zł tytułem zadośćuczynienia za krzywdę jest adekwatna do rozmiaru doznanej przez powódkę krzywdy w wyniku wypadku z 26 października 2011r., a w szczególności przez uwzględnienie rozszerzonego powództwa ponad dochodzoną uprzednio kwotę 5.650zł, mimo , że na taką kwotę powódka wyceniła swoją krzywdę i uważała, że w pełni rekompensuje ona jej szkodę, która w toku postępowania nie powiększyła się; art. 481§1 kc poprzez jego niewłaściwe zastosowanie i przyjęcie, że wymagalność roszczenia w kwocie zasądzonej w zaskarżonym wyroku istniała już przed wytoczeniem powództwa i przed wydaniem wyroku; art. 817 kc poprzez jego niezastosowanie i nie uwzględnienie przepisów szczególnych regulujących termin spełnienia świadczenia przez ubezpieczyciela, jak i okoliczności wpływających na jego przedłużenie;

2)  naruszenie prawa procesowego – art. 233§1 kpc przekroczenie zasad swobodnej oceny dowodów i nieuwzględnienie opinii biegłego w takim zakresie, w jakim wskazuje ona na okoliczność, że dolegliwości bólowe powódki mają charakter subiektywny i od niej zależy czas ich trwania; zaniechanie wszechstronnego rozpoznania materiału dowodowego zebranego w sprawie, w szczególności faktu, że powódka nie uzasadniła w żaden sposób rozszerzenia powództwa oraz, że ustalony uszczerbek na zdrowiu jakiego doznała opiera się wyłącznie na jej subiektywnych odczuciach oraz twierdzeniach i nie został poparty żadnymi dowodami, które to zaniechanie doprowadziło do przyjęcia, że wymagalność roszczenia o zadośćuczynienie powstała w dniu innym niż dzień wyrokowania; art. 316§1 kpc poprzez błędne zastosowanie i nieuwzględnienie obowiązku wyrokowania według stanu z chwili orzekania, skutkujące zasądzeniem odsetek od

- 4 -

23 czerwca 2012r. i od 26 września 2013r. a nie od dnia wyrokowania; art. 98 kpc w zw. z art. 100 kpc poprzez ich wadliwe zastosowanie i nierozdzielenie kosztów procesu poniesionych przez strony stosownie do wyniku sprawy.

Wskazując na powyższe zarzuty strona pozwana wniosła o zmianę zaskarżonego wyroku w pkt I przez zasądzenie na rzecz strony powodowej kwoty 5.650zł z ustawowymi odsetkami od dnia wydania wyroku Sądu II instancji i rozdzielenie kosztów procesu stosownie do wyniku sprawy.

Sąd Okręgowy rozpoznając apelację podzielił i przyjął za własne ustalenia faktyczne Sądu Rejonowego , jako uzasadnione zebranym w sprawie materiałem dowodowym i zważył co następuje:

Apelacja podlegała oddaleniu a jej zarzuty i wnioski nie zdołały podważyć słuszności zaskarżonego wyroku.

Sąd I instancji nie dopuścił się naruszeń prawa materialnego opisanych w apelacji, a zwłaszcza przepisu art. 445§1 kc w zw. z art. 444§1 kc uznając, że zadośćuczynienie w łącznej kwocie 26.000zł jest odpowiednie do rozmiaru doznanej przez powódkę krzywdy, spełnia swoją funkcję kompensacyjną i przedstawia dla powódki odczuwalną wartość.

Sąd prawidłowo ocenił rodzaj i stopień uszkodzenia ciała, rozmiar i czas trwania cierpień fizycznych, czasokres leczenia i rehabilitacji, stosowane zabiegi lecznicze, utratę pełnej sprawności fizycznej, której konsekwencja są ograniczenia w życiu osobistym powódki a także stopień trwałego uszczerbku na zdrowiu, który jest istotnym elementem krzywdy.

Z niewadliwych ustaleń Sądu Rejonowego, których skarżąca nie podważa, wynika, że powódka w następstwie wypadku komunikacyjnego z dnia 26 października 2011r. doznała urazu głowy ze wstrząśnieniem mózgu, urazu stawu ramiennego prawego i urazu lewego podudzia. W związku z tymi urazami biegły z zakresu ortopedii i traumatologii stwierdził u powódki łącznie 8% o trwały uszczerbek na zdrowiu a biegły neurolog 5% długotrwały uszczerbek na zdrowiu związany z pourazowym zespołem czynnościowym z bólami głowy i zaburzeniami lękowymi, będącymi następstwem wypadku.

Sygn. akt II Ca 246/14

- 5 -

Zadośćuczynienie , które jest świadczeniem jednorazowym, powinno uwzględniać nie tylko istniejące już następstwa wypadku, ale również te, które mogą wystąpić w przyszłości, a aktualnie nie zostały jeszcze w pełni zdiagnozowane.

W przypadku powódki, mimo upływu ponad dwóch lat od wypadku, utrzymują się dolegliwości bólowe podudzia lewego a wyczuwalne w tym miejscu zgrubienie wymaga, według biegłego dalszej diagnostyki.

Powódka winna kontynuować leczenie usprawniające dolegliwości bólowe i ograniczenie ruchomości stawu ramiennego.

W świetle opinii biegłego sądowego M. J., zarzuty pozwanej usiłującej wykazać, że ustalony u powódki uszczerbek na zdrowiu opiera się wyłącznie na jej subiektywnych odczuciach, a co za tym idzie jest niemiarodajny i nie uzasadnia przyznania wyższego niż 7.500zł zadośćuczynienia, są całkowicie chybione.

Zadośćuczynienie powinno przede wszystkim spełniać funkcję kompensacyjną, a w każdym przypadku odpowiednia suma zadośćuczynienia jest inna, skoro obejmuje też rekompensatę krzywdy moralnej, pozostającej w sferze subiektywnych przeżyć danej osoby.

Podniesiony w apelacji zarzut naruszenia art. 445§1 kc poprzez zawyżenie wysokości zasądzonej zadośćuczynienia nie jest słuszny, bowiem mógłby zostać uwzględniony jedynie wówczas, gdyby skarżąca wykazała oczywiste naruszenie przez Sąd I instancji kryteriów określających „odpowiedniość” zadośćuczynienia. Sąd II instancji może bowiem dokonać korekty sumy zadośćuczynienia tylko wtedy, gdy biorąc pod uwagę wszystkie okoliczności sprawy, jest ona rażąco nieodpowiednia, w tym przypadku rażąco wygórowana, a taka sytuacja nie zachodzi w rozpoznawanej sprawie.

Sąd Rejonowy nie dopuścił się również naruszenia przepisu art. 481§1 kc i art. 817 kc przy zasądzaniu odsetek za opóźnienie w zapłacie zadośćuczynienia.

Przepis art. 817§1 kc stanowi, że ubezpieczyciel jest obowiązany spełnić świadczenie w terminie trzydziestu dni, licząc od daty otrzymania zawiadomienia o wypadku. Może to uczynić później, ale tylko wówczas gdy wyjaśnianie, w tym terminie okoliczności koniecznych do ustalenia odpowiedzialności ubezpieczyciela bądź wysokości świadczenia okazałoby się niemożliwe.

Strona pozwana zakończyła postępowanie likwidacyjne 22 czerwca 2012r.

W tym czasie znane były już wszystkie następstwa wypadku, zdiagnozowane były urazy fizyczne i rozstrój zdrowia, pozwana miała więc możliwość prawidłowego ustalenia rozmiaru krzywdy powódki przy dołożeniu odpowiedniej staranności wymaganej od profesjonalisty (art. 355§2 kc).

Nie musiała wyczekiwać na opinie biegłych sądowych czy wyrok sądu. Bierne oczekiwanie pozwanej na wynik toczącego się procesu naraziło ją na popadnięcie w opóźnienie w spełnieniu świadczenia.

Orzeczenie sądu przyznające zadośćuczynienie ma charakter deklaratoryjny a nie konstytutywny, skoro sąd na podstawie zaoferowanych dowodów rozstrzyga, czy doznane cierpienia i krzywda miały swoje uzasadnienie w momencie zgłoszenia roszczenia. W takiej sytuacji zasądzenie odsetek od daty wyrokowania prowadziłoby w istocie do nieuzasadnionego uprzywilejowania dłużnika, umorzenia odsetek za okres sprzed daty wyroku, zaś samego dłużnika skłaniałoby do jak najdłuższego zwlekania z zapłatą należnego pokrzywdzonemu świadczenia w oczekiwaniu na orzeczenie sądu znoszące obowiązek zapłaty odsetek za wcześniejszy okres.

Zobowiązanie do zapłaty zadośćuczynienia ma charakter zobowiązania bezterminowego, które przekształca się w zobowiązanie terminowe w wyniku wezwania pokrzywdzonego (wierzyciela) skierowanego wobec dłużnika do spełnienia świadczenia (art. 455 kc). Wówczas staje się wymagalny obowiązek sprawcy szkody (jego ubezpieczyciela) do spełnienia świadczenia (vide: wyrok

Sygn. akt II Ca 246/14

- 7 -

SN z22 lutego 2007r., I CSK 433/06,Lex nr 274209; wyrok SN z 25 marca 2009r., V CSK 370/08, Lex nr 584212; wyrok SN z 18 lutego 2010r., II CSK 434/09, Lex nr 602683; wyrok SA we Wrocławiu z 15 lutego 2013r., I ACa 1/13 Lex nr 1314955).

Stąd prawidłowo Sąd Rejonowy zasądził odsetki od kwoty 5.650zł od dnia 23 czerwca 2012r. tj. od dnia następnego po dniu wypłacenia świadczenia przez ubezpieczyciela i zakończenia przez niego likwidacji szkody, zaś od pozostałej kwoty 18.500zł od dnia 26 września 2013r. tj. od dnia następnego po doręczeniu pozwanej pisma procesowego rozszerzającego powództwo.

Nietrafny jest wreszcie zarzut dotyczący błędnego rozstrzygnięcia o kosztach procesu. Wprawdzie Sąd I instancji powołał się na przepis art. 98§1 kpc uzasadniając orzeczenie o kosztach procesu , chociaż powinien wskazać art. 100 zd. 2 kpc, jednakże samo rozstrzygnięcie jest właściwe , skoro powódka uległa tylko co do nieznacznej części swojego żądania (6%).

Mając na uwadze ostateczny wynik procesu, obciążenie strony pozwanej obowiązkiem zwrotu powódce wszystkich poniesionych przez nią kosztów procesu oraz uiszczenia opłaty od rozszerzonego powództwa, jest uzasadnione.

Wobec powyższego Sąd Okręgowy oddalił apelację z mocy art. 385 kpc.

O kosztach postępowania apelacyjnego orzekł zgodnie z art. 98 kpc w zw. z art. 99 kpc i art. 391§1 kpc stosownie do wyniku tego postępowania.