Pełny tekst orzeczenia

POSTANOWIENIE

Dnia 1 sierpnia 2014 r.

Sąd Apelacyjny w Poznaniu Wydział I Cywilny

w składzie następującym:

Przewodniczący: SSA Jan Futro

po rozpoznaniu dnia 1 sierpnia 2014 r. na posiedzeniu niejawnym

sprawy z powództwa Rolniczej Spółdzielni Produkcyjnej (...) z siedzibą w B.

przeciwko (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w P.

o zapłatę

na skutek zażalenia powódki

na postanowienie Sądu Okręgowego w Poznaniu z dnia 27 czerwca 2014 r.

sygn. akt IX GC 359/12

oddala zażalenie.

Jan Futro

UZASADNIENIE

Zaskarżonym postanowieniem Sąd Okręgowy oddalił wniosek powódki o zwolnienie jej od kosztów sądowych.

W uzasadnieniu wskazał, że powódka wraz z apelacją złożyła wniosek o zwolnienie jej od kosztów sądowych. Opłata od apelacji wynosi 9 689 zł.

Do wniosku powódka nie dołączyła żadnych dokumentów obrazujących jej sytuację majątkową. Oświadczyła jedynie, że jej sytuacja prowadzi do strat gospodarczych i nie ma dostatecznych środków na uiszczenie opłaty sądowej.

Na postanowienie to zażalenie wniosła powódka zarzucając mu błędną wykładnię i niewłaściwe zastosowanie art. 103 ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych oraz rażące naruszenie przepisów postępowania procesowego, tj. art. 130 § 1 w zw. z art. 126 § 1 pkt 3 k.p.c. które miało wpływ na treść rozstrzygnięcia w szczególności poprzez nie wezwanie pełnomocnika powódki do uzupełnienia wniosku o zwolnienie od kosztów sądowych w całości w sytuacji nie wyjaśnienia wszystkich okoliczności dotyczących sytuacji finansowej powódki.

W konsekwencji wniosła o zmianę w całości zaskarżonego postanowienia poprzez przyznanie powódce zwolnienia od kosztów sądowych w całości, ewentualnie o uchylenie w całości zaskarżonego postanowienia i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania. Do zażalenia dołączyła rachunek zysków i strat na dzień 30 kwietnia 2014 r.

W uzasadnieniu podniosła, że jej zdaniem w sposób wystarczający wykazała straty, jakie ponosi powódka z tytułu prowadzenie działalności gospodarczej.

Nadto powołując się na doktrynę wskazała, że jeżeli wraz z wnioskiem o zwolnienie od kosztów sądowych osoba prawna nie przedstawi żadnych faktów świadczących o braku środków na uiszczenie kosztów i nie złoży jakiegokolwiek dowodu na potwierdzenie tezy o braku dostatecznych środków na uiszczenie kosztów ani nie poda jakichkolwiek informacji uzasadniających ten wniosek, przewodniczący powinien, na podstawie art. 130 § 1 w zw. z art. 126 § 1 pkt 3 k.p.c., wezwać ją do uzupełnienia braków formalnych wniosku o zwolnienie od kosztów sądowych w terminie tygodniowym pod rygorem zwrotu wniosku. Jeżeli braki formalne wniosku - w postaci przedstawienia faktów i dowodów potwierdzających tezę o braku środków na uiszczenie kosztów - nie zostaną uzupełnione, przewodniczący powinien zwrócić wniosek o zwolnienie od kosztów sądowych na podstawie art. 130 § 2 k.p.c.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje.

Zażalenie jest niezasadne.

Zgodnie z art. 103 ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (jt. Dz. U. z 2010 r. nr 90 poz.594 ze zm.) sąd może przyznać zwolnienie od kosztów sądowych osobie prawnej lub jednostce organizacyjnej niebędącej osobą prawną, której ustawa przyznaje zdolność prawną, jeżeli wykazała, że nie ma dostatecznych środków na ich uiszczenie.

Zauważyć należy, że jedynym kryterium przewidzianym w tym przepisie jest brak środków na zapłacenie opłaty. Przepis ten w przeciwieństwie do art. 102 ust.1 tej ustawy nie przyznaje innym kosztom pierwszeństwa przed kosztami sądowymi. Ze złożonego rachunku zysków i strat wynika, że powódka tylko w czterech pierwszych miesiącach br. uzyskała przychów w wysokości wielokrotnie przewyższającej wymaganą opłatę.

Jak wynika ze wskazanego na wstępie przepisu ustawodawca obciążył osoby prawne ubiegające się o zwolnienie od kosztów sądowych obowiązkiem wykazania braku stosownych środków na koszty postępowania już w fazie złożenia pisma. Wyjątkowość zastosowania instytucji zwolnienia od kosztów sądowych powoduje, że swoją sytuację finansową strona obowiązana jest przedstawić ze szczególną starannością. Sąd przed rozstrzygnięciem wniosku strony o zwolnienie od kosztów sądowych winien zbadać jej sytuację materialną, ale czyni to w oparciu o przedłożone dokumenty oraz złożone oświadczenia i w wyniku dokonanych ustaleń stwierdza, czy przedstawiony przez stronę materiał jest wystarczający do uwzględnienia jej wniosku.

Powołany w uzasadnieniu zażalenia pogląd dotyczący usunięcia braków formalnych wniosku dotyczy teoretycznej sytuacji, gdy wnioskodawca w ogóle nie przedstawił żadnych twierdzeń obrazujących jego sytuację. Brakiem formalnym, bowiem jest całkowity brak uzasadnienia wniosku. Tu powódka, choć bardzo lakonicznie swój wniosek uzasadniła.

Sytuacji takiej nie można natomiast utożsamiać z brakiem wykazania przez wnioskodawcę, że nie ma dostatecznych środków na uiszczenie kosztów.

Wobec powyższego Sąd Apelacyjny na podstawie art. 385 k.p.c. w zw. z art. 397 § 2 k.p.c. orzekł jak w postanowieniu.

Jan Futro