Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 13 czerwca 2014 r.

Sąd Okręgowy w Ostrołęce III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 13 czerwca 2014 r. w O.

sprawy z odwołania A. K.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddziałowi w P.

o prawo do emerytury

na skutek odwołania A. K.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału w P.

z dnia 17.10.2013r. znak (...)

orzeka:

1.  zmienia zaskarżoną decyzję w ten sposób, że przyznaje A. K. prawo do emerytury od 27 października 2013 roku,

2.  stwierdza brak odpowiedzialności organu rentowego za nieustalenie ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji.

UZASADNIENIE

A. K.wniósł odwołanie od decyzji O/ZUS w P.z dnia 17.10.2013r., którą to decyzją O/ZUS odmówił mu prawa do wcześniejszej emerytury z tytułu pracy w warunkach szczególnych wskazując, że nie udowodnił on na dzień 1.01.1999r. wymaganego 15-letniego okresu pracy w warunkach szczególnych.

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o jego oddalenie. Podniósł, że z dokumentów zgromadzonych w toku postępowania przed organem rentowym wynika, że A. K. nie spełnia warunków do przyznania wcześniejszej emerytury, gdyż pomimo osiągnięcia wymaganego wieku emerytalnego 60 lat i legitymowania się na 1.01.1999r. ponad 25-letnim ogólnym stażem pracy nie posiada wymaganego 15-letniego okresu pracy w szczególnych warunkach.

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

W dniu 7 października 2013r. A. K. (ur. (...)) złożył w Oddziale ZUS wniosek o wcześniejszą emeryturę z tytułu pracy w warunkach szczególnych. Po rozpoznaniu tego wniosku decyzją z dnia 17.10.2013r. ZUS odmówił mu prawa do tego świadczenia wskazując, że nie udowodnił on 15 lat pracy w szczególnych warunkach na dzień 1.01.1999r. A. K. wniósł odwołanie od powyższej decyzji do Sądu Okręgowego Sądu Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Ostrołęce.

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy podniósł, że wprawdzie odwołujący się ukończył wymagany wiek 60 lat (ur. (...)) i legitymuje się wymaganym łącznym stażem pracy na dzień 1.01.1999r. (wynosi on 26 lat, 8 miesięcy i 26 dni okresów składkowych i nieskładkowych, w tym 26 lat, 8 miesięcy i 22 dni okresów składkowych oraz 4 dni okresów nieskładkowych), ale nie udowodnił wymaganego okresu pracy w szczególnych warunkach, bo przedłożona dokumentacja nie pozwala na uznanie za okres pracy w warunkach szczególnych zatrudnienia wnioskodawcy w (...) (...) w C. Zakład Handlu w P. od 25.10.1979r. do 15.01.1989r., od 16.01.1989r. do 31.10.1989r. w Spółdzielni (...) Oddział w P. oraz od 1.02.1989r. do 31.12.1998r. w Handlowo-Produkcyjnej Spółdzielni Pracy (...) w P. – na stanowisku kierowca samochodu ciężarowego, kierowca i kierowca – magazynier.

A. K. był zatrudniony w (...) w P. od 5.04.1972r. do 7.10.1975r. ( z przerwą na odbywanie służby wojskowej od 26.04.1973r. do 14.05.1975r.) w charakterze kierowcy ciągnika oraz w (...) (...) w C. Zakład Handlu w P., przekształconej następnie w Spółdzielnię (...) Oddział w P. i Handlowo-Produkcyjną Spółdzielnię Pracy (...) w P., w charakterze kierowcy ciągnika oraz kierowcy samochodu ciężarowego powyżej 3,5 tony. W obu okresach pracował stale i w pełnym w wymiarze czasu pracy w warunkach szczególnych - w charakterze kierowcy ciągnika i kierowcy samochodu ciężarowego o dopuszczalnym ciężarze całkowitym powyżej 3,5 tony przez łączny okres 22 lat, 8 miesięcy i 10 dni.

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił w oparciu o zeznania świadków (...) F.(k.26v a.s., adnotacja14:15) i H. S.(k. 26v-27 a.s., adnotacja 20:12), przesłuchanie odwołującego się A. K.w charakterze strony (k.34, adnotacja 1:07 a.s.), dokumentację zawartą w aktach rentowych o numerze (...)i akta osobowe: A. K.( k.15).

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Z. K. urodził się w dniu (...) - a zgodnie z art. 24 ust. 1 ustawy z dnia 17.12.1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz.U. z 2009r. Nr 153, poz. 1227) ubezpieczonym urodzonym po dniu30.09.1953r. przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku wynoszącego co najmniej 67 lat dla mężczyzn.

Według art. art. 184 ust. 1 ustawy emerytalno-rentowej ubezpieczonym urodzonym po dniu 31.12.1948r. przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku przewidzianego m.in. w art. 32 cyt. ustawy, jeżeli w dniu wejścia w życie tej ustawy (tj. w dniu 1.01.1999r.) osiągnęli:

1)okres zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wymaganym w przepisach dotychczasowych do nabycia prawa do emerytury w wieku niższym niż 60 lat - dla kobiet i 65 lat - dla mężczyzn oraz

2) okres składkowy i nieskładkowy, o którym mowa w art. 27 ustawy (25 lat dla mężczyzn i 20 lat dla kobiet).

Emerytura ta przysługuje pod warunkiem nieprzystąpienia do otwartego funduszu emerytalnego albo złożenia wniosku o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym, za pośrednictwem Zakładu, na dochody budżetu państwa oraz rozwiązania stosunku pracy - w przypadku ubezpieczonego będącego pracownikiem (art. 184 ust. 2 ustawy).

Zgodnie z art. 32 ust. 1 powołanej ustawy ubezpieczonym, będącym pracownikami zatrudnionymi w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze przysługuje emerytura w wieku niższym przy czym wiek ten, rodzaje prac lub stanowisk oraz warunki, na podstawie których przysługuje prawo do emerytury, ustala się na podstawie przepisów rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7.02.1983r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz.U. Nr 8, poz. 43 z późn. zm.).

Zgodnie z § 4 powołanego rozporządzenia pracownik, który wykonywał prace w szczególnych warunkach, wymienione w wykazie A stanowiącym załącznik do rozporządzenia, nabywa prawo do emerytury, jeżeli spełnia następujące warunki:

1) osiągnął wiek emerytalny wynoszący 60 lat dla mężczyzn,

2) ma wymagany 25-letni okres zatrudnienia, w tym co najmniej 15 lat pracy w szczególnych warunkach.

Zdaniem Sądu w świetle powyższych przepisów A. K. spełnia przesłanki do uzyskania prawa do emerytury, gdyż osiągnął wymagany wiek oraz udokumentował wymagany ogólny staż pracy oraz wymagany okres pracy w szczególnych warunkach. Spełnianie przez odwołującego się warunków w zakresie wieku i ogólnego stażu pracy było niesporne (w dniu 27.10. 2013r. odwołujący się ukończył 60 lat, a na dzień 1.01.1999r. ZUS uwzględnił mu okres pracy w łącznym wymiarze ponad 25 lat), sporne było natomiast, czy odwołujący się legitymuje się wymaganym stażem pracy w warunkach szczególnych. W ocenie Sądu zgromadzony w sprawie materiał dowodowy, tj. zeznania świadków w połączeniu z dokumentacją zawartą w aktach osobowych odwołującego w pełni potwierdzają tę okoliczność, że odwołujący się w spornym okresie ponad 15 lat pracował stale i w pełnym w wymiarze czasu pracy w warunkach szczególnych - najpierw w charakterze kierowcy ciągnika, a następnie kierowcy samochodu ciężarowego o dopuszczalnym ciężarze całkowitym powyżej 3,5 tony.

Ze świadectwa pracy Spółdzielni Kółek Rolniczych w P. wystawionego w dniu 22.04.1999r. wynika, że odwołujący się w okresie od 5.04.1972r. do 7.10.1975r. był zatrudniony w pełnym wymiarze czasu pracy na stanowisku traktorzysty, natomiast ze świadectwa wykonywania prac w szczególnych warunkach wystawionego przez Handlowo-Produkcyjno Spółdzielnię Pracy (...) w P. z dnia 7.03.2000r. wynika, że był zatrudniony w w/w zakładzie w okresie od 10.10.1975r. do 31.03.1999r. oraz w okresie od 25.10.1979r. do 31.03.1999r. stale i w pełnym wymiarze czasu pracy wykonywał pracę kierowcy (...) powyżej 3,5 tony.

Zgodnie z utrwalonym orzecznictwem Sądu Najwyższego, przed Sądem ubezpieczeń możliwe jest wykazywanie okoliczności, od których zależy nabycie uprawnień o emerytury wszelkimi dowodami (wyrok SN z dnia 06.09.1995r., II URN 23/95, OSNP 1996/5/77, wyrok SN z dnia 02.02.1996r., II URN 3/95, OSNP 1996/16/239).

Odwołujący w toku całego postępowania utrzymywał, że od samego początku zatrudnienia w Spółdzielni Kółek Rolniczych w P. wykonywał pracę kierowca ciągnika, aż do chwili pójścia do wojska, po powrocie z wojska wrócił na to samo stanowisko traktorzysty. Odwołujący się utrzymywał także, że (...) w C. Zakład (...) w P. ( nazwy zakładu następnie zmieniały się) był najpierw traktorzystą przez okres ok.2 lat, a następnie kierowca samochodu ciężarowego, pracował co najmniej 8 godzin dziennie. Zakład pracy zajmował się handlem i usługami dla rolnictwa. Dopiero po roku 1999 kiedy zakład podupadał pomagał również w magazynie.

Wiarygodność twierdzeń odwołującego potwierdzają poza wskazanymi wyżej świadectwami pracy także wpis w legitymacji (k.82) oraz słuchani w sprawie świadkowie:

Świadek A. F. zeznała, że pracowała w razem z odwołującym się w Spółdzielni w P.- świadek pracowała najpierw w księgowości, potem była prezesem i likwidatorem Spółdzielni. Świadek zapamiętała odwołującego się tylko jako kierowcę dużego samochodu ciężarowego, który pracował co najmniej 8 godzin dziennie. W okresie likwidacji zakładu od 1999r. do 2000r. jeździł najwięcej.

Świadek H. S. zeznała, że pracowała z odwołującym w Spółdzielni w P.. Świadek była księgową i pracowała w tym zakładzie do czasu jego likwidacji prze 45 lat. Świadek zeznała, że odwołujący się pracował również do likwidacji zakładu. Odkąd świadek pamięta to odwołujący się był kierowcą (...), choć na początku krótko pracował jako kierowca ciągnika. Świadectwo pracy wystawione odwołującemu w dniu 31.03.1999r., w którym wskazano, że odwołujący był zatrudniony na stanowisku kierowcy i kierowcy-magazyniera świadek wypisywała. Zapis o tym iż odwołujący się był kierowcą – magazynierem wziął się stąd, że w czasie likwidacji zwolniona została ekipa załadunkowo-rozładunkowa i odwołujący się pomagał pracownicy na magazynie, pracę kierowcy wykonywał jednak nadal w pełnym wymiarze czasu pracy.

Zdaniem Sądu zeznania świadków, jak również odwołującego się zasługują na wiarę, gdyż są one spójne, logiczne i korelują z dokumentacją zawartą w aktach osobowych odwołującego się. Pozwalają w sposób jednoznaczny i nie budzący wątpliwości stwierdzić, że w okresie od 5.04.1972r. do 7.10.1975r. w (...) w P. odwołujący się pracował stale i w pełnym wymiarze czasu pracy w charakterze kierowcy ciągnika. Sąd uwzględnił również okres służby wojskowej od 26.04.973r. do 14.05.1975r., gdyż zgodnie z utrwalonym już orzecznictwem w zakresie zatrudnienia żołnierz czynnej służby wojskowej jest pracownikiem wykonującym prace w szczególnych warunkach stale i w pełnym wymiarze czasu pracy, jeżeli wykonywał ja w taki sam sposób (stale i pełnym wymiarze) przed powołaniem do służby i do zatrudnienia tego powrócił po jej zakończeniu w przepisanym terminie( por. wyrok SN z dn. 24.05.2012r. UK 265/2011). Tak było w przypadku odwołującego.

Z treści wykazu A stanowiącego załącznik do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7.02.1983r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wynika, że praca kierowców ciągników zaliczona została do pracy w szczególnych warunkach (wymieniona została w dziale VIII pkt 3 wykazu), dlatego też należało uznać za pracę w szczególnych warunkach zatrudnienie odwołującego się w (...) w P. (w wymiarze 3 lat, 6 miesięcy i 3 dni ).

Odwołujący się był zatrudniony stale i w pełnym wymiarze czasu pracy w (...) w C. Zakład (...) w P. ( nazwy zakładu następnie zmieniały się) gdzie w okresie od 25.10.1979r. do 31.03.1999r. stale i w pełnym wymiarze czasu pracy wykonywał pracę kierowcy samochodu ciężarowego o dopuszczalnym ciężarze całkowitym powyżej 3,5 tony tj. przez okres 19 lat, 2 miesięcy i 7 dni. Jest to stanowisko wyszczególnione w wykazie A stanowiącym załącznik do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7.02.1983r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, z którego wynika, że praca kierowców samochodów ciężarowych o dopuszczalnym ciężarze całkowitym powyżej 3,5 tony zaliczona została do pracy w szczególnych warunkach (praca ta została wymieniona w dziale VIII pkt 2 wykazu).

Zatem okres zatrudnienia w szczególnych warunkach wynosi ponad 15 lat wymaganych przepisami rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7.02.1983r.

Mając na uwadze powyższe Sąd uznał, że A. K.przysługuje prawo do emerytury od dnia (...)., tj. od dnia kiedy osiągnął wiek 60 lat i spełnione zostały warunki do ustalenia prawa do spornego świadczenia.

Mając na uwadze powyższe okoliczności, Sąd Okręgowy na podstawie art. 47714 § 2 k.p.c. dokonał stosownej zmiany zaskarżonej decyzji. Zgodnie z treścią art. 118 ust. 1a ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, Sąd był zobowiązany, przyznając odwołującemu prawo do emerytury, do zamieszczenia z urzędu w sentencji wyroku rozstrzygnięcia w przedmiocie odpowiedzialności organu rentowego odnośnie do nieustalenia ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji tj. zarówno przyznającego prawo do świadczenia, jak też jego brak ( vide wyrok Sądu Najwyższego z dnia 28.04.2010 roku, II UK 330/09, LEX 604220). W ocenie Sądu Okręgowego w przedmiotowej sprawie brak było podstaw do obciążenia organu rentowego odpowiedzialnością za nieustalenie wszystkich okoliczności niezbędnych do wydania decyzji o przyznaniu odwołującemu prawa do wcześniejszej emerytury. ZUS nie dysponował bowiem niezbędnymi i wystarczającymi dokumentami pozwalającymi na uznanie pracy odwołującego w spornym okresie jako pracy wykonywanej w szczególnych warunkach. Dopiero na etapie postępowanie sądowego po przeprowadzeniu stosownego postępowania dowodowego odwołujący w sposób niewątpliwy wykazał, że zgromadził wymagany ustawą 15 letni okres pracy w warunkach szczególnych. Z tych względów orzeczono jak w pkt. 2 wyroku.

1