Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 29 sierpnia 2012 r.

Sąd Apelacyjny w Lublinie III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 29 sierpnia 2012 r. w Lublinie

sprawy E. G.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddziałowi w B.

o prawo do emerytury

na skutek apelacji wnioskodawcy E. G.

od wyroku Sądu Okręgowego w Lublinie

z dnia 12 kwietnia 2012 r. sygn. akt VII U 1113/12

oddala apelację.

Sygn. akt III AUa 577/12

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 29 września 2011 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w B. odmówił E. G. prawa do emerytury z tytułu pracy w szczególnych warunkach z uwagi na to, że wnioskodawca nie udowodnił wymaganego okresu 15 lat pracy w szczególnych warunkach.

W odwołaniu od tej decyzji wnioskodawca domagał się jej zmiany i przyznania prawa do emerytury twierdząc, że spełnia wszystkie ustawowe warunki, niezbędne do otrzymania prawa do żądanego świadczenia.

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wnosił o oddalenie odwołania.

Wyrokiem z dnia 12 kwietnia 2012 r. Sąd Okręgowy w Lublinie VII Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych oddalił odwołanie.

Swoje rozstrzygnięcie Sąd Okręgowy oparł na następujących podstawach faktycznych i prawnych.

E. G., ur. (...), w dniu 14 lipca 2011 r., będąc uprawnionym do zasiłku przedemerytalnego złożył wniosek o emeryturę we wcześniejszym wieku. Wnioskodawca uzyskał zasiłek przedemerytalny na podstawie decyzji Kierownika Powiatowego Urzędu Pracy z dnia 4 listopada 1999 r. Wówczas wnioskodawca przedstawił trzy świadectwa wykonywania pracy w warunkach szczególnych: 1/ z Przedsiębiorstwa (...) w L. z 18 marca 1994 r., z którego wynikało, że był zatrudniony w tym zakładzie w warunkach szczególnych w okresie od 16 grudnia 1974 r. do 28 lutego 1994 r. stale i w pełnym wymiarze czasu pracy, wykonując prace oglądacza zwierząt rzeźnych na stanowisku klasyfikatora; 2/ z (...) SA z 18 marca 1994 r., z którego wynikało, że był zatrudniony w tym zakładzie od 1 maja 1995 r. do 31 marca 1996 r. i pracował w warunkach szczególnych w okresie od 1 listopada 1995 r. do 31 marca 1996 r. stale i w pełnym wymiarze czasu pracy jako wytwarzacz wtórnej skóry na stanowisku garbarza w Oddziale (...); 3/ z Nadbużańskich Zakładów (...): (...) SA z 15 czerwca 1997 r., z którego wynikało, że był zatrudniony w tym zakładzie od 6 maja 1996 r. do 15 czerwca 1997 r. i pracował w warunkach szczególnych w tym okresie stale i w pełnym wymiarze czasu pracy jako garbarz oddziału mokrego na stanowisku garbarza w Oddziale Wytwarzania P. i Sporządzania R.. W aktach nadto znajdowały się świadectwa pracy potwierdzające stanowiska i powyższe okresy zatrudnienia. Ponadto wnioskodawca przedłożył inne świadectwa pracy dokumentujące jego zatrudnienie w okresie poprzedzającym przyznanie zasiłku przedemerytalnego. I tak m.in. świadectwa pracy z (...) we W. dotyczące zatrudnienia w pełnym wymiarze w okresie od 17 czerwca 1994 r. do 31 sierpnia 1994 r. oraz od 14 lipca 1997 r. do 31 sierpnia 1998 r. na stanowisku ubojowca. Złożył też świadectwo pracy z okresu zatrudnienia w Skupie i (...) w pełnym wymiarze od 1 września 1998 r. do 31 grudnia 1998 r., związanego z wykonywaniem uboju i rozbioru zwierząt rzeźnych. Do tych świadectw pracy nie posiadał świadectw wykonywania pracy w warunkach szczególnych. Składając wniosek o emeryturę wnioskodawca przedłożył oryginały opisanych wyżej dokumentów oraz posiadane inne świadectwa pracy i zaświadczenia, angaże, karty wynagrodzeń, związane z jego zatrudnieniem. W oparciu o powyższe ZUS ustalił ogólny staż ubezpieczeniowy przekraczający na dzień 31 grudnia 1998 r. 30 lat okresów składkowych i nieskładkowych, ale odmówił prawa do emerytury we wcześniejszym wieku z uwagi na zakwestionowanie świadectw wykonywania pracy w warunkach szczególnych. Sąd Okręgowy wskazał, że wnioskodawca w okresie od dnia 16 grudnia 1974 r. do dnia 31 lipca 1985 r. był zatrudniony w Wojewódzkim Przedsiębiorstwie (...) w Ł. Sekcji Skupu (...) na stanowisku klasyfikatora. W początkowym okresie zatrudnienia wnioskodawca ukończył kurs II stopnia uzyskując uprawnienia klasyfikatora skupu żywca rzeźnego. W świadectwie pracy pierwotny pracodawca nie zamieścił wpisu, iż skarżący pracował w szczególnych warunkach. W drodze porozumienia stron został zatrudniony na takim samym stanowisku klasyfikatora w Przedsiębiorstwie (...) w L. w okresie od 1 sierpnia 1985 r. do 28 lutego 1994 r. To Przedsiębiorstwo wydało wnioskodawcy świadectwo wykonywania pracy w warunkach szczególnych, obejmujące okres od 16 grudnia 1974 r. do 28 lutego 1994 r., związany z zatrudnieniem w obydwu zakładach na stanowisku klasyfikatora. Wskazano w nim, że stale i w pełnym wymiarze czasu pracy na tym stanowisku wnioskodawca wykonywał prace oglądacza zwierząt rzeźnych. Sąd stwierdził, że z akt personalnych skarżącego wynika, iż w okresie zatrudnienia w Zakładach (...) wnioskodawcę w dniu 13 grudnia 1974 r. przyjęto na 3-miesięczny okres próbny, a następnie na czas nieokreślony do Sekcji Skupu (...) i powierzono mu obowiązki klasyfikatora, które podjął od 16 grudnia 1974 r. Z zakresu obowiązków znajdującego się w aktach osobowych, noszącego datę 12 lutego 1975 r. wynika, że zwierzchnikiem wnioskodawcy jako klasyfikator żywca był Kierownik Sekcji Skupu. W ramach powierzonych obowiązków wnioskodawca był zobowiązany do zapoznawania się z dokumentacją skupową i jej obiegiem, sporządzania dokumentów wysyłkowych, rozliczania strat żywca, sporządzania i zapoznawania się ze sprawozdawczością skupową zapoznawania się z warunkami kontraktacji zwierząt rzeźnych, działalnością punktów skupu, zapoznaniem się z zasadami klasyfikacji zwierząt rzeźnych i wykonywanie prac zleconych przez Kierownika Sekcji. Po ukończeniu kursu wnioskodawca uzyskał w kwietniu 1975 r. uprawnienia klasyfikatora skupu żywca rzeźnego. W aktach osobowych znajdują się karty charakterystyki pracy E. G. jako klasyfikatora. W zakres jego czynności wchodziło prowadzenie skupu żywca na wyznaczonych punktach skupu. Odpowiadał za właściwą i fachową klasyfikację żywca, za wagę zwierzęcia, za sprawdzenie ważenia każdej sztuki przez wagowego GS przed wpisaniem wagi do kwitu klasyfikacji, segregowanie zakupionego żywca. Ponadto czuwał nad właściwym przyjęciem żywca, zabezpieczeniem należytej opieki zakupionym zwierzętom, pilnował utrzymania czystości i przeprowadzanych dezynfekcji, dokonywał bezpośrednio wysyłki zwierząt, kontrolował urządzenia służące do ważenia, przetrzymywania i załadunku żywca na punktach skupu, sporządzał specyfikacje wydanego i wysłanego żywca, prowadził pełną i prawidłową dokumentację dokonanego skupu, sprawdzał realność umów kontraktacyjnych, czuwał nad prawidłowym i pełnym wykorzystaniem środków transportu oraz prawidłową dyspozycją. W 1980 r. zakres czynności był podobny. Wnioskodawca prowadził zakup żywca w wyznaczonych punktach skupu (...), w gospodarstwach państwowych i uspołecznionych, sporządzając odpowiednia dokumentację skupu. Dokonywał kontroli punktów skupu przed przystąpieniem do czynności skupowych, brał czynny udział w selekcji zwierząt rzeźnych do dalszej hodowli i na eksport. W zakresie odpowiedzialności zawartym w karcie charakterystyki pracy z tego okresu zawarto szczegółowo zakres wszystkich czynności, do jakich był zobowiązany wnioskodawca. Zakłady mięsne w tamtych latach podlegały różnym przekształceniom. Ostatecznie od 1 sierpnia 1985 r. w drodze porozumienia stron został przejęty przez (...) Przedsiębiorstwo (...) w L., z tą datą nawiązano z nim nowy stosunek pracy, z tym że nadal wykonywał ją w pełnym wymiarze czasu pracy jako klasyfikator żywca w Bazie Zbiorczej W.. Do 28 lutego 1994 r. obowiązki wnioskodawcy były takie same jak poprzednio. Wnioskodawca przez cały opisywany okres związany z zatrudnieniem w zakładach mięsnych, obejmujący ponad 19 lat, pracował w różnych punktach skupu żywca w miejscowościach na terenie bazy W.. Praca była wykonywana w pełnym wymiarze czasu pracy. Zaczynała się od ok. godz. 6 i kończyła po zabraniu przez Zakłady (...) zakupionego na punkcie żywca. Punkty skupu mieściły się w różnych miejscowościach, były prowadzone na terenach GS. Zakłady wynajmowały od GS plac, wagę. Wnioskodawca sprawdzał prawidłowość działania wag, po dostarczeniu żywca na skup przez rolnika dokonywał jego klasyfikacji, czyli identyfikował dane zwierzę w odpowiedniej kategorii, od czego zależała jego cena. Kupował różne zwierzęta hodowlane. Był odpowiedzialny za dezynfekcję wokół skupu, pilnował dobrostanu zwierząt, był obecny przy załadunku zwierząt, dbał o odpowiednią dokumentację związaną ze skupem. Jego praca sprowadzała się do skupu żywych zwierząt, zajmowania się wszystkimi czynnościami związanymi z prawidłowością organizacji skupu aż do przekazania zwierząt do zakładów mięsnych. Wnioskodawca nie pracował przy bezpośrednim uboju zwierząt. Nie był oglądaczem przy bezpośrednim ich uboju. Jego rola kończyła się po dokonaniu zakupu zwierzą wraz ze sporządzeniem dokumentów na skupie i załadowaniem zwierząt do transportu w celu przewiezienia ich do zakładów mięsnych.

Wnioskodawca twierdził, że wykonywał pracę w warunkach szkodliwych, gdyż jego praca była ciężka, wykonywana przez ponad 10 godzin, na skupach panował straszny fetor, od odchodów zwierząt wydzielał się azot. Sąd Okręgowy wskazał, że zeznania wnioskodawcy co do charakteru i obowiązków oraz warunków panujących na skupie potwierdzili zeznający w sprawie świadkowie. Wszyscy przyznali, że wnioskodawca w omawianym okresie pracował jako klasyfikator żywca na skupach i nie pracował bezpośrednio na terenie zakładów mięsnych przy uboju zwierząt. O tym, jakie warunki panowały na skupie, o smrodzie związanym z kontaktem ze zwierzętami zeznawali bliscy wnioskodawcy: syn S. G. oraz żona A. G.. Natomiast świadkowie Z. M. i J. P., tak jak wnioskodawca, pracowali w tamtych latach na punktach skupu jako klasyfikatorzy żywca. Opisali charakter pracy i związane z nią obowiązki. Z całą stanowczością potwierdzili, że nie była to praca wykonywana bezpośrednio w rzeźni ani przy uboju zwierząt. Wykonywana była na punktach skupu. Była to praca trudna, związana z ciężkimi warunkami na skupie oraz uciążliwa ze względu na konieczność dojazdów. Sąd Okręgowy uznał zeznania świadków w tym zakresie za wiarygodne. Świadkowie, zatrudnieni w tym samym zakładzie i okresie, w którym pracował tam wnioskodawca, zgodnie zeznali, na czym polegały jego obowiązki służbowe. Sąd Okręgowy stwierdził, że zeznania skarżącego oraz w/w świadków znalazły potwierdzenie w dołączonych do akt sprawy aktach osobowych skarżącego, a zwłaszcza w zakresach jego obowiązków na poszczególnych stanowiskach pracy.

Sąd Okręgowy wskazał, że zgodnie z art. 184 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych mężczyznom urodzonym po dniu 31 grudnia 1948 r. przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku przewidzianego w art. 32, 33, 39 i 40, jeżeli w dniu wejścia w życie ustawy osiągnęli okres zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wymaganym w przepisach dotychczasowych do nabycia prawa do emerytury w wieku niższym niż 65 lat oraz okres składkowy i nieskładkowy wynoszący, co najmniej 25 lat. Emerytura przysługuje pod warunkiem nieprzystąpienia do otwartego funduszu emerytalnego albo złożenia wniosku o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym, za pośrednictwem Zakładu, na dochody budżetu państwa oraz rozwiązania stosunku pracy w przypadku ubezpieczonego będącego pracownikiem. Według art. 32 ust. 1, 2 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych ubezpieczonym zatrudnionym przy pracach o znacznej szkodliwości dla zdrowia oraz znacznym stopniu uciążliwości lub wymagających wysokiej sprawności psychofizycznej ze względu na bezpieczeństwo własne lub otoczenia przysługuje emerytura z tytułu pracy w szczególnych warunkach. Ustęp 4 tego przepisu stanowi, iż wiek emerytalny, rodzaje prac i stanowisk oraz warunki na podstawie, których osobom wymienionym w ust. 1, 2 przysługuje prawo do emerytury, ustala się na podstawie przepisów dotychczasowych. Jest to więc rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. z 1983 r. Nr 8 poz.43 ze zm.). Zgodnie z paragrafem 4 tego przepisu pracownik, który wykonywał prace w szczególnych warunkach wymienione w wykazie A lub B nabywa prawo do emerytury jeżeli spełni łącznie następujące warunki: 1/ osiągnął wiek emerytalny - dla mężczyzn 60 lat; 2/ ma wymagany okres zatrudnienia 25 lat w tym co najmniej 15 lat pracy w szczególnych warunkach.

W świetle powyższych przepisów Sąd Okręgowy stwierdził, że najistotniejszym przedmiotem sporu w sprawie było ustalenie, czy będąc zatrudnionym w Zakładach (...) w Ł., a potem w L. jak klasyfikator żywca w Bazie Surowca we W. w okresie od dnia 16 grudnia 1974 r. do 28 lutego 1994 r. E. G. pracował w szczególnych warunkach wykonując w tym okresie obowiązki, jak ustalono powyżej. Sąd Okręgowy podkreślił, że jest to okres ponad 19 lat i każdy inny okres wykonywania pracy w warunkach szczególnych - jeśli nie zostanie uwzględniony okres związany z pracą klasyfikatora - nie pozwala wnioskodawcy uzyskać uprawnień emerytalnych we wcześniejszym wieku. W ocenie Sądu praca klasyfikatora żywca, wykonywana przez wnioskodawcę w powyższym okresie, pomimo posiadania świadectwa wykonywania pracy w warunkach szkodliwych, nie jest pracą wykonywaną w takich warunkach. Za pracę w takich warunkach można uznać jedynie pracę spełniającą kryteria wynikające z § 1 i z § 2 ust. 2 wyżej wykazanego rozporządzenia, m.in. praca powinna być wykonywana na stanowiskach wymienionych w resortowych aktach prawnych, zwanych wykazami stanowisk pracy w szczególnych warunkach. Praca klasyfikatora wykonywana przez ubezpieczonego według cyt. rozporządzenia z dnia 7 lutego 1983 r. nie była pracą określoną w wykazie A w dziale X, tj. Prace w rolnictwie i przemyśle rolno-spożywczym pod poz. pozycja 8 - prace wykonywane bezpośrednio przy uboju zwierząt oraz w Zarządzeniu Ministra Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej z dnia 31 marca 1988 r. w sprawie stanowisk pracy, na których wykonywane są prace w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, tj. pkt 6 - oglądacz zwierząt rzeźnych i mięsa zatrudniony w rzeźni. Sąd podkreślił, ze ubezpieczony nie pracował w rzeźni, lecz w punkcie skupu. Nie pracował bezpośrednio przy uboju zwierząt. W ocenie Sądu Okręgowego pracy wnioskodawcy jako klasyfikatora żywca na skupie nie można utożsamić z pracą oglądacza zwierząt rzeźnych i mięsa zatrudnionych w rzeźni, bowiem są to dwa różne stanowiska, znacznie oddalone od siebie w procesie związanym z ubojem. Praca klasyfikatora żywca stanowi pierwszy element w łańcuchu pozyskiwania zwierząt rzeźnych. Wnioskodawca uczestniczył w ich zakupie, oceniał je pod względem ilościowym i jakościowym w celu ustalenia odpowiedniej ceny dla producenta zwierząt. Jego rola kończyła się w momencie załadowania zwierząt do transportu w celu przewiezienia ich do zakładów mięsnych. Wnioskodawca nie brał udziału w procesie uboju, który miał miejsce na terenie zakładów mięsnych w rzeźni. Trudno nawet mówić o jego pośrednim udziale w uboju. Skupował zwierzęta, sporządzał odpowiednią dokumentację związaną z wartością zwierząt, wytransportowywał je do rzeźni, ale z ubojem nie miał nic wspólnego. W ocenie Sądu Okręgowego świadectwa pracy warunkach szkodliwych wydane przez Zakłady (...) w L. są nieprawidłowe. Wnioskodawca nie wykonywał pracy oglądacza zwierząt rzeźnych w rozumieniu przepisów wskazanych Rozporządzenia i Zarządzenia. Przepisy Rozporządzenia, jak i przepisy resortowe, w sposób precyzyjny i niebudzący wątpliwości wykazują stanowiska pracy w przemyśle rolno - spożywczym, które zaliczane są do prac w szczególnych warunkach. Ma to być praca wykonywana bezpośrednio przy uboju zwierząt. Pracę taką wykonuje bezpośrednio przy uboju np. oglądacz zwierząt rzewnych i mięsa. Wnioskodawca nie wykonywał pracy o takim charakterze. Sąd przyznał, że praca klasyfikatora żywca na skupie była pracą uciążliwą, ale jej wykonywanie nie uprawnia do uzyskania świadczeń emerytalnych we wcześniejszym wieku. Z tego też względu Sad nie uznał wskazanego okresu w Zakładach (...) na Bazie Surowca we W. jako okresu pracy w warunkach szczególnych uprawniających do wcześniejszej emerytury.

Sąd Okręgowy wskazał, że przyjęcie jakiegokolwiek innego okresu wykonywania pracy w warunkach szkodliwych nie pozwala na ustalenie wnioskodawcy prawa do emerytury, gdyż żaden inny okres nie daje 15 lat wykonywania pracy w takich warunkach. Wskazał, że z akt emerytalnych wynika, że wnioskodawca w okresie od 1 lipca 1969 r. do 4 czerwca 1974 r. pracował w (...) Społem we W. jako masarz. Jak przyznał wnioskodawca wówczas wykonywał wszystkie prace wykonywane w masarni. Pracował jako ubojowiec, rozbieracz tusz, na produkcji przy mieszaniu wędlin, lecz żadna z powyższych prac nie była wykonywana stale i w pełnym wymiarze. Masarnia była niewielka i wnioskodawca wykonywał wszystkie prace związane z procesem produkcji. O tym, że praca wnioskodawcy jako ubojowca nie była dominująca świadczy fakt, zdaniem Sądu, że jako stanowisko pracy zakład podał pracę masarza oraz nie wydal wnioskodawcy świadectwa pracy w warunkach szczególnych. Jako ubojowiec wnioskodawca pracował w (...) Społem we W. w okresie od 17 czerwca 1994 r. do 31 sierpnia 1994 r., czyli 2 miesiące i 14 dni. Również przy uboju i rozbiorze zwierząt rzeźnych w pełnym wymiarze czasu pracy wnioskodawca pracował w okresie zatrudnienia u J. Z. „Skup zwierząt oraz sprzedaż” w okresie od 1 września 1998 r. do 31 grudnia 1998 r., tj. 3 miesiące i 20 dni. Praca ubojowca jest pracą w warunkach szczególnych jako wykonywana bezpośrednio przy uboju zwierząt w rozumieniu cyt. rozporządzenia. Jednakże w sumie praca w powyższych okresach osiąga jedynie wymiar 6 miesięcy i 4 dni okresów wykonywania pracy w warunkach szkodliwych. Sąd Okręgowy wskazał, że wnioskodawca jako okresy pracy w warunkach szkodliwych podawał okresy związane z zatrudnieniem w N.Z.P. S (...) S.A. od 1 listopada 1995 r. do 31 marca 1996 r. (5 miesięcy), gdzie wykonywał pracę wytwarzacz wtórnej skóry jako garbarz na Oddziale (...) oraz od 6 maja 1996 r. do 15 czerwca 1997 r. (1 rok, 1 miesiąc i 11 dni) jako garbarz oddziału mokrego pracujący na stanowisku garbarza w Oddziale Wytwarzania P. i Sporządzania R.. Wnioskodawca przedstawił z tych okresów świadectwa pracy w warunkach szkodliwych. Zostały one zakwestionowane przez ZUS ze względów formalnych. W toku procesu na okoliczność wykonywania pracy w warunkach szczególnych w powyższych okresach zeznawał wnioskodawca oraz świadkowie S. K. i W. K.. W ocenie Sądu Okręgowego z powyższych zeznań, jak i akt osobowych wnioskodawcy wynika, że wnioskodawca wykonywał w tym czasie prace w warunkach szkodliwych, uprawniające do zaliczenia ich do uprawnień związanych z emerytura we wcześniejszym wieku. W pierwszym okresie zatrudnienia w garbarni od maja 1995 r., nieobjętym świadectwem pracy w warunkach szczególnych, wnioskodawca został zatrudniony jako murarz dekarz. Wykonywał na terenie garbarni prace remontowe związane z pomocą innym wykwalifikowanym pracownikom. Od 1 listopada 1995 r. został zatrudniony w pełnym wymiarze czasu pracy jako garbarz Oddziału (...). Ze względu na panujące warunki szkodliwe w ramach pełnego wymiaru czasu wnioskodawca świadczył pracę w skróconym czasie pracy 7 godzin. Wnioskodawca wykonywał różnego rodzaju prace na oddziale mokrym. Woził mokre skóry, pracował przy ich przenoszeniu, przerabianiu środkami chemicznymi. Był narażony na działanie środków chemicznych używanych do produkcji skóry wtórnej: chlorków, sody, wapna, siarczków. Na oddziale tym pracował do 31 marca 1996 r. Następnie w garbarni pracował od 6 maja 1996 r. do 15 czerwca 1997 r. Tu również pracował w pełnym wymiarze czasu pracy, tyle że ze względu na warunki szkodliwe czas pracy był ograniczony do 7 godzin. Został zatrudniony na oddziale Wytwórni (...). Na oddziale tym z resztek pozostałych po procesie garbowania skór wytwarzano pasze. Wnioskodawca pracował przy wytwarzaniu roztworów chemicznych. Woził kwasy i inne związki chemiczne używane w procesie produkcyjnym. W ocenie Sądu obydwa okresy pracy w (...) SA udokumentowane świadectwami pracy w warunkach szczególnych podlegają uwzględnieniu przy rozpatrywaniu uprawnień emerytalnych, gdyż ewidentnie są to prace wskazane w cyt. Rozporządzeniu w wykazie A, dziale VII, tj. w przemyśle lekkim, pkt 11 - prace przy garbowaniu i wykańczaniu skór oraz pkt 15 prace przy przetwórstwie i utylizacji odpadów skórzanych. Prace tego typu wykonują odpowiednio garbarze oraz wytwarzacze wtórnej skóry wskazani w akcie resortowym tj. Zarządzeniu Ministra Przemysłu Chemicznego i Lekkiego z dnia 7 lipca 1987 r. Sąd Okręgowy wskazał, że uznanie okresu zatrudnienia w (...) SA, tj. 1 roku, 6 miesięcy i 11 dni, nie pozwala na ustalenie wnioskodawcy prawa do emerytury. Sumując powyższy okres z uznanym okresem wykonywania pracy bezpośrednio przy uboju zwierząt w wymiarze 6 miesięcy i 4 dni, uzyskuje się okres 2 lat i 15 dni wykonywania pracy w warunkach szczególnych. Wobec cytowanych przepisów jest to okres niewystarczający do przyznania prawa do emerytury. Wobec powyższego Sąd Okręgowy oddalił odwołanie.

Apelację od powyższego wyroku wniósł E. G. wraz z wnioskiem o ustanowienie adwokata z urzędu. Domagał się zmiany zaskarżonego wyroku poprzez uchylenie decyzji ZUS i przekazanie sprawy ponownie do ZUS. Zaskarżony wyrok ocenił jako krzywdzący i niesprawiedliwy, gdyż Sąd Okręgowy nie zaliczył skarżącemu okresu pracy w warunkach szczególnych.

Wniosek o ustanowienie adwokata z urzędu został oddalony postanowieniem Sądu Okręgowego z dnia 17 maja 2012 r. Natomiast od dnia 23 maja 2012 r. skarżący był reprezentowany w sprawie przez adwokata z wyboru. W uzupełnieniu apelacji skarżący, reprezentowany przez profesjonalnego pełnomocnika, podniósł, że zaskarżony wyrok nie odpowiada przepisom prawa, bowiem Sąd I instancji nie oparł się na dowodach potwierdzających faktyczne obowiązki pracownicze skarżącego, a zamiast tego dużą wagę przywiązał do nazwy stanowiska pracy, które nie odpowiada pracom ujętym we właściwym wykazie. Skarżący podkreślił, że wykazy resortowe mają charakter informacyjny, techniczno – porządkujący i uściślający, a zatem skoro pod pozycją 8 pktu 6 w Dziale X mowa jest o osobach „zatrudnionych w rzeźni”, a skarżący zatrudniony był w rzeźni w spornym okresie – to przyjąć trzeba, że wykonywał wówczas prace w warunkach szczególnych. Nadto z samej definicji słowa „rzeźnia” (tj. „zakład pracy, w którym dokonuje się uboju zwierząt”), wynika bezpośredniość pracy skarżącego przy uboju w znaczeniu wskazanych przepisów resortowych. Skarżący bowiem zatrudniony był w Zakładzie (...) w Ł., a następnie w Bazie Surowca we W., czyli w miejscach związanych z ubojem. Skarżący zarzucił, że Sąd I instancji nie dostrzegł, że praca wykonywana przez skarżącego odbywała się w warunkach co najmniej zbliżonych do prac wykonywanych bezpośrednio przy uboju zwierząt lub przy utylizacji odchodów zwierzęcych, czyli prac wymienionych w Wykazie A, Dziale X pkt 8 i 9. Dodatkowo pracę w warunkach szczególnych w okresie od 16 grudnia 1974 r. do 28 lutego 1994 r. potwierdza, w ocenie skarżącego świadectwo pracy z 18 marca 1994 r. W tym stanie rzeczy apelację uważał za uzasadnioną.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

apelacja jest niezasadna i podlega oddaleniu.

Spór zaistniały w sprawie niniejszej sprowadzał się do ustalenia, czy ubezpieczony w okresie od 16 grudnia 1974 r. do 28 lutego 1994 r. wykonywał pracę w warunkach szczególnych, stale i w pełnym wymiarze czasu pracy, bowiem samo zaliczenie pozostałych okresów wykonywania pracy w takich warunkach byłoby niewystarczające dla spełnienia przez E. G. warunku wykazania 15 lat pracy w warunkach szczególnych. Ubezpieczony, reprezentowany przez fachowego pełnomocnika, stał na stanowisku, że dla oceny, czy pracownik pracował w warunkach szczególnych, nie ma istotnego znaczenia nazwa zajmowanego przez niego stanowiska, tylko rodzaj powierzonej mu pracy. W ocenie skarżącego wykonywana przez niego praca winna być zakwalifikowana jako praca określona w Rozporządzeniu z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. Nr 8, poz. 43 ze zm.) w Wykazie A, Dziale X, tj. Prace w rolnictwie i przemyśle rolno-spożywczym, pod poz. pozycja 8 - prace wykonywane bezpośrednio przy uboju zwierząt, a także praca, o której mowa w Zarządzeniu Ministra Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej z dnia 31 marca 1988 r. w sprawie stanowisk pracy na których wykonywane są prace w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, tj. pkt 6, czyli pracy oglądacza zwierząt rzeźnych i mięsa, zatrudniony w rzeźni.

W ocenie Sądu Apelacyjnego powyższe wnioski uznać należy za zbyt daleko idące. Podkreślić należy, że rodzaje prac w szczególnych warunkach wyróżnia kryterium merytoryczne i formalne. Pierwsze zależy od wykonywania stale i w pełnym wymiarze pracy w szczególnych warunkach, drugie natomiast wymaga, aby praca ta była wymieniona w załączniku do Rozporządzenia z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze. Praca, która nie jest w nim wymieniona, nie jest pracą w szczególnych warunkach uprawniającą do wcześniejszej emerytury (por. wyrok Sądu Najwyższego z 10 lutego 2009 r., sygn.. II UK 199/08). W ocenie Sądu Apelacyjnego rodzaj powierzonej ubezpieczonemu pracy w spornym okresie nie został uwzględniony w cyt. rozporządzeniu. Z niekwestionowanych zeznań świadków i samego wnioskodawcy wynika, że praca skarżącego w spornym okresie sprowadzała się do skupu żywych zwierząt, zajmowania się wszystkimi czynnościami związanymi z prawidłowością organizacji skupu aż do przekazania zwierząt do zakładów mięsnych. Skarżący nie pracował przy bezpośrednim uboju zwierząt. Nie był oglądaczem przy bezpośrednim ich uboju. Jego rola kończyła się po dokonaniu zakupu zwierzą wraz ze sporządzeniem dokumentów na skupie i załadowaniem zwierząt do transportu w celu przewiezienia ich do zakładów mięsnych. Podkreślić należy, ze skarżący nie pracował w rzeźni, lecz w punkcie skupu, a zatem nie bezpośrednio przy uboju zwierząt. Praca klasyfikatora żywca, jaką faktycznie wykonywał skarżący w spornym okresie, stanowi jedynie pierwszy element w łańcuchu pozyskiwania zwierząt rzeźnych. Wnioskodawca nie brał udziału w procesie uboju, bezpośrednio, a nawet pośrednio. W tym stanie rzeczy podzielić należało stanowisko Sądu Okręgowego, że świadectwa pracy warunkach szkodliwych wydane przez Zakłady (...) w L. były nieprawidłowe i nie odzwierciedlały rzeczywistego stanu rzeczy. W świetle powyższych ustaleń przyjąć należało, że E. G. nie wykonywał pracy określonej w Wykazie A, Dziale X, poz. 8, cyt. rozporządzenia z 1983 r., czyli pracy wykonywanej bezpośrednio przy uboju zwierząt. W szczególności zaś nie wykonywał pracy, o której mowa w Zarządzeniu Ministra Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej z dnia 31 marca 1988 r., pkt 6, czyli pracy oglądacza zwierząt rzeźnych i mięsa, zatrudnionego w rzeźni. Podnoszona przez skarżącego okoliczność, że był on w spornym okresie zatrudniony w miejscach „związanych z ubojem” nie może w żadnym wypadku prowadzić do uznania, że w takim razie prace, jakie wówczas wykonywał, zrównać należy z pracami wymienionymi w cyt. rozporządzeniu, gdyż określenie „prace związane z ubojem” nie występuje w powyższym akcie prawnym.

Z powyższych względów Sąd Apelacyjny nie uznał spornego okresu za okres pracy w warunkach szczególnych.

Pozostałe okresy pracy, uznane słusznie przez Sąd Okręgowy za okresy pracy w warunkach szczególnych, tj. okresy zatrudnienia w (...) SA (od 1 listopada 1995 r. do 31 marca 1996 r. i od 6 maja 1996 r. do 15 czerwca 1997 r.), w (...) Społem we W. (od 17 czerwca 1994 r. do 31 sierpnia 1994 r.) i u J. Z., (...) zwierząt oraz sprzedaż” (od 1 września 1998 r. do 31 grudnia 1998 r.), nie pozwalają na ustalenie wnioskodawcy prawa do emerytury, gdyż nie składają się na wymagany okres 15 lat, lecz jedynie na okres 2 lat i 15 dni pracy w warunkach szczególnych.

Reasumując stwierdzić należy, że skarżący nie udowodnił w procesie, że legitymuje się co najmniej 15-letnim okresem pracy w warunkach szczególnych. O uprawnieniu do emerytury na podstawie § 2 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego dla pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. Nr 8, poz. 43 ze zm.) decyduje zaś łączne spełnienie przez pracownika wszystkich warunków określonych w tym przepisie, a nie jego przekonanie, że charakter lub warunki pracy wystarczają do uznania jej za wykonywaną w szczególnych warunkach (por. wyrok Sądu Najwyższego z 21 listopada 2001 r., sygn.. II UKN 598/00, publ. OSNP 2003/17/419).

W tym stanie rzeczy z uwagi na to, że skarżący nie spełnił wszystkich warunków koniecznych do przyznania prawa do emerytury na podstawie art. art. 184 ust. 1 i 2 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych w zw. z art. 32 ust. 2 i 4 tej ustawy i w zw. z § 2 ust. 1 i § 4 ust. 1 pkt 1 i 3 Rozporządzenia Rady Ministrów z 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, stwierdzić należy, że zaskarżony wyrok odpowiada prawu. Apelacja nie zawiera zaś żadnej argumentacji przemawiającej za uwzględnieniem wniesionego środka zaskarżenia.

Mając powyższe na względzie Sąd Apelacyjny orzekł, na podstawie art. 385 k.p.c., jak w sentencji.