Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 2 kwietnia 2014 r.

Sąd Okręgowy w Gliwicach III Wydział Cywilny Odwoławczy w składzie:

Przewodniczący - Sędzia SO Tomasz Tatarczyk (spr.)

Sędzia SO Aleksandra Janas

Sędzia SR (del.) Marcin Rak

Protokolant Aleksandra Sado-Stach

po rozpoznaniu w dniu 2 kwietnia 2014 r. w Gliwicach

na rozprawie

sprawy z powództwa A. M.

przeciwko A. D.

o zapłatę

i z powództwa wzajemnego A. D.

przeciwko A. M.

o zapłatę i wydanie

na skutek apelacji A. M.

od wyroku Sądu Rejonowego w Zabrzu

z dnia 17 grudnia 2012 r., sygn. akt I C 843/11

1)  oddala apelację;

2)  zasądza od A. M. na rzecz A. D. 1260 (tysiąc dwieście sześćdziesiąt) złotych tytułem kosztów postępowania odwoławczego.

SSR (del.) Marcin Rak SSO Tomasz Tatarczyk SSO Aleksandra Janas

Sygn akt III Ca 677/13

UZASADNIENIE

Wyrokiem z 17 grudnia 2012r. Sąd Rejonowy z powództwa głównego zasądził od A. D. na rzecz A. M. 3580 złotych z ustawowymi odsetkami od kwoty 500 złotych od dnia 17 października 2008r., od kwoty 3080 złotych od dnia 23 marca 2011r. oddalił powództwo główne w pozostałej części i zasądził od powoda na rzecz pozwanej 503 złote tytułem zwrotu kosztów procesu, z powództwa wzajemnego zasądził od A. M. na rzecz A. D. 120,50 złotych z ustawowymi odsetkami od dnia 23 lipca 2009r., nakazał pozwanemu wydać powódce samochód osobowy C. (...), oddalił powództwo wzajemne w pozostałej części, zniósł koszty procesu. Rozstrzygnięcie oparł Sąd o następujące ustalenia faktyczne. W dniu 20 marca 2008 roku pozwana uczestniczyła w kolizji na autostradzie. Jej samochód marki C. (...) został po kolizji odholowany przez powoda na parking jego przedsiębiorstwa w N.. Pozwana w toku likwidacji szkody przez ubezpieczyciela pojazdu (...) S.A. w S. negocjowała z powodem zakup przez niego pojazdu w stanie uszkodzonym. W imieniu pozwanej czynności były podejmowane przez pracowników brokera ubezpieczeniowego. Wobec trudności ze sprzedażą pojazdu, bezskuteczności aukcji ustalono z ubezpieczycielem, że pojazd odkupi powód za kwotę 500 złotych. Powód przelał na rachunek bankowy pozwanej kwotę 500 złotych oraz sporządził umowę komisu. Pozwana nie była zainteresowana zawarciem umowy komisu, a jedynie umową sprzedaży, gdyż tylko taka umowa umożliwiała końcowe rozliczenie z ubezpieczycielem. Ostatecznie między stronami nie doszło do zawarcia umowy przenoszącej własność pojazdu. W dniu 23 lipca 2009 roku w N. u powoda po odbiór samochodu stawił się działający w imieniu pozwanej J. D.. Powód odmówił wydania mu samochodu. Pozwana poniosła koszty wynajęcia lawety w kwocie 120,05 zł. Należność powoda za holowanie pojazdu oraz parkowanie do dnia 18 września 2008 roku uregulował ubezpieczyciel (...) S.A. w S.. Poza sporem, jak wskazał Sąd, pozostawało, że powodowi należna jest kwota 500 złotych, którą zapłacił pozwanej na poczet umowy komisu. Ponieważ samochód pozwanej został odholowany po tym jak uczestniczył w wypadku na autostradzie, holowanie zostało zlecone przez Policję, a podstawę prawną takiego działania stanowił przepis art. 130a ustawy prawo o ruchu drogowym uznał Sąd, że powód miał prawo odholować samochód pozwanej oraz naliczyć opłaty za parkowanie. Wysokość opłat, jak stwierdził, określa uchwała Rady Powiatu (...) podjęta 15 lutego 2007 roku, a powód w drodze przetargu wyłoniony został jako podmiot uprawniony do świadczenia usług holowania i parkowania pojazdów usuniętych z drogi. Za pozbawione znaczenia potraktował zarzuty pozwanej odnośnie niezawarcia z powodem umowy i niezlecenia mu holowania oraz parkowania pojazdu, jakkolwiek wskazał na trafność tych zarzutów. Doszedł Sąd do wniosku, że poza okresem parkowania, za który powód otrzymał należność od ubezpieczyciela, ma on prawo naliczyć opłatę za parkowanie pojazdu pozwanej w okresie od 19 września 2008 roku do 23 lipca 2009 roku, czyli do dnia, w którym odmówił wydania pojazdu działającemu w imieniu pozwanej J. D.. Odmowa wydania pojazdu była bowiem nieuprawniona, gdyż powodowi nie przysługiwało prawo zatrzymania rzeczy zgodnie z art. 461 k.c. Przyjmując stawkę 10 złotych za dzień parkowania roszczenie powoda uznał Sąd za zasadne do wysokości kwoty 3080 złotych. Stwierdził Sąd niezasadność zarzutu pozwanej, jakoby powód w sposób umyślny wydłużał czas przechowywania pojazdu na parkingu. Podkreślił, że strony negocjowały warunki nabycia pojazdu przez powoda, w negocjacjach uczestniczył podmiot trzeci – ubezpieczyciel pojazdu. Do zawarcia umowy zbycia pojazdu jednak nie doszło. Zasadnie, według Sądu, dochodziła powódka wzajemna wyrównania szkody obejmującej koszty wynajęcia lawety oraz wydania wraku pojazdu. Skoro pozwanemu wzajemnie nie przysługiwało prawo zatrzymania pojazdu a odmówił on wydania pojazdu, jest zobowiązany zwrócić powódce wzajemnej koszty jakie poniosła wynajmując lawetę celem odbioru pojazdu oraz wydać jej pojazd. Żądanie pozwu wzajemnego znajduje w tym przedmiocie oparcie w art. 415 i 222 § 1 k.c. Oddalił Sąd powództwo wzajemne o zapłatę kwoty stanowiącej różnicę pomiędzy wartością pojazdu w stanie nieuszkodzonym w dniu kolizji (5.300 zł) a odszkodowaniem (4.000 zł) wypłaconym powódce wzajemnej przez ubezpieczyciela. Wskazał, że w tym zakresie powódka wzajemna swojego roszczenia nie wykazała. O kosztach procesu orzekł Sąd po myśli art. 100 k.p.c.

W apelacji powód – pozwany wzajemnie zarzucił błąd w ustaleniach faktycznych przez przyjęcie, że nie miał on prawa odmówić wydania pojazdu J. D. w sytuacji, gdy ten nie dysponował odpowiednim upoważnieniem, naruszenie prawa materialnego – art. 461 k.c. przez niewłaściwe zastosowanie i art. 130a ustawy Prawo o ruchu drogowym przez niezastosowanie, w rezultacie nieprawidłowe przyjęcie, że powód – pozwany wzajemnie nie miał prawa zatrzymania pojazdu do momentu uregulowania płatności za parking. W oparciu o te zarzuty skarżący domagał się zmiany wyroku przez zasądzenie od pozwanej kwoty 10.570 złotych z ustawowymi odsetkami, oddalenie w całości powództwa wzajemnego, zasądzenia od pozwanej – powódki wzajemnej kosztów postępowania za obie instancje, ewentualnie uchylenia wyroku i przekazania sprawy sądowi pierwszej instancji do ponownego rozpoznania.

Pozwana – powódka wzajemna wniosła o oddalenie apelacji i obciążenie skarżącego obowiązkiem zwrotu koszów postępowania odwoławczego.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Żądanie pozwu oparł powód na twierdzeniu, że zawarł z pozwaną umowę na odholowanie uszkodzonego pojazdu z miejsca kolizji drogowej i parkowanie pojazdu.

Ustalenia faktyczne, jakich dokonał w sprawie Sąd Rejonowy prowadzą do wniosku, że usuniecie pojazdu pozwanej z drogi i jego umieszczenie na parkingu prowadzonym przez powoda nastąpiło nie w wykonaniu umowy stron lecz wskutek władczych działań przewidzianych w ustawie z 20 czerwca 1997r. Prawo o ruchu drogowym dla zapewnienia porządku na drogach publicznych i bezpieczeństwa ruchu drogowego.

Ustaleń tych skarżący nie podważył, są one prawidłowe. Pozwana wskazała, że z uwagi na doznane przez nią obrażenia w kolizji nie była w stanie wydać dyspozycji odnośnie uszkodzonego pojazdu, bez jej wiedzy pojazd został z drogi usunięty i umieszczony na parkingu powoda zanim jej ubezpieczyciel skierował na miejsce kolizji pomoc drogową.

Usuwając pojazd z drogi i umieszczając go na parkingu powód działał jako podmiot wyznaczony przez starostę do usuwania pojazdów i prowadzenia parkingu strzeżonego.

Skoro stron nie wiązała umowa w przedmiocie holowania pojazdu i jego przechowania na parkingu, nie istniała podstawa faktyczna, z której powód wywiódł swoje roszczenie.

Pozwana, jak ustalił Sąd Rejonowy, za pośrednictwem ubezpieczyciela negocjowała z powodem zbycie uszkodzonego pojazdu. Transakcja nie doszła do skutku. Przesłany pozwanej przez powoda projekt umowy nie odpowiadał jej oczekiwaniom, nie stanowił bowiem umowy sprzedaży a umowę komisu.

Wobec bezskuteczności negocjacji i niepodpisania przez pozwaną umowy komisu datowanej na 5 września 2008r. powód powinien pozwanej pojazd wydać. Należność za holowanie i parkowanie pojazdu za okres przekraczający datę projektu umowy komisu powód otrzymał od ubezpieczyciela pozwanej.

Nie udowodnił powód, że brakiem upoważnienia udzielonego przez pozwaną uzasadnił J. D. odmowę wydania pojazdu w dniu 23 lipa 2009 roku, kiedy ten zgłosił się po odbiór pojazdu. Powołanie braku upoważnienia pozwoliłoby zgłaszającemu się po odbiór rzeczy upoważnienie wykazać. Nieudowodnienie, że powołanie tego braku wobec J. D. nastąpiło wyłącza powołanie się na taki brak w toku niniejszego postępowania.

Twierdzenie powoda, że brak umocowania J. D. był przyczyną niewydania pojazdu w dniu 23 lipca 2009 roku po raz pierwszy przytoczone zostało w sprawie w apelacji.

Niezasadnie przeto zarzuca apelacja, że Sąd Rejonowy pomijając brak upoważnienia

dokonał błędnych ustaleń w przedmiocie uprawnienia powoda do odmowy wydania J. D. pojazdu.

Podstawy prawnej do zatrzymania pojazdu pozwanej nie może powód wywodzić w sprawie z art. 130a ust. 7 ustawy Prawo o ruchu drogowym. Przepis ten stanowi, że wydanie pojazdu następuje po okazaniu dowodu uiszczenia opłaty, o której mowa w ust. 6, czyli opłaty za usunięcie i parkowanie pojazdu, którą obowiązany jest uiścić właściciel pojazdu powiadomiony przez podmiot, który wydał dyspozycję usunięcia pojazdu o usunięciu pojazdu i skutkach jego nieodebrania z parkingu w określonym terminie; podstawą do odbioru pojazdu jest wówczas zezwolenie podmiotu, który wydał dyspozycję usunięcia pojazdu uwarunkowane okazaniem dowodu uiszczenia opłaty.

Przeprowadzenia postępowania w tym trybie powód w sprawie nie dowodził. Nie było wobec tego przedmiotem ustaleń, czy pozwana została powiadomiona przez organ, który wydał dyspozycję usunięcia pojazdu z drogi o usunięciu pojazdu i skutkach jego nieodebrania z parkingu. Niezasadnie zatem w apelacji przez powołanie art. 130a ust. 7 ustawy Prawo o ruchu drogowym uzależnia powód wydanie pojazdu pozwanej od zezwolenia podmiotu, który wydał dyspozycję usunięcia pojazdu.

Zasadnie na gruncie art. 461 k.c. stwierdził Sąd Rejonowy brak uprawnienia powoda-pozwanego wzajemnie do zatrzymania pojazdu pozwanej-powódki wzajemnej i w oparciu o art. 222 § 1 k.c. nakazał mu wydać pojazd.

Z przytoczonych względów apelacja powoda-pozwanego wzajemnie podlegała oddaleniu na podstawie art. 385 k.p.c.; o kosztach postępowania odwoławczego orzeczono po myśli art. 98 § 1 i 3 w związku z art. 99 k.p.c. obciążając skarżącego, na żądanie pozwanej-powódki wzajemnej, obowiązkiem zwrotu kosztów obejmujących wynagrodzenie radcy prawnego określone według stawek z § 6 pkt 5 i 1 w związku z § 12 ust. 1 pkt 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z 28 września 2002r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu.