Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 3 października 2012 r.

Sąd Apelacyjny w Warszawie VI Wydział Cywilny w składzie:

Przewodniczący – Sędzia SA– Anna Orłowska

Sędzia SA– Ryszard Sarnowicz (spr.)

Sędzia SA – Ewa Śniegocka

Protokolant– sekr. sąd. Agnieszka Janik

po rozpoznaniu w dniu 26 września 2012 r. w Warszawie

na rozprawie

sprawy z powództwa S. O. (1)

przeciwko (...) Spółce Akcyjnej

z siedzibą w W.

o zapłatę

na skutek apelacji powoda

od wyroku Sądu Okręgowego w Warszawie

z dnia 2 grudnia 2011 r.

sygn. akt XX GC 838/10

1.  oddala apelację;

2.  zasądza od powoda S. O. (1) na rzecz pozwanego (...) Spółka Akcyjna z siedzibą w W. kwotę 2.700 (dwa tysiące siedemset) złotych tytułem zwrotu kosztów postępowania apelacyjnego.

Sygn. akt VI ACa 478/12

UZASADNIENIE

S. O. (1) wniósł o zasądzenie od pozwanego (...) SAw Warszawie kwoty 114.245,74 zł wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 21 czerwca 2010 r. do dnia zapłaty oraz o zasądzenie na jego rzecz kosztów postępowania według norm przepisanych.

W odpowiedzi na pozew (...) wniosła o oddalenie powództwa.

Sąd Okręgowy w Warszawie wyrokiem z dnia 2 grudnia 2011 roku oddalił powództwo.

Sąd ustalił, że w dniu 7 grudnia 2009 r. pomiędzy (...) S.A. z siedzibą we W., jako leasingodawcą, a powodem S. O. (1) jako leasingobiorcą, została zawarta umowa leasingu finansowego nr (...) na okres 48 miesięcy, której przedmiotem była łódź motorowa marki S. (...) nr rej. (...), nabyta na podstawie faktury nr (...).

Zgodnie Rozdziałem VI b „szkody i ubezpieczenia" ww. umowy leasingu sprzęt zostaje ubezpieczony na rachunek leasingobiorcy przez leasingodawcę.

W dniu 8 grudnia 2009 r. powód, jako ubezpieczający zawarł w imieniu ubezpieczonego Funduszu (leasingodawcy) umowę kompleksowego ubezpieczenia jachtu śródlądowego jacht- (...) nr rej (...) o nr fabr. (...) na sumę 290.980,00 zł. Na okres od 8 grudnia 2009 r. do 7 grudnia 2010 r. Do przedmiotowej umowy ubezpieczenia zastosowanie miały ogólne warunki kompleksowego ubezpieczenia jachtów śródlądowych (dalej: OWU), ustalone uchwałą nr (...) zarządu (...) z dnia 26 lipca 2007 r.

Łódź została wydana leasingobiorcy S. O. (1) w dniu 11 grudnia 2009 r.

W dniu 1 maja 2010 r. powód zawarł umowę portowania nr (...) łodzi motorowej nr rej. (...) w (...) w A. od dnia 26 kwietnia 2010r.

W okresie pomiędzy 27 maja 2010 r., a 18 czerwca 2010 r. na terenie ww. portu dokonano kradzieży ww. łodzi motorowej. Prokuratura Rejonowa w A. wszczęła śledztwo w tej sprawie tj. w sprawie kradzieży łodzi na szkodę S. O. (1) tj. o czyn z art. 278 § 1 k.k. Postępowanie było prowadzone pod sygn. Ds. 792/10/ Sp (c).

W czasie prowadzonego śledztwa łódź została odnaleziona przez policję i zwrócona S. O. (1) na podstawie postanowienia z dnia 27 czerwca 2010 r. przedmiocie dowodów rzeczowych.

W wyniku kradzieży łódź została okradziona z wyposażenia i uszkodzona. Na skutek zgłoszenia w dniu 26 kwietnia 2010 r. zostało wszczęte postępowanie likwidacyjne przez (...).

Pismem z dnia 15 września 2010 r. pozwana odmówiła powodowi S. O. wypłaty odszkodowania za uszkodzenie i okradzenie lodzi, z uwagi na nie spełnienie obowiązków wynikających z § 1 ust.4 pkt 10 OWU w zakresie zabezpieczenia łodzi przed kradzieżą tj. umieszczenie jachtu na terenie nie dozorowanym przez całą dobę.

W ocenie Sądu Okręgowego powództwo nie zasługiwało na uwzględnienie. Za w pełni uzasadniony uznano zarzut strony pozwanej dotyczący braku legitymacji czynnej powoda do wystąpienia z żądaniem pozwu w sprawie niniejszej. Zdaniem Sądu Okręgowego zarzut ten znajdował potwierdzenie w treści umowy leasingu złożonej w aktach szkodowych. Treść załączonej do pozwu polisy ubezpieczeniowej potwierdza jednoznacznie, że umowa ubezpieczenia łodzi, którą powód zawarł z pozwaną, jest umową zawartą na cudzy rachunek, o której mowa w art. 808 § 1. Umowa przytoczona jako podstawa żądania pozwu jest zatem umową, której mowa w art. 393 k.c. (pactum in favorem tertii). Umowę tę powód zawarł w imieniu własnym ale na rzecz leasingodawcy. Domagać się spełnienia przez pozwaną świadczenia - w wykonaniu ww. umowy ubezpieczenia - może zarówno ubezpieczony Fundusz Lesingowy, jak i powód (ubezpieczający). Zdaniem Sądu Okręgowego powód domagając się spełnienia świadczenia, może domagać się jednak spełnienia go jedynie na rzecz ubezpieczonego funduszu. Wobec tego, że umowa ubezpieczenia dotyczyła łodzi stanowiącej własność leasingodawcy, powód nie mógł domagać się spełnienia świadczenia na swoją rzecz.

Ponadto za tym, że uprawnienie żądania odszkodowania przysługuje leasingodawcy a nie powodowi przemawia, zdaniem Sądu Okręgowego zapis w Rozdziale VIc p. 32 umowy leasingu, zgodnie z którym uprawnionym do odbioru świadczenia z tytułu ubezpieczenia jest leasingodawca.

Na zasadność żądania pozwu nie wpływała, w ocenie Sądu I instancji, treść zapisu p. 33. Rozdziału VIc umowy leasingu. Zgodnie z treścią tego postanowienia umownego Fundusz Leasingowy ceduje na leasingobiorcę (powoda) uprawnienia do dochodzenia roszczeń od ubezpieczyciela. Zapis ten oznacza w ocenie Sądu, że Fundusz Leasingowy upoważnił powoda do wystąpienia z żądaniem o zapłatę odszkodowania. Zapis ten nie oznacza jednak - zdaniem Sądu Okręgowego, że Fundusz Leasingowy scedował na powoda prawa przysługujące mu na podstawie ww. umowy ubezpieczenia.

Apelację od powyższego wyroku złożył powód zaskarżając go w całości i wnosząc o jego uchylnie oraz przekazanie sprawy Sądowi I instancji do ponownego rozpoznania. Powód podniósł zarzuty:

1.  naruszenia prawa materialnego przez błędną jego wykładnię, w szczególności art. 393 k.c. przez przyjęcie, że powód S. O. (1), który zawarł z pozwanym (...) S.A. umowę ubezpieczenia leasingowanej łodzi motorowej na rzecz (...) S.A. jako firmy leasingowej nie może domagać się świadczenia na swoją rzecz, a jedynie na rzecz tej firmy będącej właścicielem łodzi,

2.  naruszenia prawa materialnego, w szczególności art. 509 k.c. przez jego niezastosowanie w sprawie, polegające na przyjęciu, że (...) S.A. jako Leasingodawca nie przeniósł na rzecz powoda S. O. (1) jako Leasingobiorcę wierzytelności w postaci prawa do odszkodowania za uszkodzoną łódź motorową;

3.  sprzeczności istotnych ustaleń Sądu z treścią zebranego w sprawie materiału przez błędną interpretację przepisów rozdziału Vlc Ogólnych Warunków Ubezpieczenia jachtu śródlądowego jacht - (...), nr rej. (...), nr fabr. (...) i przyjęcie, że w umowie leasingu przedmiotowej łodzi motorowej leasingodawca nie upoważnił powoda do odbioru należności od ubezpieczyciela.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

Apelacja nie zasługuje na uwzględnienie.

Sąd Apelacyjny w pełni podziela i przyjmuje za własne stanowisko Sądu Okręgowego odnośnie braku po stronie powoda legitymacji czynnej do wystąpienia z pozwem o zasądzenie dochodzonej należności na jego rzecz.

Odnosząc się zaś do zarzutów apelacji należy wskazać, że wprawdzie w istocie pkt 32 i 33 umowy łączącej powoda z leasingodawcą określa umowę cesji wierzytelności wynikających z umowy ubezpieczenia łączącej strony niniejszego postępowania, to jednakże cesja ta, ze względu na zawarte w przepisie pkt 32 wyłączenie nie mogła obejmować wierzytelności dochodzonej w ramach niniejszego postępowania. Zgodnie z tym postanowieniem umowy uprawnionym do odbioru świadczenia z tytułu ubezpieczenia jest leasingodawca. Upoważnia on lesingobiorcę do odbioru świadczeń z tytułu ubezpieczenia z wyłączeniem przypadku kradzieży i kasacji sprzętu. W ocenie Sądu Apelacyjnego treść tego zapisu jest jednoznaczna i oznacza iż uprawnionym do świadczeń z tytułu szkody wywołanej kradzieżą oraz kasacją przedmiotu leasingu pozostaje leasingodawca.

W niniejszej sprawie nie ulega wątpliwości, że świadczenie, którego od pozwanego domaga się powód jest właśnie świadczeniem z tytułu szkody wywołanej kradzieżą. To właśnie kradzież łodzi w połączeniu z mającym miejsce w związku z nią jej uszkodzeniem i ograbieniem z wyposażenia była tym zdarzeniem, które na mocy umowy ubezpieczeniowej skutkowało odpowiedzialnością pozwanego ubezpieczyciela. Tym samym świadczenie to jest tego rodzaju świadczeniem, o którym mowa w zdaniu drugim pkt 32 umowy leasingowej łączącej powoda i Europejski Fundusz Leasingowy. Bez wpływu na charakter tego świadczenia pozostaje to, że łódź po dokonanej kradzieży odnalazła się, w dalszym ciągu bowiem to ta właśnie kradzież jest zdarzeniem powodującym szkodę, a fakt odnalezienia się łodzi, sprawił jedynie, że zmniejszeniu uległ jej zakres.

Bez wpływu na ewentualną interpretację powyższego zapisu pozostaje jego ewentualna interpretacja wraz z punktem 33 umowy. Zgodnie z tym punktem na leasingobiorcę scedowano uprawnienia do dochodzenia roszczeń od ubezpieczyciela w przypadku gdy ten odmawia wypłaty odszkodowania.

Należy tu przypomnieć, że cesja jest umową, z mocy której wierzyciel (zbywca, zwany też cedentem) przenosi na nabywcę (cesjonariusza) wierzytelność przysługującą mu wobec dłużnika. Umową cesji dotychczasowy wierzyciel przenosi więc wierzytelność na nowego wierzyciela. Podstawowym wynikiem przelewu wierzytelności jest sukcesyjne wstąpienie cesjonariusza w miejsce cedenta. Celem i skutkiem przelewu jest przejście wierzytelności na nabywcę i utrata jej przez cedenta – zbywcę. W treści analizowanego postanowienia brak jest zaś zapisów stanowiących essentialia negoti umowy cesji t.j. sformułowań świadczących o zamiarze rozporządzenia prawem majątkowym jakim jest wierzytelność.

Zapis ten nie zawiera więc cesji wierzytelności, a jedynie cesję uprawnienia do dochodzenia roszczeń od ubezpieczyciela. Cesja wierzytelności, prowadzi do rozporządzenia prawem majątkowym, a cesja czy też przeniesienie uprawnienia do dochodzenia roszczenia, prowadzi jedynie do przeniesienia formalnego uprawnienia do podejmowania czynności faktycznych zmierzających do odzyskania wierzytelności. W ocenie Sądu Apelacyjnego nie ulega wątpliwości, że oba te pojęcia istotnie się różnią i nie prowadzą do tego samego skutku, a w szczególności cesja uprawnienia do dochodzenia roszczenia nie prowadzi do cesji samego roszczenia.

Reasumując należało uznać, że przedmiotowe zapisy umowy leasingu nie zmieniły podmiotu na rzecz, której można dochodzić ewentualnego świadczenia należnego od ubezpieczyciela w przypadku kradzieży i kasacji sprzętu i dalszym ciągu pozostaje nią w tym przypadku leasingodawca jako właściciel rzeczy. Wysnucie z tych zapisów innych wniosków, a w szczególności że zawierają one zapis o cesji wierzytelności, niezależnie od tego czy są one analizowane łącznie czy każdy z osobna, byłoby sprzeczne z zasadami logiki i sprzeczne z ich w zasadzie jednoznaczną treścią. Tak więc powód jako leasingobiorca nie był w niniejszej sprawie legitymowanym czynnie do dochodzenia odszkodowania od pozwanego za szkodę wywołaną kradzieżą łodzi, a tym samym jego powództwo podlegało oddaleniu.

Mając powyższe na uwadze, Sąd Apelacyjny orzekł jak na wstępie na podstawie art. 385 kpc. Rozstrzygnięcie o kosztach procesu oparto na przepisie art. 98 kpc.