Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

W. B. wniósł pozew przeciwko (...) i wspólnicy spółce jawnej oraz L. W. (2), w którym domagał się nakazania spółce (...) zaniechania działań naruszających autorskie prawa osobiste powoda, polegających na rozpowszechnianiu informacji, że Spółka (...) jest właścicielem praw do (...), nakazania obu pozwanym aby usunęli skutki naruszenia autorskich praw osobistych powoda poprzez złożenie oświadczenia o sprecyzowanej w pozwie treści, z której miało wynikać, że W. B. współtworzył oprogramowanie (...) i przysługują mu prawa do domeny (...). Ponadto, powód wniósł o zasądzenie od spółki (...) kwoty 15’000,00 zł oraz od L. W. (2) kwoty 10’000,00 zł tytułem zadośćuczynienia za krzywdę wynikłą z zawinionego naruszenia autorskich praw majątkowych powoda, nakazanie spółce (...) oraz L. W. (2), aby wypłacili powodowi trzecią część zysków osiąganych przez każdego z pozwanych od dnia wytoczenia powództwa z tytułu posługiwania się oprogramowaniem (...), zasądzenie na rzecz powoda:

- od spółki (...) kwoty 117’000,00 zł,

- od L. W. (2) kwoty 35’000,00 zł

stanowiących trzykrotność wynagrodzeń należnych powodowi za udzielenie zgody na korzystanie z oprogramowania (...), tytułem naprawienia wyrządzonej W. B. szkody.

Powód wniósł także o zasądzenie na swoją rzecz zwrotu korzyści uzyskanych przez pozwanych w wyniku naruszenia autorskich praw majątkowych W. B.:

- od spółki (...) kwoty 27’832,00 zł tytułem trzeciej części zysków osiągniętych przez spółkę w wyniku posługiwania się oprogramowaniem (...) w okresie od 14 listopada 2009r. do dnia wytoczenia powództwa,

- od L. W. (2) kwoty 90’000,00 zł stanowiącej trzecią część zysków osiągniętych przez pozwanego w wyniku posługiwania się oprogramowaniem (...) w okresie od 14 listopada 2009r. do dnia wytoczenia powództwa.

Powód wniósł o zasądzenie kosztów procesu według norm.

Pozwani nie uznali powództwa wnosząc o jego oddalenie i zasądzenie kosztów procesu. W uzasadnieniu swojego stanowiska pozwani zakwestionowali aby W. B. był autorem oprogramowania (...).

Stan faktyczny:

Powód poznał się z L. W. (2) i J. W. (1) pod koniec 2003r. Podjęli wówczas rozmowy na temat stworzenia wprowadzonej niedawno w życie ustawy o zamówieniach publicznych oraz na temat pomysłu stworzenia elektronicznej platformy umożliwiającej uczestniczenie w przetargach za pośrednictwem Internetu.

/ niesporne /

Pierwszy program komputerowy przeznaczony do obsługi elektronicznej platformy przetargowej został stworzony samodzielnie przez J. W. (1) w połowie 2004r. L. W. (2) był pomysłodawcą nazwy (...) oraz nazwy (...)którą to domenę zarejestrował również on. L. W. (2) prowadzący jako osoba fizyczna działalność pod firmą (...) zlecił stworzenie oprogramowania do obsługi platformy przetargowej J. W. (1) w ramach umowy o dzieło.

/ k 100-101 – umowa o dzieło, k 105 – umowa z 25. 10. 2004r. zawarta między L. W. i J. W., k 392 w zw. z k 215-215 odwrót – zeznania pozwanego L. W., k 392 w zw. z k 215 odwrót – 216 – zeznania pozwanego J W. /

Abonentem domeny (...) był L. W. (2) działający pod firmą (...). Administrator serwisu na którym znajdowała się ta domena wypowiedział umowę o świadczenie usług w listopadzie 2009r. później domena o tej nazwie został zarejestrowana w innym serwisie, w którym abonentem była spółka (...)

/ k 93-94 – pismo (...) k 95-96 – korespondencja elektroniczna /

Ani powód, ani L. W. (2) nie uczestniczyli w tworzeniu wspomnianego programu służącego do obsługi (...), ponieważ żaden z nich nie posiadał wiedzy w zakresie pisania programów komputerowych. Ich rola ograniczyła się jedynie do testowania gotowych fragmentów programu stworzonego wówczas przez J. W. (1).

/ k 392 w zw. z k 215-215 odwrót – zeznania pozwanego L. W., k 392 w zw. z k 215 odwrót – 216 – zeznania pozwanego J W. /

W celu wykorzystywania (...), L. W. (2) i J. W. (1) założyli w grudniu 2004r. spółkę jawną pod nazwą (...) L. W. i wspólnicy z siedzibą w Ł.. W. B. nie przystąpił do spółki ze względu na kłopoty z urzędem skarbowym i ZUS, natomiast przez pewien czas, do listopada 2009r. był jej prokurentem.

/ k 107-111 – odpis z KRS spółki (...), , k 392 w zw. z k 215-215 odwrót – zeznania pozwanego L. W. /

J. W. (1) dokonał przeniesienia autorskich praw majątkowych do stworzonego przez siebie programu na spółkę (...), która wykorzystywała go do obsługi (...) uruchomionej w domenie (...) do końca 2006r.

/ k 127 – umowa z 1.06.2005r., k 392 w zw. z k 215-215 odwrót – zeznania pozwanego L. W., k 392 w zw. z k 215 odwrót – 216 – zeznania pozwanego J W. /

Kolejny program służący do zarządzania przetargami elektronicznymi został stworzony przez M. W. (1) w 2005r., początkowo na zlecenie L. W. (2), a następnie na zlecenie spółki (...). Program ten został stworzony przy współpracy z J. W. (1), od którego autor otrzymywał konkretne zadania i któremu przekazywał gotowa pracę. Powód nie uczestniczył w pisaniu tego programu. M. W. (1) otrzymał za swoją parce wynagrodzenie i przeniósł autorskie prawa majątkowe do stworzonego programu na spółkę (...). Oprogramowanie napisane przez M. W. (1) było wykorzystywane od 2007r. przez spółkę (...).

/ k 112-113 – umowa o dzieło z 1.03.2005r., k 115-116 – umowa o dzieło z 1.06.2005r. k 216 odwrót – zeznania świadka M. W., k 392 w zw. z k 215-215 odwrót – zeznania pozwanego L. W., k 392 w zw. z k 215 odwrót – 216 – zeznania pozwanego J W. /

Współpraca między (...) spółki (...) i powodem, działającym jako prokurent spółki, zakończyła się w listopadzie 2009r. w związku ze stwierdzeniem przywłaszczenia przez W. B. mienia na szkodę spółki, na łączną kwotę 34’859,66 zł.

/ k 392 w zw. z k 215-215 odwrót – zeznania pozwanego L. W., k 392 w zw. z k 215 odwrót – 216 – zeznania pozwanego J W., załączone akta IV K 1124/10 Sądu Rejonowego dla Łodzi-Śródmieścia w Łodzi: k 195 – prawomocny wyrok z 20.10.2011r. /

Spółka (...) jest w posiadaniu dwóch wersji programu (...) – pierwotnej i bieżącej. Obie wersje mają wspólny szkielet służący do tworzenia wyglądu strony internetowej i korzystają z identycznych bibliotek obsługujących sesje użytkowników i bazy danych. W nagłówku wszystkich plików obydwu programów jako autor wpisany jest J. W. (1). Ze względu na szereg odmienności bieżąca wersja programu jest odrębnym opracowaniem autorskim, została napisana od nowa i nie stanowi zbiorczej całości z wersją pierwotną; nie była też modyfikowana ani ulepszana. Analiza kodu źródłowego programów wskazuje na profesjonalne podejście do ich tworzenia.

/ k 278-281 – opinia pisemna biegłego z dziedziny eksploatacji systemów komputerowych M. K. /

Program (...) będący w posiadaniu W. B. różni się od programu pierwotnego o tej samej nazwie będącego w posiadaniu pozwanych, natomiast jest niemal identyczna z wersją bieżącą wykorzystywaną przez spółkę (...). W istocie rzeczy jest to minimalnie zmodyfikowana wersja bieżącego programu (...) będącej w posiadaniu spółki (...). System tego programu nie został stworzony od podstaw, ale powstał z systemu bieżącej wersji programu (...) wykorzystywanej przez pozwanych, poprzez zmianę grafiki strony i zwiększenie funkcjonalności. Takie przeróbki nie wymagają szczególnych kwalifikacji w zakresie informatyki.

/ k 328-331 – opinia pisemna biegłego z dziedziny eksploatacji systemów komputerowych M. K. /

Sąd pominął dowód z przesłuchania powoda, który bez usprawiedliwionej przyczyny nie stawił się na rozprawę wyznaczoną w celu przeprowadzenia tego dowodu mimo, iż w wezwaniu zastrzeżono stawiennictwo obowiązkowe pod rygorem pominięcia dowodu z zeznań strony.

Sąd zważył, co następuje:

Powództwo wytoczone w tej sprawie zostało oparte na twierdzeniu, że W. B. jest współautorem programu komputerowego obsługującego (...) wykorzystywaną bez zgody współautora przez pozwanych. Takie działanie miało naruszać prawa autorskie powoda skutkując konsekwencjami przewidzianymi w ustawie z dnia 4 lutego 1994r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych, zwanej dalej „prawem autorskim”.

Nie ulega wątpliwości, że programy komputerowe są utworami podlegającymi ochronie wynikającej z przepisów powołanej ustawy – art. 74 prawa autorskiego. W ramach tej ochrony uprawniony może żądać zaniechania działań naruszających autorskie prawa osobiste lub dopełnienia czynności potrzebnych do usunięcia skutków naruszenia. W przypadku naruszenia zawinionego twórca może żądać także zadośćuczynienia za krzywdę – art. 78 ust. 1 prawa autorskiego. Ponadto, uprawniony może domagać się naprawienia szkody wyrządzonej mu poprzez naruszenie autorskich praw majątkowych oraz wydania korzyści uzyskanych w wyniku takiego naruszenia – art. 79 ust. 1 pkt. 3 i 4 prawa autorskiego.

Ochrona taka przysługuje twórcy – art. 1 ust. 4 prawa autorskiego, ponieważ on jest podmiotem prawa autorskiego, o ile ustawa nie stanowi inaczej – art. 8 ust. 1 prawa autorskiego.

Podstawowa przesłanką skuteczności roszczeń zgłoszonych przez powoda w tym procesie było więc wykazanie, że W. B. był twórcą lub współtwórcą programów wykorzystywanych przez pozwanych pod nazwą (...), czemu pozwani zaprzeczyli. Obowiązek udowodnienia tej okoliczności spoczywał na powodzie – art. 6 kc. Z dokonanych ustaleń wynika, że na utworach będących w posiadaniu pozwanych – wersji pierwotnej i bieżącej programu, nazwisko powoda jako autora nie zostało umieszczone. Tym samym nie ma mowy o działającym na korzyść W. B. domniemaniu wynikającym z takiego faktu – art. 8 ust. 2 prawa autorskiego.

Z dowodów przeprowadzonych w tym procesie nie tylko nie wynika, aby powód był współautorem oprogramowania (...). Opinie sporządzone przez biegłego M. K. pozwalają na stwierdzenie, że to W. B. jest w posiadaniu programu będącego minimalną modyfikacją oprogramowania, w którym jako autor został uwidoczniony J. W. (1), co może wskazywać na naruszenie przez powoda praw autorski tego ostatniego.

Odnośnie żądania związanego z rzekomym prawem powoda do domeny internetowej (...) należy zauważyć, że o takim uprawnieniu nie decyduje treść umowy oświadczenia złożonego wzajemnie przez strony, ale treść umowy zawartej z administratorem serwisu, w którym domena się znajduje i podmiotem uprawnionym do korzystania z niej. Z dokonanych ustaleń nie wynika, aby W. B. był abonentem tej domeny. Z natury takiego bytu wirtualnego wynika też, że nie może on być przedmiotem prawa własności, które jest prawem przysługującym wyłącznie w odniesieniu do rzeczy – art. 140 kc i następne. Tym samym wszelkie rozporządzenia prawem nieistniejącym jest nieważna na podstawie art. 58 § 1 kc.

Wobec powyższego powództwo podlega oddaleniu, jako całkowicie bezzasadne.

Konsekwencją oddalenia powództwa jest obciążenie W. B. obowiązkiem zwrotu na rzecz pozwanych kosztów procesu na podstawie art. 98 kpc. Ze względu na specyficzną konstrukcję roszczeń zgłoszonych przez powoda rozliczenie tych kosztów, na które złożyły się: wynagrodzenie pełnomocnika ustanowionego przez każdego z pozwanych osobno według stawek podstawowych odpowiednich do charakteru skierowanych przeciwko nim roszczeń wraz z opłatami od pełnomocnictw oraz koszty pierwszej opinii biegłego pokryte w całości przez spółkę (...) w kwocie 1’656,72 zł; natomiast udokumentowane wydatki na korespondencję przesyłaną bezpośrednio pełnomocnikowi strony przeciwnej zostały zasądzone na rzecz pozwanych solidarnie wobec tego, że byli oni reprezentowani przez tego samego pełnomocnika składającego pisma w imieniu obu mandatów.