Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Wrocław, dnia 10 lipca 2014r.

Sąd Okręgowy we Wrocławiu I Wydział Cywilny w składzie:

Przewodniczący: SSO Piotr Jarmundowicz

Protokolant: Błażej Łój

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 23 czerwca 2014r. we Wrocławiu

sprawy z powództwa (...) sp. z o.o. z siedzibą we W.

przeciwko (...) we W.

o zapłatę

I.  zasądza od strony pozwanej (...) we W. na rzecz strony powodowej (...) sp. z o.o. z siedzibą we W. kwotę 95.000 zł (dziewięćdziesiąt pięć tysięcy złotych) wraz z ustawowymi odsetkami liczonymi od dnia 29 kwietnia 2011r. do dnia zapłaty,

II.  zasądza od strony pozwanej (...) we W. na rzecz strony powodowej (...) sp. z o.o. z siedzibą we W. kwotę 10.367 zł tytułem zwrotu kosztów procesu,

III.  nakazuje stronie pozwanej (...) we W., aby uiściła na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Okręgowego we Wrocławiu kwotę 500,72 zł tytułem brakującej części wynagrodzenia biegłego sądowego.

Sygn. akt I C 1056/11

UZASADNIENIE

Strona powodowa (...) Sp. z o.o. z siedzibą we W. wniosła o wydanie nakazu zapłaty w postępowaniu upominawczym i zasądzenie nim od strony pozwanej (...) we W. kwoty 95.000 zł wraz z ustawowymi odsetkami liczonymi od dnia 29 kwietnia 2011 r. do dnia zapłaty. Ponadto wniosła o zasądzenie od strony pozwanej kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

Uzasadniając żądanie pozwu strona powodowa podała, że zawarła ze strona pozwaną w dniu 15 lipca 2010 r. w ramach przetargu publicznego umowę na wykonanie instalacji telewizji dozorowanej i systemu sygnalizacji włamania w budynku strony pozwanej położonym przy Placu (...) we W.. Na podstawie umowy strona powodowa miała wykonać szereg prac budowlano - montażowych szczegółowo opisanych w umowie w oparciu o dokumentację projektową dostarczoną przez stronę pozwaną. Podniesiono, że kompletny projekt budowlany został dostarczony wykonawcy dopiero po zawarciu umowy. Strony uzgodniły termin wykonania prac budowlanych na 15 tygodni od dnia podpisania umowy, który upłynąłby w dniu 28 października 2010 r. Wskazano, że termin umowy mógł być przedłużony w trzech przypadkach, tj. o 4 miesiące w przypadku zmian w dokumentacji projektowej potwierdzonej przez projektanta i zatwierdzonych przez zamawiającego, jeżeli zmiany te były niemożliwe do przewidzenia na etapie sporządzania dokumentacji a potrzeba ich wykonania powoduje wstrzymanie realizacji robót przez wykonawcę; o 1 miesiąc w przypadku takiej organizacji pracy pracowników (...) oraz odbywające się uroczystości uniemożliwiające dostęp do pomieszczeń; o 1 miesiąc z powodu awarii instalacji szczegółowo określonych w § 13 umowy na zasadach tam określonych. Strony określiły w umowie wynagrodzenie kosztorysowe w kwocie 396.095,96 zł płatne w terminie 21 dni od dnia doręczenia przez wykonawcę faktury Vat na rachunek bankowy. Uzgodniono karę umowną w wysokości 0,5 % całkowitego wynagrodzenia za każdy dzień opóźnienia w wykonaniu prac. Strona powodowa wskazała, że jako wykonawca w dniu 12 października 2010 r. pisemnie zwróciła się o wydłużenie terminu wykonania prac i zawarcia aneksu do umowy z powodu błędów w rozwiązaniach projektowych. Wskazano na zmiany co do przebiegu jak i sposobu położenia instalacji podtynkowych z powodu licznych uwag zgłaszanych przez pełnomocnika Rektora ds. zabytków Ł. K. oraz rozbieżności pomiędzy dokumentacją projektową a stanem faktycznym. W odpowiedzi na wniosek wykonawcy strony aneksem nr (...) z dnia 25.10.2010 r. wydłużyły termin wykonania prac objętych umową do 08.11.2010 r. Zamawiający jako przyczynę wydłużenia okresu prac wskazał w protokole konieczności wyłącznie uroczystości akademickie. Strona powodowa podniosła, że w toku wykonywania dalszych prac po zawarciu aneksu, napotykała kolejne problemy uniemożliwiające wykonanie prac w umówionym terminie. Wskazano na błędne założenia projektowe dotyczące doboru urządzeń oraz okablowania zawarte w projekcie wykonawczym. Wdrożenie rozwiązania wskazanego przez inspektora nadzoru zakończyło się niepowodzeniem, wobec czego wykonawca zwrócił się do dystrybutora urządzeń firmy (...), gdzie ustalono, że wobec zastosowania nieprawidłowego rozwiązania system alarmowy nie będzie działał prawidłowo. Wykonawca samodzielnie poszukując rozwiązania zaproponował zmiany do projektu poprzez zamianę zastosowanego typu kabla na kabel ekranowy. Spowodowało to zwłokę w ilości 13 dni. Dalej podniesiono, że urządzenia systemowe sygnalizacji włamania oraz telewizji dozorowej miały zostać umieszczone w nowo budowanej portierni, która nie została jednakże oddana do końca grudnia 2010 r., co uniemożliwiło zainstalowanie tych urządzeń. Następnie strona pozwana zmieniła lokalizację portierni na prawą wnękę korytarza co spowodowało konieczność usunięcia już istniejących tras kablowych i położenia nowych do zmienionej lokalizacji. Podniesiono, że brak lokalizacji urządzenia centralnego systemu oraz zmiany w rozmieszczeniu innych urządzeń uniemożliwiały zakończenie instalacji i skonfigurowanie systemu i przeprowadzenie testów. Ciągłe zmiany lokalizacji wprowadzały konieczność wykonywania kilkukrotnie tych samych prac i destabilizowało pracę całej ekipie. Te działania zamawiającego spowodowały zwłokę w ilości 24 dni. Wskazano również na błędnie wykonany schemat zbrojeń, którego optymalizacji dokonał samodzielnie wykonawca i w dniu 28 stycznia 2011 r. zwrócił się inspektora nadzoru o przekazanie schematu zbrojeń dla systemu włamaniowego i podziału na grupy, który został przesłany w dniu 21.02.2011 r. Brak schematu zbrojeń uniemożliwił wykonanie testów centrali oraz skonfigurowanie całości systemu. Uwzględniając powyższe uwagi wskazano na 24 dni zwłoki zawinionej przez zamawiającego.

Dalej zarzucono także problemy w zapewnieniu przez zamawiającego dostępu do poszczególnych pomieszczeń i konieczność indywidualnego ustalania godzin pracy z kierownikami poszczególnych działów, co uniemożliwiało należyte wykorzystanie ekip budowlanych wykonawcy. Wyjaśniono, że prace powinny być wykonywane jednocześnie w kilku sąsiadujących pomieszczeniach ze względu na ich efektywność, natomiast przedstawiciele zamawiającego wskazywali różne godziny udostępniania pomieszczeń, powodujące kolizję godzin rannych z wieczornymi sąsiadujących ze sobą pomieszczeń. Wskazano, że brak dostępu do terenu budowy spowodował zwłokę w ilości 17 dni.

Strona powodowa zwróciła uwagę nadto na liczne zmiany w projektach budowlanych i wykonawczych powodujących konieczność wstrzymania prac celem uzyskania jednoznacznego stanowiska projektanta, gdyż projekty wykonawcze różniły się od aktualnego stanu rzeczy. Podniosła, że wykonawca na obiekcie objętym ochroną konserwatorską był zobowiązany ściśle przestrzegać projektów i zaleceń konserwatorskich z uwagi na prymat ochrony zabytku. Zdaniem wykonawcy liczne uchybienia w projekcie spowodowały niezawinioną zwłokę w ilości 19 dni. Zarzucono nadto brak współdziałania inspektora nadzoru z pełnomocnikiem Rektora do spraw zabytków. Zamawiający w trakcie wykonywania prac zmieniał rozwiązania i proponował nowe z uwagi na wskazania pełnomocnika Rektora ds. zabytków, co wpływało na terminowość prac. Strona powodowa podniosła, że wykonała wszystkie prace a strona pozwana odebrała prace w dniu 15 marca 2011 r. bez żadnych uwag.

Zdaniem strony powodowej pozwana nie poniosła szkód z tytułu opóźnionego spełnienia świadczenia. Kara umowna w wysokości 249.540,45 zł jest rażąco wygórowana w stosunku do przedmiotu świadczenia, jak również z uwagi na to, iż do opóźnienia przyczynił się sam zamawiający. Jej zdaniem kara umowna winna zostać obniżona o 48 dni, co daje kwotę 95.000 zł objętą żądaniem pozwu.

W odpowiedzi na pozew strona pozwana (...) we W. wniosła o oddalenie powództwa w całości i zasądzenie od strony powodowej na jej rzecz kosztów procesu, w tym zastępstwa procesowego według norm przepisanych. Strona pozwana podkreśliła, że strona powodowa podpisując umowę zaakceptowała 15 tygodniowy termin jej wykonania oraz zasady i stawki naliczania kar umownych, przez co musiała się liczyć z obowiązkiem wykonania prac w terminie pod rygorem naliczenia kar umownych w przypadku zwłoki. Wskazano, że wykonawca w dniu 12 października 2010 r. zwrócił się do niej o przedłużenie czasu wykonania umowy do 23 grudnia 2010 r., co jednakże miało miejsce w terminie końcowym umowy, podczas gdy stan zaawansowania prac wynosił 50 %. Ostatecznie zamawiający zgodził się na przedłużenie terminu wykonania robót do dnia 08.11.2010 r., uwzględniając jednakże w protokole obiektywne okoliczności, jakie mogły mieć wpływ na terminowe oddanie robót. Pomimo podpisania aneksu strona powodowa w dalszym ciągu opóźniała się z zakończeniem prac. Strona pozwana podniosła, że wykonawca miał obowiązek zapoznania się z dokumentacją projektową na etapie przygotowywania oferty do przetargu i w razie niejasności czy błędów w projekcie zgłosić to inwestorowi, czego nie uczynił. Odnosząc się do błędnych założeń projektowych dotyczących doboru urządzeń i okablowania strona pozwana wskazała, że przewód do podłączenia klawiatury systemu był prawidłowy a ponadto na etapie projektowym nie można było jednoznacznie stwierdzić jaki typ kabla należy zastosować. Zdaniem pozwanej ilość dni przeznaczona na wymianę przewodu jest znacznie zawyżona. Strona pozwana wykazała rażące opóźnienia w reakcji strony powodowej na działania inspektora nadzoru, który zgłosił nowy schemat blokowy w dniu 25.10.2010 r. a wątpliwości strona powodowa zgłosiła dopiero w dniu 09.12.2010 r., a zatem po 44 dniach. Co do utrudnień związanych z lokalizacją planowanej portierni strona pozwana wskazała, że zgodnie z ustaleniami wykonawcy z inspektorem nadzoru urządzenia systemów sygnalizacji włamania i telewizji dozorowej miały być tymczasowo zamontowane w portierni starej, co nie miało wpływu na termin zakończenia i nie warunkowało odbioru robót. Odnosząc się do podziału na grupy oraz schematu zbrojeń dla systemu sygnalizacji włamania, strona pozwana wskazała, że nie miała obowiązku wykonania schematów ponieważ zadanie to należało do strony pozwanej i powinno być realizowane w trakcie programowania centrali systemu sygnalizacji włamania. Ponadto zauważono, że wykonawca zwrócił się do inwestora o pomoc w tej sprawie dopiero w dniu 28.01.2011 r., tj. 96 dni po umownym terminie zakończenia prac.

Strona pozwana podniosła, że współpraca inspektora nadzoru z pełnomocnikiem Rektora ds. zabytków odbywała się bez przeszkód. Wskazano, że niektóre rozwiązania techniczne proponowane przez stronę powodową wymagały analizy ze względu na specyfikę obiektu i jego zabytkowy charakter. Strona pozwana podniosła nadto, że niektóre rozwiązania wprowadzone przez pełnomocnika Rektora i inspektora nadzoru ułatwiały powodowi prace i stwarzały możliwość ich wcześniejszego zakończenia. Rezygnacja z układania przewodów w rurkach osłonowych pod tynkiem spowodowana była trudnościami wskazywanymi przez wykonawcę w bruzdowaniu ścian i odpadaniem dużych płatów tynku. Ponadto wobec zmiany punktów kontroli wykonawca nie musiał dokonywać montażu elementów na zabytkowych drzwiach unikając kosztownych i pracochłonnych prac. Również zmiana technologii prowadzenia okablowania prawej części budynku z podtynkowej w rurkach osłonowych na natynkową w kanałach PCV istotnie ułatwiła stronie powodowej realizację prac. Zdaniem pozwanej dla 200 m ciągów tras kablowych układanych natynkowo wykonawca zyskał co najmniej 14 dni w stosunku do układania okablowania pod tynkiem. Strona pozwana podniosła, że to z winy strony powodowej i jej opieszałości w wykonywaniu prac doszło do tak nadmiernego przekroczenia terminu umownego.

W dalszych pismach przygotowawczych strony podtrzymały swoje stanowiska.

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

W wyniku postępowania o udzielenie zamówienia publicznego w trybie przetargu nieograniczonego ogłoszonego przez (...) pomiędzy stroną powodową (...) Sp. z o.o. we W. a pozwanym (...) we W. zawarta została umowa nr (...), która parafowana była w dniu 15 lipca 2010 r. Przedmiotem umowy było wykonanie instalacji telewizji dozorowej i systemu sygnalizacji włamania w Gmachu Głównym (...) przy Pl. (...) we W..

Przedmiot zamówienia obejmował: wykonanie okablowania sygnałowego i zasilającego, montaż urządzeń zasilających, montaż kamer i czujników, wykonanie instalacji węzła sieci (w piwnicy) oraz stanowiska dozorowego wraz z urządzeniami. System zawierać miał instalację telewizji dozorowej (C.), system sygnalizacji włamania i napadu ( (...)) i kontroli dostępu ((...)) obsługujące wybrane pomieszczenia i części budynku, w tym m.in.: Aulę (...) wraz z balkonem, Oratorium (...), tarasy i trzy poziomy wystawowe Wieży (...), pokoje biurowe (...), pomieszczenia (...), pomieszczenia Instytutu (...).

Przedmiot umowy miał zostać wykonany zgodnie z dokumentacją projektową obejmującą projekt budowlany, projekty wykonawcze i przedmiot robót, specyfikacją techniczną wykonania i odbioru robót, ofertą wykonawcy, harmonogramem terminowo – rzeczowo - finansowym oraz obowiązującymi przepisami i normami.

Integralną częścią umowy są: SIWZ, oferta wykonawcy, kosztorys ofertowy i harmonogram.

Strony ustaliły przewidywane wynagrodzenie wykonawcy jako wynagrodzenie kosztorysowe za zrealizowany przedmiot zamówienia na kwotę 396.095,96 zł brutto. Ostateczna wysokość wynagrodzenia za wykonanie przedmiotu zamówienia miała być określona w oparciu o faktycznie zrealizowany zakres robót, wynikający z dokonanych i potwierdzonych przez inspektora nadzoru obmiarów powykonawczych robót i sporządzonych kosztorysów powykonawczych i zamiennych. Rozliczenie końcowe robót nastąpić miało fakturą końcową, na podstawie protokołu końcowego odbioru robót oraz sprawdzonych i zatwierdzonych obmiarów powykonawczych robót i sporządzonych na ich podstawie kosztorysów. Faktury wystawiane przez wykonawcę za wykonane roboty będą przez zamawiającego realizowane w terminie 21 dni od ich otrzymania, przelewem z konta zamawiającego na rachunek bankowy wykonawcy: (...).

Zgodnie z umową termin realizacji robót określonych umową uzgodniono na 15 tygodni od daty podpisania umowy przez wykonawcę w siedzibie zamawiającego. Rozpoczęcie wykonywania robót przez wykonawcę nastąpi po protokolarnym przekazaniu placu budowy przez zamawiającego przedstawicielowi wykonawcy – kierownikowi budowy.

Stosownie do postanowień umowy zaistnienie przeszkód w wykonaniu robót powinno być potwierdzone pisemnie w formie protokołu. Ustalenie nowego terminu wykonania robót wymaga sporządzenia stosownego aneksu, akceptowanego przez obydwie strony, przy spełnieniu wymogów art. 144 prawa zamówień publicznych oraz w przypadkach określonych w § 13 umowy.

Strony przewidziały i ustaliły w umowie kary umowne, w tym karę umowną za opóźnienie w wykonaniu zobowiązania, liczone od terminu końcowego przewidzianego w § 5 ust. 1 do daty odbioru końcowego – w wysokości 0,5 % umownego wynagrodzenia brutto określonego w § 3 ust. 1 za każdy dzień opóźnienia, a jeżeli opóźnienie wykonawcy spowoduje odstąpienie zamawiającego od umowy lub jej rozwiązanie – w wysokości 10 % umownego wynagrodzenia brutto określonego w § 3 ust. 1.

Zgodnie z umową dopuszczalne były aneksy terminowe w następujących przypadkach:

- do 4 miesięcy – w przypadku wystąpienia w trakcie realizacji przedmiotu umowy istotnych i nieistotnych zmian w dokumentacji projektowej, których zaistnienie spowodowane zostało sytuacją niemożliwą do przewidzenia na etapie sporządzenia dokumentacji projektowej przez projektanta, a jednocześnie potrzeba ich wykonania powoduje wstrzymanie realizacji przez wykonawcę zamówienia,

- do 1 miesiąca – ze względu na organizację pracy pracowników (...) uniemożliwiającą dostęp do pomieszczeń, w których należy przeprowadzić roboty budowlane oraz ze względu na odbywające się uroczystości w Budynku Głównym (...) mające wpływ i uniemożliwiające terminową realizację umowy (zgłoszone przez użytkownika obiektu i wykonawcę oraz potwierdzone przez zamawiającego),

- do 1 miesiąca – w wypadku awarii instalacji wodno - kanalizacyjnej, CO, instalacji elektrycznych, mające wpływ i uniemożliwiające terminową realizację umowy (zgłoszone przez użytkownika obiektu i wykonawcę oraz potwierdzone przez zamawiającego).

Stosownie do umowy przedstawicielem wykonawcy na budowie był kierownik budowy – S. S. i A. H. – kierownik robót elektrycznych a przedstawicielem zamawiającego był inspektor nadzoru – T. R..

Dowód:

umowa nr (...)// (...) z dnia 07.07.2010 r., k. 23 – 32,

dokumentacja powykonawcza - koperta k. 496,

przesłuchanie w charakterze strony pozwanej T. C. e – protokół rozprawy z dnia 23 czerwca 2014 r. k. 500 od 00:02:22 do 00:15:40,

zeznanie świadka T. R. e – protokół rozprawy z dnia 8 marca 2012 r. k. 269 od 00:33:48 do 01:15:34,

zeznanie świadka A. H. e – protokół rozprawy z dnia 12 lipca 2012 r. k. 288 od 01:09:20 do 01:27:28,

zeznanie świadka D. Ż. e – protokół rozprawy z dnia 12 lipca 2012 r. k. 288 od 01:34:25 do 02:08:55,

Załącznikiem do umowy była specyfikacja istotnych warunków zamówienia. W specyfikacji wskazano zakres robót oraz możliwość dokonania wizji lokalnej terenu budowy. Podkreślono, że roboty wykonywane będą na obiekcie czynnym i użytkowanym przez 7 dni w tygodni w godzinach od 7:00 do 20:00. Eksploatacja budynku związana jest z prowadzeniem prac i zajęć naukowo – dydaktycznych oraz administracyjnych.

Dowód:

specyfikacja istotnych warunków zamówienia, k.39 – 51,

przesłuchanie w charakterze strony pozwanej T. C. e – protokół rozprawy z dnia 23 czerwca 2014 r. k. 500 od 00:02:22 do 00:15:40,

zeznanie świadka D. Ż. e – protokół rozprawy z dnia 12 lipca 2012 r. k. 288 od 01:34:25 do 02:08:55,

Projekt budowlany instalacji elektrycznej systemu antywłamaniowego w Budynku Głównym (...) powstał w czerwcu 2008 roku według projektu mgr inż. A. P. a został opracowany przez mgr inż. B. D.. Projekt został zaakceptowany przez pełnomocnika Rektora (...) ds. konserwacji zabytków Ł. K.. Jednocześnie pełnomocnik poczynił uwagi co do sposobu prowadzenia prac. Wskazał, że w miejscach występowania dekoracji sztukatorskiej nie należy wykonywać bruzd lecz wiercić otwory pod dekoracją. Podkreślił, że wykonawca winien zostać poinformowany o sposobie prowadzenia instalacji w pomieszczeniach z dekoracją i dysponować pracownikami posiadającymi odpowiednie kwalifikacje. Wskazano na zachowanie szczególnej ostrożności podczas prowadzenia prac w Auli (...) oraz konieczność ich wykonywania w uzgodnieniu ze służbami konserwatorskimi i pod nadzorem konserwatora - technologa.

W dniu 28 lipca 2008 r. Prezydent W. wydał decyzję o udzieleniu pozwolenia na wykonanie robót budowlanych dla (...).

Dowód:

projekt budowlany instalacji elektrycznej systemu antywłamaniowego, k. 57 – 62,

pismo pełnomocnika Rektora (...) ds. konserwacji zabytków z 27.06.2008 r., k. 68,

decyzja Prezydenta W. nr (...) z 28.07.2008 r., k. 66 – 67,

zeznanie świadka A. P. – e – protokół rozprawy z dnia 27 marca 2014 r. k. 435 od 00:13:58 do 00:26:03,

Projekt budowlany został uaktualniony przez T. R.. Sporządził on w lutym 2010 r. projekt wykonawczy instalacji telewizji dozorowej systemu sygnalizacji włamania. W projekcie wykonawczym wskazano, że prace montażowe prowadzone będą podczas normalnej pracy budynku a wykonywanie przejść instalacyjnych nastąpi przez stropy i ściany, montaż koryt naściennych należy wykonywać w godzinach uzgodnionych z kierownictwem.

Zgodnie z projektem węzeł systemu miał być zlokalizowany w piwnicy. Stanowisko dozorowania dla bieżącej obserwacji obrazu z systemu telewizji dozorowej miało się mieścić w portierni przy głównym wejściu do budynku.

W budynku głównym zaprojektowano 33 punkty kamerowe rozmieszczone zgodnie z rysunkami.

Projekt obejmował również prowadzenie okablowania. Rozprowadzenie kabli na parterze na głównych ciągach miało być wykonane w istniejących w posadzce kanałach dla rur centralnego ogrzewania. Na pozostałych kondygnacjach kable miały być układane pod tynkiem w rurach karbowanych PCV lub natynkowo w listwach PCV. Wykonawca powinien prowadzić okablowanie pod tynkiem jak najbliższą trasą.

Dowód:

projekt wykonawczy instalacji telewizji dozorowej i systemu sygnalizacji włamania wraz ze specyfikacją techniczną, k. 69 – 125,

zeznanie świadka T. R. e – protokół rozprawy z dnia 8 marca 2012 r. k. 269 od 00:33:48 do 01:15:34,

Powodowa firma została wprowadzona na plac budowy w dniu 21 lipca 2010 r. Termin zakończenia robót został określony na dzień 29 października 2010 r. Wykonawca ustalił z inwestorem, że Sekcja (...)Gmachu Głównego umożliwi wykonawcy stały dostęp do części budynku objętych remontem. Wykonawcę reprezentował T. K..

Dowód:

protokół wprowadzenia na budowę, k. 126,

dziennik budowy k. 134 – do 142,

zeznanie świadka T. K. e – protokół rozprawy z dnia 12 lipca 2012 r. k. 288 od 00:06:44 do 01:09:20, oraz e – protokół rozprawy z dnia 27 marca 2014 r. k. 435 od 00:01:55 do 00:13:58,

Strona powodowa (...) Sp. z o.o. rozpoczęła prace w budynku głównym (...) w połowie sierpnia 2010 r.

Dowód:

bezsporne a nadto

zeznanie świadka T. K. e – protokół rozprawy z dnia 12 lipca 2012 r. k. 288 od 00:06:44 do 01:09:20, oraz e – protokół rozprawy z dnia 27 marca 2014 r. k. 435 od 00:01:55 do 00:13:58,

zeznanie świadka B. T. e – protokół rozprawy z dnia 8 marca 2012 r. k. 269 od 01:15:34 do 01:27:24,

zeznanie świadka A. B., e – protokół rozprawy z dnia 8 marca 2012 r. k. 269 od 01:27:24 do 01:54:16,

Projekt wykonawczy nie przewidywał dokładnego przebiegu tras okablowania. Trasy te wyznaczone były systemem punktowym i prowadziły od punktu do innego punktu umieszczonego na projekcie.

Podczas wykonywania prac wystąpiły utrudnienia związane ze zgłaszaniem uwag przez pełnomocnika Rektora ds. zabytków Ł. K.. Pełnomocnik Rektora proponował rozwiązania alternatywne co do przebiegu i sposobu wykonywania prac w miejscach zabytkowych celem jak najmniejszej ingerencji w substancję zabytku. Pełnomocnik Rektora ds. zabytków zmieniał punkty dostępu oraz usytuowanie pewnych urządzeń. Zmiany te konsultowane były następnie z przedstawicielem wykonawcy i inspektorem nadzoru. Nowe rozwiązania co do montażu urządzeń i prowadzenia tras nanoszono na rysunki przygotowane przez wykonawcę.

Dowód:

zeznanie świadka Ł. K. - e - protokół rozprawy 8 marca 2012 r., k. 269 od 00:14:12 do 00:33:48,

zeznanie świadka T. K. e – protokół rozprawy z dnia 12 lipca 2012 r. k. 288 od 00:06:44 do 01:09:20, oraz e – protokół rozprawy z dnia 27 marca 2014 r. k. 435 od 00:01:55 do 00:13:58,

Prace budowlane prowadzone były w budynku gmachu głównego (...) podczas normalnej pracy użytkowników budynku. W toku prac pojawiał się problem z dostępem do poszczególnych pomieszczeń, gdzie miały odbywać się wiercenia bruzd i okablowania. Problemy te nasiliły się szczególnie w miesiącach wrześniu i październiku, gdy na uczelni odbywało się sporo wydarzeń związanych z początkiem roku akademickiego oraz sesjami poprawkowymi. Ustalono, że dostęp do pomieszczeń będzie możliwy po indywidualnym uzgodnieniu z użytkownikami poszczególnych pomieszczeń.

Wykonawca mógł prowadzić prace budowlane w godzinach od 8:00 do 20:00. Niektórzy użytkownicy pomieszczeń nie wyrażali zgody na prowadzenie prac w godzinach ich urzędowania, podczas gdy inni umożliwiali dostęp do pomieszczeń wyłącznie w obecności pracownika.

Dowód:

zeznania świadka B. T. – e – protokół rozprawy z dnia 8 marca 2012 r., k. 269 od 01:15:34 do 01:27:24,

zeznanie świadka T. K. e – protokół rozprawy z dnia 12 lipca 2012 r. k. 288 od 00:06:44 do 01:09:20, oraz e – protokół rozprawy z dnia 27 marca 2014 r. k. 435 od 00:01:55 do 00:13:58,

Pismem z dnia 12 października 2010 r. strona powodowa zwróciła się do strony pozwanej o umożliwienie wprowadzenia aneksu terminowego do zawartej umowy wykonania instalacji telewizji dozorowej i systemu sygnalizacji włamania. W uzasadnieniu wskazano, że na etapie prac instalacyjnych wystąpiły liczne rozbieżności pomiędzy dokumentacją projektową a możliwościami technicznymi prowadzenia tras kablowych w pomieszczeniach zabytkowych (Aula (...), Sala (...) Sala (...)). Odmienne stanowisko, aniżeli wynika to z dokumentacji projektowej wyraził pełnomocnik Rektora ds. zabytków, wobec czego do czasu uzyskania stanowiska inwestora prace w tych pomieszczeniach nie mogą być prowadzone. Wskazano także na utrudnienia w dostępie do pomieszczeń w związku z rozpoczętym nowym rokiem akademickim i odbywającymi się uroczystościami.

Dowód:

pismo strony powodowej z 12.10.2010 r., k. 128 – 129,

zeznanie świadka T. K. e – protokół rozprawy z dnia 12 lipca 2012 r. k. 288 od 00:06:44 do 01:09:20, oraz e – protokół rozprawy z dnia 27 marca 2014 r. k. 435 od 00:01:55 do 00:13:58,

W dniu 25 października 2010 r. pomiędzy zamawiającym (...) a wykonawcą firmą (...) Sp. z o.o. podpisany został aneks nr (...) do umowy nr (...) z dnia 07.07.2010 r. Na mocy aneksu zmieniono zapis umowy co do terminu wykonania instalacji telewizji dozorowej i systemu sygnalizacji włamania. Wykonawca zobowiązał się wykonać roboty określone w umowie w terminie do dnia 08.11.2010 r.

Jako podstawę spisania aneksu strona pozwana wskazała konieczność wstrzymania prac z uwagi na odbywające się uroczystości akademickie oraz ograniczenie prowadzenia prac ze względu na prośby kadry dydaktycznej.

Dowód:

aneks nr (...) z dnia 25.10.2010 r. do umowy (...), k. 33;

protokół konieczności z dnia 25.10.2010r., k. 34,

zeznanie świadka T. K. e – protokół rozprawy z dnia 12 lipca 2012 r. k. 288 od 00:06:44 do 01:09:20, oraz e – protokół rozprawy z dnia 27 marca 2014 r. k. 435 od 00:01:55 do 00:13:58,

Na dzień złożenia pisma przez wykonawcę z prośbą o przesunięcie terminu wykonania robót poziom zaawansowania prac wynosił około 50 % całości zadania.

Dowód:

zeznanie świadka T. K. e – protokół rozprawy z dnia 12 lipca 2012 r. k. 288 od 00:06:44 do 01:09:20, oraz e – protokół rozprawy z dnia 27 marca 2014 r. k. 435 od 00:01:55 do 00:13:58,

W toku prowadzenia prac przez wykonawcę ujawniły się błędy i niedogodności w rozwiązaniach projektowych w zakresie punktów kontroli dostępu oraz tras kablowych i doboru poszczególnych urządzeń i ich usytuowania. Spowodowało to konieczność wprowadzenia zmian do systemu kontroli dostępu i opracowania nowego schematu blokowego systemu (...). Zrezygnowano z pięciu pierwotnych punktów kontroli dostępu i wyznaczono trzy nowe punkty kontroli dostępu. Zmiany były dyskutowane i uzgadniane telefonicznie a następnie na spotkaniach odbywanych pomiędzy inspektorem nadzoru T. R., przedstawicielem wykonawcy T. K. oraz Ł. K., który odpowiedzialny był za kontrolę prac w miejscach zabytkowych.

Dowód:

notatka ze spotkania 22.10.2010 r., k. 176,

pismo wykonawcy (...) Sp. z o.o. z dnia 22.10.2010 r. k. 148;

zeznanie świadka T. K. e – protokół rozprawy z dnia 12 lipca 2012 r. k. 288 od 00:06:44 do 01:09:20, oraz e – protokół rozprawy z dnia 27 marca 2014 r. k. 435 od 00:01:55 do 00:13:58,

zeznanie świadka A. H. – e – protokół rozprawy z dnia 12 lipca 2012 r. k. 288 od 01:09:20 do 01:27:28,

Wobec dokonanych zmian w punktach kontroli dostępu wykonawca zwrócił się do inspektora nadzoru o przedstawienie nowych rozwiązań technicznych, które inwestor przedstawił. Wykonawca powziął wątpliwości co przedstawionych rozwiązań i zwrócił się do inspektora nadzoru o ich wyjaśnienie. Po uzyskaniu odpowiedzi wykonawca zastosował się do przedstawionych rozwiązań w zakresie połączeń i rodzaju okablowania czytnika dostępu z klawiaturą dostępu. Zgodnie z zaleceniami inspektora nadzoru klawiatury zostały bezpośrednio podłączone do modułów (...) za pomocą przewodu (...). Po wykonaniu prób skonfigurowania systemu okazało się, że współpraca klawiatur z modułami w zastosowanym połączeniu nie jest możliwa. Również schemat zbrojeń okazał się nieprzemyślany w projekcie. Przekazany schemat zbrojeń z podziałem na grupy użytkowników był niefunkcjonalny wobec czego wykonawca we własnym zakresie zaproponował zmiany, które zostały zaakceptowane przez inspektora nadzoru w lutym 2011 r. Ponadto wykonawca po konsultacjach z przedstawicielami dystrybutora systemu (...) zastosowanego w połączeniu klawiatur z modułami dostępu zaproponował własne rozwiązanie umożliwiające poprawne skonfigurowanie systemu.

Dowód:

korespondencja mailowa przedstawiciela wykonawcy (...) z inspektorem nadzoru, k. 150 - 152,

pismo strony powodowej do Działu (...) strony pozwanej z 22.02.2011 r., k. 153,

korespondencja mailowa (...) z inspektorem nadzoru k. 168 – 170,

zeznanie świadka T. K. e – protokół rozprawy z dnia 12 lipca 2012 r. k. 288 od 00:06:44 do 01:09:20, oraz e – protokół rozprawy z dnia 27 marca 2014 r. k. 435 od 00:01:55 do 00:13:58,

Podczas prowadzenia robót instalacyjnych przez wykonawcę, już po upływie umownego terminu do ich wykonania, prowadzone były jednocześnie w gmachu głównym (...) prace związane budową nowej portierni. Uzgodniono, że elementy systemu (...) takie jak klawiatura oraz centrala a także pulpit sterowniczy oraz monitor miały zostać ulokowane w nowoprojektowanej portierni. Wobec nieukończenia planowanej portierni ustalono, aby urządzenia te zamontować tymczasowo w starej portierni, jednakże okablowanie miało zostać przeprowadzone w sposób umożliwiający montaż urządzeń w nowej portierni. W planach projektowych nowej portierni nie uwzględniono wystarczających powierzchni do umieszczenia w niej urządzeń telewizji dozorowej. Centrala została przeniesiona do piwnicy, co wiązało się z dodatkowymi pracami. Zaproponowane rozwiązania łączyły się ze zmianami projektów.

Dowód:

protokół ze spotkania z dnia 18.01.20011 r. k. 159,

pismo przedstawiciela (...) z 28.01.2011r., k. 162;

zeznanie świadka T. K. e – protokół rozprawy z dnia 12 lipca 2012 r. k. 288 od 00:06:44 do 01:09:20, oraz e – protokół rozprawy z dnia 27 marca 2014 r. k. 435 od 00:01:55 do 00:13:58,

zeznanie świadka T. N. – e – protokół rozprawy z dnia 12 lipca 2012 r. k. 288 od 01:27:28 do 01:34:25,

zeznanie świadka J. G. – e – protokół rozprawy z dnia 17 grudnia 2012 r. k. 313 od 00:02:52 do 00:11:17,

zeznanie świadka S. S. – e – protokół rozprawy z dnia 17 grudnia 2012 r. k. 313 od 00:11:46 d0 00:51:14,

Zakończenie prac przez wykonawcę nastąpiło w dniu 15 marca 2011 r.

bezsporne,

Odbiór końcowy wykonania instalacji telewizji dozorowej i systemu sygnalizacji włamania w gmachu głównym (...) miał miejsce w dniu 31 marca 2011 r. Odbiór nastąpił bez uwag. Nie stwierdzono żadnych usterek.

Dowód:

protokół odbioru końcowego k. 127,

W dniu 19 kwietnia 2011 r. Zastępca Kanclerza ds. technicznych zwrócił się do Kwestury (...) o potrącenie kar umownych z należności dla (...) Sp. z o.o. będącej wykonawcą instalacji telewizji dozorowej i systemu antywłamaniowego. Wskazano, iż termin zadania minął z dniem 08.11.2010 r. a zawiadomienie o zakończeniu robót otrzymano 15.03.2011 r., co dało 126 dni opóźnienia. Wysokość kary umownej wyniosła 249.540,45 zł (0,5 % z 396.095,96 zł x 126 dni).

W dniu 28 kwietnia 2011 r. (...) obciążył stronę powodową notą księgową na kwotę 249.540,45 zł tytułem kary umownej za opóźnienie w wykonaniu zobowiązania przy realizacji umowy nr (...) wraz z aneksem nr (...) z dnia 25.10.2010 r.

Dowód:

nota księgowa nr (...) z dnia 28.04.2011 r. k. 144;

pismo zastępcy Kanclerza ds. technicznych z 19.04.2011 r. k. 143,

przesłuchanie w charakterze strony pozwanej T. C. e – protokół rozprawy z dnia 23 czerwca 2014 r. k. 500 od 00:02:22 do 00:15:40,

Pismem z dnia 16 maja 2011 r. strona powodowa reprezentowana przez pełnomocnika wezwała stronę pozwaną do zapłaty w terminie 14 dni od dnia doręczenia wezwania kwoty 249.540,45 zł jako nie zapłaconej części wynagrodzenia z faktury Vat nr (...) z dnia 07.04.2011 r. W wezwaniu wskazano, że to po stronie (...) leży odpowiedzialność za opóźnione wykonanie prac.

Dowód:

wezwanie do zapłaty k. 145 – 147,

Na etapie przygotowywania oferty, w oparciu o specyfikację istotnych warunków zamówienia i wizje lokalną, wykonawca nie był w stanie określić, czy projekt wykonawczy posiada jakiekolwiek błędy i nieścisłości co do rozwiązań projektowych w zakresie doboru urządzeń i materiałów, okablowania i rozwiązań technicznych sposobu wykonawstwa robót. Projekt wykonawczy nakazywał prowadzenie tras kablowych jak najbliższą trasą. Każda kolizja z elementami zabytkowymi utrudniała prowadzenie prac i powodowała ich opóźnienie. Rozwiązania techniczne punktów kontroli dostępu na etapie projektu były prawidłowe. Nowe rozwiązania techniczne zaproponowane przez inspektora nadzoru będące skutkiem wprowadzenia zmian w zakresie punktów kontroli dostępu okazały się nieprawidłowe. Ustalenie przyczyn niezadziałania systemu jest dość skomplikowane i pracochłonne a 6 dniowy okres ich ustalania jest dopuszczalny. Wymiana okablowania systemu kontroli dostępu mogła wynosić okres do 4 dni. Każda zmiana wprowadzana do projektu podczas jego realizacji wpływa negatywnie na ciągłość i rytmikę prac i przyczynia się do ich opóźnienia. Bez podłączenia urządzenia centralnego – centrali alarmowej skonfigurowanie i uruchomienie systemu jest niemożliwe.

Poszukiwanie rozwiązań nie należy do obowiązków wykonawcy a leży w gestii inspektora nadzoru.

Dowód:

pisemna opinia biegłego sądowego z zakresu systemów alarmowych i technicznych środków ochrony k. 346 - 352;

pisemna opinia uzupełniająca k. 385 - 390;

ustna opinia uzupełniająca, nagranie rozprawy z 19.12.2013 r. k. 417 od 00:01:44 do 00:56:07.

W tak ustalonym stanie faktycznym Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Powództwo zasługiwało na uwzględnienie w całości.

Powyższe okoliczności istotne dla rozstrzygnięcia przedmiotowej sprawy Sąd ustalił w oparciu o materiał dowodowy zebrany w toku postępowania, który stanowiły dowody z dokumentów oraz z zeznań świadków słuchanych w sprawie.

Sąd oparł swoje rozstrzygnięcie na dokumentach złożonych do akt sprawy, których wiarygodność ani autentyczność nie została zakwestionowana przez żadną ze stron procesu. Na tej podstawie Sąd ustalił okoliczności związane z zawarciem umowy przez strony sporu, istotnych postanowień umownych oraz przebieg realizacji inwestycji.

Sąd dał wiarę zeznaniom złożonym przez przesłuchanych w sprawie świadków. Zeznania świadków wzajemnie się uzupełniały i tworzyły razem ze złożoną do akt sprawy dokumentacją logiczną całość. Żadna ze stron nie przedstawiła dowodów, które podważyły by wiarygodność zeznań przesłuchanych świadków. Z tych samych przyczyn Sąd dał wiarę zeznaniom złożonym przez T. c., przesłuchanego za stronę pozwaną.

Sąd pominął dowód z przesłuchania przedstawiciela strony powodowej, zgodnie z wnioskiem pełnomocnika strony powodowej, które nie sprzeciwiła się strona pozwana. Nadto w ocenie Sądu nie było potrzeby przeprowadzenia dowodu z przesłuchania strony powodowej wobec wyjaśnienia wszystkich istotnych okoliczności sprawy na podstawie zgromadzonego materiału dowodowego.

Sąd rozstrzygając spór stron, miał także na uwadze opinie biegłego sądowego, które w całości zasługują na uwzględnienie. Ocena tego dowodu nastąpi w dalszej części uzasadnienia.

Dokonując oceny zgłoszonego roszczenia Sąd miał na uwadze, iż strona powodowa domagała się od pozwanej zapłaty kwoty 95.000 zł z tytułu obniżenia kary umownej naliczonej jej przez stronę pozwaną w wyniku nieterminowego wykonania zobowiązania. Zdaniem strony powodowej pozwana nie poniosła żadnych szkód z tytułu opóźnionego spełnienia świadczenia, a naliczona kara umowna w wysokości 249.540,45 zł jest w ocenie wykonawcy rażąco wygórowana w stosunku do przedmiotu świadczenia oraz ze względu na przyczynienie się zamawiającego do opóźnienia w oddaniu wykonywanych robót.

Strona pozwana podniosła natomiast, iż brak jest jakichkolwiek podstaw do przyjęcia przyczynienia się strony pozwanej do powstania zwłoki, co wyłącza możliwość żądania miarkowania naliczonych kar umownych.

Bezspornym był w sprawie sam fakt zawarcia i związania stron umową o roboty budowlane w postaci wykonania instalacji telewizji dozorowej i systemu sygnalizacji włamania w gmachu głównym (...). Kwestią sporną był sposób wykonywania samej umowy oraz przyczyny wpływające na opóźnienie jej wykonania. Strona pozwana wywodziła, że wyłączną winę za zwłokę w wykonaniu umowy ponosi strona powodowa jako wykonawca.

Zgodnie z przepisem art. 484 § 1 k.c. w razie niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania kara umowna należy się wierzycielowi w zastrzeżonej na ten wypadek wysokości bez względu na wysokość poniesionej szkody. Co do zasady zastrzeżenie kary umownej – zapłaty określonej sumy pieniężnej - na wypadek niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania umownego o charakterze niepieniężnym, w rozumieniu art. 483 k.c., ma ten skutek, iż, w razie zajścia okoliczności pozwalających na jej naliczenie zwalnia ona stronę na rzecz której została zastrzeżona z wykazania istnienia i wysokości szkody przez nią poniesionej na skutek nierzetelnego zachowania kontrahenta. Kara umowna jest zatem surogatem odszkodowania, którego dochodzenie jest stosunkowo łatwe dla uprawnionego.

W przedmiotowej sprawie strony przewidziały w umowie karę umowną za opóźnienie w wykonaniu zobowiązania, liczoną od terminu końcowego przewidzianego w § 5 ust. 1 do daty odbioru końcowego – w wysokości 0,5 % umownego wynagrodzenia brutto określonego w § 3 ust. 1 za każdy dzień opóźnienia, a jeżeli opóźnienie wykonawcy spowoduje odstąpienie zamawiającego od umowy lub jej rozwiązanie – w wysokości 10 % umownego wynagrodzenia brutto określonego w § 3 ust. 1. Strona pozwana obciążyła wykonawcę kwotą 249.540,45 zł tytułem kary umownej za opóźnienie w wykonaniu zobowiązania przy realizacji umowy nr (...) z dnia 07.07.2010 r. Wskazano, że opóźnienie wyniosło 126 dni.

Stosownie do treści § 2 przywołanego wyżej przepisu, jeżeli zobowiązanie zostało w znacznej części wykonane, dłużnik może żądać zmniejszenia kary umownej; to samo dotyczy wypadku, gdy kara umowna jest rażąco wygórowana. Powyższa norma przewiduje możliwość zmniejszenia wysokości kary umownej (tzw. miarkowania), ale nie jej zupełnego zniesienia. Możliwe jest to w przypadku wystąpienia jednej z dwóch przesłanek redukcji, mianowicie: gdy zobowiązanie, z którym powiązana jest kara, zostanie w znacznej części wykonane lub gdy kara umowna będzie rażąc wygórowana. Katalog kryteriów pozwalających na zmniejszenie kary umownej nie jest zamknięty (uchwała 7 sędziów Sądu Najwyższego z dnia 06.11.2003 r., III CZP 61/03, OSNC 2004 nr 5 poz. 115; wyrok Sądu Najwyższego z dnia 12 maja 2006 r., V CSK 55/06), pomimo że przepis art. 484 § 2 k.p.c. reguluje w sposób wyczerpujący przesłanki, które mogą stanowić podstawę miarkowania kary umownej. Wskazane przesłanki redukcji kary umownej są równorzędne i rozłączne, zatem wystąpienie jednej z nich umożliwia sądowe miarkowanie kary umownej. Jeżeli przesłanki te wystąpią równocześnie, zmniejszenie kary umownej winno uwzględniać obie przyczyny redukcji, co w konsekwencji najczęściej zwiększy obniżenie kary umownej (tak A. Rzepecka – Gil, Komentarz do Kodeksu Cywilnego, Zobowiązania – część ogólna, Lex 2011).

Strona powodowa utrzymywała, że naliczona kara umowna w wysokości 249.540,45 zł jest w ocenie wykonawcy rażąco wygórowana w stosunku do przedmiotu świadczenia oraz ze względu na przyczynienie się zamawiającego do opóźnienia. Jak wskazuje się w orzecznictwie przesłanką rażąco wygórowanej kary możemy mieć do czynienia zawsze wtedy, gdy w świetle oceny określonego stanu faktycznego można mówić o tym, że kara umowna w zastrzeżonej wysokości jawić się będzie jako nieadekwatna. Wśród okoliczności rzutujących na możliwość miarkowania kary umownej jako rażąco wygórowanej wskazuje się na stopień winy dłużnika jeśli na tej zasadzie oparta jest jego odpowiedzialność, brak szkody lub jej niewielki rozmiar (por. uchwałę składu siedmiu sędziów Sądu Najwyższego z 6 listopada 2003 r. III CZP 61/03 - OSNC 2004 Nr 5, poz. 69, wyrok Sądu Najwyższego z 30 listopada 2006 r. I CSK 299/06 - niepubl.), stosunek kary umownej do wartości spełnionego świadczenia, wartości robót ustalonej w umowie, w której kara została zastrzeżona, jak i przyczynienie się wierzyciela do szkody, zaś w przypadku kary umownej zastrzeżonej za opóźnienie przyczyny opóźnienia w zakończeniu prac (por. wyroki Sądu Najwyższego z 20.V.1980 r. I CR 229/80, OSNCP 1980 Nr 12, poz. 243, 13 czerwca 2003 r. III CKN 50/01 - niepubl., 8 lipca 2004 r., IV CK 522/03 - OSNC 2005 Nr 7 -8 poz. 131, wyrok z 19 kwietnia 2006 r. V CSK 34/06 - niepubl.).

Przenosząc powyższe rozważania na grunt niniejszej sprawy stwierdzić należy, iż niewątpliwie strona pozwana uprawniona była do naliczenia wykonawcy kary umownej, albowiem ten spóźnił się z oddaniem robót instalacyjnych. Jednakże okoliczności sprawy przemawiają za uznaniem, że naliczona powodowi kara umowna jest rażąco wygórowana. Nie sposób bowiem uznać, że opóźnienie w wykonaniu robót spowodowane było wyłącznie działaniem strony powodowej, co podnosiła storna pozwana. Rację ma strona pozwana w tym względzie, że faktycznie wykonawca przyczynił się do opóźnienia z oddaniem robót już w momencie przystąpienia do ich wykonywania, co nastąpiło około 5 tygodni po przekazaniu placu budowy. Jednakże – co istotne – strona powodowa faktowi temu nie zaprzecza. W swoim żądaniu bowiem miarkowania wysokości kary umownej uwzględnia również swoje przyczynienie się do opóźnionego wykonania robót. Zauważyć należy, że dochodzi ona zapłaty kwoty 95.000 zł a nie całości naliczonej i potrąconej z wynagrodzeniem należnym jej z tytułu wykonania robót instalacji telewizji dozorowej i systemu sygnalizacji włamania kary umownej przez stronę pozwaną w wysokości 249.540,45 zł.

W ocenie Sądu uzasadnione jest zmiarkowanie kary umownej należnej stronie pozwanej. Jak wynika bowiem z poczynionych ustaleń opartych na całokształcie materiału dowodowego w postaci dokumentów, zeznań świadków oraz opinii biegłego, podczas realizacji robót wystąpiły niezależne od strony powodowej utrudnienia wpływające na termin zakończenia robót. Trudności te były przede wszystkim wynikiem działań i zaniechań ze strony pozwanej jako zamawiającego. Polegały one w szczególności na licznych zmianach projektowych, wadliwych rozwiązaniach technicznych i projektowych, kolizją z innymi pracami remontowymi i utrudnionym dostępie do pomieszczeń, w których miały być prowadzone prace. Dla powyższych ustaleń w szczególności przydatne były opinie biegłego sądowego z zakresu systemów alarmowych i technicznych środków ochrony osób i mienia inż. A. J., którym w ocenie Sądu nie sposób odmówić wiary, zwłaszcza gdy się zważy na ich rzetelność i profesjonalizm. Nadto ich treść ułożona jest logicznie, w sposób klarowny i rzetelny odpowiada na przedstawione zagadnienia. Biegły jednoznacznie stwierdził, iż na etapie przygotowywania oferty, w oparciu o specyfikację istotnych warunków zamówienia i wizje lokalną, wykonawca nie był w stanie określić, czy projekt wykonawczy posiada jakiekolwiek błędy i nieścisłości co do rozwiązań projektowych w zakresie doboru urządzeń i materiałów, okablowania i rozwiązań technicznych sposobu wykonawstwa robót. Jest to o tyle istotne, że strona pozwana podnosiła, iż już wówczas wykonawca powinien się zwrócić do niej w celu wyjaśnieni ewentualnych wątpliwości projektowych. Strona powodowa zarzucała, że zamawiający wielokrotnie zmieniał projekty w zakresie ułożenia i sposobu okablowania, w szczególności zgłaszane przez pełnomocnika Rektora ds. zabytków. Opinia biegłego wykazała, że każda zmiana wprowadzana do projektu podczas jego realizacji dotycząca zmian tras kablowych, rodzaju zastosowanych kabli i przewodów, rodzaju urządzeń i miejsca ich montażu wpływa negatywnie na ciągłość realizacji prac. W przypadku, gdy trasy poszczególnych systemów zabezpieczeń technicznych przebiegają we wspólnych ciągach kablowych wstrzymanie decyzji dotyczącej jednego z nich może powodować opóźnienia w realizacji całego zadania. Podkreślić trzeba, iż projekt wykonawczy nakazywał prowadzenie tras kablowych jak najbliższą trasą, od punktu do punktu, nie określając w żaden sposób, czy na trasie planowanych przebiegów kabli i przewodów znajdują się substancje zabytkowe, które muszą być zachowane. Każda kolizja z elementami zabytkowymi utrudniała prowadzenie prac i powodowała ich opóźnienie. Liczne uwagi w tym zakresie zgłaszał przedstawiciel inwestora w osobie pełnomocnika Rektora ds. zabytków, co wiązało się z koniecznością prowadzenia konsultacji i uzgodnień oraz koniecznością sporządzania stosownej zmiany do projektu. Działania te niewątpliwie wydłużały czas realizacji zadania przez wykonawcę. Istotny jest nadto fakt, że w toku realizacji robót ujawniły się błędy techniczne. Wykonawca powziął wątpliwości co przedstawionych rozwiązań i zwrócił się do inspektora nadzoru o ich wyjaśnienie. Po uzyskaniu odpowiedzi wykonawca zastosował się do przedstawionych rozwiązań. Nowe rozwiązania techniczne zaproponowane przez inspektora nadzoru będące skutkiem wprowadzenia zmian w zakresie punktów kontroli dostępu okazały się nieprawidłowe. Jak stwierdził biegły sądowy ustalenie przyczyn niezadziałania systemu jest dość skomplikowane i mogło zabrać wykonawcy nawet 6 dni. Wskutek błędnych rozwiązań przyjętych przez inspektora nadzoru skonfigurowanie całego systemu okazało się niemożliwe. Godnym zauważenia jest, że wykonawca po konsultacjach z przedstawicielami dystrybutora systemu (...) zastosowanego w połączeniu klawiatur z modułami dostępu samodzielnie zaproponował rozwiązanie umożliwiające poprawne skonfigurowanie systemu. Wówczas prace instalacji systemu w budynku głównym (...) pomyślnie się zakończyły i w dniu 15 marca 2011 r. wykonawca poinformował inwestora o zakończeniu prac w obiekcie.

Wreszcie podnieść należy, że roboty zostały przez wykonawcę całkowicie wykonane i odebrane przez stronę pozwaną bez żadnych zastrzeżeń i uwag co do ich wykonania.

Mając na względzie wszystkie te okoliczności w ocenie Sądu uzasadnione jest zmiarkowanie należnej stronie pozwanej kary umownej jako rażąco wygórowanej i obniżenie jej o wymiar 48 dni potrzebnych na dodatkowe prace wykonywane przez wykonawcę wskutek zawinionych przez zamawiającego okoliczności wynikłych w toku prowadzenia robót, tj. do kwoty 95.000 zł.

O kosztach postępowania orzeczono na podstawie art. 98 k.p.c., mając na uwadze wynik procesu. Strona powodowa wygrała sprawę w całości, a zatem to na pozwanym ciążył obowiązek zwrotu kosztów procesu poniesionych przez powódkę w związku z wytoczeniem sprawy przed Sąd. Na koszty te złożyły się: opłata sądowa od pozwu w kwocie 4750 zł, wynagrodzenie pełnomocnika w kwocie 3.600 zł (ustalone na podstawie § 6 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej z urzędu - Dz. U. 2013.490) wraz z opłatą skarbowa od pełnomocnictwa w kwocie 17 zł (pkt II sentencji wyroku).

Postanowienie w pkt III sentencji wyroku znajduje swój wyraz w art. 113 ust. 1 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych.