Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Kraków, 19 sierpnia 2014r.

Sąd Okręgowy w Krakowie Wydz. IX Gospodarczy w składzie

sędzia SO Dariusz Pawłyszcze

protokólant st. sekr. sąd. Aleksander Powroźnik

po rozpoznaniu na posiedzeniu jawnym w Krakowie 19 sierpnia 2014r. sprawy z powództwa syndyka masy upadłości (...) S.A. w T. przeciwko (...)Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością Sp.k. w K. o zapłatę 1.000.000,00 zł z ustawowymi odsetkami od 15 marca 2012r. na skutek zarzutów od nakazu zapłaty z 6 maja 2013r., sygn. IX. GNc. 491/13

I zaskarżony nakaz zapłaty utrzymuje w mocy w całości;

II ponad koszty przyznane w nakazie zasądza od pozwanej na rzecz powoda koszty postępowania 3.600 (trzy tysiące sześćset) zł.

UZASADNIENIE

Nakazem zapłaty z 6 maja 2013r. [k.44] sąd zasądził od pozwanego pożyczkobiorcy na rzecz powodowego syndyka masy upadłości pożyczkodawcy 1.000.000 zł z ustawowymi odsetkami od 15 marca 2012r. tytułem zwrotu pożyczki.

W zarzutach [k.52] pozwany pożyczkobiorca wniósł o uchylenie nakazu i oddalenie powództwa, ponieważ:

1. pożyczkobiorca umorzył pożyczkę w zamian za udziały pożyczkobiorcy,

2. w związku z niewykonaniem uchwały o podwyższeniu kapitału pożyczkobiorcy przysługiwało roszczenie o zwrot wyłożonego kapitału, lecz uległo ono przedawnieniu,

3. uznanie długu z tytułu zwrotu pożyczki dotyczyło długu nieistniejącego i nie przerwało biegu przedawnienia długu o zwrot wyłożonego kapitału.

W odpowiedzi na zarzuty [k.131] powodowy syndyk pożyczkodawcy wniósł o ich oddalenie, ponieważ:

1. pożyczkodawca nie złożył oświadczenia o objęciu nowych udziałów, a tym samym nie umorzył pożyczki,

2. nawet w razie uznania, że obowiązek zwrotu pożyczki został przekształcony w obowiązek zwrotu wyłożonego kapitału, to zobowiązanie z tego tytułu ulega 10-letniemu przedawnieniu,

3. oświadczeniem z 6 marca 2012r. pożyczkobiorca uznał dług i przerwał bieg przedawnienia.

Sąd ustalił, co następuje:

Pozwany pożyczkobiorca był spółką z o.o. o kapitale zakładowym 51.000 zł podzielonym na 102 udziały po 500 zł, z czego 52 udziały przysługiwały upadłemu pożyczkodawcy. Wspólnicy postanowili udzielić spółce pożyczek pieniężnych w celu wybudowania przez spółkę budynku mieszkalnego na działce (...) w K. i sprzedaży mieszkań. Umową 22 czerwca 2007r. [k.13] upadły wspólnik pożyczył spółce (wówczas jeszcze w organizacji) 1.000.000 zł oprocentowanej wg stawki Wibor 3M powiększonej o 1,5 pkt procentowego. Spółka miała spłacić pożyczkę po zapłacie ceny nabycia działki (...), a w razie uzyskania kredytu na zapłacenie ceny niezwłocznie po uzyskaniu kredytu.

Uchwałą z 5 sierpnia 2009r. [k.57v] wspólnicy pożyczkobiorcy postanowili podwyższyć kapitał o 1.961.500 zł przez ustanowienie 3.923 udziałów po 500 zł. Uchwałą z 17 września 2009r. [k.62v] wspólnicy postanowili, że trzej wspólnicy, którzy udzielili spółce pożyczek, obejmą udziały o wartości pożyczek, a czwarty wspólnik P. L. uiści w formie pieniężnej wartość obejmowanych przez siebie udziałów. Uchwała "zobowiązywała by z datą 8 października 2009 roku kwoty udzielone Spółce przez Wspólników [tytułem pożyczek] (...) zostały nieodwołalnie przeksięgowane na poczet kapitału zakładowego" [k.63].

Na zgromadzeniu 5 sierpnia 2009r. upadły pożyczkodawca był reprezentowany przez K. S. w oparciu o pełnomocnictwo z 4 sierpnia 2009r. [k.58], a na zgromadzeniu 17 września 2009r. przez K. K. w oparciu o pełnomocnictwo z 15 września 2009r. [k.169]. Pożyczkodawca nie złożył oświadczenia o objęciu nowych udziałów ani w formie pisemnej (art. 257 § 3 K.s.h.), ani w formie aktu notarialnego (art. 258 § 2 K.s.h.), a zarząd spółki nie zgłosił podwyższenia kapitału do sądu rejestrowego i do podwyższenia nie doszło (art. 262 § 4 K.s.h.).

W dniu 1 sierpnia 2011r. spółka z o.o. będąca pożyczkobiorcą została wykreślona z KRS na skutek przekształcenia w pozwaną spółkę komandytową, która w toku procesu zmieniła nazwę na (...)Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością Sp.k., i na podstawie art. 494 K.s.h. wstąpiła w prawa i obowiązki pożyczkobiorcy.

Po wybudowaniu budynku i sprzedaży części mieszkań pożyczkodawca pismem z 27 stycznia 2012r. doręcznym 15 lutego 2012r. [pismo pożyczkobiorcy z 12 marca 2012r. k.32] wezwał pozwanego pożyczkobiorcę do zwrotu pożyczki. Na spotkaniu 6 marca 2012r. [wspólna notatka k.28] strony ustaliły spłatę pożyczki przez przeniesienie własności 2 lub 3 mieszkań i ewentualną dopłatę przez jedną ze stron po wycenie mieszkań. Wycena i rozliczenie pożyczki miały nastąpić do 14 marca 2009r.

Powyższy stan faktyczny był w całości niesporny (art. 229 i 230 K.p.c.).

W zarzutach pozwany pożyczkobiorca wniósł o przesłuchanie świadków na okoliczność, iż zobowiązanie do zwrotu pożyczki wygasło na skutek uchwały o podwyższeniu kapitału i pokryciu podwyższenia przez przeksięgowanie pożyczek na kapitał zakładowy [k.43]. Kwestia, czy skutkiem uchwał z 5 sierpnia i 17 września 2009r. było wygaśnięcia zobowiązania do zwrotu pożyczki, jest kwestią oceny prawnej uchwał. W zarzutach pożyczkobiorca nie wskazał faktów, które zamierza udowodnić zeznaniami, a które nie byłyby udowodnione odpisami uchwał i protokołów zgromadzeń.

Na posiedzeniu 19 sierpnia 2014r. pozwany podniósł kolejne tezy dowodowe mające zostać udowodnione zeznaniami świadków. Pozwany zamierzał zeznaniami świadków udowodnić, iż notatka z 6 marca 2012r. nie przerwała biegu przedawnienie [22m]. Okoliczność, czy określone zdarzenie (np. podpisanie notatki z 6 marca 2012r.) przerywa bieg przedawnienia, jest kwestią oceny prawnej zdarzenia. Pozwany nie wskazał okoliczności mających zostać udowodnionymi ponad treść notatki i na podstawie art. 217 K.p.c. sąd odmówił odroczenia rozprawy w celu ewentualnego określenia tych okoliczności przez pozwanego (w wyroku z 26 lutego 2014r., I.ACa.1569/13, SA w Krakowie uznał, iż "sąd nie ma obowiązku dopuszczać wszelkich wniosków dowodowych na wskazaną ogólnikowo istotną okoliczność. Wnioski dowodowe muszą bowiem mieć racjonalne poparcie w twierdzeniach wnioskującej strony." Ponadto pozwany wniósł o przesłuchanie świadków na okoliczność niezarejestrowania podwyższenia kapitału, co było niesporne, oraz w celu ustalenia, dlaczego strony nie wykonały notatki z 6 marca 2012r. i pożyczkobiorca nie przeniósł na pożyczkodawcę własności mieszkań [26m]. Jednakże postępowanie dowodowe służy ustaleniu faktów spornych, tj. faktów, co do których strony twierdzą odmiennie (ew. faktów niezaprzeczonych, lecz budzących wątpliwości). Strona nie może wnosić o dowody w celu dowiedzenia się, dlaczego pozwany nie wykonał ustaleń z notatki z 6 marca 2012r., lecz powinna przedstawić te przyczyny, a obowiązkiem powoda byłoby ich przyznanie lub zaprzeczenie im (z uzasadnienia wyroku SA w Krakowie z 29 stycznia 2007r., I.ACa.1643/06: "opinia biegłego nie może zastępować twierdzeń stron czy też służyć za podstawę ich formułowania").

Sąd zważył, co następuje:

Uchwała o podwyższeniu kapitału i przydzieleniu nowych udziałów wspólnikom jest oświadczeniem woli spółki. Do objęcia udziału przez wspólnika konieczne jest jeszcze oświadczenie woli wspólnika: w zwykłej formie pisemnej, jeśli podwyższenie było przewidziane w umowie spółki (art. 257 § 3 K.s.h.), lub formie aktu notarialnego w pozostałych przypadkach (art. 258 § 2 K.s.h.). Skoro pożyczkodawca nie złożył oświadczenia, nie doszło zobowiązania się upadłego do wpłaty na kapitał zakładowy, a tym samym nie doszło do potrącenia pożyczki z należnością za udziały. Głosowanie wspólnika za uchwałą o podwyższeniu kapitału nie może zastąpić oświadczenia wspólnika o objęciu udziałów (art. 262 § 1 p.2 K.s.h.). Umowa pożyczki nie oznaczała terminu jej zwrotu, który na podstawie art. 723 K.c. stawał się wymagalny po wypowiedzeniu pożyczki, aczkolwiek umowa pożyczki dopuszczała jej wypowiedzenie dopiero po zapłacie przez pożyczkobiorcę ceny działki. Pożyczka została wypowiedziana pismem pożyczkodawcy z 27 stycznia 2012r. doręcznym pożyczkobiorcy 15 lutego 2012r. Pożyczkobiorca nie zarzucał, aby cena działki wciąż nie była zapłacona, i nie zarzucał bezskuteczności wypowiedzenia. Notatką z 6 marca 2012r. strony uzgodniły spłatę pożyczki przez przeniesienie własności 2 lub 3 mieszkań do 14 marca 2012r. i nie jest istotne z jakich przyczyn nie doszło do przeniesienia własności mieszkań. Skoro nie doszło do spłaty pożyczki mieszkaniami, obowiązkiem pożyczkodawcy był zwrot w formie pieniężnej.

Notatką z 6 marca 2012r. strony nie dokonały odnowienia w rozumieniu art. 506 § 1 K.c., tj. zastąpienia obowiązku zwrotu pożyczki w formie pieniężnej obowiązkiem przeniesienia własności mieszkań, gdyż strony nie określiły nowego świadczenia pożyczkobiorcy mającego zastąpić świadczenie pieniężne. W notatce z 6 marca 2012r. strony nie określiły mieszkań do przekazania, a jedynie zobowiązały się do ustalenia tego w terminie do 14 marca 2012r. Przyczyna niedojścia do porozumienia w tej kwestii nie ma wpływu na obowiązek zwrotu pożyczki w formie pieniężnej. Co najwyżej naruszenie przez pożyczkodawcę dobrych obyczajów w trakcie negocjacji co do mieszkań do przekazania i ich wartości mogłaby uzasadniać rozpoczęcie biegu 6-tygodniowego terminu do zwrotu pożyczki (art. 723 K.c.) dopiero od zakończenia negocjacji. Jednakże pożyczkobiorca nie zarzucił, iż negocjacje te zakończyły się niepowodzeniem z winy pożyczkodawcy. Dlatego sąd uznał, że pożyczka stała się wymagalna w terminie ustalonym notatką, tj. 14 marca 2012r., i na podstawie art. 481 K.c. zasądził odsetki po tym dniu.

Skoro pożyczka był bezterminowa, stała się wymagalna dopiero po wypowiedzeniu i żądanie zwrotu nie uległo przedawnieniu. Pożyczkodawca nie wskazał daty zapłaty ceny działki i nie zarzucał, aby pożyczkodawca mógł wcześniej wypowiedzieć pożyczkę (art. 120 § 1 zd.2 K.c.). Ponadto zarówno uchwałą o podwyższeniu kapitału, jak i notatką z 6 marca 2012r. pożyczkobiorca uznał dług, co przerywało bieg przedawnienia (art. 123 § 1 p.2 K.c.).

Nawet w razie podzielenia tezy pożyczkobiorcy, iż na mocy uchwały z 17 września 2009r. doszło do wpłaty - przez potrącenie z pożyczką - sumy 1.000.000 zł na kapitał zakładowy tytułem nowych udziałów, które ostatecznie nie powstały, a tym samym pożyczka została spłacona, to po 6 miesiącach od uchwalenia podwyższenia kapitału powstałoby roszczenie pożyczkodawcy o zwrot bezpodstawnego wzbogacenia o sumę 1.000.000 zł (art. 169 w zw. z art. 256 § 3 K.s.h.). Uznanie roszczenia upadłego z zwrot sumy 1.000.000 zł notatką z 6 marca 2012r. przerwało bieg przedawnienia niezależnie od nazwy roszczenia (zwrot pożyczki czy wpłaty na kapitał). Upadłemu przysługuje zwrot sumy zapłaconej pozwanemu w wykonaniu umowy pożyczki i oświadczenie pozwanego zawarte w notatce z 6 marca 2012r. dotyczyło tego zobowiązania niezależnie od jego nazwy prawnej. Ewentualny błąd pozwanego co do oceny prawnej skutków uchwały o podwyższeniu kapitału (tj. czy spowodowała czy nie spowodowała przekształcenia pożyczki we wpłatę na kapitał) uzasadniałby co najwyżej uchylenie się pozwanego od skutków oświadczeń złożonych w notatce. W braku uchylenia się od skutków tych oświadczeń przerwały one bieg przedawnienia roszczenia upadłego niezależnie od tego, czy było ono roszczeniem o zwrot pożyczki, czy o zwrot wpłaty na kapitał.

koszty

Na podstawie art. 98 K.p.c. ponad zwrot opłaty i kosztów zastępstwa w wysokości stawki minimalnej (zasądzonych nakazem) powodowi przysługuje zwrot kosztów zastępstwa w postępowaniu wywołanym wniesieniem zarzutów w wysokości połowy stawki minimalnej, tj. 3.600 zł.