Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 12 września 2012 r.

Sąd Apelacyjny w Lublinie III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 12 września 2012 r. w Lublinie

sprawy J. Z.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddziałowi w L.

o prawo do emerytury

na skutek apelacji pozwanego Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału
w L.

od wyroku Sądu Okręgowego - Sądu Pracy i Ubezpieczeń Społecznych
w L.

z dnia 26 marca 2012 r. sygn. akt VIII U 1374/12

zmienia zaskarżony wyrok i oddala odwołanie.

III AUa 683/12

UZASADNIENIE

Wyrokiem z dnia 26 marca 2012 r. Sąd Okręgowy – Sąd Ubezpieczeń Społecznych w Lublinie zmienił decyzję pozwanego Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału w L. i ustalił wnioskodawcy J. Z. prawo do emerytury od dnia 1 grudnia 2011 r.

Sąd Okręgowy oparł swoje rozstrzygnięcie na następujących ustaleniach i rozważaniach prawnych:

Wnioskodawca J. Z. ur. dnia (...) złożył w dniu 12 kwietnia 2011 r. wniosek o emeryturę, pozostając w stosunku pracy z (...) Sp. z o.o. w B..

Do wniosku dołączył dokumentację o przebiegu zatrudnienia w tym:

1)  świadectwo wykonywania pracy w szczególnych warunkach wystawione przez (...) S.A. w B., z którego wynika, że był zatrudniony w tym zakładzie pracy w okresie od 4 października 1983 r. do 30 czerwca 1990 r. i w tym okresie stale i w pełnym wymiarze czasu pracy wykonywał prace oczyszczaczy przemysłowych kotów wodnych wymienione w wykazie A dziale XIV poz. 2 stanowiącym załącznik nr 1 do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. na stanowisku ślusarz remontowy (k. 15 1.1).

2)  zaświadczenie wystawione przez (...) Sp. z o.o. w B. , z którego wynika, że jest zatrudniony w tym zakładzie pracy od 1 lipca 1990 r. na podstawie umowy o pracę na czas nieokreślony, korzystał z urlopów bezpłatnych w okresach od 5 do 8 października 1998r., od 25 lipca do 31 sierpnia 2005 r., od 1 do 30 września 2005 r., od 19 listopada do 10 grudnia 2007 r. oraz od 1 do 14 sierpnia 2008 r.

W zaświadczeniu wskazano nadto, że skarżący zajmował następujące stanowiska pracy:

-

od 1 lipca 1990 r. do 31 grudnia 1995 r. ślusarza remontowego, spawacza,

-

od 1 stycznia 1996 r. do 31 marca 2004 r. - spawacza

-

od 1 kwietnia 2004 r. do nadal - spawacza – ślusarza.

3)  świadectwo wykonywania pracy w warunkach szczególnych wystawione przez (...) Sp. z o.o. w B., stwierdzające, że wnioskodawca od 1 lipca 1990 r. do 31 grudnia 1998 r. stale i w pełnym wymiarze czasu pracy wykonywał prace oczyszczaczy przemysłowych kotłów wodnych wymienione w wykazie A dziale XIV poz. 2 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. na stanowisku ślusarz remontowy, wymienionym w wykazie A dziale XIV poz. 2 pkt 5 stanowiącym załącznik Nr 1 do Zarządzenia nr 17 Ministra Górnictwa i Energetyki z dnia 31 sierpnia 1983 r. (k. 19 1.1).

Decyzją z 20 kwietnia 2011 r. organ rentowy odmówił J. Z. prawa do emerytury podnosząc, że nadal jest pracownikiem i nie rozwiązał stosunku pracy.

W dniu 9 maja 2011 r. wnioskodawca przedłożył kolejne świadectwo wykonywania pracy w warunkach szczególnych.

Organ rentowy decyzją z dnia 24 maja 2011 r. oraz z dnia 30 czerwca 2011 r. odmówił wnioskodawcy prawa do emerytury.

Kolejny wniosek o emeryturę J. Z. złożył 1 grudnia 2011 r., dołączając do niego kserokopię książki spawacza oraz świadectwo pracy wystawione przez (...) Spółkę z o.o. w B., potwierdzające rozwiązanie stosunku pracy z dniem 30 listopada 2011 r. Zaskarżoną decyzją z dnia 23 grudnia 2011 r. organ rentowy ponownie odmówił prawa do emerytury z uwagi na brak 15 lat zatrudnienia w warunkach szczególnych.

Jest poza sporem, że organ rentowy do ustalenia 15-letniego okresu wykonywania pracy w szczególnych warunkach uwzględnił zatrudnienie od 4 października 1983 r. do 30 czerwca 1990 r., od 1 lipca 1990 r. do 31 grudnia 1995 r. oraz od 1 stycznia 1996 r. do 31 grudnia 1998 r. (z wyłączeniem okresu urlopu bezpłatnego od 5 do 8 października 1998 r.).

Ustalając staż pracy w warunkach szczególnych pozwany odliczył przypadające po 14 listopada 1991 r. okresy niezdolności do pracy spowodowane chorobą, za które wypłacono zasiłek chorobowy. Tym samym pozwany uznał okres pracy w warunkach szczególnych w wymiarze 14 lat 11 miesięcy i 7 dni.

W oparciu o poczynione, niesporne ustalenia Sąd Okręgowy uwzględnił odwołanie, przywołując przepisy ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (t.j. Dz. U. z 2009 r., Nr 153, poz. 1227, ze zm.).

Zgodnie z treścią art. 184 ust. 1 i 2 ubezpieczonym urodzonym po dniu 31 grudnia 1948 r. przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku przewidzianego w art. 32, 33, 39 i 40, jeżeli w dniu wejścia w życie ustawy osiągnęli okres zatrudnienia szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wymaganym w przepisach dotychczasowych do nabycia prawa do emerytury w wieku niższym niż 65 lat - dla mężczyzn oraz okres składkowy i nieskładkowy wynoszący co najmniej 25 lat dla mężczyzn, a ponadto nie przystąpili do otwartego funduszu emerytalnego albo złożyli wniosek o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym, za pośrednictwem Zakładu, na dochody budżetu państwa oraz w przypadku ubezpieczonego będącego pracownikiem rozwiązali stosunek pracy.

Przepisy dotychczasowe, o których mowa w art. 184 i 32 cyt. ustawy to rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. nr 8, poz. 43, ze zm.).

Zgodnie z § 2, 3 i 4 cyt. rozporządzenia pracownik, który wykonywał prace w szczególnych warunkach wymienione w wykazie A, nabywa prawo do emerytury, jeżeli spełnia łącznie następujące przesłanki: osiągnął wiek emerytalny wynoszący mężczyzn 60 lat, ma wymagany okres zatrudnienia, w tym co najmniej 15 lat pracy w szczególnych warunkach, przy czym praca ta wykonywana jest stale i w pełnym wymiarze czasu obowiązującym na danym stanowisku, co potwierdza zakład pracy na podstawie posiadanej dokumentacji.

W ocenie Sądu Okręgowego powołana regulacja dotyczy pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach, co ma ten skutek, że do takiego okresu pracy wlicza się okres corocznego, płatnego urlopu wypoczynkowego, jak też okresy zasiłku chorobowego w czasie trwania stosunku pracy, mimo że w takich okresach praca rozumiana jako faktyczne wykonywanie określonych czynności nie ma miejsca (tak też w uchwale Sądu Najwyższego z dnia 27 listopada 2003 r. sygn. III UZP 10/03, OSNP 2004/5/87).

W tym stanie rzeczy Sąd Okręgowy przyjął, że udowodniony okres wykonywania prac w szczególnych warunkach wynosi łącznie 15 lat 2 miesiące i 25 dni.

J. Z. spełniał w dacie złożenia ostatniego wniosku o emeryturę wszystkie wymagane ustawą warunki do przyznania prawa do emerytury w niższym wieku z tytułu wykonywania pracy w szczególnych warunkach, gdyż na dzień 1 stycznia 1999 r. wykazał 29 lat 6 miesięcy i 19 dni okresów składkowych i nieskładkowych, w tym 15 lat 2 miesiące 25 dni pracy w szczególnych warunkach, nie przystąpił do otwartego funduszu emerytalnego, stosunek pracy rozwiązał 30 listopada 2011 r. i w dniu 16 kwietnia 2011 r. ukończył wymagany wiek 60 lat życia.

Z tych względów i na mocy art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c. Sąd Okręgowy zmienił zaskarżoną decyzję.

Apelację od powyższego wyroku złożył pozwany organ rentowy zaskarżając wyrok w całości i zarzucając naruszenie prawa materialnego przez błędną wykładnię i niewłaściwe zastosowanie art. 184 ust. 2 cyt. ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych poprzez uznanie, że wnioskodawca spełnił wszystkie warunki wymagane do przyznania emerytury, w tym, że rozwiązał stosunek pracy.

Wskazując na powyższe zarzuty pozwany wnosił o zmianę zaskarżonego wyroku i oddalenie odwołania.

W uzasadnieniu apelacji organ rentowy wskazał, że nie kwestionuje ustaleń Sądu, z których wynika, że wnioskodawca legitymuje się wymaganym 15-letnim okresem pracy w warunkach szczególnych. Podniósł jednak, że J. Z. nie rozwiązał stosunku pracy, gdyż jego konto zawiera zapis, że od dnia 7 maja 2011 r. podlega ubezpieczeniom społecznym z tytułu zatrudnienia w (...) S.A. Faktu tego wnioskodawca nie ujawnił.

Z tych względów pozwany uznawał apelację za uzasadnioną.

W dniu 13 sierpnia 2012 r. wnioskodawca złożył w Sądzie Apelacyjnym świadectwo pracy, z którego wynika, że od 7 maja 2011 r. do 8 sierpnia 2012 r. pozostawał w stosunku pracy z (...) S.A. w B., zaś stosunek pracy został rozwiązany za porozumieniem stron.

Sąd Apelacyjny zważył co następuje:

Apelacja organu rentowego zasługuje na uwzględnienie. Jednym z warunków ustalenia prawa do emerytury w trybie art. 184 cyt. ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych jest rozwiązanie stosunku pracy – art. 184 ust. 2. Oznacza to, że osoba ubiegająca się o emeryturę winna rozwiązać wszystkie stosunki pracy, niezależnie od wymiaru czasu pracy. Z akt emerytalnych i akt sprawy wynika, że J. Z. przed złożeniem wniosku o emeryturę był zatrudniony w ramach stosunku pracy przez dwóch pracodawców: (...) Spółkę z o.o. w B. w pełnym wymiarze czasu pracy oraz (...) S.A. w B. w wymiarze 0,048 czasu pracy. Z dniem 30 listopada 2011 r. wnioskodawca rozwiązał stosunek pracy z (...) , natomiast nadal łączyła go umowa o pracę z (...). Faktu tego wnioskodawca nie ujawnił. We wniosku o emeryturę oświadczył, że nie pozostaje w stosunku pracy, zaś w kwestionariuszu dotyczącym okresów składkowych i nieskładkowych wskazał, że „nigdzie nie pracuje”. Tym samym Sąd Okręgowy pozostawał w przekonaniu, że wnioskodawca w dacie złożenia wniosku o emeryturę nie pozostawał w stosunku pracy.

W ocenie Sądu Apelacyjnego fakt, iż wnioskodawca w dacie wydania zaskarżonej decyzji pozostawał w stosunku pracy uniemożliwia przyznanie mu prawa do emerytury. Rozwiązanie stosunku pracy dopiero na etapie postępowania apelacyjnego nie może skutkować oddaleniem apelacji.

Stosownie do treści art. Art. 477 ⁹ § 1 k.p.c. odwołania od decyzji organów rentowych wnosi się na piśmie do organu, który wydał decyzję (…). Sąd oddala odwołanie, jeżeli nie ma podstaw do jego uwzględnienia - art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c. Z treści powołanych przepisów wynika, iż w postępowaniu odwoławczym Sąd bada zasadność i legalność decyzji na datę jej wydania.

W sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych przedmiot rozpoznania sprawy sądowej wyznacza decyzja organu rentowego, od której wniesiono odwołanie (por. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 10 marca 2011 r. III UZ 1/11 LEX nr 846597 oraz wyrok Sądu Najwyższego z dnia 26 maja 2011 r. II UK 360/10 LEX nr 901610). Decyzja wydana w dniu 23 grudnia 2011 r. jest prawidłowa i zgodna z obowiązującymi przepisami, gdyż wnioskodawca w dacie jej wydania nie spełnił wszystkich warunków wymienionych w treści art. 184 cyt. ustawy. Pozostawał w stosunku pracy i faktu tego nie ujawnił ani w toku postępowania przed organem rentowym ani też w toku postepowania przed sądem okręgowym. Spełnienie warunku rozwiązania stosunku pracy dopiero na etapie postępowania apelacyjnego nie może prowadzić do ustalenia prawa do świadczenia, skoro decyzja wydana przez pozwany organ rentowy była prawidłowa.

Z tych względów i na mocy art. 386 § 1 k.p.c. Sąd Apelacyjny zmienił zaskarżony wyrok i oddalił odwołanie.