Pełny tekst orzeczenia

POSTANOWIENIE

Dnia 21 sierpnia 2014 r.

Sąd Okręgowy w Szczecinie Wydział II Cywilny Odwoławczy

w składzie następującym:

Przewodniczący: SSO Wiesława Buczek - Markowska (spr.)

Sędziowie SO Marzenna Ernest

SO Mariola Wojtkiewicz

po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w dniu 21 sierpnia 2014 r.

sprawy z powództwa M. P.

przeciwko (...) (...) (...)w W., J. J.

o zapłatę

na skutek zażalenia powoda

na postanowienie Sądu Rejonowego Szczecin - Centrum w Szczecinie z dnia 10 lipca 2013 r., sygn. akt I C 50/13

postanawia:

oddalić zażalenie.

Sygn. akt II Cz 1189/14

UZASADNIENIE

Postanowieniem z dnia 10 lipca 2013 r. Sąd Rejonowy Szczecin - Centrum w Szczecinie uznał się niewłaściwym miejscowo (pkt 1) i przekazał sprawę do Sądu Rejonowego dla (...)w W.(pkt 2).

W uzasadnieniu wskazano, iż powód wniósł do tut. Sądu pozew domagając się zasądzenia na swoją rzecz od pozwanych solidarnie (ewentualnie in solidum) kwoty 28.437,50 zł wraz z odsetkami ustawowymi oraz kosztów procesu. Obaj pozwani w swych odpowiedziach na pozew podnieśli zarzut niewłaściwości sądu. Sąd I instancji mając na uwadze art. 27 § 1 k.p.c. w zw. z art. 30 k.p.c. wskazał, że pozwani nie mają miejsca zamieszkania, ani siedziby w S.. Właściwym zatem do rozpoznania będzie Sąd Rejonowy dla (...) (...) w W., zwłaszcza że na to wskazuje § 11 umowy z 21 lipca 2011 r. Podkreślił, że właściwość ogólna znajduje zastosowanie we wszystkich sprawach, chyba że przepisy szczególne określają właściwość wyłączną lub przemienna. Aby w konkretnej sprawie mogły znaleźć zastosowanie przepisy o właściwości przemiennej - powód musi wyraźnie powołać się na okoliczności faktyczne uzasadniające właściwość innego sądu niż sąd właściwości ogólnej (art. 187 § 1 pkt 2 in fine k.p.c.). Sąd przy tym bada tylko te okoliczności, które zostały przywołane dla uzasadnienia właściwości przez powoda.

Sąd I instancji zważył, iż uzasadniając właściwość powód ograniczył się do wskazania, że z umowy przekazu oraz umowy zawartej z J. J. wynika, że pozwani mieli spełnić swoje świadczenie na rachunek bankowy oddziału banku powoda w S.. W ocenie Sądu wskazane okoliczności nie uzasadniają właściwości sądu (...). Powód uzasadniał swoje żądanie wobec pozwanej tym, że przyjęła ona przekaz (art. 921 ² § 1 k.c.). Jednakże zgodnie z art. 921 ³ k.c. przekazujący może przekaz odwołać, dopóki przekazany nie przyjął go albo nie spełnił świadczenia. Sąd uznał, iż powód nie wykazał, że pozwana przyjęła przekaz. Jest to o tyle istotne, że pozwany przekaz odwołał pismem z dnia 18 października 2011 r. Zatem brak podstaw do uznania, że tut. Sąd jest właściwy do rozpoznania sprawy w sporze między powodem a pozwaną.

Sąd zwrócił uwagę, iż brak jest dowodów na to, aby powód uzgodnił z pozwanym miejsce płatności świadczenia, jako rachunek oddziału (...) banku. W tej kwestii jest ewidentny spór, skoro pozwany wskazał m.in., że powód potwierdził, iż miejscem wykonania umowy będzie W.. Ponadto, pozwany zaprzeczył, aby otrzymał pisma powoda z 10 i 17.08.2011 r. W aktach sprawy brak jest dowodów nadania tych pism pozwanemu, czy też dowodów odbioru przez pozwanego. Z kolei z pisma powoda z 01.08.2011 r. nie wynika, aby między stronami były ustalone kwestie w zakresie miejsca płatności. Nadto z pisma powoda z 02.08.2011 r. jedynie wynika, iż życzy sobie, aby zaliczka wpłynęła na jego rachunek. Brak jest wzmianki o spłacie całego roszczenia. Niezwykle istotne jest pismo powoda z 22.09.2011 r., w którym powód wyraźnie wskazuje, że wstrzymuje się z realizacją swojego zobowiązania. Nadto, że powód i pozwany mieli ustalić „szczegóły transportu, montażu oraz płatności”. Oznacza to, że w tym momencie nie było między stronami uzgodnionych szczegółów płatności. Tym samym nie odpowiada rzeczywistości twierdzenie, iż strony uzgodniły, że miejscem płatności świadczenia pozwanego będzie miejscowość, w której znajduje się bank prowadzący rachunek powód.

W ocenie Sądu I instancji właściwość tut. Sądu nie jest uzasadniona treścią art. 34 k.p.c., zgodnie z którym powództwo o ustalenie istnienia umowy, o jej wykonanie, rozwiązanie lub unieważnienie, jak też o odszkodowanie z powodu niewykonania lub nienależytego wykonania umowy, można wytoczyć także przed sąd miejsca wykonania umowy. Strony nie uzgodniły, aby należność pozwanego miała być płatna w oparciu o zawartą między stronami umowę. W umowie nie wskazano, w jaki sposób ma być płatna należność. Co więcej, sam powód w w/w piśmie wskazał, iż nie uzgodnili szczegółów płatności.

Wskazał, że z art. 34 k.p.c. wynika, że w razie wątpliwości – a taka sytuacja występuje w niniejszej sprawie - miejsce wykonania umowy powinna być stwierdzona dokumentem. Brak jest dowodów w postaci dokumentów na to, iż wynagrodzenie miało być płatne np. na konto banku, którego rachunek prowadzony jest przez oddział (...). Nie wystarczy samo wskazanie rachunku bankowego w fakturze Vat albo innym piśmie pochodzącym od powoda. Wynika to stąd, iż określenie właściwości miejscowej sądu według miejsca spełnienia dochodzonego świadczenia może uwzględniać miejsce siedziby banku wierzyciela wówczas tylko, kiedy strony wyraziły na to zgodę ((...)). Natomiast powód nie uprawdopodobniła dokumentem, iż pozwana zgodziła się dokonać płatności należności dochodzonej pozwem na rachunek powoda.

W tym stanie rzeczy, Sąd uznał, iż sądem właściwym miejscowo jest sąd właściwości ogólnej pozwanych i na podstawie art. 200 § 1 k.p.c. przekazał sprawę.

Z powyższym rozstrzygnięciem nie zgodził się powód, który zaskarżając je w całości wniósł o jego zmianę. Rozstrzygnięciu Sądu I instancji zarzucił błąd w ustaleniach faktycznych, polegający na przyjęciu, że powód nie uzasadnił należycie właściwości miejscowej sądu, podczas gdy wskazał w treści pozwu okoliczności przemawiające za przyjęciem właściwości przemiennej.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Zażalenie powoda okazało się niezasadne.

Zgodnie z art. 27 § 1 k.p.c., powództwo wytacza się przed sąd pierwszej instancji, w którego okręgu pozwany ma miejsce zamieszkania. A stosownie do dyspozycji art. 30 k.p.c. powództwo przeciwko osobie prawnej lub innemu podmiotowi niebędącemu osobą fizyczną wytacza się według miejsca ich siedziby. Cytowane wyżej przepisy określają właściwość ogólną sądu posiadającego uprawnienie do rozpoznania sprawy w przypadku wytoczenia powództwa przeciwko osobie fizycznej lub osobie prawnej. Co istotne, właściwość miejscowa ogólna ma charakter podstawowy i znajduje zastosowanie zawsze wówczas, gdy przepis szczególny nie przewiduje właściwości wyłącznej (art. 38 - 42 k.p.c.) lub powód nie wytoczy powództwa według właściwości przemiennej.

W kontekście rozpoznawanej sprawy zaznaczyć należy, iż powództwo w sprawach objętych przepisami oddziału regulującego właściwość przemienną wytoczyć można bądź według przepisów o właściwości ogólnej, bądź przed sąd oznaczony w przepisach art. 32 – 37 ¹ k.p.c. (art. 31 k.p.c.). W orzecznictwie ugruntował się słuszny pogląd, zgodnie z którym - z uwagi na art. 187 § 1 pkt 2 k.p.c. - właściwość przemienna sądu, do którego pozew został wniesiony, powinna wynikać z okoliczności wskazanych w pozwie ( vide: uchwała SN z dnia (...)

Powód w niniejszej sprawie uzasadniał właściwość przemienną sądu (...) dyspozycją art. 34 k.p.c. stanowiącym, iż powództwo o zawarcie umowy, ustalenie jej treści, o zmianę umowy oraz o ustalenie istnienia umowy, o jej wykonanie, rozwiązanie lub unieważnienie, a także o odszkodowanie z powodu niewykonania lub nienależytego wykonania umowy można wytoczyć przed sąd miejsca jej wykonania. W razie wątpliwości miejsce wykonania umowy powinno być stwierdzone dokumentem. W szczególności podniósł on, że z umowy przekazu oraz umowy zawartej z pozwanym J. J. wynika w ocenie skarżącego, że pozwani mieli spełnić świadczenie na rachunek bankowy oddziału banku powoda mającego siedzibę w S.. Co zaś miałoby z kolei uzasadniać wytoczenie powództwa przed sąd (...), jako sąd miejsca wykonania umowy.

Zważyć w związku z powyższym należało, czy okoliczności wskazane przez powoda w treści pozwu faktycznie wskazują na to, że w przypadku obydwu pozwanych miejscem spełnienia ich świadczenia względem powoda była siedziba oddziału banku prowadzącego rachunek powoda. Jedynie powiem pozytywna odpowiedź na tak postawione pytania uprawniałby powoda do wytoczenia powództwa według właściwości przemiennej, nie zaś stosownie do właściwości ogólnej miejsca zamieszkania pozwanego i siedziby pozwanej.

Po wnikliwej analizie akt sprawy Sąd Odwoławczy podzielił stanowisko Sądu I instancji, iż sąd (...)nie jest sądem właściwym do rozpoznania sporu zawisłego pomiędzy powodem a pozwaną (...) (...) (...)w W..

Z okoliczności sprawy wynika, że pozwany J. J. zawarł z pozwaną umowę z dnia 21 lipca 2011 r., której przedmiotem była dostawa i montaż mebli (k.146-152), zaś powód nie był stroną tejże umowy. Swoje roszczenia wobec pozwanej opierał on na fakcie, iż pozwany miał przekazać część przysługującej mu od pozwanej należności z tytułu powyższej umowy. Zgodnie z art. 921 ¹ k.c., kto przekazuje drugiemu (odbiorcy przekazu) świadczenie osoby trzeciej (przekazanego), upoważnia tym samym odbiorcę przekazu do przyjęcia, a przekazanego do spełnienia świadczenia na rachunek przekazującego. Jednocześnie z treści art. 921 ³ k.c. wynika jednoznacznie, że przekazujący może przekaz odwołać, dopóki przekazany nie przyjął go albo nie spełnił świadczenia.

W niniejszej sprawie nie budzi wątpliwości okoliczność, iż pozwany w dniu 12 października 2011 r. złożył oświadczenie o przekazaniu należności przysługującej mu od pozwanej na rzecz powoda (k.9). Jednakże z załączonych dokumentów nie wynika, by pozwana przekaz przyjęła lub go wykonała, a przy tym z załączonego do akt sprawy oświadczenia pozwanego z dnia 18 października 2011 r. wynika, iż odwołał on oświadczenie o przekazie (k. 111). Skoro zatem pozwana twierdzi, że przekazu nie przyjęła, a bezspornie go nie wykonała, zaś pozwany złożył oświadczenie o odwołaniu przekazu, to wobec nie wykazania na obecnym etapie postępowania przez powoda okoliczności przeciwnych, pozwany był w świetle art. 921 ³ k.c. uprawniony do odwołania przekazu.

W konsekwencji uznać należało, iż podnoszona przez powoda okoliczność nie mogła być podstawą do wytoczenia powództwa przeciwko pozwanej (...)przed sąd (...).

Sąd II instancji nie znalazł również uzasadnienia dla twierdzeń powoda jakoby z umowy łączącej go z pozwanym J. J. miało wynikać, że strony ustaliły, iż spełnienie świadczenia względem powoda miało nastąpić na rachunek bankowy oddziału baku prowadzącego rachunek powoda a mający siedzibę w S..

Przede wszystkim sam fakt, iż w fakturze VAT nr (...)r. wskazano, że pozwany ma uiścić kwotę 38.437,50 zł na rachunek bankowy powoda (k.15), nie stanowi wystarczającego dowodu na to, że miejsce spełnienia świadczenia zostało ustalone przez strony jako miejscowości w której siedzibę ma oddział banku prowadzącego rachunek powoda. Zgodnie bowiem z ugruntowanym orzecznictwem, „ określenie właściwości miejscowej sądu według miejsca spełnienia dochodzonego świadczenia może uwzględniać miejsce siedziby banku wierzyciela wówczas tylko, kiedy strony wyraziły zgodę (w sposób bezpośredni lub dorozumiany) na dokonanie zapłaty na umiejscowiony w określonym banku rachunek wierzyciela” (por. wyrok Sądu Apelacyjnego w (...)z dnia (...)uchwała Sadu najwyższego z dnia (...)

Pozwany w niniejszej sprawie stanowczo zaprzeczał, by wyrażał zgodę na dokonanie zapłaty na umiejscowiony w określonym banku rachunek wierzyciela. Jednocześnie w ocenie Sądu Okręgowego powód nie przedstawił jakiegokolwiek wiarygodnego dowodu celem wykazania okoliczności przeciwnej. Należy zauważyć, iż z pisma powoda skierowanego do pozwanego z dnia 02 sierpnia 2011 r. wynika jedynie, że sama zaliczka miała zostać uiszczona na rachunek powoda prowadzony przez P. oddział S. (k.11). Z załączonego przez powoda pisma z dnia 22 września 2011 r. wynika zaś jednoznacznie, że szczegóły płatności nie były do tego dnia ustalone z uwagi na brak możliwości skontaktowania się z pozwanym (k. 16). Powyższe implikuje wniosek, że powód nie wykazał, by strony uzgodniły, że wykonanie zobowiązania przez pozwanego nastąpi poprzez dokonanie zapłaty na umiejscowiony w określonym banku rachunek powoda.

Podkreślić należy, iż wytoczenie powództwa według właściwości przemiennej na podstawie art. 34 k.p.c., w przypadku wątpliwości co do miejsca spełnienia świadczenia, jest możliwe jedynie wówczas, gdy miejsce wykonania umowy jest stwierdzone dokumentem. Rację ma Sąd I instancji stwierdzając, że w niniejszej sprawie występują wątpliwości co do miejsca spełnienia świadczenia, albowiem powód wskazuje w tym zakresie na S. (z uwagi na prowadzony tutaj rachunek bankowy), zaś pozwany kwestionując te twierdzenia podnosił, iż umowa miała być wykonana w W.. Skoro to powód chce skorzystać z możliwości wytoczenia powództwa według właściwości przemiennej - z uwagi na dyspozycję art. 6 k.c. - to na nim spoczywał ciężar wykazania za pomocą stosownego dokumentu miejsca wykonania umowy, czemu w ocenie Sądu Odwoławczego skarżący nie uczynił zadość. Nie przedłożył on bowiem żadnego dokumentu, z którego wynikałoby niezbicie, że strony ustaliły, że wykonanie zobowiązania miałoby nastąpić na rachunek bankowy powoda prowadzony przez oddział banku w S..

W rezultacie Sąd Odwoławczy podzielił ustalenia Sądu I instancji, iż właściwym do rozpoznania sporu będzie sąd właściwości ogólnej pozwanych, tj. sąd (...) – z uwagi na siedzibę pozwanej i miejsce zamieszkania pozwanego, które znajdują się w W..

Mając powyższe na względzie, Sąd Okręgowy na podstawie art. 385 k.p.c. w zw. z art. 397 § 2 k.p.c. oddalił zażalenie powoda, o czym orzeczono jak w sentencji postanowienia.

ZARZĄDZENIE

1)  (...)

2)  (...)

3)  (...)