Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 31 lipca 2014 r.

Sąd Apelacyjny w Łodzi, II Wydział Karny, w składzie:

przy udziale J. S., Prokuratora Prokuratury Apelacyjnej w Łodzi

po rozpoznaniu w dniu 31 lipca 2014 r.

sprawy

A. W.

oskarżonego z art. 286 §1 kk w zw. z 294 §1 kk

na skutek apelacji wniesionej przez obrońcę

od wyroku Sądu Okręgowego w Łodzi

z dnia 13 listopada 2013 r., sygn. akt IV K 90/13

1)  utrzymuje w mocy zaskarżony wyrok, uznając apelację za oczywiście bezzasadną,

2)  zasądza od oskarżonego A. W. na rzecz Skarbu Państwa kwotę 200 (dwieście) złotych, tytułem kosztów sądowych za postępowanie odwoławcze.

Sygn. akt II AKa 134/14

UZASADNIENIE

Wyrokiem z dnia 13 listopada 2013r. wydanym w sprawie IV K 90/13 Sąd Okręgowy w Łodzi uznał oskarżonego A. W. za winnego popełnienia przestępstwa z art. 286§1 k.k. i za to wymierzył mu karę 1 rok pozbawienia wolności, której wykonanie zostało warunkowo zawieszone na okres próby 2 lat.

Wyrok sądu okręgowego w całości w ustawowym terminie zaskarżył obrońca oskarżonego na jego korzyść, podnosząc zarzuty obrazy przepisów postępowania oraz prawa materialnego, wnosząc w konkluzji o zmianę zaskarżonego wyroku i uniewinnienie oskarżonego od przypisanego mu czynu.

Sąd apelacyjny zważył, co następuje

Apelacja obrońcy oskarżonego nie zasługiwała na uwzględnienie i w realiach nieniejszej sprawy należało ją uznać za oczywiście bezzasadną. Podnoszone w apelacji zarzuty naruszenia prawa procesowego, to jest art. 7 k.p.k., art. 410 k.p.k. i art. 424 k.p.k. oraz prawa materialnego (art. 286§1 k.k.) mają charakter typowo polemiczny z prawidłowymi ustaleniami oraz oceną materiału dowodowego dokonaną przez sąd meriti. Warto w tym miejscu odnotować, iż zgodnie z zasadą swobodnej oceny dowodów, organ procesowy ocenia dowody i wyciąga z nich wnioski według wewnętrznego przekonania, nieskrępowanego regułami prawnymi. Zasada swobodnej oceny dowodów, jaka przyjęta została przez polski model postępowania karnego nie oznacza jednak, iż ocena ta ma charakter dowolny, albowiem sąd meriti powinien wyjaśnić, w jaki sposób dowody ocenił i dlaczego wyciągnął z nich takie, a nie inne wnioski dotyczące konkretnych ustaleń faktycznych. Sąd przy ustaleniach faktycznych związany jest: a) całokształtem przeprowadzonego postępowania dowodowego; b) zasadami prawidłowego (logicznego) rozumowania; c) wskazaniami wiedzy i doświadczenia życiowego. Sąd odwoławczy rozpoznający apelację dokonuje natomiast kontroli swobodnej oceny dowodów dokonanej przez sąd I instancji (zobacz szerzej: T. Grzegorczyk, J. Tylman, Polskie postępowanie karne, Wydawnictwo Prawnicze LexisNexis, Warszawa 2003r., s.90 – 94; S. Waltoś, Proces karny – zarys systemu, Wydawnictwo Prawnicze LexisNexis, Warszawa 2003r., s. 255 - 259). Warto także nadmienić, iż jak wynika z ugruntowanego w tym zakresie orzecznictwa, przekonanie sądu o wiarygodności jednych dowodów i niewiarygodność innych pozostaje pod ochroną art. 7 k.p.k. wówczas, gdy spełnione są kumulatywnie następujące przesłanki:

1)  jest poprzedzone ujawnieniem w toku rozprawy głównej całokształtu okoliczności sprawy (art.410 k.p.k.) i to w sposób podyktowany obowiązkiem dochodzenia prawdy (art.2 §2 k.p.k.);

2)  stanowi wynik rozważenia wszystkich okoliczności, przemawiających zarówno na korzyść, jak i na niekorzyść oskarżonego (art. 4 k.p.k.);

3)  jest wyczerpująco i logicznie, z jednoczesnym uwzględnieniem wskazań wiedzy i doświadczenia życiowego uargumentowane w uzasadnieniu wyroku (art.424§1 pkt 1 k.p.k.) – zobacz wyrok Sądu Najwyższego z dnia 9 listopada 1990r., OSNKW 1991r., z. 7-9, poz. 41 oraz wyrok Sąd Najwyższy z dnia 3 września 1998r., Prok. i Pr. 1999r., nr 2, poz. 6.

Dokładna lektura uzasadnienia zaskarżonego wyroku prowadzi nieodparcie do wniosku, iż sąd meriti w sposób bardzo dokładny wskazał, jakim dowodom dał wiarę, a jakim odmówił waloru wiarygodności i dlaczego, kierując się przy tym zasadami omówionymi powyżej. Skutkować to zatem musi przyjęciem, iż taki tok rozumowania sądu okręgowego zasługiwać będzie na pełną ochronę przewidzianą przez treść art.7 k.p.k., zwłaszcza iż sąd I instancji w kontekście całokształtu materiału dowodowego w sposób bardzo skrupulatny rozważył zarówno dowody obciążające oskarżonego, jak i odciążające, a zatem brak jest racjonalnych podstaw do skutecznego podnoszenia naruszenia przez sąd okręgowy przepisów art. 7 k.p.k., art. 410 k.p.k. oraz art. 424 k.p.k. Znamienne jest także to, iż autor apelacji nie przedstawił w środku odwoławczym przekonywujących argumentów na poparcie zarzutu naruszenia wskazanych w apelacji przepisów postępowania, co świadczy o jej polemicznym charakterze. Obrońca oskarżonego nie wykazał bowiem dowolności w toku rozumowania sądu meriti, a tym samym naruszenia zasady swobodnej oceny dowodów, a przedstawione pisemne motywy wyroku w ocenie sądu apelacyjnego są wystarczające, aby rzetelnie dokonać kontroli instancyjnej zaskarżonego wyroku, a zatem brak jest również podstaw do skutecznego podnoszenia zarzutu naruszenia art. 424 k.p.k.

Wbrew stanowisku autora apelacji sąd I instancji nie dopuścił się także naruszenia prawa materialnego, to jest przepisu art. 286§1 k.k. polegającego na jego niewłaściwym zastosowaniu wobec faktu, iż stan faktyczny nieniejszej sprawy nie pozwala na wykazanie, iż zostały wypełnione znamiona przypisanego czynu zabronionego. W związku z postawionym zarzutem warto odnotować, iż określone w art. 286 k.k. przestępstwo oszustwa jest przestępstwem umyślnym, zaliczanym do tzw. przestępstw kierunkowych. Ustawa wymaga aby zachowanie sprawcy było ukierunkowane na określony cel, którym w przypadku oszustwa jest osiągnięcie korzyści majątkowej. Sprawca podejmując działania musi mieć wyobrażenie pożądanej dla niego sytuacji, która stanowić ma rezultat jego zachowania (por. wyrok SN z dnia 14 stycznia 2004r., IV KK 192/03, OSNwSK 2004r., poz. 100). Przy ustaleniu zamiaru sprawcy oszustwa nie przyznającego się do winy, należy brać pod uwagę wszystkie okoliczności, na podstawie których można byłoby wyprowadzić wnioski, co do realności wypełnienia obietnic złożonych przez sprawcę osobie lub podmiotowi rozporządzającemu mieniem, a w szczególności jego możliwości finansowe, skalę przyjętych zobowiązań, które ma świadczyć sprawca na korzyść rozporządzającego mieniem, zachowanie się sprawcy po otrzymaniu pieniędzy, jego stosunek do rozporządzającego mieniem w związku z upływem terminów płatności (podobnie SA w Katowicach z dnia 10 grudnia 2009r., II AKa 361/09, OSA/Kat. 2010r., nr 1, poz. 10).

Przechodząc już bezpośrednio na grunt nieniejszej sprawy wskazać należy, iż zestawienie poniżej podanych okoliczności jednoznacznie wskazują na to, iż oskarżony A. W. zachowaniem swoim niewątpliwie wyczerpał dyspozycję art. 286§1 k.k., a jego zachowanie nakierowane było na osiągnięcie korzyści majątkowej:

1.  Przede wszystkim dostrzec należy, iż oskarżony A. W. zobowiązał się do spłaty kwoty 530.748 zł. w krótkim okresie czasu (w ciągu 2011r), w ratach których kwoty wynosiły po 30.000 zł., 60.000 zł.

2.  A. W. oficjalnie nie posiadał majątku i był zatrudniony w firmie (...) na ¼ etatu z najniższym wynagrodzeniem krajowym.

3.  Oskarżony był obciążony dużymi zobowiązaniami finansowymi, w tym wobec (...) Banku na kwotę około 1.000.000 zł. (w okresie od października 2010r. przeciwko A. W. komornik prowadził trzy egzekucje).

4.  Mimo, iż oskarżony jak sam podał, był w 2011r. w posiadaniu pieniędzy umożliwiających realizację postanowień zawartej umowy, m. in. pochodzących ze sprzedaży podarowanych mu przez córkę działek, nie uczynił tego, oznajmiając iż nie pamięta na co przeznaczył pozyskaną ze sprzedaży działek kwotę blisko 500.000 zł.

W tym stanie rzeczy stwierdzić należy, iż prawidłowe są ustalenia sądu okręgowego, które jednoznacznie wskazują na to, iż oskarżony A. W. w chwili zawierania umowy w dniu 28 września 2010r. nie miał zamiaru realizacji jej postanowień. Argumentacja przedstawiona w tym zakresie przez sąd I instancji zasługuje na całkowitą aprobatę, a zatem nie ma potrzeby przytaczania w treści niniejszego uzasadnienia tych samych argumentów, skoro uczynił to we właściwy sposób sąd meriti.

Nie zasługiwał również na uwzględnienie podniesiony przez obrońcę oskarżonego dopiero na rozprawie apelacyjnej zarzut naruszenia art. 413§2 pkt 1 k.p.k., poprzez to, iż w opisie czynu przypisanego oskarżonemu nie wskazano wyraźnie, iż oskarżony działał w celu osiągnięcia korzyści majątkowej, co stanowi znamię przestępstwa z art. 286§1 k.k. Odnosząc się do tego zarzutu należy pokreślić, że wprawdzie w opisie czynu jaki został przypisany oskarżonemu nie powtórzono wyraźnie znamienia z art. 2861 k.k., dotyczącego działania przez oskarżonego „w celu osiągnięcia korzyści majątkowej”, to jednak opis całego czynu, w sposób nie budzący żadnych wątpliwości wskazuje na to, iż oskarżony w takim właśnie celu działał. Warto w tym miejscu odnotować, iż przepis art. 413§2 pkt 1 k.p.k. wcale nie wprowadza wymogu aby w opisie czynu należało używać słów ustawy określających poszczególne znamiona czynu zabronionego. Chodzi natomiast o to, aby opis ów odpowiadał znaczeniu wszystkich znamion ustawowych konkretnego przestępstwa (podobnie wyrok SN z dnia 24 czerwca 2013r., V KK 435/12, Lex nr 1331400).

Orzeczona wobec oskarżonego kara jest adekwatna do stopnia zawinienia i nie stanowi ona kary rażąco, niewspółmiernie surowej w rozumieniu art. 438 pkt 4 k.p.k., zwłaszcza gdy dostrzeże się, iż została ona wymierzona w dolnej granicy ustawowego zagrożenia, a jej wykonanie zostało warunkowo zawieszone na minimalny okres próby dwóch lat.

Zważywszy na to, iż sąd apelacyjnych nie uwzględnił apelacji obrońcy oskarżonego, należało stosownie do treści przepisu art. 636§1 k.p.k. kosztami sądowymi za postępowanie odwoławcze obciążyć oskarżonego. Na zasądzoną na rzecz Skarbu Państwa kwotę 200 zł. tytułem kosztów sądowych składa się opłata w kwocie 180 zł. (art. 8 ustawy z dnia 23 czerwca 1973r. o opłatach w sprawach karnych – teks jedn. Dz. U. z 1983r., nr 49, poz. 223, ze zm.) oraz 20 zł. ryczałtu za doręczenie wezwań (§1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 18 czerwca 2003r. w sprawie wysokości i sposobu obliczania wydatków Skarbu Państwa w postępowaniu karnym – tekst jedn. Dz. U. z 2013r., poz. 663).