Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 19 listopada 2013r.

Sąd Okręgowy Warszawa- Praga w Warszawie IV Wydział Cywilny Odwoławczy

w składzie:

Przewodniczący-Sędzia SO Grażyna Kramarska (spr.)

Sędzia SO Anna Wrembel- Woźniak

Sędzia SR del. Mariusz Jabłoński

Protokolant Anna Kurzela

po rozpoznaniu w dniu 19 listopada 2013r. w Warszawie

na rozprawie

sprawy z powództwa miasta (...) W.

przeciwko L. L. i M. L.

o eksmisję

na skutek apelacji pozwanych od wyroku Sądu Rejonowego dla Warszawy Pragi- Południe w W. z dnia 27 sierpnia 2012r.

sygn. akt I C 914/11

1.  zmienia postanowienie o kosztach zawarte w punkcie V. zaskarżonego wyroku w ten sposób, że kwotę 120,00 zł (sto dwadzieścia złotych) zastępuje kwotą 147,60 zł. (sto czterdzieści siedem złotych sześćdziesiąt groszy);

2.  w pozostałym zakresie oddala apelację;

3.  zasądza solidarnie od L. L. i M. L. na rzecz miasta (...) W. kwotę 60 zł. (sześćdziesiąt złotych) tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego w postępowaniu apelacyjnym;

4.  przyznaje adwokatowi A. W. od Skarbu Państwa- Sądu Okręgowego Warszawa- Praga w Warszawie kwotę 73,80 zł. (siedemdziesiąt trzy złote osiemdziesiąt groszy) tytułem kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu pozwanym w postępowaniu apelacyjnym.

Sygn. akt IV Ca 174/13

UZASADNIENIE

Powód miasto (...) W. wniósł o nakazanie pozwanym L. L. i M. L., aby opuścili, opróżnili i wydali powodowi lokal mieszkalny nr (...) w budynku przy ul. (...) w W., powołując się na to, że pozwani zajmują ten lokal bez tytułu prawnego, gdyż umowa najmu została im wypowiedziana z uwagi na zaległości czynszowe.

Pozwani wnieśli o oddalenie powództwa, powołując się na sprzeczność żądania pozwu z zasadami współżycia społecznego, a na wypadek nieuwzględnienia tego zarzutu – o przyznanie im prawa do lokalu socjalnego.

Wyrokiem z dnia 27 sierpnia 2012r. Sąd Rejonowy dla Warszawy Pragi- Południe w W. uwzględnił powództwo o eksmisję pozwanych, orzekając, że pozwanym przysługuje uprawnienie do jednego lokalu socjalnego oraz wstrzymując wykonanie opróżnienia lokalu do czasu złożenia pozwanym oferty zawarcia umowy najmu lokalu socjalnego. Sąd Rejonowy nie obciążył pozwanych kosztami procesu poniesionymi przez powoda oraz przyznał pełnomocnikowi pozwanych z urzędu kwotę 120 zł tytułem kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej powodom.

Sąd Rejonowy ustalił, że pozwany L. L. wstąpił w stosunek najmu przedmiotowego lokalu z dniem 10 grudnia 1989r. Razem z nim w lokalu tym później zamieszkała żona M.. Pozwani zalegali z opłatami za lokal. Umową z dnia 5 maja 2010r. powód rozłożył pozwanym zadłużenie na raty. W związku z tym, że pozwani nie spłacili tego zadłużenia, zaczęło też narastać kolejne zadłużenie, powód pismem z dnia 14 stycznia 2011r. wypowiedział pozwanemu L. L. stosunek najmu ze skutkiem na dzień 28 lutego 2011r. W dniu 9 maja 2011r. strony ponownie zawarły umowę rozkładającą zadłużenie na raty, ale pozwani nie wywiązali się z jej ustaleń. Pozwana jest osobą niepełnosprawną, ma orzeczone trwałe inwalidztwo trzeciego stopnia, ograniczające jej możliwość pracy zarobkowej. Choruje na epilepsję, w związku z tym wymaga opieki. Pozwana otrzymuje emeryturę w kwocie 900 zł. Pozwany pracuje w szkole jako dozorca i otrzymuje wynagrodzenie w kwocie 1.100 zł netto, choruje na cukrzycę. Pozwani nie mają tytułu prawnego do innego lokalu i nie mają gdzie się przeprowadzić.

Sąd Rejonowy ocenił, że pozwani obecnie nie posiadają tytułu prawnego do zajmowania przedmiotowego lokalu, gdyż umowa najmu tego lokalu została im skutecznie wypowiedziana. W związku z brakiem tego tytułu powód jako właściciel lokalu może żądać od pozwanych wydania lokalu na podstawie art. 222 § 1 k.c. W ocenie Sądu Rejonowego żądanie to nie pozostawało w sprzeczności z zasadami współżycia społecznego. Strona powodowa aż dwukrotnie wykazała dobrą wolę rozkładając pozwanym obciążające ich zadłużenie na raty i dając szansę na ponowne nawiązanie stosunku najmu w razie wywiązania się z umów. Brak spłaty zadłużenia i jego narastanie świadczą o tym, że pozwani nie są w stanie wywiązać się z obowiązku uiszczania opłat za przedmiotowy lokal, a tym samym nie ma podstaw do utrzymywania istniejącego stanu rzeczy skutkującego jedynie zwiększaniem się zadłużenia pozwanych.

Sąd Rejonowy uznał, że pozwana spełnia bezwzględną przesłankę do otrzymania lokalu socjalnego, określoną w art. 14 ust. 4 pkt 2 ustawy z dnia 21 czerwca 2001r. o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie Kodeksu cywilnego. Zdaniem Sądu Rejonowego uprawnienie do takiego lokalu winno być przyznane także pozwanemu z uwagi na treść przepisu art. 14 ust. 3 tej ustawy, gdyż pozwani zaczęli zalegać z opłatami za lokal stosunkowo niedawno w porównaniu z całym okresem zamieszkiwania w lokalu, a przyczyną powstania zaległości nie była ich zła wola lecz ciężka sytuacja majątkowa i osobista. Z uwagi na tę sytuację Sąd Rejonowy na podstawie art. 102 k.p.c. nie obciążył pozwanych obowiązkiem zwrotu powodowi kosztów procesu.

W apelacji od tego wyroku pozwani zaskarżyli wyrok w całości, wnosząc o zmianę wyroku poprzez oddalenie powództwa oraz o zasądzenie na rzecz pełnomocnika pozwanych kwoty 360 zł netto plus VAT tytułem kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej pozwanym.

Pozwani sformułowali zarzuty: naruszenia art. 5 k.c. poprzez jego błędne zastosowanie i przyjęcie, że żądanie powoda nie jest sprzeczne z zasadami współżycia społecznego, § 2 ust. 1 i 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002r. w sprawie w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu poprzez przyznanie pełnomocnikowi strony pozwanej jedynie kwoty 120 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa adwokackiego w sytuacji, gdy zachodziły przesłanki do zasądzenia tych kosztów w wysokości 3-krotności stawki minimalnej oraz § 2 ust. 3 w.w. rozporządzenia poprzez jego niezastosowanie i zasądzenie zwrotu kosztów nieopłaconej pomocy prawnej z urzędu bez podwyższenia stawki 120 zł o kwotę podatku od towarów i usług.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja pozwanych zasługuje na uwzględnienie jedynie w niewielkim zakresie. Zasadnie strona pozwana wskazuje na naruszenie przez Sąd Rejonowy przepisu § 2 ust. 3 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002r. w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu. Zgodnie z tym przepisem w sprawach, w których strona korzysta z pomocy prawnej udzielonej przez adwokata ustanowionego z urzędu, opłaty z tytułu zastępstwa prawnego Sąd podwyższa o stawkę podatku od towarów i usług przewidzianą dla tego rodzaju czynności w przepisach o podatku od towarów i usług, obowiązującą w dniu orzekania o tych opłatach. W niniejszej sprawie zastosowanie tego przepisu oznacza, że koszty nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej pozwanym z urzędu w postępowaniu przed Sądem Rejonowym winny być przyznane od Skarbu Państwa na podstawie § 19 w.w. rozporządzenia w kwocie 147,60 zł t.j. w stawce w wysokości 120 zł wynikającej z § 10 ust. 1 rozporządzenia powiększonej o 23% podatku VAT. Zdaniem Sądu Okręgowego nakład pracy pełnomocnika pozwanych w niniejszej sprawie nie uzasadniał przyznania tych kosztów w wysokości wielokrotności stawki minimalnej. Sprawa nie jest skomplikowana pod względem faktycznym ani prawnym, a udział w niej pełnomocnika ograniczył się do złożenia jednego krótkiego pisma procesowego oraz do dwukrotnego stawiennictwa na posiedzeniu Sądu. W tym zatem zakresie apelacja pozwanych nie może odnieść zamierzonego skutku.

Nieskuteczne okazało się też podniesienie przez pozwanych zarzutu naruszenia przepisu art. 5 k.c. W ocenie Sądu Okręgowego nie można bowiem uznać, by żądanie ochrony prawa własności właściciela lokalu, oparte na przepisie art. 222 § 1 k.c., naruszało jakiekolwiek normy moralne czy normy etycznego postępowania wynikające ze stosunków społeczno- gospodarczych. Po stronie pozwanych nie zachodzą też żadne wyjątkowe okoliczności mogące świadczyć o nadużyciu prawa przez powoda. Zawarty w uzasadnieniu apelacji pogląd, że norma art. 5 k.c. ma charakter wyjątkowy i można ją stosować jedynie w sytuacji, gdy w inny sposób nie można zabezpieczyć osoby zagrożonej wykonaniem prawa podmiotowego, w niniejszej sprawie świadczy o bezpodstawności powołania się przez pozwanych w apelacji na naruszenie przepisu art. 5 k.c., gdyż interesy strony pozwanej zostały należycie zabezpieczone poprzez przyznanie pozwanym uprawnienia do lokalu socjalnego w celu ochrony ich przed bezdomnością na skutek wykonania przez powoda jego prawa. Orzekając o tym uprawnieniu Sąd Rejonowy uwzględnił już trudną sytuację majątkową i osobistą pozwanych (wysokość dochodów, wiek, stan zdrowia, długotrwałe zamieszkiwanie w lokalu). Należy także zauważyć, że pozwani jako osoby, które same naruszają zasady etycznego postępowania nakazujące regulowanie swych zobowiązań, długotrwale zalegając z uiszczaniem opłat za lokal, nie mogą skutecznie powoływać się na naruszanie zasad współżycia społecznego przez drugą stronę.

Mając powyższe na względzie Sąd Okręgowy na podstawie art. 386 § 1 k.p.c. zmienił zaskarżony wyrok w punkcie V. zastępując kwotę 120 zł kwotą 147,60 zł, a w pozostałym zakresie apelację tę oddalił na podstawie art. 385 k.p.c. Uznając, że pozwani są stroną przegrywającą sprawę przed Sądem II instancji (gdyż w części dotyczącej orzeczenia co do istoty sprawy apelacja została oddalona), Sąd na podstawie art. 98 k.p.c. w związku z § 10 pkt 1 i § 13 ust. 1 pkt 1 w. cyt. rozporządzenia zasądził od pozwanych na rzecz powoda poniesione koszty zastępstwa procesowego w postępowaniu apelacyjnym. Na podstawie § 19 w związku z § 10 pkt 1, § 13 ust. 1 pkt 1 i § 2 ust. 3 w. cyt. rozporządzenia Sąd przyznał pełnomocnikowi pozwanych od Skarbu Państwa koszty nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej pozwanym z urzędu w postępowaniu apelacyjnym.