Pełny tekst orzeczenia

POSTANOWIENIE

Dnia 15 września 2014 r.

Sąd Okręgowy w Szczecinie Wydział II Cywilny Odwoławczy

w składzie następującym:

Przewodniczący: SSO Agnieszka Bednarek- Moraś

Sędziowie: SO Sławomir Krajewski

SO Zbigniew Ciechanowicz

po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w dniu 15 września 2014 r. w S.

sprawy z powództwa W. S. i R. S.

przeciwko J. T. i P. T.

o zapłatę

na skutek zażalenia pozwanych

na postanowienie Sądu Rejonowego Szczecin- Centrum w Szczecinie z dnia 6 lipca 2013 r., sygn. akt I C 2997/09

postanawia:

uchylić zaskarżone postanowienie.

UZASADNIENIE

Postanowieniem z dnia 6 lipca 2013 r. Sąd Rejonowy Szczecin- Centrum w Szczecinie sygn. akt I C 2997/09 odrzucił zażalenie pozwanych J. T. i P. T. z dnia 28 marca 2013 roku na postanowienie z dnia 12 marca 2013 roku w przedmiocie odrzucenia zażalenia pozwanych z dnia 5 grudnia 2013 roku.

W uzasadnieniu sąd wskazał, że postanowieniem z dnia 12 marca 2013 roku odrzucono zażalenie pozwanych na postanowienie w przedmiocie odrzucenia wniosku o sporządzenie uzasadnienia wyroku wydanego w niniejszej sprawie. Na powyższe orzeczenie pozwani złożyli zażalenie z dnia 28 marca 2013 roku. Wraz z zażaleniem pełnomocnik strony pozwanej uiścił tytułem opłaty od zażalenia kwotę 30 złotych. Zgodnie z art. 3 ust. 2 pkt 2 w zw. z art. 19 ust. 3 pkt 2 ustawy z dnia 28 lipca 2005 roku o kosztach sądowych w sprawach cywilnych od powyższego zażalenia pobiera się jedną piątą opłaty stosunkowej obliczanej zgodnie z art. 13 powołanej ustawy od wartości przedmiotu zaskarżenia. Wskazana przez pozwanych wartość przedmiotu zaskarżenia wynosi 40 241 złotych, stąd też opłata od zażalenia wynosi 403 złote. Stwierdzono, iż uiszczona opłata jest zatem niższa od należnej.

Jeżeli zażalenie wnoszone jest przez zawodowego pełnomocnika, to jego obowiązkiem jest obliczenie oraz uiszczenie wraz z wynoszonym zażaleniem należnej opłaty (art. 126 ² § 1 k.p.c. w zw. z art. 130 ² § 1 k.p.c., 397 § 2 i 391 § 1 k.p.c. oraz art. 3 ust. 2 pkt 2 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych). Skutkiem nieopłacenia pisma procesowego jest jego zwrot (art. 130 § 2 k.p.c., art. 130 ² § 1 k.p.c.), z wyjątkiem jednak przypadków, gdy według przepisów szczególnych skutkiem nieopłacenia danego rodzaju pisma procesowego jest jego odrzucenie. Dotyczy to środków zaskarżenia oraz odwoławczych, w tym zażalenia. Zgodnie bowiem z art. 370 k.p.c. w zw. z art. 397 § 2 k.p.c. zażalenie nieopłacone sąd odrzuca na posiedzeniu niejawnym. W przepisach procedury cywilnej normujących postępowanie toczące się na skutek wniesienia środka odwoławczego, nie ma żadnych szczególnych regulacji odnoszących się uiszczania opłat sądowych od pism procesowych, wobec czego stosuje się w tym zakresie odpowiednio przepisy o postępowaniu przed Sądem pierwszej instancji (w postępowaniu zażaleniowym na podstawie odesłania zawartego w art. 391 § 1 w zw. z art. 397 § 2 k.p.c.). Odpowiednie zastosowanie znajdują zatem art. 130 § 1 k.p.c. i art. 130 ² § 1 k.p.c., co prowadzi do wniosku, że powinność wezwania strony do uiszczenia należnej opłaty od wniesionego środka odwoławczego odnosi się tylko do tego rodzaju pism procesowych wnoszonych przez stronę niezastępowaną przez profesjonalnego pełnomocnika. W przypadku zaś, gdy środek odwoławczy w imieniu strony wnosi adwokat, radca prawny, czy rzecznik patentowy odpowiednio stosuje się art. 130 ² § 1 k.p.c., zgodnie z którym pełnomocnika wnoszącego nieopłacone pismo procesowe nie wzywa się do uiszczenia należnej opłaty. Skutkiem nieopłacenia zażalenia jest odrzucenie takiego pisma procesowego (art. 370 w zw. z art, 397 § 2 k.p.c.). W procedurze cywilnej po zmianach dokonanych ustawą z dnia 5 grudnia 2008 roku o zmianie ustawy - Kodeks postępowania cywilnego oraz niektórych innych ustaw (...)czyli od 1lipca 2009 roku, w dalszym ciągu obowiązują surowsze rygory dotyczące braków fiskalnych pism procesowych będących środkami odwoławczymi) wnoszonych przez podmioty profesjonalne. Normę prawną wyrażoną w uchylonym art. 130 ² § 3 k.p.c., według której wnoszone przez adwokata, radcę prawnego, czy rzecznika patentowego nieopłacone pismo procesowe będące środkiem odwoławczym, podlega odrzuceniu bez wezwania o uiszczenie tej opłaty (w wysokości stałej lub stosunkowej), można bowiem odkodować z innych, nadal obowiązujących przepisów k.p.c.; w odniesieniu do zażalenia z przepisów art. 370 w zw. z art. 397 § 2 oraz art. 391 § 1 i art. 130 ² § 1 k.p.c. Uchylenie przepisu art. 130 ² § 3 k.p.c. nie oznacza, że w procedurze cywilnej odstąpiono od wymogu dokonania przez zawodowego pełnomocnika obliczenia i opłacenia opłat sądowych przy wnoszeniu pism procesowych będących środkami odwoławczymi (postanowienie Sądu Najwyższego z dnia (...)roku, sygn. akt (...)Pełnomocnik zawodowy wnoszący zażalenie winien zatem obliczyć i uiścić należną opłatę w pełnej wysokości, bądź też złożyć wniosek o zwolnienie strony od jej ponoszenia. Pełnomocnik strony pozwanej nie dokonał żadnej z powyższych czynności, co prowadzi do wniosku, że wniesione przez niego zażalenie dotknięte jest brakiem fiskalnym - nie zostało należycie opłacone.

Zażalenie na postanowienie złożyli pozwani i zaskarżając ją w całości wnieśli o jego uchylenie. Orzeczeniu zarzucono:

1.  błędną wykładnię i niewłaściwe zastosowanie art. 3 ust. 2 pkt 2 w związku z art. 19 ust. 3 pkt 2 ustawy o kosztach sądowych, oraz niezastosowanie art. 14 ust. 1 ustawy o kosztach sądowych, poprzez przyjęcie, że opłatę od zażalenia na zaskarżone postanowienie, należy liczyć jako 1/5 opłaty stosunkowej od wartości przedmiotu zaskarżenia, podczas gdy zgodnie z ugruntowanym w orzecznictwie stanowiskiem (uchwała Sądu Najwyższego z dnia (...)od zażalenia na postanowienie odrzucające wniosek o uzasadnienie wyroku, uiszcza się opłatę podstawową a zatem taka sama opłata powinna być uiszczona od zażalenia, które Sąd odrzucił zaskarżonym postanowieniem;

2.  naruszenie prawa procesowego, a to art. 130 § 1 k.p.c. poprzez jego niezastosowanie, podczas gdy, w obecnie obowiązującym (po uchyleniu art. 130 ² § 3 k.p.c.), stanie prawnym brak jest przepisu pozwalającego na odrzucenie bez wezwania o uiszczenie należnej opłaty stałej lub stosunkowej obliczonej od wskazanej przez stronę wartości przedmiotu zaskarżenia wniesionego przez adwokata środka odwoławczego lub środka zaskarżenia, który nie został w ogóle opłacony lub został opłacony w nienależytej wysokości; oznacza to natomiast konieczność wdrożenia trybu naprawczego określonego w art. 130 § 1 k.p.c.

W uzasadnieniu podali, że od zażalenia uiszczono kwotę 30 zł, gdyż zgodnie z ugruntowanym orzecznictwem (uchwała Sądu Najwyższego z dnia (...) od zażalenia na postanowienie w przedmiocie odrzucenia wniosku o sporządzenie uzasadnienia orzeczenia w sprawach o prawa majątkowe pobiera się opłatę podstawową. Zatem, taką samą opłatę pobiera się od zażalenia na postanowienie, odrzucające zażalenie na postanowienie o odrzuceniu wniosku o uzasadnienie wyroku.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Zażalenie jest zasadne.

Sąd Okręgowy podziela pogląd wyrażony w uchwale Sądu Najwyższego z dnia (...), że podstawę obliczenia opłaty od zażalenia na postanowienie w przedmiocie odrzucenia wniosku o sporządzenie uzasadnienia orzeczenia w sprawach majątkowych stanowi przepis art. 14 ust. 1 ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (...) (...)

Dokonując wykładni przepisów ustawy o kosztach sądowych w zakresie ustalenia regulacji, która powinna mieć zastosowanie do ustalenia wysokości opłaty od zażalenia na postanowienie w przedmiocie odrzucenia wniosku o sporządzenie uzasadnienia orzeczenia, należy wziąć pod uwagę specyfikę wniosku o doręczenie uzasadnienia orzeczenia jako czynności procesowej. Wniosek ten nie wszczyna postępowania w sprawie ani jego części, nie ma też żadnego związku z meritum rozstrzyganej sprawy. Tylko w przypadku skargi kasacyjnej jest to czynność warunkująca jej wniesienie. Na skutek złożenia przez stronę w terminie wniosku o sporządzenie i doręczenie uzasadnienia orzeczenia stronie jest doręczany odpis orzeczenia wraz z jego pisemnym uzasadnieniem, co ma na celu szczegółowe wyjaśnienie motywów wydanego orzeczenia (por. uzasadnienie uchwały Sądu Najwyższego z dnia (...)Zastosowanie art. 19 ust. 3 pkt 2 prowadziłoby do tego, że jednakowa co do wysokości opłata byłaby pobierana od zażaleń kwestionujących odrzucenie wniosku o doręczenie wyroków, jak również innych zaskarżalnych orzeczeń rozstrzygających kwestie incydentalne, ogłoszonych na posiedzeniu jawnym, w tym wymienionych w art. 22 u.k.s.c. - niepozostających w związku z meritum sprawy - od których zażalenie podlega stałej, niewysokiej opłacie, oderwanej od wartości przedmiotu sporu albo wartości przedmiotu zaskarżenia. Prowadziłoby to do znacznego i nieuzasadnionego - przy uwzględnieniu rodzaju i stopnia skomplikowania materii rozstrzyganej w postanowieniu o odrzuceniu wniosku o doręczenie uzasadnienia - zróżnicowania wysokości opłat należnych od zażalenia na odrzucenie wniosku o doręczenie uzasadnienia jednego z tych orzeczeń oraz od zażalenia na jedno z rozstrzygnięć wymienionych w art. 22 u.k.s.c. Byłoby to sprzeczne z jednym z celów, jakie zamierzał osiągnąć ustawodawca ustawą z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych, tj. uzależnieniem wysokości opłaty od doniosłości i stopnia skomplikowania sprawy ((...) (...)).

Niezależnie od tego rację mają żalący się, że w obecnie obowiązującym, po uchyleniu art. 130 ² § 3 k.p.c., stanie prawnym brak jest przepisu pozwalającego na odrzucenie bez wezwania o uiszczenie należnej opłaty stałej lub stosunkowej obliczonej od wskazanej przez stronę wartości przedmiotu zaskarżenia wniesionego przez adwokata, radcę prawnego lub rzecznika patentowego środka odwoławczego lub środka zaskarżenia, który nie został w ogóle opłacony lub został opłacony w nienależytej wysokości. Oznacza to konieczność wdrożenia trybu naprawczego określonego w art. 130 § 1 k.p.c. (wyrok Sądu Najwyższego z dnia (...)Podsumowując, przy uwzględnieniu, że rozpoznawana sprawa została wszczęta po dniu 1 lipca 2009 roku, w razie wniesienia przez pełnomocnika zawodowego nieopłaconego lub nienależycie opłaconego zażalenia i w każdym przypadku koniecznym jest, przy odpowiednim zastosowaniu normy prawnej zawartej w art. 130 § 1 k.p.c., wezwanie takiego pełnomocnika do uiszczenia opłaty od zażalenia, pod rygorem jego odrzucenia.

Mając na uwadze powyższe należało, na podstawie art. 386 §1 k.p.c. w zw. z art. 397 § 2 k.p.c. orzec jak w sentencji.

(...)

1.  (...),

2.  (...)

3.  (...)

4.  (...)

(...)