Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 8 sierpnia 2014 r.

Sąd Apelacyjny w Łodzi, III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący: SSA Mirosław Godlewski

Sędziowie: SSA Anna Szczepaniak-Cicha

SSA Iwona Szybka (spr.)

Protokolant: st. sekr. sądowy Joanna Sztuka

po rozpoznaniu w dniu 5 sierpnia 2014 r. w Łodzi

sprawy W. M.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych II Oddziałowi w Ł.

o emeryturę,

na skutek apelacji W. M.

od wyroku Sądu Okręgowego w Sieradzu

z dnia 21 maja 2013 r., sygn. akt: IV U 1165/12,

oddala apelację.

Sygn. akt III AUa 1231/13

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 21 listopada 2012 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych II Oddział w Ł. odmówił W. M. prawa do emerytury na podstawie art. 28 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych z uwagi na brak co najmniej 20-letniego okresu składkowego i nieskładkowego.

W odwołaniu od powyższej decyzji W. M. wniósł o uwzględnienie okresu pracy w Cegielni (...) należącej do Kółka Rolniczego w B. od 20 czerwca 1961 r. do 31 października 1968 r. i przyznanie prawa do emerytury.

Zaskarżonym wyrokiem z dnia 21 maja 2013 r. Sąd Okręgowy w Sieradzu oddalił odwołanie W. M..

Wydając zaskarżony wyrok sąd pierwszej instancji za podstawę orzeczenia przyjął następujące ustalenia faktyczne: Wnioskodawca W. M. urodził się (...) Płatnik składek – Kółko Rolnicze w B. istniał od 1 listopada 1968 r. do 10 kwietnia 1973 r. Konto ubezpieczeniowe Kółka Rolniczego było czynne od 1 stycznia 1967 r. W okresie od 20 czerwca 1961 r. do 31 grudnia 1967 r. brak było zgłoszenia Kółka Rolniczego w B. jako płatnika składek. Od 1 stycznia 1967 r. do 31 października 1968 r. pod (...) brak jest zgłoszenia do ubezpieczenia społecznego. Sąd Okręgowy wskazał, że według świadka S. K. Cegielnia (...), powstała w 1954 roku, należała do Kółka Rolniczego w B., a następnie została przejęta przez (...) w K.. Prezesami KR w B. byli: G., S. C., M. P.. W cegielni pracowali stali pracownicy i W. M. był zatrudniony w Cegielni (...) przy wypale cegły jako pracownik fizyczny mniej więcej od 1962 roku do likwidacji Cegielni w 1990 roku. Praca odbywała się na dwie zmiany, po 12 godzin. Sąd Okręgowy ustalił, że świadek S. K. nie posiada dokumentów potwierdzających jego zatrudnienie w Cegielni (...) od 1957 roku. W kwestionariuszu dotyczącym prowadzenia gospodarstwa rolnego, pracy w gospodarstwie rolnym lub okresów równorzędnych S. K. podał, że od 1939 roku do 1989 roku pracował w gospodarstwie rolnym. W oświadczeniu z dnia 29 listopada 1988 r. S. K. podał, że w okresie od 15 stycznia 1959 r. do 30 czerwca 1974 r. pracował w KR B.. ZUS zaliczył W. M. do ogólnego stażu 16 lat, 2 miesiące i 18 dni okresów składkowych, to jest okresy:

- od 1 kwietnia 1965 r. do 27 listopada 1965 r. – okres odbywania zasadniczej służby wojskowej,

- od 1 listopada 1968 r. do 10 kwietnia 1973 r. – zatrudnienie w Kółku Rolniczym w B.,

- od 20 kwietnia 1973 r. do 31 maja 1984 r. - zatrudnienie w (...) w K. oraz (...) w W..

Do ustalenia prawa do emerytury okres od 25 czerwca 1960 r. do 19 czerwca 1969r. został zaliczony W. M. przez KRUS PT w Z. jako okres pracy w gospodarstwie rolnym. W świetle tak poczynionych ustaleń faktycznych Sąd Okręgowy doszedł do przekonania, że odwołanie W. M. nie zasługuje na uwzględnienie. Sąd Okręgowy w oparciu o treść art. 28 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych zważył, że odwołujący nie spełnia ustawowego wymogu posiadania 20-letniego okresu składkowego i nieskładkowego, który warunkuje przyznanie emerytury. Sąd Okręgowy przyjął, że w świetle zgromadzonych w sprawie dowodów, tj. dokumentów zawartych w aktach emerytalnych wnioskodawcy i świadka S. K. oraz zeznań tego świadka, brak jest podstaw do zaliczenia jako składkowego okresu od 20 czerwca 1961 r. do 31 października 1968 r. W ocenie Sądu zebrany materiał dowodowy nie potwierdza wykonywania pracy przez wnioskodawcę w ramach stosunku pracy w Cegielni (...) należącej do KR w B.. Zeznania świadka S. K. Sąd Okręgowy ocenił jako mało przekonujące. Świadek S. K. twierdził bowiem, że pracował w Cegielni (...) od 1957 roku podczas gdy w kwestionariuszu złożonym w KRUS podał, że w latach 1939 – 1989 pracował w gospodarstwie rolnym. Świadek nie posiada nadto żadnych dokumentów potwierdzających jego zatrudnienie w Cegielni (...). Ponadto brak jest zgłoszenia do ubezpieczenia KR w B. w okresie od 20 czerwca 1961 r. do 31 grudnia 1967. Jak bowiem wynika z potwierdzenia ubezpieczenia pracowników płatnik składek Kółko Rolnicze w B. istniał w okresie od 1 listopada 1968 r. do 10 kwietnia 1973 r. Sąd Okręgowy uznał, że nie ma przekonywujących dowodów potwierdzających faktyczne wykonywanie pracy przez odwołującego w Cegielni (...) należącej do KR w B. przed dniem 1 listopada 1968 r., a tym samym nie sposób jest zaliczyć okres od 20 czerwca 1961 r. do 31 października 1968 r. jako składkowy w rozumieniu art. 6 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych.

Powyższy wyrok zaskarżył apelacją ubezpieczony. Wniósł o uwzględnienie przy ustaleniu uprawnień do emerytury okresu pracy Cegielni (...) w okresie od 20 czerwca 1961 r. do 31 października 1968 r. Wskazał, że okres takiej pracy potwierdzają zeznania świadka S. K. oraz świadectwo pracy wystawione przez M. P.. Podniósł, że okres pracy w Cegielni (...) w tych latach ZUS uwzględnił już nie żyjącemu J. P.. Do apelacji ubezpieczony załączył kserokopię świadectwa pracy wystawioną w dniu 1 czerwca 1994 r. przez M. P..

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

Apelacja W. M. nie zasługiwała na uwzględnienie bowiem Sąd Okręgowy dokonał prawidłowych ustaleń faktycznych oraz trafnej oceny prawnej, które sąd drugiej instancji w całości podziela i przyjmuje za własne bez potrzeby ich powielania. Zgodnie z treścią art. 28 ustawy z 17 grudnia 1998r. o emeryturach i rentach z FUS ubezpieczonym urodzonym przed dniem 1 stycznia 1949 r., którzy nie osiągnęli okresu składkowego i nieskładkowego, o którym mowa w art. 27 ust. 1 pkt 2, przysługuje emerytura, jeżeli spełnili łącznie następujące warunki: osiągnęli wiek emerytalny, o którym mowa w art. 27 ust. 2 i 3 i mają okres składkowy i nieskładkowy wynoszący co najmniej 20 lat dla mężczyzn.

Rozstrzygnięcie sporu sprowadzało się do ustalenia, czy wnioskodawca spełnia warunki do nabycia emerytury na podstawie art. 28 ustawy. Niesporne było, że W. M. ur. (...), w dacie złożenia wniosku o emeryturę 15 października 2012r., spełnił warunek wieku. Sporne natomiast było spełnienie przez wnioskodawcę warunku stażowego, a mianowicie warunku 20 lat okresów składkowych i nieskładkowych. W sprawie spór skoncentrował się do ustalenia, czy można zaliczyć do stażu ubezpieczeniowego wnioskodawcy okresu zatrudnienia w Kółku Rolniczym w B. w okresie czasu od 20 czerwca 1961 r. do 31 października 1968 r., w niezbędnym zakresie 3 lat 9 miesięcy i 12 dni. Taki bowiem okres był brakujący do uzupełnienia 20 lat wymaganych przepisem art. 28. W postępowaniu sądowym fakty mające dla rozstrzygnięcia sprawy istotne znaczenie mogą być dowodzone wszelkimi dostępnymi środkami dowodowymi, bez ograniczeń obowiązujących w postępowaniu administracyjnym przed organem rentowym. Do sądu orzekającego należy zaś ocena wiarygodności i mocy dowodowej wszystkich zgromadzonych w sprawie dowodów. Ustalenie zatrudnienia w ramach stosunku pracy, które ma przesądzać o dodatkowym stażu ubezpieczeniowym, jest faktem mającym istotne znaczenie dla rozstrzygnięcia sprawy (art. 227 k.p.c.), który w postępowaniu przed sądem może być udowadniany wszelkimi środkami dowodowymi. Nie obowiązują wówczas ograniczenia wynikające z rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 11 października 2011 r. w sprawie postępowania o świadczenia emerytalno-rentowe. Zgodnie jednak z art. 232 k.p.c. to strony są obowiązane wskazywać dowody dla stwierdzenia faktów, z których wywodzą skutki prawne. W sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych na wnioskodawcy spoczywa ciężar wykazania tych okoliczności, od których zależy prawo do określonego świadczenia rentowo-emerytalnego, jak i jego wysokości. Tym samym w niniejszym postępowaniu to na W. M. spoczywał ciężar udowodnienia tego, że we wskazywanym przez siebie okresie świadczył pracę w warunkach zatrudnienia umożliwiającym uwzględnienie w ogólnym stażu pracy dla potrzeb emerytalnych. W opinii Sądu Apelacyjnego Sąd Okręgowy trafnie nie zaliczył do stażu pracy objętego sporem okresu od 20 czerwca 1961 r. do 31 października 1968 r., albowiem ubezpieczony nie zdołał w tym zakresie przedstawić wiarygodnych dowodów. Trzeba mieć przy tym na względzie, że zgodnie z zasadą wyrażoną w art. 233 § 1 k.p.c. sąd ocenia wiarygodność i moc dowodów według własnego przekonania, na podstawie wszechstronnego rozważenia zebranego materiału, a zatem, jak podkreśla się w orzecznictwie, z uwzględnieniem wszystkich dowodów przeprowadzonych w postępowaniu, jak również wszelkich okoliczności towarzyszących przeprowadzaniu poszczególnych dowodów i mających znaczenie dla oceny ich mocy i wiarygodności (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 24 marca 1999 r., sygn. I PKN 632/98, opubl. OSNP 2000/10/382, LEx nr 39960; postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 18 lipca 2002 r., sygn. IV CKN 1256/00, opubl. LEX nr 80267). Zdaniem Sądu Apelacyjnego ocena zgromadzonych w rozpatrywanej sprawie dowodów poczyniona przez sąd pierwszej instancji, na okoliczność stażu ubezpieczeniowego W. M. nie wykracza poza granice art. 233 § 1 k.p.c. Zważyć należy, że wywodząc apelację od wyroku sądu pierwszej instancji ubezpieczony w zasadzie nie wskazał żadnych okoliczności, które mogłyby podważyć prawidłowość poczynionych w sprawie ustaleń. Sąd Apelacyjny podzielił ocenę Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, zaakceptowaną przez Sąd I instancji, że wskazane przez apelującego świadectwo pracy z dnia 1 czerwca 1994 r. nie może stanowić pewnego dowodu stwierdzającego okres zatrudnienia w ramach stosunku pracy. Nie może ujść uwadze fakt, że przedmiotowy dokument został wystawiony już po likwidacji Kółka Rolniczego i opatrzony został pieczątką K., które w istocie w dacie sporządzania świadectwa pracy nie istniało. Wątpliwości budzi ten dokument także i dlatego, że wystawiony został przez M. P. jako Prezesa Kółka Rolniczego w B.. Tymczasem z akt rentowych M. P. wynika, że w Kółku Rolniczym pracował jako dyspozytor i kierowca. Brak informacji, że sprawował funkcję prezesa K.. (k. 12 akt emerytalnych S. K.; k. 61 akt rentowych ubezpieczonego). Już z samego zatem pisemnego „oświadczenia" M. P., przy uwzględnieniu faktu że Kółko Rolnicze w B. jako płatnik składek istniał do 10 kwietnia 1973 r., wynika, że M. P. mógł nigdy nie pełnić funkcji Prezesa tego Kółka. Powyższa okoliczność, przy uwzględnieniu dodatkowo, że przedłożone świadectwo pracy nie zawiera imiennej pieczątki osoby upoważnionej do jego wystawienia (takowej należałoby oczekiwać od Prezesa), sprzeciwia się uznaniu go za wiarygodny dowód w sprawie. Zarówno okoliczność, że KRUS cały wskazany w świadectwie pracy z dnia 1 czerwca 1994 r. okres zatrudnienia doliczył skarżącemu do stażu ubezpieczeniowego, jak i wskazana przez skarżącego okoliczność, że innym jego współpracownikom organ rentowy okres pracy w Cegielni uwzględnił w stażu pracy, nie mogą same w sobie stanowić wystarczającego powodu dla uwzględnienia spornego okresu pracy w stażu ubezpieczeniowym. Świadectwo pracy z dnia 1 czerwca 1994 r., z uwagi na wskazane wyżej rozbieżności, przy ustalaniu okresów zatrudnienia skarżącego nie może być uwzględnione. Pewnego źródła dla rekonstrukcji faktów związanych z zatrudnieniem W. M., w sytuacji gdy dotychczas przedłożone dokumenty tego nie potwierdzają, nie stanowią także zeznania przesłuchanego w sprawie świadka. Zeznania świadka S. K., który nie był nawet wstanie podać poprawnej daty podjęcia własnego zatrudnienia, Sąd Okręgowy słusznie ocenił jako mało przekonujące, a przez to obarczone dużym stopniem niepewności. Nadmienić w tym miejscu należy, że spór nie dotyczył samego faktu zatrudnienia skarżącego w Cegielni w O., należącej w owym czasie do Kółka Rolniczego w B., lecz okresu w jakim był on tam faktycznie zatrudniony. Na podstawie bowiem legitymacji ubezpieczeniowej potwierdzającej zatrudnienie od 1 kwietnia 1969 r. oraz poświadczenia Wydziału Ubezpieczeń i Składek I Oddziału ZUS w Ł., z którego wynika Kółko Rolnicze w B. jako płatnik składek był zgłoszony do ubezpieczeń społecznych od 1 listopada 1968 r., organ rentowy jako datę początkową zatrudnienia skarżącego przyjął 1 listopada 1968 r. a końcową 10 kwietnia 1973 r. Przedłożone dowody w sprawie nie pozwalają na ustalenie wcześniejszej daty zatrudnienia W. M. w sposób nie budzący żadnych wątpliwości. W konsekwencji tez nie sposób uznać, że w spornym okresie ubezpieczony był zatrudniony jako pracownik, a od jego wynagrodzenia zostały opłacone składki na ubezpieczenia społeczne. Wobec przedstawionej powyżej oceny uznać należało, że W. M., nie legitymując się 20-letnim okresem składkowym i nieskładkowym, nie spełnił przesłanek do nabycia emerytury określonych w art. 28 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. W tym stanie rzeczy Sąd Apelacyjny, nie znajdując podstaw do uwzględnienia apelacji, orzekł jak w sentencji wyroku na mocy art. 385 k.p.c.