Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 29 kwietnia 2014 r.

Sąd Apelacyjny w Gdańsku – Wydział V Cywilny

w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 17 kwietnia 2014 r. w Gdańsku na rozprawie

sprawy z powództwa M. G.

przeciwko K. G., A. G. (1) i (...) w W. Oddziałowi (...) w B.

o ustalenie nieważności umowy

na skutek apelacji powódki

od wyroku Sądu Okręgowego w T.

z dnia 23 września 2013 r., sygn. akt I C 535/13

I.  oddala apelację;

II.  zasądza od powódki na rzecz pozwanej (...) w W. Oddział (...) w B. kwotę 2.700 (dwa tysiące siedemset) złotych tytułem zwrotu kosztów postępowania apelacyjnego.

Na oryginale właściwe podpisy

UZASADNIENIE

Powódka M. G. domagała się ustalenia nieważności umowy przenoszącej na rzecz pozwanego K. G. własność lokalu mieszkalnego położonego w T. przy ul. (...), znajdującego się w zasobach pozwanej (...) Oddział (...) w B. oraz zasądzenia od pozwanych na rzecz powódki kosztów procesu.

W uzasadnieniu pozwu powódka stwierdziła, że w okresie (...) pozostawała w związku małżeńskim z pozwanym K. G., W trakcie małżeństwa(...) decyzją (...) T. K. G. została przydzielona kwatera stała położona w T. przy ul. (...). W decyzji o przydziale jako małżonek figurowała powódka. W (...)małżeństwo stron zostało rozwiązane przez rozwód. W (...) K. G. wystąpił z wnioskiem o podział majątku wspólnego. W toku postępowania M. G. wniosła o ustalenie, że w skład majątku wspólnego wchodzi lokal mieszkalny położony w T. przy ul. (...). Wprawdzie w sprawie o podział majątku wspólnego Sąd oddalił żądanie powódki ustalenia, że prawo do ww. mieszkania wchodzi w skład majątku wspólnego powódki i K. G., to jednak stanowisko to jest błędne w świetle orzeczenia SN z 4 kwietnia 2012 r., sygn.. akt (...).

Zatem - skoro prawo do ww. mieszkania stanowi majątek wspólny stron, to zaskarżona umowa jest nieważna, albowiem nie została zawarta między uprawnionymi podmiotami.

W odpowiedzi na pozew pozwany K. G. wniósł o oddalenie powództwa, powołując się na treść postanowienia Sądu Rejonowego w T. w sprawie (...), z którego wynika, że w skład majątku wspólnego pozwanego i powódki nie wchodzi prawo do przedmiotowego lokalu.

Pozwana (...) w W. Oddział (...) w B. również wniosła o oddalenie powództwa i zasądzenie od powódki kosztów procesu. Pozwana ta zakwestionowała trafność poglądu wyrażonego w wyroku Sądu Najwyższego z dnia 4 kwietnia 2012 r. w sprawie (...) wskazując, że wprawdzie z przepisów ustawy o zakwaterowaniu Sił Zbrojnych RP z 1976 r. i 1995 wynika, że małżonek żołnierza zawodowego jest uprawniony do zamieszkiwania w kwaterze, to jednak z tego uprawnienia nie można wywodzić rzekomo przysługującego małżonkowi uprawnienia do nabycia kwatery na preferencyjnych zasadach. Uprawnienie do współzamieszkiwania w kwaterze nie jest tożsame z uprawnieniami do nabycia kwatery na preferencyjnych warunkach.

Ponadto – zdaniem pozwanej WAM - gdyby nawet przyjąć, że do majątku wspólnego małżonków wchodzi prawo do nabycia kwatery na preferencyjnych warunkach, to żądanie powódki jest niezasadne, albowiem doszło już do podziału majątku wspólnego postanowieniem SR w T. w sprawie (...).

Także pozwana A. G. (1) domagała się oddalenia powództwa.

Wyrokiem z dnia 23 września 2013 r. Sąd Okręgowy w T. oddalił powództwo oraz orzekł o kosztach procesu.

Sąd ten ustalił, iż lokal mieszkalny położony w T. przy ul. (...) został przydzielony K. G. decyzją przydziału osobnej kwatery stałej nr(...)Powódka była wymieniona w tej decyzji jako żona.

W (...) małżeństwo stron zostało rozwiązane przez rozwód.

24 maja 2002 r. K. G. złożył wniosek o podział majątku wspólnego stron. W odpowiedzi na wniosek M. G. wniosła o ustalenie, że w skład majątku wspólnego wchodzi m. in. prawo do lokalu mieszkalnego położonego w T. przy ul. (...) i przyznanie tego prawa na rzecz K. G.. W uzasadnieniu wniosku M. G. stwierdziła, że od dnia 10 grudnia 1998 r. mieszka przy ul. (...), zaś mieszkanie przy ul. (...) opuściła wraz z dziećmi, przekazując je mężowi i nie roszcząc sobie do tego lokalu żadnych pretensji.

Postanowieniem z dnia 27 lutego 2003 r. Sąd Rejonowy w T. ustalił, że w skład majątku wspólnego stron wchodzą: (...) położonego w T. przy ul. (...), (...)w T. przy ul. (...) (...).

W uzasadnieniu tego postanowienia Sąd Rejonowy w T. stwierdził, że lokal mieszkalny położony w T. przy ul. (...) nie wchodzi w skład majątku wspólnego stron; M. G. nie może zatem domagać się „rozliczenia” tegoż mieszkania. „Faktu tego nie zmienia również taka okoliczność, że przydział przedmiotowego mieszkania dokonany został w trakcie trwania związku małżeńskiego w dniu 10 grudnia 1985 r. Szczególne uregulowanie sytuacji małżonka żołnierza zawodowego sprawia tylko, iż w razie orzeczenia rozwodu może on zamieszkiwać w tej kwaterze. Członkowie rodziny żołnierza zawodowego (małżonek, dzieci), których uwzględnia się przy ustalaniu powierzchni mieszkalnej kwatery (art. 26 ust. 2 ustawy) są bowiem osobami uprawnionymi do korzystania z niej, a uprawnienie to nie gaśnie z chwilą ustania małżeństwa (art. 28 ust. 1 ustawy). M. G. z uprawnienia tego jednak nie skorzystała, gdyż w dniu 10 grudnia 1998 r. wraz z dziećmi – H. i A. G. (2) przedmiotowy lokal opuściła i wymeldowała się z pobytu stałego, zamieszkując w lokalu mieszkalnym przy ul. (...) (...)

Na skutek zaskarżenia apelacją powyższego postanowienia Sąd Okręgowy w T. postanowieniem z dnia 28 maja 2003 r. zmienił pkt trzeci zaskarżonego postanowienia tylko o tyle, że zasądzoną od M. G. na rzecz K. G. kwotę 50.060,-zł rozłożył na 100 rat miesięcznych płatnych przez okres 8 lat oraz umorzył postępowanie apelacyjne w pozostałym zakresie, w związku z cofnięciem apelacji co do pozostałych punktów zaskarżonego postanowienia.

W listopadzie 2003 r. K. G. złożył do (...) Oddział (...) w B. wniosek o nabycie kwatery stałej (lokalu mieszkalnego). Do wniosku dołączył zaświadczenie – załącznik do wniosku o nabycie kwatery stałej z 14 listopada 2003 r. Na okoliczność przeprowadzenia rokowań w sprawie sprzedaży za gotówkę osobnej kwatery stałej wraz z ułamkową częścią działki sporządzono protokół nr (...).

Stronami umowy sprzedaży były (...) Oddział (...) – B. oraz K. G. i jego żona A. G. (1). Zgodnie z protokołem cenę, zasady i pozostałe warunki sprzedaży lokalu wraz z udziałem we własności gruntu ustalono na podstawie ustawy z 22 czerwca 1995 r. o zakwaterowaniu Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej.

Do zawarcia umowy ustanowienia odrębnej własności lokalu i jego sprzedaży doszło między pozwanymi 17 grudnia 2003 r. Umowę sporządzono w formie aktu notarialnego przed notariuszem D. F., (...). Pozwani K. G. i A. G. (1) nabyli przedmiotowy lokal do majątku wspólnego.

Sąd Okręgowy wskazał, że stan faktyczny w niniejszej sprawie był bezsporny pomiędzy stronami a nadto wynikał z dokumentów urzędowych i prywatnych, których wiarygodność nie budziła żadnych wątpliwości zarówno Sądu, jak i stron.

Dokonując oceny zasadności powództwa w świetle art. 189 kpc, Sąd I-instancji w pierwszej kolejności zważył, iż powódka wykazała, istnienie interesu prawnego w domaganiu się ustalenia, że zaskarżona umowa ustanowienia odrębnej własności lokalu i jego sprzedaży z 17 grudnia 2003 r. jest nieważna. Wprawdzie powódka nie jest stroną tej umowy, to jednak w 1985 r., tj. w chwili przydziału pozwanemu K. G. osobnej kwatery stałej – mieszkania przy ul. (...) była jego żoną. Gdyby po rozwodzie orzeczonym w(...)zajmowała ten lokal, to zgodnie z powołanym wyrokiem Sądu Najwyższego z 4 kwietnia 2012 r., sygn. (...), na podstawie art. 56 ustawy o zakwaterowaniu Sił Zbrojnych RP - zarówno przed, jak i po nowelizacji z 2004 r. - przysługiwałoby jej – na równi z byłym mężem - prawo do nabycia kwatery na preferencyjnych zasadach.

Jednak – jak wskazał Sąd Okręgowy - przedmiotowy wyrok Sądu Najwyższego został wydany w odmiennym aniżeli w nin. sprawie stanie faktycznym.

Po pierwsze, w sprawie (...) małżonek żołnierza zawodowego, któremu przydzielono kwaterę stałą nadal zamieszkiwał wspólnie z tym żołnierzem w kwaterze po orzeczeniu rozwodu.

Natomiast w nin. sprawie bezsporne jest, że powódka wyprowadziła się z lokalu już w 1998 r., a więc w chwili orzekania o podziale majątku wspólnego nie zajmowała tego lokalu. Nadto w sprawie o podział majątku wspólnego domagała się ona przyznania prawa do tego lokalu K. G., bez żadnych spłat na swoją rzecz.

Kolejna istotna różnica polega na tym, że w sprawie (...) sądy wszystkich instancji ustaliły, że w postępowaniu o podział majątku wspólnego E. W. i B. W. dokonano jedynie częściowego podziału majątku; w szczególności sądy te nie ustalały, czy prawo do kwatery stałej wchodzi w skład majątku wspólnego, czy nie.

Natomiast w nin. sprawie nie budzi wątpliwości, że sądy pierwszej i drugiej instancji w sprawie(...)dokonywały ustaleń w zakresie prawa do kwatery stałej. W szczególności Sąd Rejonowy w T. zauważył, że prawo to powódka utraciła w 1998 r., tj. w momencie kiedy opuściła przedmiotowy lokal i zajęła lokal przy ul. (...). Prawo małżonka żołnierza zawodowego do zamieszkiwania w kwaterze stałej po rozwodzie i ekspektatywa prawa do wykupu tego lokalu na własność na preferencyjnych zasadach uzależniona bowiem była - w świetle przepisów ustawy o zakwaterowaniu Sił Zbrojnych RP z 1995 r. - od zajmowania tego lokalu przez małżonka żołnierza.

Podsumowując ten watek rozważań Sąd Okręgowy uznał, że pogląd wyrażony w omawianym wyroku Sądu Najwyższego nie może znaleźć zastosowania w okolicznościach rozpoznawanej sprawy.

Nadto – zdaniem Sądu I-instancji -za oddaleniem powództwa w nin. sprawie przemawia również okoliczność, że strony dokonały już całościowego podziału majątku wspólnego w sprawie(...). W sprawie tej zapadło orzeczenie prawomocne, które na mocy art. 523 k.p.c. w zw. z art. 365 k.p.c. i art. 13 § 2 k.p.c. wiąże Sąd w rozpatrywanej sprawie.

Sąd podziałowy w sprawie (...) orzekł prawomocnie o tym, że prawo do kwatery stałej położonej przy ul. (...) nie było objęte wspólnością ustawową. Powódka zaś nie wykazała w nin. procesie, że po wydaniu tego postanowienia doszło do zmiany okoliczności faktycznych sprawy w rozumieniu art. 523 k.p.c.

W konkluzji Sąd Okręgowy stwierdził, iż powódka nie wykazała, że zaskarżona umowa sprzedaży spornego lokalu z 17.12.2002 r. jest sprzeczna z prawem i jako taka nieważna, w myśl art. 58 § 1 kc. Została ona bowiem zawarta przez pozwaną (...) z żołnierzem zawodowym, któremu przydzielono kwaterę stałą z jego małżonką – drugą żoną A. G. (1) (która zajmowała tą kwaterę w chwili zawarcia umowy). Umowa ta została więc zawarta zgodnie z obowiązującymi przepisami o zakwaterowaniu Sił Zbrojnych RP z 1995 r.

We wniesionej apelacji powódka M. G. zaskarżyła wyrok Sądu Okręgowego w całości domagając się jego zmiany poprzez uwzględnienie powództwa, ewentualnie uchylenie tego wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania przez Sąd Okręgowy.

Skarżąca zarzuciła naruszenie prawa materialnego poprzez błędną ocenę stanu faktycznego i zgromadzonego materiału dowodowego, mającą wpływ na zaskarżone orzeczenie.

Pozwani K. G., A. G. (1) i (...) w W. wnieśli o oddalenie apelacji i zasądzenie kosztów postępowania apelacyjnego.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

Apelacja powódki nie jest zasadna.

Rozpoczynając ocenę apelacji powódki od zarzutów odnoszących się do podstawy faktycznej wyroku w pierwszej kolejności stwierdzić trzeba, że podniesiony zarzut błędnej oceny zebranego w sprawie materiału dowodowego, który należy potraktować jako zarzut naruszenia przez Sąd I-instancji art. 233 § 1 kpc, nie został w apelacji w ogóle sprecyzowany. Ani sam zarzut apelacyjny, ani uzasadnienie apelacji nie wskazuje na czym wadliwość oceny materiału dowodowego zebranego w sprawie miałaby polegać, w szczególności który konkretnie dowód (dowody) przeprowadzony przez Sąd I-instancji został oceniony wadliwie, z przekroczeniem granic zakreślonych treścią art. 233 § 1 kpc, na czym wadliwość tej oceny polega i jaki wywarła wpływ na wynik sprawy. Stąd też omawiany zarzut nie może wywrzeć oczekiwanego przez skarżącą skutku.

W uzasadnieniu apelacji podniesione zostały też zarzuty dotyczące błędnych ustaleń Sądu I-instancji. Dotyczą one dwóch kwestii: po pierwsze - błędnego ustalenia, że w spornym lokalu położonym w T. przy ul. (...) zamieszkiwała druga żona K. G. – pozwana A. G. (1); po drugie – że powódka M. G. dobrowolnie opuściła ten lokal. Pierwsza ze wskazanych kwestii nie ma znaczenia dla rozstrzygnięcia sprawy, co zostanie wyjaśnione w dalszej części niniejszego uzasadnienia. Co do drugiego zagadnienia dotyczącego ustalenia faktu dobrowolnego opuszczenia spornego lokalu przez powódkę to zauważyć trzeba, że Sąd nie czynił ustaleń co do okoliczności, w których opuszczenie to nastąpiło, a pozwalających na ocenę czy było ono „dobrowolne” czy też nie, a jedynie ustalił fakt wyprowadzenia się z tego lokalu przez powódkę w 1998 r. (co było okolicznością bezsporną pomiędzy stronami) oraz że w odpowiedzi na wniosek w sprawie o podział majątku wspólnego (...)Sądu Rejonowego w T.) powódka oświadczyła, że nie rości sobie do tego lokalu żadnych pretensji. To ostatnie ustalenie znajduje oparcie w treści odpowiedzi na wniosek w sprawie podziałowej, a więc kwestionowanie jego prawdziwości jest bezpodstawne.

Nie zasługuje także na uwzględnienie zarzut naruszenia przez Sąd I-instancji art. 365 kpc, którego skarżąca upatruje w tym, że prawo do lokalu mieszkalnego położonego przy ul. (...) w T.” nie było uwzględnione w toku postępowania o podział majątku wspólnego powódki i K. G.”, gdyż Sądy obu instancji w tej sprawie błędnie uznały, że nie jest ono składnikiem majątku wspólnego byłych małżonków. Treść postanowienia Sądu Rejonowego w T. z dnia 27 lutego 2003 r. w sprawie (...)oraz jego uzasadnienie jednoznacznie wskazują, że w sprawie tej został dokonany całkowity podział majątku wspólnego powódki oraz pozwanego K. G.. W postępowaniu tym Sąd badał czy w skład majątku wspólnego wchodzi prawo do lokalu mieszkalnego położonego w T. przy ul. (...) i uznał, że prawo to nie stanowi składnika majątku wspólnego, co jednoznacznie wynika z treści uzasadnienia postanowienia w sprawie (...). Postanowienie to, w omawianym zakresie, tj. w części w jakiej Sąd podziałowy uznał, że prawo do spornego lokalu mieszkalnego nie wchodzi do majątku wspólnego byłych małżonków M. G. i K. G. jest prawomocne i jako takie – z mocy art. 523 kpc w zw. z art. 365 kpc wiąże nie tylko strony, które były uczestnikami postępowania działowego i Sąd, który je wydał ale także inne sądy i organy państwowe. Nie stoi temu na przeszkodzie to, że sentencja postanowienia Sądu Rejonowego w T. z dnia 27.02.2003 r. nie zawiera orzeczenia oddalającego wniosek o podział majątku w części dotyczącej spornego lokalu. W doktrynie i judykaturze zgodnie się bowiem przyjmuje, że w sentencji postanowienia działowego (w tym postanowienia w przedmiocie podziału majątku wspólnego) zamieszcza się jedynie rozstrzygnięcia pozytywne, co uzasadnione jest charakterem orzeczeń wydawanych w tego rodzaju sprawach, a w szczególności tym, że sąd z urzędu ustala skład i wartość majątku ulegającego podziałowi (art. 567 § 3 kpc w zw. z art. 684 kpc). Dzieje się tak także wówczas, gdy uczestnik postępowania w sprawie podziałowej zgłosił wniosek o rozstrzygnięcie spornego zagadnienia, np. przynależności danego przedmiotu lub praw do dzielonej masy majątkowej. Jeżeli sąd taki wniosek rozstrzygnął w inny sposób, niż żądał tego uczestnik postępowania, nie zamieszcza negatywnego rozstrzygnięcia w postanowieniu, a jedynie omawia daną kwestię w uzasadnieniu postanowienia, co pozwala na ocenę, że wniosek w całości lub w części nie został uwzględniony (por. uchwała Sądu Najwyższego z dnia 28.04.2010 r., III CZP 9/10, LEX nr 575796). Słusznie zatem Sąd Okręgowy przyjął, w ślad za poglądem wyrażonym przez Sąd Najwyższy w powołanym postanowieniu z dnia 28.04.2005 r. w sprawie III CK 433/04, że orzeczenia co do istoty sprawy wydane w postępowaniu nieprocesowym wyposażone są w prawomocność materialną i powagę rzeczy osądzonej, gdyż mają do nich zastosowanie przepisy art. 363-366 kpc poprzez normę odsyłająca z art. 13 § 2 kpc.

Moc wiążąca prawomocnego orzeczenia wyraża się między innymi w tym, że nikt nie może negować faktu istnienia orzeczenia i jego określonej treści, bez względu na to, czy był, czy też nie był stroną w postępowaniu, w wyniku którego zostało wydane orzeczenie, które stało się prawomocne.

Konsekwencją istnienia prawomocnego orzeczenia jest niedopuszczalność ponownego badania w innym postępowaniu kwestii już w tym orzeczeniu rozstrzygniętych, gdyż prowadziłoby to do podważania prawomocnych orzeczeń sądowych. Tymczasem powódka w niniejszej sprawie w istocie zmierza do wykazania, że prawomocne postanowienie sądu w sprawie o podział majątku pomiędzy nią a pozwanym K. G. jest wadliwe w części, w jakiej nie zawiera ustalenia, że w skład majątku wspólnego podlegającego podziałowi wchodzi prawo do lokalu mieszkalnego położonego przy ul. (...) w T.. Kwestionuje więc prawidłowość prawomocnego orzeczenia, co – jak wyżej wskazano – jest niedopuszczalne.

Oczekiwanego przez skarżącą skutku nie może więc odnieść odwołanie się do tych orzeczeń Sądu Najwyższego, w których stwierdzono, że prawo do korzystania z kwatery stałej przydzielonej żołnierzowi zawodowemu w czasie trwania wspólności ustawowej wchodzi do majątku wspólnego małżonków (m.in. postanowienie SN z 26.11.2009 r., III CZP 96/09 niepubl.)

Nawet bowiem podzielenie tego poglądu i w konsekwencji uznanie, że postanowienie sądu w sprawie o podział majątku jest nieprawidłowe, nie pozbawia go przymiotu prawomocności i obowiązku jego respektowania.

Nawet jednak gdyby uznać, że kwestia prawomocności postanowienia Sądu Rejonowego w T. z dnia 27.02.2003 r. w sprawie o podział majątku wspólnego nie ma znaczenia przesądzającego dla rozstrzygnięcia niniejszej sprawy, to także z innych przyczyn powództwo nie zasługiwało na uwzględnienie.

W doktrynie i judykaturze zgodnie się przyjmuje, że dla oceny jakie przedmioty i prawa wchodzą do majątku wspólnego małżonków, miarodajny jest z jednej strony stan faktyczny i prawny obowiązujący w dacie nabycia przedmiotu lub prawa w czasie trwania wspólności ustawowej, a z drugiej stan faktyczny i prawny obowiązujący w dniu uprawomocnienia się wyroku rozwodowego.

W okolicznościach niniejszej sprawy K. G. otrzymał przydział kwatery stałej położonej przy ul. (...) w T. w 1985 r., w czasie trwania małżeństwa i wspólności ustawowej z powódką, która była uwzględniona przy ustalaniu powierzchni kwatery. Małżonkowie zamieszkiwali w przedmiotowym lokalu do grudnia 1998 r. kiedy to powódka wraz z dziećmi wyprowadziła się do mieszkania położonego przy ul. (...). Wyrok orzekający rozwód pomiędzy powódką a pozwanym uprawomocnił się w dniu(...) Obowiązująca w dacie przydziału ustawa z dnia 10 maja 1976 r. o zakwaterowaniu sił zbrojnych (tekst jednolity Dz.U. z 1992 r., Nr 5, poz. 19 ze zm. – dalej u.z.s.z.) przesądzała w art. 8 ust. 1 i art. 9 ust. 2, że kwaterę przydzielono na zaspokojenie potrzeb rodziny żołnierza zawodowego, zaś w art. 18 ust. 1 i 2 regulowała uprawnienia żołnierza i jego byłego współmałżonka do kwatery po rozwodzie, przyznając byłemu współmałżonkowi prawo do zamiennego lokalu mieszkalnego. Także na gruncie przepisów ustawy z dnia 22 czerwca 1995 r. o zakwaterowaniu Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej (tekst jednolity Dz.U. z 2010 r., Nr 206, poz. 1367 ze zm. – dalej u.z.S.Z.R.P) prawo do zamieszkiwania w kwaterze przysługiwało żołnierzowi i współmałżonkowi, który zachowywał je również po rozwodzie, co potwierdza art. 23 ust. 1 ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 r. o zmianie ustawy o zakwaterowaniu Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej i niektórych innych ustaw (Dz.U. Nr 116, poz. 1203 ze zm.). Według tego przepisu prawo do zamieszkiwania w kwaterze przysługiwało osobom, którym do dnia wejścia w życie ustawy (1 lipca 2004 r.) przydzielono osobną kwaterę stałą zachowują nabyte do tego dnia uprawnienia na czas jej zajmowania, przy czym przez użyte w tym przepisie „osoby” należy rozumieć wszystkie osoby brane pod uwagę przy przydziale kwatery, a więc także małżonka żołnierza (art. 26 ust. 2 u.z.S.Z.R.P)

Z przytoczonych regulacji prawnych wynika, że powódce niewątpliwie przysługiwało uprawnienie do korzystania z osobnej kwatery stałej przydzielonej K. G. w czasie trwania małżeństwa z powódką. Uprawnienie to nie miało jednak charakteru absolutnego; istniało tylko „na czas zajmowania tej kwatery”. Z chwilą opuszczenia przedmiotowego lokalu i zamieszkania w innym, położonym przy ul. (...) w T. tj. w grudniu 1998 r. powódka utraciła przysługujące jej uprawnienie. W dacie wydania i uprawomocnienia się wyroku rozwodowego(...)a więc w chwili ustania wspólności majątkowej małżeńskiej omawiane uprawnienie powódce już nie przysługiwało, a więc nie mogło stanowić składnika majątku wspólnego zgromadzonego z byłym małżonkiem K. G..

Omawiana konstrukcja utraty uprawnienia do zajmowania lokalu wskutek jego opuszczenia i przeniesienia swego centrum życiowego do innego lokalu znana jest prawu cywilnemu na tle regulacji dotyczących stosunku najmu lokalu mieszkalnego. Przyjmuje się bowiem, że opuszczenie lokalu mieszkalnego przez najemcę, w tym także przez jednego z małżonków będących najemcami lokalu, związanie interesów życiowych z innym lokalem, należy zakwalifikować jako wypowiedzenie najmu przez najemcę poprzez czynności faktyczne (facta concludentia), co doprowadza do wygaśnięcia stosunku najmu. (por, uchwala Sądu Najwyższego z dnia 9.03,1959 r,. I Co 1/59, OSNCK 1959/4/59, wyrok Sądu Najwyższego z dnia 11.04.2000 r., III CKN 233/00, LEX nr 51826). W ocenie Sądu Apelacyjnego podobnie należy ocenić zachowanie się osoby uprawnionej do zajmowania osobnej kwatery stałej, ze względu na zbliżony charakter uprawnień wynikających ze stosunku najmu i prawa do kwatery.

Skoro zatem prawo do kwatery stałej nie weszło do majątku wspólnego powódki i pozwanego K. G., to w konsekwencji powódce nie przysługiwało prawo od nabycia tego lokalu w trybie przewidzianym w art. 56-58 u.z.S.Z.R.P Prawo takie przysługiwało natomiast pozwanemu K. G. ponieważ to on nieprzerwanie, od 1985 r. zajmował przedmiotową kwaterę stałą.

Podsumowując stwierdzić więc trzeba, że sprzedaż spornego lokalu przez pozwaną (...)na rzecz pozwanego K. G. nastąpiła bez naruszenia prawa tj. art. 56-58 u.z.S.Z.RP. a zatem żądanie ustalenia tej czynności prawnej za nieważną, na podstawie art. 58 § 1 kc, jest bezzasadne. Co zaś się tyczy sprzedaży dokonanej także na rzecz pozwanej A. G. (1), a ściślej na rzecz małżonków K. G. i A. G. (1) do ich majątku wspólnego, to – zdaniem sądu odwoławczego – powódka nie ma interesu prawnego, w rozumieniu art. 189 kpc, w domaganiu się ustalenia nieważności tej części umowy. Skoro bowiem – jak zostało to wyżej wskazane – powódka nie miała uprawnienia do nabycia spornego lokalu na preferencyjnych warunkach, to sfera jej praw nie doznała uszczerbku poprzez to, że lokal ten nabyły na własność inne osoby.

Jedynie na marginesie można zauważyć, iż w dacie sprzedaży lokalu pozwani K. G. i A. G. (1) pozostawali w związku małżeńskim, w którym obowiązywał ustrój wspólności ustawowej, a zatem –zgodnie z art. 31 § 1 kro – przedmioty majątkowe nabyte w tym czasie weszły do ich majątku wspólnego.

Mając powyższe względy na uwadze Sąd Apelacyjny na mocy art. 385 kpc orzekł jak w sentencji wyroku.

O kosztach postępowania apelacyjnego orzeczono na podstawie art. 391 § 1 kpc w zw. z art. 98 § 1 i 3 kpc, art. 99 kpc oraz § 12 ust. 1 pkt. 2 w zw3. z § 6 pkt. 6 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28.09.2002 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych …. (Dz.U. z 2013 r., poz. 490 – tekst jednolity).