Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 8 lutego 2013 r.

Sąd Okręgowy w Słupsku IV Wydział Cywilny Odwoławczy

w składzie:

Przewodniczący: SSO Mariola Watemborska (spr.)

po rozpoznaniu w dniu 8 lutego 2013 r.

w Słupsku

na posiedzeniu niejawnym

sprawy z powództwa (...)w W.

przeciwko T. O.

o zapłatę

na skutek apelacji pozwanej

od wyroku Sądu Rejonowego w Lęborku

z dnia 21 września 2012r.

sygn. akt I C 418/12

1.  oddala apelację;

2.  zasądza od pozwanej T. O.na rzecz powoda (...)w W.kwotę 300 zł (trzysta) złotych tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego w postępowaniu apelacyjnym.

Sygn. akt IV Ca 671/12 UZASADNIENIE

Rozpoznając złożoną przez pozwaną – T. O. - apelację od wyroku Sądu Rejonowego w Lęborku z dnia 21 września 2012 r. przy uwzględnieniu treści art. 505 ¹³ § 2 k.p.c., Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja nie zasługuje na uwzględnienie.

W postępowaniu uproszczonym apelacja może być oparta wyłącznie na zarzutach naruszenia prawa materialnego przez błędną jego wykładnię lub niewłaściwe zastosowanie, albo naruszenia przepisów postępowania, jeżeli mogło ono mieć wpływ na wynik sprawy (art. 505 ⁹ § 1 ¹ k.p.c.). Rolą Sądu Okręgowego było zatem zbadanie, czy przywołany jako podstawa materialnoprawna rozstrzygnięcia Sądu Rejonowego przepis Kodeksu cywilnego (art. 491 kodeksu cywilnego ) został niewłaściwie zastosowany oraz czy Sąd I instancji dokonał błędnej jego wykładni i czy sąd I instancji rozpoznał przedmiotową sprawę co do istoty.

W niniejszym postępowaniu powód (jako nabywca wierzytelności) domagał się od strony pozwanej zwrotu kwoty 3.074,69 zł z ustawowymi odsetkami od dnia wniesienia pozwu tytułem zobowiązań wynikających z zawartej z (...) SA przez pozwaną umowy o świadczenie usług telekomunikacyjnych.

W umowie stron zawartej w dniu 31.07.2009 r. wskazano ( w § 2 umowy), iż jej zawarcie związane jest z przyznaniem abonentowi ulgi w zakresie opłaty aktywacyjnej w kwocie 156,79 zł z VAT, stanowiącej różnicę pomiędzy opłatą aktywacyjną wynikającą z cennika a opłatą aktywacyjną właściwą dla oferty promocyjnej oraz ulgi w zakresie miesięcznej opłaty abonamentowej w okresie promocyjnym, obliczanej jako różnica pomiędzy miesięczną opłatą abonamentową właściwą dla wariantu usług w umowie na czas nieokreślony a miesięczną opłatą abonamentową, właściwą dla wariantu usługi w ofercie promocyjnej – wysokość ulgi za jeden miesiąc w momencie zawarcia umowy określono na kwotę 170 zł z VAT (§ 2 ust. 4 umowy, k. 89 akt sprawy). Jednocześnie strony ustaliły, iż w sprawach nieuregulowanych w umowie zastosowanie mają postanowienia Regulaminu, Cennika lub regulaminów lub cenników promocji lub ofert okresowych, przy czym regulamin określa m.in. zakres odpowiedzialności z tytułu niewykonania lub nienależytego wykonania umowy, wysokość odszkodowania oraz zasady i termin jego wypłaty (§ 5 ust. 1 i 3). Regulamin neostrady tp z usługą (...) stanowi z kolei, że zawarcie umowy na czas określony lub umowy z ofertą promocyjną związane jest z przyznaniem abonentowi ulg szczegółowo określonych w umowie (§ 19 ust. 2), a w przypadku rozwiązania umowy zawartej na czas określony przez TP z winy abonenta lub jej rozwiązania przez abonenta przed upływem okresu, na jaki umowa została zawarta, TP ma prawo żądać zwrotu przyznanych abonentowi ulg, określonych w § 2 ust. 4, z wyłączeniem przypadków określonych w § 4 ust. 3, przy czym TP nalicza kwotę ulgi należną do zwrotu przez abonenta proporcjonalnie do okresu, jaki pozostał do końca umowy (§ 19 ust. 6). W § 19 ust. 4 przyznano abonentowi prawo rozwiązania umowy ze skutkiem natychmiastowym w przypadku, gdy z przyczyn leżących po stronie TP nie mógł korzystać z usługi w sposób ciągły przez 30 dni lub TP świadczy usługę niezgodnie z umową.

Zauważyć w tym miejscu należy, że prawo żądania przez (...) SA w W. zwrotu ulg przyznanych przy zawieraniu umowy nie zostało powiązane w żaden sposób z przyczynami rozwiązania umowy przez abonenta przed upływem okresu, na jaki umowa została zawarta. Zwrot ulg należał się więc (...) SA także wówczas, gdy abonent rozwiązał umowę z przyczyn leżących po stronie (...) S.A., zgodnie z prawem przyznanym mu w § 19 ust. 4 Regulaminu.

Wniosek powyższy wypływa wprost z językowej wykładni postanowień Regulaminu, który w żaden sposób nie uprzywilejował abonenta rozwiązującego umowę z przyczyn niezależnych od siebie, a leżących po stronie (...) SA. Kwestia winy w rozwiązaniu umowy ma znaczenie jedynie wówczas, gdy do takiego rozwiązania dochodzi ze strony (...) wówczas zwrot ulg należy się, gdy przyczyny rozwiązania umowy obciążają abonenta.

Stosownie do treści art. 57 ust. 6 ustawy z dnia 16.07.2004 r. Prawo telekomunikacyjne (Dz.U. nr 171, poz. 1800), w przypadku zawarcia umowy o świadczenie usług telekomunikacyjnych, w tym o zapewnienie przyłączenia do publicznej sieci telekomunikacyjnej, związanego z ulgą przyznaną abonentowi, wysokość roszczenia z tytułu jednostronnego rozwiązania umowy przez abonenta lub przez dostawcę usług z winy abonenta przed upływem terminu, na jaki umowa została zawarta nie może przekroczyć wartości ulgi przyznanej abonentowi pomniejszonej o proporcjonalną jej wartość za okres od dnia zawarcia umowy do dnia jej rozwiązania. Jasne brzmienie cytowanego przepisu nie pozostawia wątpliwości, iż w sytuacji takiej jak rozpatrywana w niniejszej sprawie, podmiot świadczący usługi telekomunikacyjne uprawniony jest do naliczenia kary umownej z tytułu rozwiązania umowy przed upływem okresu, na jaki została ona zawarta. Przepis art. 57 ust. 6 Prawa telekomunikacyjnego ustanawia zakres odpowiedzialności odszkodowawczej abonenta za niewykonanie umowy, bowiem rozwiązanie umowy przed upływem ustalonego terminu stanowi niewykonanie umowy (vide wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 18.05.2007 r., VI ACa 13/2007, LexPolonica nr 1625367). Należy przy tym zauważyć, iż w art. 61 ust. 6 ustawy wskazano, iż abonent powinien zostać poinformowany o tym, że w razie skorzystania z prawa wypowiedzenia umowy w przypadku braku akceptacji podwyższenia cen dostawcy publicznie dostępnych usług telekomunikacyjnych nie przysługuje roszczenie odszkodowawcze, a także zwrot ulgi, o której mowa w art. 57 ust. 6. Jest to jedyne wyłączenie prawa podmiotu świadczącego usługi telekomunikacyjne do żądania zwrotu ulg. Gdyby ustawodawca uznał, iż na ochronę zasługuje także i ten abonent, który rozwiązuje umowę z winy dostawcy usług telekomunikacyjnych, dałby temu wyraz w stosownej regulacji.

Należy zważyć, iż warunkiem stosowania przepisu art. 57 ust. 6 Prawa telekomunikacyjnego jest wyraźne określenie wartości ulgi przyznanej abonentowi w umowie. Niedopuszczalne jest ustalanie wartości ulgi dopiero w przypadku rozwiązania umowy. Umowa musi także jednoznacznie określać minimalny czas jej trwania ze względu na fakt przyznania ulgi. Brak takiego postanowienia uniemożliwia korzystanie z omawianego przepisu przez dostawcę. Roszczenie dostawcy usługi nie może przekroczyć określonej w umowie wartości ulgi przyznanej abonentowi, co oznacza, że wartość ulgi wyznacza maksymalną wysokość roszczenia (por. Stanisław Piątek, Komentarz do art. 56 ust. 7 Prawa telekomunikacyjnego, Legalis).

Postanowienia umowy łączącej (...) Sa w W. i T. O. oraz wiążącego strony umowy regulaminu odpowiadają powyższym wymogom. Jak już wskazano wcześniej, umowa określała wysokość przyznanych ulg, wskazywała też czas trwania umowy (24 miesiące - § 2 ust.1 umowy), a także ofertę promocyjną, w ramach której umowa została zawarta (§ 2 ust. 3). Nadto wysokość kary umownej naliczonej przez (...) nie przekroczyła wartości przyznanych ulg.

Należy ponadto wskazać, że co do zasady zakres odpowiedzialności z tytułu niewykonania lub nienależytego wykonania umowy, wysokość odszkodowania oraz zasady i terminy jego wypłaty powinny zostać określone w umowie (wymagającej formy pisemnej), jednakże na podstawie wyraźnego postanowienia umowy, mogą być one zawarte w regulaminie (art. 56 ust. 3 i ust. 6 Prawa telekomunikacyjnego). Jak już wcześniej była mowa, w umowie z dnia 31.07.2009 r. w kwestiach odpowiedzialności za niewykonanie lub nienależyte wykonanie umowy oraz wysokości odszkodowania odesłano do Regulaminu.

Zdaniem Sądu Okręgowego przedmiotowych postanowień umowy neostrady tp z usługą (...) oraz Regulaminu nie można uznać za niedozwolone postanowienia umowne. Niedozwolonymi postanowieniami umownymi są postanowienia nieuzgodnione indywidualnie, kształtujące prawa i obowiązki konsumenta w sposób sprzeczny z dobrymi obyczajami, rażąco naruszające jego interesy. W razie wątpliwości za postanowienia takie uważa się m.in. te, które nakładają wyłącznie na konsumenta obowiązek zapłaty ustalonej sumy na wypadek rezygnacji z zawarcia lub wykonania umowy bądź też nakładają na konsumenta, który nie wykonał zobowiązania lub odstąpił od umowy, obowiązek zapłaty rażąco wygórowanej kary umownej lub odstępnego (art. 385 ¹ § 1 i art. 385 ³ punkt 16 i 17 k.c.). Postanowienia umowy oraz Regulaminu neostrady tp z usługą (...) dotyczące obowiązku zwrotu ulg są immanentnie związane z ulgami przyznanymi powódce przy zawieraniu umowy w ofercie promocyjnej. Stanowią więc one zabezpieczenie praw pozwanej, która wprowadzając obowiązek zwrotu ulg na wypadek wcześniejszego rozwiązania umowy zabezpiecza się przed ewentualnymi kosztami takiego rozwiązania, gdy abonent korzystał z pakietu promocyjnego, czyli płatnego w wysokości niższej niż standardowa. Nie można ich zatem ocenić jako sprzecznych z dobrymi obyczajami, a zarazem nie naruszają one rażąco interesów powódki.

Reasumując powyższe rozważania stwierdzić należy, iż poprzednik strony pozwanej ( (...) SA) miał podstawę prawną do naliczenia pozwanej należności z tytułu zwrotu ulg przyznanych przy zawarciu umowy – w związku z jej rozwiązaniem przed upływem okresu, na jaki umowa została zawarta.

Wbrew twierdzeniom apelującej, Sąd I instancji rozpoznał istotę sprawy, choć uzasadnienie zaskarżonego orzeczenia jest rzeczywiście lakoniczne, nie w pełni odpowiada wymogom z art. 328 § 2 kpc , w dużym zakresie odsyła do rozważań Sądu Okręgowego poczynionych w sprawie toczącej się przed Sądem Okręgowym w Słupsku ( IVCa 279/11). Sąd Rejonowy odniósł się jednak do podnoszonej w sprzeciwie od nakazu zapłaty kwestii przedawnienia roszczenia i uznał zasadność żądania przez powoda należności związanych ze zwrotem przyznanych pozwanej - przy zawarciu umowy - ulg.

Apelująca w złożonej apelacji zarzuca wyrokowi naruszenia art. 491 kc poprzez uznanie, że w stanie faktycznym niniejszej sprawy pozwana nie miała prawa do odstąpienia od umowy z przyczyn leżących po stronie powoda.

Sąd Rejonowy nie odmówił pozwanej prawa do odstąpienia od umowy z przyczyn leżących po stronie (...) SA. Sąd I instancji przyjął jedynie, że pozwana rozwiązała umowę a nie od niej odstąpiła.

Zauważyć bowiem należy, że pozwana w pismach kierowanych do (...) SA (z dnia 5.11.2009r. i 21.01.2010r.) nie złożyła oświadczenia o odstąpieniu od zawartej umowy z dnia 31 lipca 2009r. o świadczenie usług lecz powołując się na regulamin świadczenia usług przez (...) SA rozwiązała umowę z przyczyn leżących po stronie (...) SA .

Zgodnie zaś z treścią art. 491 kc odstąpienie od umowy wzajemnej musi być poprzedzone wyznaczeniem drugiej stronie odpowiedniego dodatkowego terminu do spełnienia świadczenia z równoczesnym zagrożeniem, że w razie bezskutecznego upływu tego terminu strona będzie uprawniona do odstąpienia (art. 491 § 1 k.c.). Skuteczne odstąpienie od umowy wzajemnej wymaga od wierzyciela złożenia dwóch oddzielnych oświadczeń woli (zob. K. Wyżyn-Urbaniak, Ustawowe prawo odstąpienia od umowy wzajemnej jako środek ochrony wierzyciela w razie zwłoki dłużnika, PS 1995, nr 11-12, s. 37). Wierzyciel musi więc dokonać następujących po sobie dwóch czynności – pierwszą z nich będzie wyznaczenie odpowiedniego terminu do wykonania zobowiązania wraz z zagrożeniem odstąpienia od umowy. Drugą czynnością będzie złożenie oświadczenia o odstąpieniu od umowy (po bezskutecznym upływie odpowiedniego terminu do spełnienia świadczenia). Ponadto jak się przyjmuje – oświadczenie o wyznaczeniu odpowiedniego terminu wierzycielowi do spełnienia świadczenia musi w sobie zawierać jednocześnie zastrzeżenie, że po jego bezskutecznym upływie wierzyciel będzie uprawniony do odstąpienia od umowy. Te dwa elementy muszą się więc znajdować w jednym oświadczeniu. Pozwana takiego oświadczenia (...) SA nie złożyła, nie wykazała zatem aby skutecznie od zawartej umowy odstąpiła. Nie może być przy tym wątpliwości, że odstąpienie od umowy, w sytuacji gdy była ona zawarta na piśmie, winno być również złożone na piśmie. Pozwana nie wykazała, aby skierowała do (...) SA pismo z oświadczeniem o odstąpieniu od umowy. Nie sposób w takiej sytuacji uznać, że pozwana od umowy odstąpiła.

Z powyższych względów apelacja pozwanej jako bezzasadna na podstawie art. 385 kpc podlegała oddaleniu.