Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 26 sierpnia 2014 roku.

Sąd Okręgowy w Piotrkowie Trybunalskim w IV Wydziale Karnym Odwoławczym w składzie:

Przewodniczący SSO Tomasz Ignaczak (spr.)

Sędziowie SO Ireneusz Grodek

SO Agnieszka Szulc-Wroniszewska

Protokolant sekr.sądowy Dagmara Szczepanik

przy udziale Prokuratora Prokuratury Okręgowej w Piotrkowie Trybunalskim Izabeli Stachowiak

po rozpoznaniu w dniu 26 sierpnia 2014 roku

sprawy A. S.

oskarżonego z art.18§3 kk w zw. z art.270§1 kk

S. P. (1)

oskarżonego z art.18§3 kk w zw. z art.270§1 kk

K. K.

oskarżonego z art.18§3 kk w zw. art.270§1 kk

z powodu apelacji wniesionej przez prokuratora

od wyroku Sądu Rejonowego w Tomaszowie Mazowieckim

z dnia 26 marca 2014 roku sygn. akt II K 1001/12

na podstawie art.437§1 kpk, art.636§1 kpk, art.9 ustawy z dnia 23 czerwca 1973 roku o opłatach w sprawach karnych (tekst jednolity: Dz. U. Nr 49 poz. 223 z 1983 roku z późniejszymi zmianami)

-

utrzymuje w mocy zaskarżony wyrok w stosunku do oskarżonych A. S., S. P. (1) i K. K., uznając apelację za oczywiście bezzasadną;

-

ustala, iż koszty procesu za postępowanie odwoławcze ponosi Skarb Państwa.

Sygn. akt: IV Ka 377/14

UZASADNIENIE

A. S. został oskarżony o to, że:

w dniu 10 stycznia 2012 roku w T. chcąc, aby E. C. dokonała czynu zabronionego swoim zachowaniem ułatwił jego popełnienie w ten sposób, że będąc kurierem firmy (...) dostarczył przesyłkę kurierską na nazwisko S. P. (2) i umożliwił na umowie i potwierdzeniu odbioru przesyłki podrobienie podpisu odbiorcy S. P. (2), tj. o czyn z art. 18 § 3 kk w zw. z art. 270 § 1 kk.

S. P. (1) został oskarżony o to, że:

w dniu 14 stycznia 2012 roku w T. chcąc, aby E. C. dokonała czynu zabronionego swoim zachowaniem ułatwił jego popełnienie w ten sposób, że będąc kurierem firmy (...) dostarczył przesyłkę kurierską na nazwisko S. P. (2) i umożliwił na umowie i potwierdzeniu odbioru przesyłki podrobienie podpisu odbiorcy S. P. (2), tj. o czyn z art. 18 § 3 kk w zw. z art. 270 § 1 kk.

K. K. został oskarżony o to, że:

I.  w dniu 17 stycznia 2012 roku w T. chcąc, aby E. C. dokonała czynu zabronionego swoim zachowaniem ułatwił jego popełnienie w ten sposób, że będąc kurierem firmy (...) dostarczył przesyłkę kurierską na nazwisko S. P. (2) i umożliwił na umowie i potwierdzeniu odbioru przesyłki podrobienie podpisu odbiorcy S. P. (2), tj. o czyn z art. 18 § 3 kk w zw. z art. 270 § 1 kk.

II.  w dniu 20 stycznia 2012 w T. chcąc, aby E. C. dokonała czynu zabronionego swoim zachowaniem ułatwił jego popełnienie w ten sposób, że będąc kurierem firmy (...) dostarczył przesyłkę kurierską na nazwisko S. P. (2) i umożliwił na umowie i potwierdzeniu odbioru przesyłki podrobienie podpisu odbiorcy S. P. (2), tj. o czyn z art. 18 § 3 kk w zw. z art. 270 § 1 kk.

Sąd Rejonowy w Tomaszowie Mazowieckim wyrokiem z dnia 26 marca 2014 roku w sprawie II K 1001/12:

-

przyjął, że czyn zarzucony A. S. stanowi przypadek mniejszej wagi wyczerpujący dyspozycję art. 18 § 3 kk w zw. z art. 270 § 2 a kk i na podstawie art. 66 § 1 i 2 kk i art. 67 § 1 kk postępowanie karne warunkowo umorzył na okres próby 2 lat oraz orzekł o kosztach sądowych;

-

przyjął, że czyn zarzucony S. P. (1) stanowi przypadek mniejszej wagi wyczerpujący dyspozycję art. 18 § 3 kk w zw. z art. 270 § 2 a kk i na podstawie art. 66 § 1 i 2 kk i art. 67 § 1 kk postępowanie karne warunkowo umorzył na okres próby 2 lat oraz orzekł o kosztach sądowych;

-

przyjął, że oba czyny zarzucone K. K. stanowią przypadki mniejszej wagi wyczerpujące dyspozycję art. 18 § 3 kk w zw. z art. 270 § 2 a kk i na podstawie art. 66 § 1 i 2 kk i art. 67 § 1 kk postępowanie karne warunkowo umorzył na okres próby 2 lat oraz orzekł o kosztach sądowych.

Powyższy wyrok został zaskarżony w części dotyczącej oskarżonych A. S., S. P. (1) i K. K. przez prokuratora.

Prokurator zaskarżył wyrok na niekorzyść w/w oskarżonych. Prokurator zarzucił wyrokowi:

-

błąd w ustaleniach faktycznych mający wpływ na treść wyroku poprzez przyjęcie, że czyny w/w trzech oskarżonych stanowią wypadki mniejszej wagi, podczas gdy zdaniem skarżącego ich społeczna szkodliwość, działanie w zamiarze bezpośrednim, dotychczasowy sposób życia i postawa oskarżonych w toku postępowania karnego oraz popełnienie przestępstw w ramach wykonywania zawodu z kategorii zawodów zaufania społecznego wskazują, że przyjęcie przypadków mniejszej wagi nie jest wystarczające dla osiągnięcia celów prewencyjnych wobec sprawców przestępstwa i nie wdroży ich w przyszłości do przestrzegania porządku prawnego.

W konkluzji prokurator wniósł o uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania.

Na rozprawie apelacyjnej prokurator popierał apelację i wnioski w niej zawarte.

Oskarżeni na rozprawie apelacyjnej wnosili o nieuwzględnienie apelacji i o utrzymanie zaskarżonego wyroku w mocy.

Sąd Okręgowy zważył co następuje:

Apelacja prokuratora była bezzasadna.

Podnoszone zarzuty błędów w ustaleniach faktycznych nie zasługują na uwzględnienie. Sąd Rejonowy ( poza kwestią postaci zamiaru sprawców, co będzie jeszcze omawiane) prawidłowo ustalił stan faktyczny w oparciu o rzetelnie i wszechstronnie oceniony materiał dowodowy. Każdy istotny dowód został poddany analizie i oceniony w kontekście innych, powiązanych z nim dowodów. Ocena materiału dowodowego dokonana przez Sąd Rejonowy jest obiektywna, prawidłowa, zgodna z zasadami logiki i doświadczenia życiowego, oparta o całokształt ujawnionego na rozprawie materiału dowodowego i jako taka korzysta z ochrony jaką daje art. 7 kpk. Sąd Okręgowy nie będzie w tym miejscu tej oceny i tych ustaleń powielał, albowiem wobec doręczenia stronom odpisu uzasadnienia zaskarżonego wyroku analiza ta powinna być im znana - dość powiedzieć, że Sąd odwoławczy aprobuje dokonaną przez Sąd Rejonowy ocenę dowodów oraz oparte na niej ustalenia faktyczne.

Sąd Rejonowy słusznie przyjął, iż zachowanie oskarżonych zarzucone im w akcie oskarżenia powinno być kwalifikowane z art. 270 § 2 a jako przypadki mniejszej wagi. Za każdym razem sytuacja i modus operandi E. C. wyglądał tak samo – witała ona kuriera ( czyli jednego z oskarżonych), opowiadała mu, że jej przyszły zięć S. P. (2) pracuje do późna i nie można go zastać w domu, zapewniała, że to on prosił ją o odebranie przesyłki, okazywała jego dowód osobisty i prosiła o „przysługę” polegającą na umożliwieniu podpisania się za S. P. (2), co ułatwi całej rodzinie funkcjonowanie ( w przeciwnym razie pracujący codziennie do późna S. P. (2) nie miałby jak odebrać przesyłki). Za każdym razem kurier postanowił iść na rękę proszącej o pomoc kobiecie i ( będąc przekonanym o zgodzie S. P. (2) na ten proceder ) „przymykał oko” na fakt, że podpisuje się za niego przyszła teściowa. O tym, że sytuacja wyglądała w ten sposób, świadczą niezakwestionowane przez apelanta dowody w postaci częściowo wyjaśnień E. C., konsekwentnych wyjaśnień K. K. złożonych zarówno w postępowaniu przygotowawczym jak i przed Sądem, wyjaśnień oskarżonych A. S. i S. P. (1) złożonych w postępowaniu przygotowawczym oraz zeznań I. C. i S. P. (2). Zwłaszcza co do zeznań I. C. i S. P. (2), to potwierdzają one możliwość dysponowania dowodem osobistym S. P. (2) przez E. C. bez jego wiedzy i woli (vide k. 257v i 70v).

Prawdą jest, że oskarżeni działali w zamiarze bezpośrednim ( a nie, jak to ujął Sąd Rejonowy w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku, w zamiarze ewentualnym). Jednak to błędne ustalenie nie wpływa na treść wyroku, który mimo to jest trafny i sprawiedliwy. Pamiętać bowiem należy, że oskarżeni odpowiadają w granicach własnego zamiaru – a ich zamiar, choć bezpośredni, sprowadzał się jedynie do chęci ułatwienia życia zapracowanemu S. P. (2) poprzez umożliwienie podpisania się za niego ( za jego wiedzą i wolą, o czym oskarżeni byli przeświadczeni ) przez przyszłą teściową. Zatem ich czyn należy oceniać w oderwaniu od tego, co zrobiła sama E. C.. Czyn ten charakteryzuje się niską społeczną szkodliwością, mniejszym niebezpieczeństwem dla obrotu prawnego ( albowiem został popełniony przy założeniu, że S. P. (2) wie o podpisywaniu się za niego przez E. C. i wyraża na to zgodę, ba, nawet zależy mu na tym bo ułatwia mu to życie). Taka praktyka, polegająca na podpisywaniu się za osobę bliską za jej zgodą i wiedzą, choć naganna, jest jednak dość powszechna i zazwyczaj w dotychczasowym orzecznictwie Sądów powszechnych spotykała się z reakcją polegającą na umarzaniu postępowań karnych z powodu znikomego stopnia społecznej szkodliwości czynu. To właśnie m. in. na potrzeby penalizowania takich sytuacji ustawodawca wprowadził przewidziany w art. 270 § 2 a kk przypadek mniejszej wagi.

Dlatego Sąd Okręgowy nie podziela argumentu apelanta, jakoby zamiar bezpośredni sprawców wyłączał możliwość przyjęcia przypadku mniejszej wagi. Stanowisko takie jest z gruntu błędne, o czym świadczy chociażby możliwość przyjęcia przypadków mniejszej wagi co do przestępstw przeciwko mieniu ( art. 278 § 3 kk, art. 283 kk). Przecież przestępstwa te mogą być popełnione jedynie z zamiarem bezpośrednim znamiennym celem przywłaszczenia, a mimo to ustawodawca przewidział możliwość istnienia przypadków mniejszej wagi co do tych przestępstw. Zatem jest również możliwie przyjęcie przypadku mniejszej wagi co do przestępstwa z art. 270 § 2 a kk, nawet, gdy sprawca działał w zamiarze bezpośrednim.

Zamiar bezpośredni nie wyklucza również możliwości warunkowego umorzenia postępowania karnego. Co prawda społeczna szkodliwość czynu popełnionego z zamiarem bezpośrednim jest wyższa, niż popełnionego z zamiarem ewentualnym, ale społeczną szkodliwość czynu należy oceniać kompleksowo, w oparciu o wszystkie elementy opisane w art. 115 § 2 kk, a nie tylko w oparciu o postać zamiaru.

W dodatku nie sposób nie zauważyć, że apelant nie podniósł żadnego innego zarzutu związanego z oceną stopnia społecznej szkodliwości czynów oskarżonych ( poza argumentacją, że działali oni w zamiarze bezpośrednim). Sąd Rejonowy ocenił ten stopień jako co prawda więcej niż znikomy, ale jednocześnie stwierdził, że zarówno wina jak i stopień społecznej szkodliwości czynów nie są znaczne. Sąd Okręgowy pragnie w tym miejscu podnieść, że w pełni aprobuje zacytowaną ocenę Sądu Rejonowego. Stopień społecznej szkodliwości czynów oskarżonych nie był znaczny, albowiem przemawiają za tym okoliczności czynu polegające na tym, że działali oni w przeświadczeniu, iż S. P. (2) wie o podpisywaniu się za niego, wyraża na to zgodę, a sam nie może podpisać korespondencji z uwagi na obiektywne trudne do przezwyciężenia przeszkody ( konieczność stałej obecności w pracy). Dlatego warunkowe umorzenie postępowania było tu rozwiązaniem sprawiedliwym i niezwykle trafnym.

Chybiony jest argument, jakoby przyjęciu przypadków mniejszej wagi i warunkowemu umorzeniu postępowań miały sprzeciwiać się takie okoliczności jak dotychczasowy sposób życia i postawa oskarżonych w toku postępowania karnego. Po pierwsze, nie są to okoliczności związane z samym czynem, nie mogą więc wpływać na ocenę stopnia jego społecznej szkodliwości. Po drugie, dotychczasowy sposób życia oskarżonych był przecież nienaganny, nie byli karani, nic nie wskazuje, aby naruszali porządek prawny. Po trzecie, nie można wyciągać negatywnych skutków z ich postawy w toku procesu, albowiem oskarżeni A. S. i S. P. (1) mieli konstytucyjne prawo do dowolnego kształtowania swej linii obrony przed Sądem ( w postępowaniu przygotowawczym przyznali się, dopiero przez Sądem zmienili linię obrony), zaś oskarżony K. K. konsekwentnie w toku całego postępowania przyznawał się.

Sąd Okręgowy nie podziela zarzutu, jakoby doszło do popełnienia przestępstw w ramach wykonywania zawodu z kategorii zawodów zaufania społecznego. Zawód kuriera zatrudnionego w jednej z licznych obecnie na rynku prywatnych firm transportowych nie jest zawodem cieszącym się aż tak wielką atencją, prestiżem i nie wiąże się z jakimiś prerogatywami lub uprawnieniami, aby poważnie nazywać go „zawodem zaufania społecznego”.

Nic nie wskazuje również na to, aby warunkowe umorzenie postępowań na 2 letni okres próby nie było wystarczające dla zapobieżenia popełnianiu przez oskarżonych przestępstw w przyszłości. Oskarżeni w toku tego procesu zdali sobie sprawę, że ich czyn był naganny, że takie postępowanie wiąże się z odpowiedzialnością karną, więc chociażby z obawy przed utratą pracy nie wejdą ( przynajmniej zdaniem Sądu Okręgowego, który podziela w tym zakresie zapatrywania Sądu Rejonowego) ponownie na drogę przestępstwa.

Na wydatki w postępowaniu odwoławczym złożył się ryczałt za doręczenia pism procesowych w kwocie 20 złotych.

Sąd Okręgowy w Piotrkowie Trybunalskim na podstawie art. 636 § 1 kpk kosztami procesu za postępowanie odwoławcze związanymi z apelacją prokuratora obciążył Skarb Państwa.

Z powyższych względów orzeczono jak w wyroku.