Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 17 września 2014 r.

Sąd Okręgowy w Sieradzu – II Wydział Karny, w składzie:

przy udziale Prokuratora Prokuratury Okręgowej w Sieradzu Balbiny Stasiak, po rozpoznaniu 17 września 2014 r. sprawy K. O. , oskarżonego o czyny z art. 278§1 kk, na skutek apelacji prokuratora od wyroku Sądu Rejonowego w Łasku VII Wydziału Zamiejscowego z siedzibą w Poddębicach z 05 czerwca 2014 r. w sprawie VII K 63/14,

na podstawie art. 437§1 i §2 kpk w zw. art. 438 pkt. 1 kpk a także art. 627 kpk w zw. z art. 634 kpk

1.  Zmienia zaskarżony wyrok w ten sposób, iż:

a)  uchyla rozstrzygnięcia z pkt. 1.a i 1.b, a także z pkt. 2.;

b)  w pkt. 1., po słowach „oskarżonego K. O. uznaje za winnego dokonania zarzucanych mu w pkt. I i II czynów” skreśla słowo „tj.” i poprzedzający je przecinek i dodaje słowa: „wyczerpujących dyspozycję art. 278§1 kk i ustalając, że obu czynów dopuścił się działając w podobny sposób i w krótkim odstępie czasu, na podstawie art. 278§1 kk w zw. z art. 91§1 kk oraz art. 32§2 kk wymierza mu karę 10 (dziesięciu) miesięcy pozbawienia wolności oraz 80 (osiemdziesięciu) stawek dziennych grzywny ustalając wartość stawki dziennej na 10 (dziesięć) złotych”;

c)  użyte w pkt. 3. i 4. słowo „łącznej” pomija;

d)  użyty w pkt. 3. zwrot: „w pkt. 2” zastępuje zwrotem: „w pkt. 1.”;

e)  punkty 3., 4., 5., 6. i 7. oznacza kolejno jako pkt. 2., 3., 4., 5. i 6.

2.  W pozostałym zakresie zaskarżony wyrok utrzymuje w mocy;

3.  Zasądza od K. O. na rzecz Skarbu Państwa

a)  340 (trzysta czterdzieści) złotych tytułem opłaty za obie instancje

oraz

b)  20 (dwadzieścia złotych tytułem wydatków postępowania odwoławczego.

UZASADNIENIE

Oskarżony K. O. stanął pod zarzutem, tego że:

I  w dniu 16 listopada 2013 roku w miejscowości P. gm. P., województwa (...) w celu osiągnięcia korzyści majątkowej zabrał metalową bramę dwuskrzydłową koloru zielonego wartości 600 złotych na szkodę T. C.,

tj. o czyn z art. 278§1 kk

II  w okresie od 18 do 19 listopada 2013 roku w miejscowości W. gm. P., województwa (...) w celu osiągnięcia korzyści majątkowej zabrał metalowe wrota od kontenera na śmieci wartości 6000 złotych czym działał na szkodę M. J.,

tj. o czyn z art. 278§1 kk.

Wywiedziony w sprawie akt oskarżenia zawierał wniosek Prokuratora Rejonowego w Poddębicach sformułowany w oparciu o art. 335§1 kpk o wymierzenie oskarżonemu:

a)  za czyn z pkt. I kar 6 miesięcy pozbawienia wolności oraz 50 stawek dziennych grzywny przy przyjęciu wysokości jednej stawki na kwotę 10 złotych;

b)  za czyn z pkt. II kar 6 miesięcy pozbawienia wolności oraz 50 stawek dziennych grzywny przy przyjęciu wysokości jednej stawki na kwotę 10 złotych;

c)  wymierzenie oskarżonemu kary łącznej 10 miesięcy pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem jej wykonania z okres próby 3 lat oraz kary łącznej grzywny w wymiarze 80 stawek dziennych, przy ustaleniu wysokości jednej stawki na kwotę 10 złotych.

Nadto we wniosku wniesiono o:

d)  zobowiązanie oskarżonego do naprawienia szkody poprzez zapłatę na rzecz pokrzywdzonego T. C. kwoty 600 złotych, zaś na rzecz M. J. kwoty 6.000 złotych;

e)  oddanie oskarżonego w okresie próby pod dozór kuratora oraz obciążanie go kosztami postępowania w całości.

Sąd Rejonowy w Łasku VII Zamiejscowy Wydział Karny w Poddębicach, na posiedzeniu bez udziału oskarżonego, uwzględniając wniosek, wyrokiem z 05 czerwca 2014 r. wydanym w sprawie VII K 63/14 uznał K. O.za winnego dokonania zarzucanych mu czynów, wymierzając za czyn z pkt. I karę 6 miesięcy pozbawienia wolności oraz karę 50 stawek dziennych grzywny przy przyjęciu wysokości jednej stawki na kwotę 10 złotych, za czyn z pkt. II karę 6 miesięcy pozbawienia wolności oraz karę 50 stawek dziennych grzywny przy ustaleniu wysokości jednej stawki na kwotę 10 złotych. Nadto, na art. 85 kk i art. 86§1 i 2 kk Sąd orzekł karę łączną 10 (dziesięciu) miesięcy pozbawienia wolności oraz karę łączną grzywny w wysokości 80 (osiemdziesięciu) stawek dziennych przy przyjęciu, iż jedna stawka dzienna jest równoważna kwocie 10 złotych. Na podstawie art. 69§1 i 2 kk, art. 70§2 kk oraz art. 73§2 kk Sąd zawiesił wykonanie orzeczonej kary pozbawienia wolności na okres próby 3 (trzech) lat oddając w tym czasie oskarżonego pod dozór kuratora. Na poczet kary grzywny Sąd zaliczył oskarżonemu jeden dzień zatrzymania (w dniu 19 listopada 2013 roku). Nadto, na zasadzie art. 72§2 kk, Sąd zobowiązał oskarżonego do naprawienia szkody wyrządzonej przestępstwem w terminie 6 (sześciu) miesięcy od uprawomocnienia się wyroku poprzez zapłatę na rzecz pokrzywdzonego T. C.kwoty 600 (sześciuset) złotych, zaś na rzecz M. J.kwoty 6.000 (sześciu tysięcy) złotych oraz obciążył go kosztami postępowania zarówno sądowego, jak i poniesionymi przez oskarżyciela posiłkowego wydatkami związanymi z ustanowieniem zastępstwa procesowego.

Apelację od powyższego wyroku złożył Prokurator Rejonowy w Poddębicach zaskarżając wyrok w całości na niekorzyść oskarżonego i zarzucając rozstrzygnięciu obrazę przepisów postępowania mającą wpływ na treść orzeczenia polegającą na bezzasadnym pominięciu w kwalifikacji prawnej zarzucanego czynu przepisu art. 91§1 kk i w konsekwencji orzeczenie kary z pominięciem przepisu art. 91§3 kk, a błędnym zastosowaniu art. 85 kk i art. 86§1 i 2 kk o karze łącznej.

W petitum skarżący wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku poprzez uzupełnienie opisu czynu zarzucanego K. O. o art. 91§1 kk i wymierzenie mu na podstawie art. 278§1 kk i art. 91§3 kk i art. 33§2 kk kary 10 miesięcy pozbawienia wolności i 80 stawek dziennych grzywny z ustaleniem wysokości stawki na 10 złotych, w pozostałej części wyrok bez zmian.

Sąd Odwoławczy zważył, co następuje:

Apelacja oskarżyciela publicznego okazała się zasadna, niemniej lektura złożonego środka odwoławczego dowodzi, że prawidłowo zrzut winien być oparty jedynie na podstawie art. 438 pkt. 1 kpk.

Na samym wstępie rozważań należy wskazać tytułem przypomnienia, że obraza prawa materialnego polega na jego wadliwym zastosowaniu lub niezastosowaniu w orzeczeniu opartym na trafnych i niekwestionowanych ustaleniach faktycznych, zatem względna przyczyna odwoławcza określona w art. 438 pkt. 1 kpk to takie uchybienie, które w naturalny sposób tkwi w samym orzeczeniu jako naruszenie ze sfery prawa materialnego, wskutek czego wystarczające jest stwierdzenie zaistnienia samego uchybienia. Wobec powyższej konstatacji zbędne jest dowodzenie, iż dopuszczenie się przez Sąd I instancji obrazy norm prawa karnego materialnego mogło mieć wpływ na treść zapadłego w sprawie wyroku, bowiem jedyne w przypadku podniesienia zarzutów ze sfery procedury czy ustaleń faktycznych, konieczne jest wykazanie, iż naruszenie miało miejsce oraz dodatkowo uprawdopodobnienie, że mogło to mieść wpływ na treść orzeczenia.

W dalszej kolejności godzi się także poczynić kilka uwag natury ogólnej, związanych z problematyką wniosku prokuratora o wydanie wyroku skazującego bez przeprowadzenia rozprawy o jakim mowa w art. 335§1 kpk. Otóż zgodnie z art. 343§7 kpk powinnością sądu jest zbadanie czy wniosek ten odpowiada przepisom prawa. Jeżeli wniosek prokuratora przepisom tym nie czyni zadość, ewentualnie sąd dostrzega jakiekolwiek wady propozycji oskarżyciela publicznego, czy też, jak w przedmiotowej sprawie, zauważa potrzebę zmiany kwalifikacji prawnej czynu lub choćby podstawy wymiaru kary – powinien, z uwagi na konsensualny tryb procedowania – zwrócić uwagę prokuratora i oskarżonego oraz za ich ewentualną zgodą dokonać modyfikacji wniosku. Wniosek prokuratora złożony w trybie art. 335§1 kpk musi odpowiadać wymogom prawa karnego materialnego, a jeżeli nie spełnia tych wymogów, sąd nie może go zaaprobować, gdyż nie może wydać wyroku, którego treść byłaby sprzeczna z prawem. Nie można tracić z pola widzenia tego, iż by można było mówić o tym, że okoliczności popełnienia przestępstwa nie budzą wątpliwości, niezbędne jest stwierdzenie, że ustalenia faktyczne oraz kwalifikacja prawna czynu (czynów) zarzucanego oskarżonemu nie budzą wątpliwości. W przypadku, gdy powyższego nie sposób obiektywnie stwierdzić sąd nie może uwzględnić wniosku bez dokonania zmiany w tym zakresie.

W rozpoznawanej sprawie prokurator, w złożonym w trybie art. 335§1 kpk, wniosku domagał się między innymi kar jednostkowych i łącznych, a także środków karnych bez sprecyzowania podstawy ich wymierzenia. Sąd widząc powyższe zobowiązany był do wyegzekwowania od oskarżyciela wskazania w oparciu o jakie przepisy prawa wnosi o wymierzenie proponowanych kar i środków karnych. Nie ulega przy tym wątpliwości, że oskarżyciel w niemniejszej sprawie wniósł o orzeczenie wobec oskarżonego zarówno kar jednostkowych, jak i kary łącznej, co sąd (bez uruchomienia trybu modyfikacji) mógł uczynić wyłącznie w oparciu o art. 85 kk oraz 86§1 i 2 kk. W kontekście niebudzących wątpliwości ustaleń faktycznych jest oczywistym iż prokurator, swój niestarannie przygotowany wniosek, złożył z obrazą przepisu art. 91§1 kk. Nie oznacza to jednak, by Sąd Rejonowy nie mógł tak sformułowanego wniosku uwzględnić, bowiem mógł to zrobić lecz wyłącznie pod warunkiem jego uprzedniej modyfikacji, a ta wymagała konsensusu stron. Ponieważ tak się nie stało, wyrok, mimo ze zgodny z wnioskiem to jednak zapadł z oczywistą obrazą prawa materialnego. Należy wszak zauważyć, że Sąd poczynił prawidłowe ustalenia, zarówno co do winy, jak i okoliczności popełnienia przez oskarżonego czynów, dokonał wieloaspektowej, wszechstronnej i rzetelnej analizy materiału dowodowego, co w konsekwencji doprowadziło do właściwej subsumcji.

Przechodząc niniejszym do analizy obrazy art. 91§1 kk, którego niezastosowanie stanowi istotę obrazy prawa materialnego wypada poczynić kilka uwag w przedmiocie powyższej instytucji. Ciąg przestępstw jest konstrukcją stanowiącą szczególną postać realnego zbiegu przestępstw, zatem musi spełniać wszystkie przesłanki zbiegu wynikające z art. 85 kk. Oprócz przesłanek charakterystycznych dla zbiegu realnego muszą pojawić się dodatkowo przesłanki szczególne, które czynią z wielości pozostających w zbiegu realnym przestępstw ciąg przestępstw, a mianowicie – podobny sposób popełnienia przestępstw składających się na ciąg, krótkie odstępy czasu, w jakich są popełniane oraz tożsamość kwalifikacji każdego z przestępstw wchodzących w skład ciągu. Warto w tym miejscu podkreślić, że zakresy stosowania norm określających realny zbieg przestępstw oraz ciąg przestępstw nie pozostają w stosunku krzyżowania, innymi słowy nie jest możliwa taka sytuacja, w której jeden stan faktyczny obejmujący co najmniej dwa popełnione przez sprawcę przestępstwa może podpadać jednocześnie pod art. 85 kk i art. 91 kk (wyrok Sądu Apelacyjnego w Katowicach z dnia 18 lipca 2002 roku, II AKa 255/02).

Przenosząc powyższe uwagi na grunt niniejszej sprawy oczywistym wydaje się, iż oskarżony swoim zachowaniem wypełnił wszystkie znamiona konieczne do przypisania instytucji ciągu przestępstw. Bezsprzecznym jest bowiem, że oskarżony dwukrotnie, na przestrzeni zaledwie dwóch dni, działając w celu osiągnięcia korzyści majątkowej, dokonał zaboru bramy dwuskrzydłowej oraz wrót od kontenera na śmieci. Powyższe czyny, zakwalifikowane jako przestępstwa z art. 278§1 kk, przy jednoczesnym spełnieniu wszystkich pozostałych przesłanek warunkujących zaistnienie ciągu przestępstw, winny były po stronie Sąd I skutkować zastosowaniem instytucji ciągu przestępstw, a w rezultacie odmiennym ukształtowaniem podstawy wymiaru kary pozbawienia wolności i grzywny. Przyjęcie konstrukcji ciągu przestępstw, będącego instytucją prawa materialnego, w przypadku spełnienia warunków wymienionych w art. 91§1 kk nie zależy bowiem od uznania sądu, lecz jest jego obowiązkiem (uchwała SN z dnia 19 sierpnia 1999 roku, I KZP 24/99). W tych warunkach po stronie sądu nie było żadnej fakultatywności w tym zakresie, toteż wydając wyrok skazujący sąd musiał przypisać działanie w warunkach art. 91§1 kk. Sąd Okręgowy jeszcze raz z całą stanowczością podkreśla, że niniejszy nakaz obowiązuje również prokuratora, który powinien powyższą okoliczność uwzględnić w składnym w trybie art. 335 kpk wniosku. Reasumując – Sąd Rejonowy orzekając w sprawie K. O. czynił to z pogwałceniem instytucji przewidzianej w powyższym przepisie, czym dopuścił się obrazy prawa materialnego, co musiało spotkać się z właściwa reakcją ze strony Sądu Okręgowego w toku kontroli instancyjnej.

Uwzględniając całokształt poczynionych rozważań, Sąd Okręgowy zmienił zaskarżone orzeczenie ustalając, iż oskarżony dopuścił się zarzucanych mu czynów w warunkach ciągu przestępstw i na podstawie art. 278§1 kk i art. 91§1 kk i art. 33§2 kk wymierzył oskarżonemu karę pozbawienia wolności i grzywny w wymiarze ustalonym przez oskarżyciela i oskarżonego w dochodzeniu w odniesieniu do kary łącznej. Sąd konstruowania przez:

–

karę 10 m-cy pozbawienia wolności orzeczoną z zastosowaniem warunkowego zawieszenia jej wykonania na okres próby 3 lat,

–

orzeczoną na podstawie art. 3§2 kk karę 80 stawek dziennych grzywny przy ustaleniu wartości stawki na 10 zł,

–

orzeczonymi na podstawie art. 46§1 kk środkami karnymi

oraz rozstrzygnięciem o kosztach stanowią dolegliwość odpowiadającą stopniowi winy oskarżonego w odniesieniu do obu przypisanych mu czynów oraz stopniowi społecznej szkodliwości obu konstruujących ciąg przestępstw ze szczególnym uwzględnieniem sposobu i okoliczności ich popełniania, rozmiaru wyrządzonych pokrzywdzonym szkód i motywacji oskarżonego.

O kosztach postępowania Sąd orzekł na zasadzie art. 627§1 kpk w zw. z art. 634 kpk oraz art. 10 ust. 1 ustawy z 23 czerwca 1973 r. o opłatach w sprawach karnych (Dz.U. z 1983 r. Nr 49, poz. 223 ze zm.).