Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 4 lipca 2014r.

Sąd Okręgowy w Lublinie I Wydział Cywilny

w składzie:

Przewodniczący : S.S.O. Grażyna Lipianin

Protokolant : Ilona Pasternak

po rozpoznaniu w dniu 24 czerwca 2014r. na rozprawie

sprawy z powództwa

S. K.

przeciwko

M. G.

o zapłatę

I.  oddala powództwo;

II.  zasadza od powoda S. K. na rzecz pozwanej M. G. kwotę 3.617zł (trzy tysiące sześćset siedemnaście złotych) tytułem zwrotu kosztów procesu.

I C 627/13

UZASADNIENIE

Pozwem z 21 czerwca 2013r. S. K. wnosił o zasądzenie od M. G. kwoty 100.000 zł z ustawowymi odsetkami od 24 maja 2013r. do dnia zapłaty oraz kosztów procesu według norm przepisanych.

W uzasadnieniu podał, że strony zawarły umowę partnerską w dniu 29 marca 2007r. Umowa przewidywała wpłatę na rzecz pozwanego depozytu na poczet pokrycia w przyszłości udziałów w tworzonej spółce (...) Sp. z o.o. Depozyt miał być wykorzystany w prowadzonej przez pozwaną działalności gospodarczej (depozyt nieprawidłowy), która miała zostać przekształcona w spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością. Depozyt w łącznej kwocie 1 000 000zl został wpłacony przez powoda w ratach, co pokwitowała pozwana w załączniku do umowy. Umową z 28 maja 2008r. powód nabył od pozwanej udziały w (...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością, ale nie zostało to sfinansowane z depozytu nieprawidłowego przewidzianego w umowie partnerskiej, a drodze zamiany udziałów spółek. Depozyt pozostał w posiadaniu pozwanej. Powód pozostawił depozyt w przekonaniu, że jest to konieczne dla przejściowego poprawienia sytuacji finansowej (...) Spółki z o.o. 15 maja 2013r. powód, powołując się na art. 844§ 1 kc w związku z art. 845 kc, zwrócił się do pozwanej z żądaniem zwrotu kwoty depozytu w terminie 7 dni. Pozwana odmówiła. Powód dochodzi pozwem części depozytu (pozew k.2-4).

W odpowiedzi na pozew pozwana nie uznała powództwa i wnosiła o jego oddalenie w całości oraz zasądzenie kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego (odpowiedź na pozew k. 17-18).

Na rozprawie strony podtrzymały swoje stanowiska.

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

S. K. prowadzi działalność gospodarczą od 1987r. Jest producentem konstrukcji w branży metalowej.

27 grudnia 2001r. wpisana została do Krajowego Rejestru Sądowego (...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w L.. Udziałowcami zostali M. G., K. G., G. G., S. K., P. K. i A. B.. Kapitał zakładowy wynosił 100 000zł i od 24 czerwca 2008r. 204 000zł. M. G. była prezesem zarządu od rejestracji spółki. Wykreślono ją 24 października 2008r. Wiceprezesem był od założenia spółki S. K.. Pobierali wynagrodzenie z tego tytułu (uchwała wspólników k. 45). Wykreślono powoda z KRS 24 czerwca 2008r., kiedy jako wiceprezes wpisany został P. K., którego wykreślono 24 października 2008r. Jako prezes jednoosobowego zarządu 24 października 2008r. wpisany został K. G. (odpis pełny z rejestru przedsiębiorców k. 24-26v).

M. G. prowadziła własną działalność gospodarczą pod nazwą (...) M. G..

S. K., B. W., M. G. i K. G. 29 marca 2007r. podpisali umowę, którą nazwali partnerską (umowa k. 7-8).

W umowie M. G. zobowiązała się do powołania do 30 grudnia 2007r. (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością na bazie prowadzonej przez nią działalności gospodarczej (...), z jednoczesnym wniesieniem aktywów i pasywów z tej działalności, w szczególności realizowanej inwestycji w O., do majątku spółki i objęcia 67% udziałów w utworzonej spółce. S. K. miał objąć w nowoutworzonej spółce 33% kapitału w zamian za wniesienie kwoty 1 000 000zł w terminie do 12 października 2007r. Nowoutworzona spółka miała mieć kapitał zakładowy w wysokości przekraczającej 4 000 000zł.

Kapitał wniesiony przez S. K. podlegał zwrotowi w przypadku niedotrzymania warunków umowy. Kapitał mógł być zgodnie z umową wykorzystywany w celach inwestycyjnych w działalności gospodarczej M. G.. Strony miały wywiązać się ze złożonych zobowiązań w terminie do 31 grudnia 2007r. lub w terminie ustalonym za obustronnym porozumieniem w formie pisemnego aneksu, zmieniającego datę utworzenia spółki (...). W przypadku niedotrzymania ustaleń strony miały zwrócić wzajemne świadczenia (umowa k. 7-8).

Powód przekazywał pozwanej środki pieniężne. Pieniądze były przekazywane bezpośrednio M. G., jej mężowi K. G. lub pracownikowi A. K.. Pozwana przyznała, że powód przekazał łącznie 650 000zł, a nie jak twierdzi 1 000 000zł. Przyjęła niewątpliwie kwotę 100 000 zł, określoną żądaniem pozwu.

Złożone przez powoda zestawienie przekazanych kwot zostało zakwestionowane przez pozwaną, którą oświadczyła, że harmonogramu nie podpisywała (harmonogram k. 9). Nie ma to istotnego znaczenia wobec przyznania, że kwota 650 000 zł została przekazana.

Pozwana nie wywiązała się z umowy partnerskiej w uzgodnionym terminie. Nie utworzyła spółki z ograniczoną odpowiedzialnością na bazie prowadzonej przez nią działalności gospodarczej do końca 2007r.

10 kwietnia 2008r. do Krajowego Rejestru Sądowego wpisana została (...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w L., na podstawie aktu założycielskiego z 7 kwietnia 2008r.

Kapitał zakładowy wynosił 1 000 000zł, 10 000 udziałów po 100zł każdy. M. G. pokryła go wkładem niepieniężnym w postaci całości prowadzonego przez siebie przedsiębiorstwa po nazwą (...) (w tym własność zabudowanej nieruchomości w O., maszyny, urządzenia, towary), którego wartość rynkową określiła na 3 433 554,14 zł. Nadwyżkę wartości wkładu przeznaczyła na kapitał zapasowy.

9 czerwca 2008r. wpisano do rejestru podwyższenie kapitału do wysokości 2 040 900zł i 5 września 2011r. obniżenie do 1 020 450zł.

Pierwszym udziałowcem spółki została M. G.. Została również prezesem zarządu. Wykreślona została z rejestru 24 kwietnia 2013r. (odpis pełny z rejestru przedsiębiorców k. 21-23). Od 9 czerwca 2008r. w rejestrze jako wiceprezes figurował P. K., który wykreślony został 21 marca 2012r. Jako wiceprezes wpisany został wówczas J. A. (1), którego wykreślono 24 kwietnia 2013r. Jako prezesa zarządu 24 kwietnia 2013r. wpisano S. Z..

9 czerwca 2008r. S. K. wpisano jako członka rady nadzorczej spółki obok H. K. i A. B.. 24 kwietnia 2013r. H. K. i A. B. zostały wykreślone jako członkowie rady nadzorczej i wpisano I. G. i R. B.. S. K. pozostaje członkiem rady nadzorczej (...)

21 marca 2012r. jako prokurent samoistny wpisany został P. K..

30 maja 2008r. strony podpisały umowę zamiany udziałów. M. G. jako właścicielka 10 000 nieobciążonych udziałów po 100 zł każdy w (...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w L. i S. K. jako właściciel 140 nieobciążonych udziałów po 500zł każdy w (...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w L. dokonali zamiany udziałów. M. G. przeniosła na S. K. własność 4 490 udziałów po 100zł każdy w (...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialności z siedzibą w L.. Wartość rynkową strony w umowie określiły na 500 000zł. S. K. przeniósł na M. G. własność 100 udziałów po 500zł każdy w (...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w L.. Wartość rynkową strony w umowie określiły na 500 000zł. Strony zgodnie oświadczyły, że zamiana ma charakter ekwiwalentny i żadna ze stron nie jest zobowiązana do dopłat dla drugiej strony.

Po zamianie M. G. i S. K. pozostawali nadal wspólnikami w (...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w L..

W (...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością po zamianie M. G. miała 5 510 udziałów po 100zł każdy, zaś S. K. 4 490 udziałów po 100zł każdy (umowa zamiany udziałów k. 10-10v, odpis pełny z rejestru przedsiębiorców k. 21-23).

W umowie zamiany udziałów strony zastrzegły ekwiwalentność świadczeń. Jednocześnie w § 6 umowy oświadczyły, że w związku z zawarciem umowy zamiany udziałów tracą moc wszelkie wzajemne zobowiązania i roszczenia stron, w szczególności z tytułu zawarcia umów pożyczek. Strony podpisy na umowie złożyły w Kancelarii Notarialnej w L. w obecności asesora notarialnego M. R. (umowa k. 10v). Zachowały formę pisemną z podpisami notarialnie poświadczonymi wymaganą do zbycia udziałów – art. 180 kodeksu spółek handlowych.

Po nabyciu udziałów w (...) spółka z o.o. przez S. K. do spółki przystąpili również jako udziałowcy A. B. i P. K..

9 czerwca 2008r. jako udziałowcy wpisani zostali do KRS S. K., A. B. i P. K.. 24 kwietnia 2013r. jako wspólnik wpisana została I. G. w miejsce M. G..

S. K. uczestniczył w zebraniach organów spółki (...). W marcu 2013r. odbyło się zebranie udziałowców (...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w L.. M. G. przedstawiła złą sytuację finansową spółki, że potrzeba jej dofinansowania. Powód odmówił kolejnej pożyczki (zeznanie powoda k. 36).

15 maja 2013r. S. K. wystosował do M. G. żądanie zwrotu depozytu. Pozwana otrzymała pismo 17 maja 2013r. (żądanie k. 11, potwierdzenie doręczenia k. 12). Wezwał pozwaną do zwrotu depozytu złożonego zgodnie z postanowieniami umowy partnerskiej z 29 marca 2007r. w kwocie 1 000 000zł w terminie 7 dni.

W odpowiedzi M. G. oświadczyła, ze umowa partnerska została wykonana i żądanie jest dla niej całkowicie niezrozumiałe (odpowiedź k. 13).

13 czerwca 2013r. powód złożył oświadczenie o uchyleniu się od skutków prawnych oświadczenia woli z 30 maja 2008r. w § 6 umowy zamiany udziałów (...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością i (...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością, powołując się na art. 84 kc. Twierdził, że został wprowadzony podstępnie w błąd przez M. G., co miało na celu doprowadzenie do zaniechania możliwości dokonania rozliczenia wzajemnych zobowiązań wynikających z umowy partnerskiej zawartej w 2007r. Jak wynika z aktualnie przygotowanego przez prezesa zarządu (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością S. Z., na podstawie ksiąg rachunkowych, bilansu otwarcia spółki wartość majątku spółki została w sposób znaczący zawyżona, a środki finansowe przekazane przez powoda nie zostały wykorzystane zgodnie z przeznaczeniem wynikającym z umowy (oświadczenie k. 27).

Sytuacja finansowa (...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością i (...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością jest zła (bezsporne). Prezes S. Z. złożył rezygnację z funkcji prezesa zarządu (...). Zostały rozwiązane umowy ze wszystkimi pracownikami spółki. W kasie nie ma środków finansowych (pismo S. Z. do Rady Nadzorczej z 31 grudnia 2013r. k. 46).

S. K. 9 stycznia 2014r. złożył w Prokuraturze Rejonowej w Lubartowie zawiadomienie o popełnieniu przestępstwa przez członków zarządu (...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością M. G. i J. A. (2) (zawiadomienie o popełnieniu przestępstwa k. 48-57).

Prokurator Rejonowy w Lubartowie postanowieniem z 27 marca 2014r. wszczął śledztwo w sprawie m.inn. nieprawidłowego gospodarowania i rozporządzania majątkiem (...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w L., zawyżenia wartości początkowej spółki (zawiadomienie o wszczęciu śledztwa k. 43-44).

Stan faktyczny ustalił sąd w oparciu o przywołane dowody.

Dokumenty nie były kwestionowane przez strony za wyjątkiem zestawienia wpłat dokonanych przez powoda, co do którego pozwana oświadczyła, że dokumentu nie podpisywała. Jest dokument prywatny, do którego oceny ma zastosowanie art. 253 kpc. Jednakże wobec przyznania pobrania kwoty 650 000zł, przy żądaniu zwrotu jedynie części 100 000zł, nie ma on istotnego znaczenia w sprawie. Zeznania świadka B. W. potwierdziły przekazywanie gotówki przez powoda pozwanej, co ostatecznie nie było kwestia sporną, jedynie łączna wysokość wszystkich wpłat (zeznania B. W. k. 36v-37v).

Zeznania stron uznał za wiarygodne w części w jakiej poczynił na ich podstawie ustalenia. Nie są wiarygodne zeznania powoda na okoliczność, że strony nie rozliczyły się z depozytu. Strony rozliczyły się w 2008r. Zawarły to w umowie z 30 maja 2008r. Po podpisaniu porozumienia powód od 2008r. w żaden sposób nie upomniał się o zwrot depozytu. Jak sam zeznał liczył, że sytuacja finansowa (...) spółka z o.o. ulegnie poprawie, a to zapewniałoby mu jako wspólnikowi udział w zyskach i odzyskanie wyłożonych środków (zeznania S. K. k.35v-36v, 58v-60, zapis rozprawy z 24 czerwca 2014r., zeznania M. G. zapis rozprawy z 24 czerwca 2014r.)

Sąd Okręgowy zważył co następuje:

Strony podpisały umowę partnerską 29 marca 2007r. i umowę zamiany udziałów. Stanowią one o ich wzajemnych rozliczeniach.

Tzw. depozyt nieprawidłowy (art. 845 kc) łączy ze sobą elementy umowy pożyczki i przechowania. Zwrot przedmiotu depozytu nieprawidłowego następuje na zasadach dotyczących przechowania – art. 844 kc. Składający może żądać zwrotu depozytu w każdym czasie – art. 844§ 1 kc.

Kodeks cywilny pozostawia stronom swobodę w zakresie ustalenia wynagrodzenia z tytułu przeniesienia własności przedmiotu umowy na pożyczkobiorcę, zatem mogą ukształtować umowę pożyczki jako umowę odpłatną albo nieodpłatną. Samo wydanie przedmiotu pożyczki może nastąpić w dowolny sposób, byle pożyczkobiorca miał możliwość swobodnego dysponowania pieniędzmi. Przy zwrocie pożyczki nie muszą być to te same pieniądze, o ile są zwracane w tej samej ilości i jakości. Istotnym elementem umowy pożyczki jest obowiązek zwrotu pożyczki. Ustawa nie uzależnia ważności umowy pożyczki od zachowania formy szczególnej. Umowa pożyczki, której wartość przenosi 500zł, powinna być stwierdzona pismem – forma ad probationem (art. 74 kc).

Powód przekazał pozwanej środki pieniężne bezspornie 650 000zł. W zamian miał uzyskać udziały w (...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością. Środki te pozwana inwestowała w prowadzoną przez siebie działalność gospodarczą za zgodą powoda.

Nie są wiarygodne twierdzenia powoda, że umowa z 30 maja 2008r. nie dotyczy porozumienia z 29 marca 2007r. Powód twierdzi, że nie wie czego dotyczy § 6 umowy zamiany udziałów z 30 maja 2008r., że podstępem podłożono mu go do podpisu. Te twierdzenia nie są wiarygodne. Strony miały świadomość wagi złożonych oświadczeń, obie prowadziły działalność gospodarczą, co wymaga określonych umiejętności i zdolności oceny działań z punktu widzenia ryzyka gospodarczego. Powód sam przyznał, że cały czas liczył, że (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością się rozwinie, „bo wchodzili nowi inwestorzy”, „spółka wejdzie na giełdę”.

Powód jako wspólnik miał prawo kontroli w (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością. Mógł w każdym czasie przeglądać księgi i dokumenty spółki, sporządzać bilans dla swego użytku lub żądać wyjaśnień od zarządu – art. 212 § 1 kodeksu spółek handlowych. Był też członkiem rady nadzorczej (...). Rada nadzorcza sprawuje stały nadzór nad działalnością spółki we wszystkich dziedzinach jej działalności – art. 219§ 1 ksh. Do szczególnych obowiązków rady nadzorczej należy ocena sprawozdań zarządu z działalności spółki, w zakresie ich zgodności z księgami i dokumentami, jak i ze stanem faktycznym. Rada nadzorcza w wykonaniu swych obowiązków może badać wszystkie dokumenty spółki, żądać od zarządu i pracowników sprawozdań i wyjaśnień oraz dokonywać rewizji stanu majątku spółki.

Zatem S. K. jako udziałowiec i dodatkowo członek rady nadzorczej miał pełną możliwość kontrolowania sytuacji finansowej spółki i poczynań zarządu. Nie podejmował żadnych działań formalnych kwestionujących czynności zarządu aż do 2013r., kiedy okazało się, że sytuacja finansowa spółki jest bardzo zła. Podjął wówczas działania zmierzające do odzyskania od pozwanej wyłożonych pieniędzy w obawie, że utraci wyłożone na finansowanie spółki środki wobec jej złej kondycji finansowej.

Umowa zamiany udziałów z 30 maja 2008r. zakończyła rozliczenia stron z tytułu przekazanych pozwanej środków. W § 6 umowy strony wyraźnie ustaliły, że wszelkie wzajemne zobowiązania, rozliczenia i roszczenia stron tracą moc .

Powód zainwestował swoje środki w działalność gospodarcza pozwanej (...). Uzyskał udziały w spółce (...), która powstała na bazie prowadzonej przez pozwaną działalności gospodarczej. Ekwiwalentność świadczeń w umowie zamiany udziałów strony uzgodniły według swego wyboru. -

Złożone przez powoda oświadczenie woli o uchyleniu się od skutków prawnych oświadczenia woli z § 6 umowy zamiany udziałów nie jest skutecznie. Powód w żaden sposób nie udowodnił, by zaistniały okoliczności podnoszone w ,0 Art. 84 kc stanowi, ze w razie błędu co do treści czynności prawnej można uchylić się od skutków prawnych swego oświadczenia woli. Jeżeli jednak oświadczenie woli było złożone innej osobie, uchylenie się od skutków prawnych dopuszczalne jest tylko wtedy, gdy błąd został wywołany przez tę osobę, chociażby bez jej winy, albo gdy wiedziała ona obłędzie lub mogła z łatwością błąd zauważyć. Uchylenie się od skutków prawnych oświadczenia woli, które zostało złożone innej osobie pod wpływem błędu, następuje przez oświadczenie złożone tej osobie na piśmie. Uprawnienie do uchylenia się wygasa: w razie błędu – z upływem roku od jego wykrycia.

Powód sam przyznał, że brał aktywny udział w działalności spółki (...). Jako przewodniczący rady nadzorczej miał możliwość kontrolowania władz spółki. Sam prowadzi działalność gospodarczą, a więc trudno przyjąć, że nie był w stanie zrozumieć mechanizmów działania spółki i rozliczeń finansowych. Winien orientować się w kondycji finansowej spółki. Jeżeli nawet w dacie składania oświadczenia w umowie zamiany udziałów byłby w błędzie co do kondycji finansowej spółki, to w krótkim czasie mógł zweryfikować swoje stanowisko i podjąć kroki prawne, czego nie uczynił. Podważanie czynności po kilku latach, z powodu złej kondycji finansowej spółki i braku oczekiwanych zysków nie jest skuteczne. Nieuzyskanie spodziewanych zysków z zainwestowanych środków, nie daje podstawy do żądania ich zwrotu od pozwanej.

Mając powyższe na uwadze żądanie pozwu jest niezasadne i podlega w całości oddaleniu.

Rozstrzygnięcie o kosztach procesu między stronami uzasadnia treść art. 98 § 1 i 99 k.p.c.

Powód uiścił opłatę od pozwu 5 000 zł. Obie strony ustanowiły pełnomocników. Pozwanej przysługuje zwrot poniesionych kosztów procesu w postaci wynagrodzenia pełnomocnika 3 600 zł na podstawie § 6 pkt 6) rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z 28 września 2002r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu (j.t. Dz. U. 2013.400) i 17 zł uiszczonej opłaty skarbowej od pełnomocnictwa.