Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 8 lipca 2014 r.

Sąd Okręgowy w Bydgoszczy VI Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący SSO Janusz Madej

Protokolant st. sekr. sądowy Dorota Hańc

po rozpoznaniu w dniu 8 lipca 2014 r. w Bydgoszczy na rozprawie

odwołania P. S.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału w B.

z dnia 6 września 2013 r. znak (...)

w sprawie: P. S.

przeciwko: Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych

Oddziałowi w B.

o emeryturę

I zmienia zaskarżoną decyzję w ten sposób, iż przyznaje ubezpieczonemu P. S. prawo do emerytury od dnia (...)

II nie stwierdza odpowiedzialności Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału w B. za nieustalenie ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji;

III zasądza od Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału w B. na rzecz ubezpieczonego P. S. kwotę 180 ( sto osiemdziesiąt ) zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa prawnego.

Na oryginale właściwy podpis.

Sygn. akt VI U 2999/13

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 6 września 2013 r. (znak (...)) Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w B. odmówił przyznania ubezpieczonemu P. S. prawa do emerytury w wieku niższym od powszechnego z tytułu pracy w szczególnych warunkach. Organ rentowy powołał się na przepisy art. 184 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U z 2009 r. Nr 153, poz. 1227 ze zm., dalej jako: „ustawa emerytalna”) i rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. Nr 8, poz. 43 ze zm., dalej jako: „rozporządzenie z 1983 r.”). W uzasadnieniu decyzji organ rentowy wskazał, że podstawą odmowy przyznania emerytury było przede wszystkim ustalenie, że do dnia 1 stycznia 1999 r. ubezpieczony nie udowodnił wymaganego 15 letniego okresu pracy w szczególnych warunkach, wykonywanej stale i w pełnym wymiarze czasu pracy.

Ubezpieczony złożył odwołanie od tej decyzji i wniósł o jej zmianę poprzez przyznanie prawa do emerytury. W uzasadnieniu odwołania ubezpieczony wskazał, iż w okresie od dnia 15 października 1975 roku do dnia 31 lipca 1991 roku był zatrudniony w warunkach szczególnych na stanowisku mechanika samochodowego w Wojewódzkim Zakładzie (...) w B. Oddziale w I.. Na okoliczność pracy w warunkach szczególnych ubezpieczony wniósł o przeprowadzenie dowodu z zeznań świadków. W toku postępowania ubezpieczony wniósł o zasądzenie na jego rzecz kosztów zastępstwa prawnego według norm przepisanych.

Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w B. wniósł o oddalenie odwołania, podtrzymując dotychczasowe stanowisko. Organ rentowy podniósł, że ubezpieczony nie przedłożył świadectwa wykonywania pracy w warunkach szczególnych, ponadto „zwykłe” świadectwo pracy zostało wystawione w dniu 24 kwietnia 1991 roku, zaś w treści świadectwa pracy wskazano, iż ubezpieczony otrzymał odszkodowanie w związku ze skróceniem okresu wypowiedzenia umowy o pracę za okres od dnia 1 czerwca 1991 roku do 31 lipca 1991 roku, co świadczy o tym, że w tym okresie już nie wykonywał pracy.

Sąd Okręgowy ustalił, co następuje:

Ubezpieczony P. S., ur. w dniu (...), dnia 16 sierpnia 2013 r. złożył wniosek o przyznanie prawa do emerytury, po ukończeniu 60 roku życia, ze względu na zatrudnienie w warunkach szczególnych. Organ rentowy uznał za udowodniony staż ubezpieczeniowy na dzień 1 stycznia 1999 roku w wymiarze 27 lat, 10 miesięcy i 24 dni. Organ rentowy nie zaliczył ubezpieczonemu do okresu zatrudnienia w warunkach szczególnych żadnego okresu zatrudnienia. Ubezpieczony nie jest członkiem OFE.

-okoliczności bezsporne

W niniejszej sprawie sporną pozostawała okoliczność czy ubezpieczony przez okres co najmniej 15 lat był zatrudniony w warunkach szczególnych, czy taki charakter miało zatrudnienie ubezpieczonego w okresie od dnia 15 października 1975 roku do dnia 31 lipca 1991 roku na stanowisku mechanika samochodowego w Wojewódzkim Zakładzie (...) w B. Oddziale w I..

Sąd przeprowadził postępowanie dowodowe na powyższą okoliczność i ustalił następujący stan faktyczny.

Ubezpieczony P. S. od dnia 15 października 1975 roku zatrudniony był na stanowisku mechanika samochodowego w Wojewódzkim Zakładzie (...) w B. Oddziale w I..

W dniu 24 kwietnia 1991 roku zostało sporządzone świadectwo pracy, w którym wskazano, że ubezpieczony pracował do dnia 31 lipca 1991 r., jednak w świadectwie wskazano, że otrzymał on odszkodowanie z tytułu skróconego okresu wypowiedzenia umowy o pracę za okres od dnia 1 czerwca 1991 roku do 31 lipca 1991 roku. Wobec tego ubezpieczony faktycznie zatrudniony był do dnia 31 maja 1991 roku. W świadectwie pracy wskazano również, że ubezpieczony otrzymywał dodatek za pracę w warunkach szkodliwych.

W powyższym okresie zatrudnienia ubezpieczony pracował stale i w pełnym wymiarze czasu pracy w warunkach szczególnych na stanowisku mechanika samochodowego. Naprawa pojazdów odbywała się wyłącznie w kanałach remontowych i tam też ubezpieczony wykonywał swoją pracę polegającą m.in. na: demontażu skrzyni biegów, resorów, amortyzatorów, demontażu i wymianie wałów pędnych, smarowaniu samochodu od spodu. Ubezpieczony pełnił również funkcję brygadzisty. Był brygadzistą pracującym. Jako brygadzista odpowiedzialny był m.in. za przyjęcie pojazdów do naprawy, za jakość naprawy, za mechaników przydzielonych do naprawy. Otwierał i zamykał narzędziownię. Pracownicy sami pobierali narzędzia. Podlegało mu kilku pracowników. Pierwotnie ubezpieczony pracę wykonywał w warsztacie w P., następnie w warsztacie w I.. W zakładzie pracy w I. warsztat był nazywany „stacją obsługi”.

W dniu 20 stycznia 1984 roku pracodawca wystawił ubezpieczonemu świadectwo pracy w warunkach szczególnych. Z dniem 1 kwietnia 1984 roku ubezpieczonemu został przyznany dodatek za pracę w uciążliwych i szkodliwych warunkach. Pismem z dnia 7 czerwca 1984 roku kierownik warsztatu wnioskował o podwyższenie ubezpieczonemu stawki osobistego zaszeregowania z uwagi na fakt pracy w nadgodzinach. Dnia 22 kwietnia 1985 roku ubezpieczonemu został przedstawiony zakres czynności brygadzisty stacji obsługi, w którym m.in. powierzono mu obowiązek bezpośredniego udziału w naprawach lub obsługach pojazdów samochodowych oraz odbiór prac wykonanych przez podległych mu pracowników i potwierdzanie sprawności pojazdu po naprawie. W dniu 4 kwietnia 1990 roku powierzono ubezpieczonemu pełnienie obowiązków mistrza warsztatowego w czasie pracy na drugiej zmianie.

- dowody: wyjaśnienia i zeznania ubezpieczonego zapis AV k. 33v akt sądowych, zeznania świadków: J. J., J. C. zapis AV k. 33v akt sądowych; świadectwa pracy, zakres czynności oraz inne dokumenty pracownicze w aktach osobowych ubezpieczonego.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Sąd dokonał oceny omówionego wyżej stanu faktycznego w kontekście przepisów art. 184 i 32 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (t.j.Dz.U. z 2013 roku,poz.1440 ze zm.) oraz rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze ( Dz. U. Nr 8 z 1983 r., poz. 43.)

Zgodnie z treścią art. 184. ust 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku ubezpieczonym urodzonym po dniu 31 grudnia 1948 r. przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku przewidzianego w art. 32-34, 39 i 40, jeżeli w dniu wejścia w życie ustawy osiągnęli:

1) okres zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wymaganym w przepisach dotychczasowych do nabycia prawa do emerytury w wieku niższym niż 60 lat - dla kobiet i 65 lat - dla mężczyzn oraz

2) okres składkowy i nieskładkowy, o którym mowa w art. 27.

Emerytura, o której mowa w ust. 1, przysługuje pod warunkiem nieprzystąpienia do otwartego funduszu emerytalnego (art. 184 ust 2 ustawy).

Zgodnie z treścią art. 32 ust 1 cytowanej wyżej ustawy ubezpieczonym urodzonym przed dniem 1 stycznia 1949 r., będącym pracownikami, o których mowa w ust. 2-3, zatrudnionymi w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, przysługuje emerytura w wieku niższym niż określony w art. 27 pkt. 1 ( 65 lat dla mężczyzn, 60 lat dla kobiet.)

Dla celów ustalenia uprawnień, o których mowa w cytowanym wyżej przepisie, za pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach uważa się pracowników zatrudnionych przy pracach o znacznej szkodliwości dla zdrowia oraz o znacznym stopniu uciążliwości lub wymagających wysokiej sprawności psychofizycznej ze względu na bezpieczeństwo własne lub otoczenia w podmiotach, w których obowiązują wykazy stanowisk ustalone na podstawie przepisów dotychczasowych.

Z kolei przepisy rozporządzenia z 1983r., które nadal zachowały swoją moc na warunkach określonych w art. 32 ust. 4 ustawy emerytalnej, mają zastosowanie do wszystkich pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze. Zgodnie z § 4 ust. 1 rozporządzenia z 1983 r. pracownik, który wykonywał prace w szczególnych warunkach, wymienione w wykazie A, nabywa prawo do emerytury, jeżeli spełnia łącznie następujące warunki: osiągnął wiek emerytalny wynoszący: 55 lat dla kobiet i 60 lat dla mężczyzn oraz ma wymagany okres zatrudnienia, w tym co najmniej 15 lat pracy w szczególnych warunkach

Zgodnie zaś z § 2 w/w rozporządzenia, okresami pracy uzasadniającymi prawo do świadczeń na zasadach określonych w rozporządzeniu są okresy, w których praca w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze jest wykonywana stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku, a okresy te stwierdza zakład pracy, na podstawie posiadanej dokumentacji, w świadectwie wykonywania pracy w szczególnych warunkach, wystawionym według wzoru stanowiącego załącznik do przepisów wydanych na podstawie § 1 ust. 2 rozporządzenia, lub w świadectwie pracy.

Niemniej jednak należy wskazać, iż w przypadku, gdy zainteresowany wykaże, że nie może przedstawić zaświadczeń potwierdzających okresy wykonywania pracy w szczególnych warunkach z przyczyn od siebie niezależnych, art. 472 i 473 k.p.c. umożliwiają ustalenie tych okoliczności w drodze postępowania odwoławczego przed sądem pracy i ubezpieczeń społecznych. Zgodnie z powyższymi przepisami, w postępowaniu w sprawach z zakresu prawa pracy i ubezpieczeń społecznych każdy fakt mający wpływ na prawo do świadczenia lub jego wysokość może być dowodzony wszelkimi środkami, które sąd uzna za pożądane, a ich dopuszczenie za celowe. Sąd nie jest związany środkami dowodowymi określonymi dla dowodzenia przed organem rentowym.

Przeprowadzone postępowanie dowodowe, w tym dowód z przesłuchania ubezpieczonego, zeznania świadków: J. J. i J. C. oraz pozostałe dokumenty z akt osobowych ubezpieczonego, w tym kopia umowy o pracę, świadectwa pracy przedłożone przez ubezpieczonego czy zakres powierzonych mu czynności pozwala na stwierdzenie, że ubezpieczony w spornym okresie czasu stale i w pełnym wymiarze czasu pracy wykonywał pracę w warunkach szczególnych, jako mechanik samochodowy, w rozumieniu cytowanego przepisu art. 184 ust 1. ustawy emerytalnej oraz rozporządzenia z 1983 roku. Wykonywana przez ubezpieczonego praca wymieniona jest w wykazie „A” w dziale XIV poz. 14 i 16 załącznika nr 1 („prace wykonywane w kanałach remontowych przy naprawie pojazdów mechanicznych lub szynowych”) rozporządzenia z 1983 roku i jest pracą o znacznej szkodliwości dla zdrowia oraz o znacznym stopniu uciążliwości.

Sąd uznał zeznania ubezpieczonego oraz zeznania świadków za wiarygodne, spójne, logiczne i wzajemnie się uzupełniające. Sąd ponadto uznał, że wykonywanie przez ubezpieczonego obowiązków brygadzisty czy mistrza na drugiej zmianie nie wpływało na zakres i charakter wykonywanej przez niego pracy jako mechanika samochodowego. Ubezpieczony jako brygadzista m.in. odpowiedzialny był za otwieranie i zamykanie narzędziowni, nadzór nad podległymi mu pracownikami. Ubezpieczony był pracującym brygadzistą i mistrzem, i wespół z podległym mu zespołem mechaników stałe i w pełnym wymiarze czasu pracy wykonywał pracę w kanałach remontowych. Ponadto z dokumentów zgromadzonych w aktach osobowych ubezpieczonego wynika, że otrzymywał on przez cały okres zatrudnienia dodatek w związku z pracą w uciążliwych i szkodliwych warunkach, zaś w dniu 20 stycznia 1984 r. zostało sporządzone przez pracodawcę świadectwo pracy w warunkach szczególnych.

Podnieść również należy, że w świadectwie pracy z dnia 24 kwietnia 1991 roku wskazano, iż ubezpieczony otrzymał odszkodowanie w związku ze skróceniem okresu wypowiedzenia umowy o pracę za okres od dnia 1 czerwca 1991 roku do 31 lipca 1991 roku. Powyższe świadczy o tym, że ubezpieczony zatrudniony był do dnia 31 maja 1991 roku, jednakże nie zmienia to faktu, iż do tego dnia ubezpieczony przepracował w warunkach szczególnych 15 lat, 7 miesięcy i 17 dni.

Ocena stanu faktycznego niniejszej sprawy, w kontekście przepisów art. 184 i 32 ustawy emerytalnej oraz rozporządzenia z 1983 r., pozwala na przyjęcie, że ubezpieczony spełnił wszystkie przesłanki powstania prawa do emerytury od pierwszego dnia miesiąca, w którym złożył on wniosek o ustalenie prawa do tego świadczenia.

Mając powyższe na uwadze Sąd, na podstawie art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c., zmienił zaskarżoną decyzję w ten sposób, że przyznał ubezpieczonemu P. S. prawo do emerytury od dnia (...)., to jest od pierwszego dnia miesiąca w którym złożył on wniosek o emeryturę.

W punkcie drugim sentencji wyroku, zgodnie z przepisem art. 118 ust. 1a ustawy emerytalnej, Sąd z urzędu orzekł w przedmiocie odpowiedzialności organu rentowego za nieustalenie ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji. W okolicznościach przedmiotowej sprawy brak było podstaw do stwierdzenia odpowiedzialności organu rentowego, pomimo uwzględnienia odwołania ubezpieczonego. Ubezpieczony za sporny okres zatrudnienia przedłożył dokumenty, które jednak z przyczyn formalnych zostały zakwestionowane przez pozwany organ rentowy. Mając na uwadze sformalizowany przebieg postępowania przed organem rentowym, jak również występujące ograniczenia dowodowe, do przyznania ubezpieczonemu prawa do żądanego świadczenia konieczne było przeprowadzenie postępowania dowodowego na okoliczność świadczenia przez niego pracy w warunkach szczególnych.

W punkcie trzecim wyroku, w oparciu o treść art. 98 § 1 k.p.c., który ustanawia zasadę odpowiedzialności za koszty procesu i zobowiązuje do zwrotu przez stronę przegrywającą spór przeciwnikowi procesowemu poniesionych kosztów celowej obrony, a więc między innymi wynagrodzenia kwalifikowanego pełnomocnika, Sąd zasądził zwrot kosztów zastępstwa procesowego na rzecz odwołującego się, który w postępowaniu sądowym był reprezentowany przez radcę prawnego. Sąd, na podstawie § 11 ust. 2 w zw. z § 2 ust. 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu (t.j.Dz. U. z 2013r., poz. 490 ze), ustalił stawkę wynagrodzenia pełnomocnika na kwotę 180 zł, mając na względzie charakter sprawy oraz nakład pracy pełnomocnika. Zasądzona kwota 180 zł stanowi trzykrotność minimalnej stawki wynagrodzenia, tj. 60 zł, należnego pełnomocnikowi procesowemu będącego radcą prawnym w sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych oraz zaopatrzenia emerytalnego.

Na oryginale właściwy podpis.