Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 19 lutego 2013 r.

Sąd Apelacyjny w Łodzi, III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący: SSA Jacek Zajączkowski

Sędziowie: SSA Ewa Chądzyńska

SSA Lucyna Guderska (spr.)

Protokolant: stażysta Paulina Działońska

po rozpoznaniu w dniu 19 lutego 2013 r. w Łodzi

sprawy K. N.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddziałowi
w O.

o emeryturę,

na skutek apelacji organu rentowego

od wyroku Sądu Okręgowego - Sądu Pracy i Ubezpieczeń Społecznych
w Kaliszu z dnia 30 marca 2012 r., sygn. akt: V U 1196/11;

oddala apelację.

Sygn. akt III AUa 915/12

UZASADNIENIE

Decyzją z 26 sierpnia 2011r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w O. odmówił K. N. prawa do emerytury dla pracowników zatrudnionych w warunkach szczególnych ponieważ wnioskodawca nie udowodnił wymaganego, minimum 15 - letniego okresu takiej pracy. W szczególności nie zaliczono mu okresu pracy wykonywanej na rzecz (...) Fabryki (...) w J. (01.10.1975 - 31.12.1978r. oraz 01.01.1983 - 31.12.1998r. ). Organ rentowy podniósł, że wystawione wnioskodawcy na powyższą okoliczność świadectwo pracy zawiera zbyt duże rozbieżności w zajmowanych przez odwołującego stanowiskach pracy.

W odwołaniu od powyższej decyzji K. N. wniósł o jej zmianę i przyznanie prawa do emerytury podnosząc, że spełnia wszystkie ustawowe przesłanki do nabycia żądanego świadczenia, a wymagany okres pracy w warunkach szczególnych wynika z załączonego do wniosku świadectwa pracy z dnia 31.07.2004r.

Organ rentowy wniósł o oddalenie odwołania.

Sąd Okręgowy w Kaliszu wyrokiem z dnia 30 marca 2012r. zmienił zaskarżoną decyzję i przyznał K. N. prawo do emerytury od 1 lipca 2011r.

Rozstrzygnięcie Sądu pierwszej instancji zapadło w następującym stanie faktycznym:

K. N. ur. (...), w dniu 6 czerwca 2011r. złożył wniosek o emeryturę. Na dzień 1 stycznia 1999r. wnioskodawca legitymuje się łącznym stażem pracy w wymiarze 27 lat, 1 miesiąca i 25 dni. Nie pracuje, nie jest członkiem OFE.

W dniu 1 października 1975r. K. N. podjął pracę w Fabryce (...) w J. na stanowisku maszynisty kotła. Od dnia 1 czerwca 1976r. powierzono mu stanowisko mistrza kotłowni. Jako mistrz zmianowy zespołu kotłowni, bezpośrednio podlegał z-cy kierownika zespołu kotłowni, zaś pośrednio kierownikowi tego zespołu. Zasadniczym jego obowiązkiem było utrzymanie ciągłości ruchu urządzeń kotłowni, m.in. „....przez kontrolowanie prawidłowości pracy nadzorowanych urządzeń przez osobistą obserwację również pracy pracowników sprawujących bezpośredni nadzór nad poszczególnymi urządzeniami”. Do jego obowiązków należało również dokonywanie przeglądów urządzeń i obiektów oraz sprawowanie nadzoru nad pracownikami wykonującymi prace konserwacyjne i remonty podległych urządzeń. W dniu 8 listopada 1978r. K. N. wystąpił z wnioskiem, aby z uwagi na sytuację rodzinną, przesunąć go z pracy ze stanowiska mistrza kotłowni, na stanowisko konserwatora aparatury kontrolno - pomiarowej. Otrzymał w związku z tym angaż na stanowisko ślusarza remontowo - montażowego aparatury kontrolno - pomiarowej. Był nadal pracownikiem kotłowni. Do pracy na stanowisku mistrza kotłowni wrócił 1 stycznia 1983r. i pracował na nim do 31 lipca 1999r., aby od dnia 1 sierpnia 1999r. otrzymać stanowisko brygadzisty pracującego w kotłowni. W roku 1982 otrzymał zaświadczenie kwalifikacyjne D w zakresie dozoru. Wynika z niego, że uzyskał uprawnienia do prowadzenia eksploatacji urządzeń energetycznych na stanowiskach osób dozoru w zakresie kotłów parowych i wodnych do 15 ATM, cieplnych urządzeń odbiorczych oraz sieci, pomp i instalacji do zmiękczania wody. W roku 1988 otrzymał zaświadczenie kwalifikacyjne do obsługi kotłów parowych wysokoprężnych do 1,2 MPa, kotłów wodnych wysokotemperaturowych i cieplnych urządzeń odbiorczych parowych i wodnych wraz z sieciami.

Kotłownia zakładowa (...) Fabryki (...) w J., zaopatrywała zakład w wodę, zarówno dla celów grzewczych, jak i technologicznych. Zaopatrywała w wodę również inne zakłady, tj. (...) Fabrykę (...) oraz (...) Zakłady (...). W kotłowni znajdowało się 6 pieców węglowych i specjalny kocioł do spalania odpadów drzewnych. Cztery z nich miały moc 5 GK, dwa pozostałe 10 GK ( 5n 10 KV. ). Na jednej zmianie pracowało w kotłowni do 10 pracowników. W sezonie grzewczym pracowały maksymalnie 4 kotły. Poza sezonem, dla celów uskutecznianej produkcji, funkcjonował 1-2 piece. Piece były wyposażone w ruszt mechaniczny. Węgiel podawany był do pieca mechaniczne na tzw. ruszcie. Spalano w nich od 25, 40 - 60 ton węgla na dobę. Żużel również był usuwany w sposób mechaniczny. W kotłowni pracowali maszyniści kotłów ( palacze ) i ich pomocnicy, elektrycy oraz obsługujący zmiękczalnię wody. Wszyscy oni podlegali mistrzowi kotłowni. Ślusarze remontowi byli przydzielani do prac w kotłowni w okresie przeprowadzanych w niej remontów kotłów. Co roku odbywała się tzw. rewizja zwyczajna kotłowni, przeprowadzana przez inspektorat dozoru technicznego. Co 3 lata zaś była przeprowadzana rewizja wewnętrzna kotłów i próba ciśnieniowa. Czyszczenie kotłów odbywało się w zasadzie raz w roku, po sezonie grzewczym.

W konsekwencji powyższych ustaleń Sąd Okręgowy stwierdził, że odwołanie jest zasadne. K. N. przysługuje prawo do emerytury przewidzianej w art. 184 ustawy z dnia 17 grudnia 1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. Nr 153 z 2009r., poz. 1227 – tekst jednolity późn. zm. ), ponieważ legitymuje się on wymaganym 15 – letnim okresem pracy w szczególnych warunkach. W ocenie Sądu, przeprowadzone w sprawie postępowanie dowodowe potwierdziło, że fakt wykonywania przez K. N. pracy w szczególnych warunkach w (...) Fabryce (...) od 1 października 1975r. do 31 grudnia 1978r. i od 1 stycznia 1983r. do 31 grudnia 1998r. na stanowisku maszynisty kotła oraz mistrza kotłowni - wykaz A dział XIV pkt 1 i 24 przepisów ogólnych rozporządzenia Rady Ministrów z 7 lutego 1983r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze ( Dz. U. Nr 8, poz. 43 z późn. zm.) - prace nie zautomatyzowane palaczy i rusztowych kotłów parowych lub wodnych typu przemysłowego ( dział XIV poz. 1 ) oraz kontrola między operacyjna, kontrola jakości produkcji i usług oraz dozór inżynieryjno - techniczny na oddziałach i wydziałach, w których jako podstawowe wykonywane są prace wymienione w wykazie ( dział XIV poz. 24 ). Odwołujący legitymuje się okresem pracy w szczególnych warunkach pracy w wymiarze 19 lat i 3 miesięcy. Tym samym, K. N. spełnił wszystkie przesłanki do przyznania żądanej emerytury, a zgodnie z art. 129 ust. 1 cytowanej wyżej ustawy świadczenie to należało przyznać od 1 lipca 2011r., to jest od pierwszego dnia po ustaniu zatrudnienia. Mając powyższe na uwadze, Sąd Okręgowy w oparciu o art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c. orzekł, jak w sentencji wyroku.

W apelacji organ rentowy zaskarżył w całości powyższy wyrok, zarzucając:

- naruszenie przepisów prawa materialnego art. 184 ustawy z dnia 17.12.1998r. o emeryturach i rentach z FUS (tekst jednolity Dz. U z 2004r. nr 39, poz. 353 ze zm. ) w związku z § 4 rozporządzenia RM z dnia 7.02.1983r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. Nr 8, poz.43 ze zm.)

- naruszenie przepisów prawa procesowego art. 233 § 1 kpc.

Wskazując na powyższą podstawę apelacji wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku i oddalenie odwołania.

Apelujący podniósł, że zgodnie z przepisami cyt. wyżej rozporządzenia RM z 7 lutego 1983r. za prace zaliczone do prac wykonywanych w szczególnych warunkach uwzględnia się prace nie zautomatyzowane palaczy i rusztowych kotłów parowych lub wodnych typu przemysłowego.

Organ rentowy nie negując faktu, że odwołujący - tak jak to wynika z zeznań świadków oraz jego zeznań - będąc pracownikiem tego zakładu zajmował się obsługą kotła przemysłowego a później sprawował dozór nad osobami obsługującymi takie kotły, stoi na stanowisku, iż nie była to praca, którą można uznać jako wykonywaną w szczególnych warunkach. Pracą w szczególnych warunkach - zgodnie z wykazem A, działem XIV poz. 1 rozporządzenia RM z dnia 7.02.1983r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze - jest praca palacza ale tylko praca niezautomatyzowana przy kotłach parowych lub rusztowych typu przemysłowego, dlatego też istotnym w tej prawie byłoby ustalenie jakie prace i przez jaką część dnia wykonywane były przez maszynistów kotłów ręcznie. Z przeprowadzonego przez Sąd postępowania absolutnie nie wynika, aby odwołujący oraz nadzorowani przez niego w późniejszym okresie pracownicy obsługiwali kotły ręcznie. Wręcz przeciwnie, wszyscy świadkowie jak i sam odwołujący zgodnie potwierdzili, że kotły były w pełni zautomatyzowane. Węgiel z zasobnika był podawany do pieca mechanicznie i w taki sam sposób a więc mechanicznie usuwany był żużel. Maszynista kotła - palacz kontrolował cały proces palenia, tj. sterował urządzeniem.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

Apelacja nie może odnieść skutku. Sąd Okręgowy wydał trafne rozstrzygnięcie, które znajduje uzasadnienie w całokształcie okoliczności faktycznych sprawy oraz w treści obowiązujących przepisów prawnych.

Zgodnie z treścią art. 184 ustawy z dnia 17 grudnia 1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. Nr 153 z 2009r., poz. 1227 – tekst jednolity ze zm.), ubezpieczonemu urodzonemu po dniu 31 grudnia 1948r., przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku przewidzianego w art. 32 ustawy, tj. po ukończeniu 60 lat, jeżeli w dniu wejścia w życia ustawy – na dzień 1 stycznia 1999r. osiągnął okres zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wymagany w przepisach rozporządzenia Rady Ministrów z 7 lutego 1983r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze ( Dz. U. Nr 8, poz. 43 z późn. zm.) – 15 lat oraz okres składkowy i nieskładkowy o którym mowa w art. 27 ustawy, to jest 25 lat.

W myśl § 2 w/w rozporządzenia okresy pracy uzasadniające prawo do wcześniejszego świadczenia emerytalnego to okresy, w których praca w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wykonywana jest stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku.

Okresy pracy w warunkach szczególnych, stosownie do § 2 ust. 2 rozporządzenia, stwierdza zakład pracy, na podstawie posiadanej dokumentacji, w świadectwie wykonywania prac w szczególnych warunkach, wystawionym według wzoru stanowiącego załącznik do przepisów wydanych na podstawie § l ust. 2 rozporządzenia, lub w świadectwie pracy. Brak takiego świadectwa lub jego zakwestionowanie przez organ rentowy nie wyklucza jednak dokonania ustalenia zatrudnienia w warunkach szczególnych innymi środkami dowodowymi w toku postępowania sądowego.

Z prawidłowych ustaleń Sądu Okręgowego wynika, że K. N. spełnił wszystkie – przewidziane w/w przepisach – przesłanki do nabycia prawa do emerytury. Wnioskodawca udowodnił wymagane 15 lat pracy w szczególnych warunkach. Zgromadzony w sprawie materiał dowodowy potwierdził, że K. N. w okresie zatrudnienia w (...) Fabryce (...) od 1 października 1975r. do 31 grudnia 1978r. i od 1 stycznia 1983r. do 31 grudnia 1998r. pracował jako maszynista kotła i mistrz kotłowni stale i w pełnym wymiarze czasu pracy. A zatem praca wykonywana przez ubezpieczonego w latach 1975-78 i 1983-98 była pracą określoną w wykazie A dziale XIV pkt 1 i 24, stanowiącego załącznik do cyt. wyżej rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983r., gdzie jako prace w szczególnych warunkach wskazano prace niezautomatyzowane palaczy i rusztowych kotłów parowych lub wodnych typu przemysłowego oraz kontrolę między operacyjną, kontrolę jakości produkcji i usług oraz dozór inżynieryjno - techniczny na oddziałach i wydziałach, w których jako podstawowe wykonywane są prace wymienione w wykazie i może być zakwalifikowana jako praca w szczególnych warunkach.

Nie ma przy tym racji skarżący organ rentowy twierdząc w apelacji, że K. N. pracując jako maszynista kotła, a następnie jako mistrz kotłowni nie wykonywał pracy w szczególnych warunkach, albowiem kotły były w pełni zautomatyzowane. Węgiel z zasobnika był podawany do pieca mechanicznie i w taki sam sposób usuwany był żużel. Praca zaś maszynisty kotła – palacza polegała w rzeczywistości na kontrolowaniu całego procesu palenia przez sterowanie urządzeniem.

W ocenie Sądu Apelacyjnego, zawarte w apelacji zarzuty stanowią w istocie polemikę z prawidłowymi i nie budzącymi wątpliwości ustaleniami Sądu I instancji. Sąd Okręgowy prawidłowo – w świetle art. 232 k.p.c. - ocenił wynik przeprowadzonego postępowania dowodowego, bez naruszenia granic zakreślonych przepisem art. 233 § 1 k.p.c.

Z ustalonego w sprawie materiału dowodowego jednoznacznie wynika, że K. N., jako maszynista kotłów wykonywał pracę w warunkach szczególnych, o jakiej mowa w poz. 1, działu XIV, wykazu A. Ubezpieczony obsługiwał kotły typu przemysłowego, o czym świadczy zarówno ich moc jak i przeznaczenie. Kotły te bowiem zaopatrywały w wodę nie tylko (...) Fabrykę (...), ale także dwa inne zakłady pracy w J., zarówno w celach grzewczych, jak i technologicznych. Nie były to kotły w pełni zautomatyzowane, albowiem w sposób automatyczny był dokonywany jedynie zasyp paliwa, w tym przypadku węgla, natomiast zsyp żużla następował ręcznie. Tym samym kotły te nie były w pełni zautomatyzowane, a nadzór techniczny nad pracą osób, które kotły takie obsługiwały, jaki wykonywał ubezpieczony na stanowisku mistrza kotłowni, mieści się w dyspozycji zapisu z działu XIV, poz. 24 wykazu A.

Reasumując stwierdzić należy, że ubezpieczony wykazał, iż w spornych okresach swego zatrudnienia od 1 października 1975r. do 31 grudnia 1978r. i od 1 stycznia 1983r. do 31 grudnia 1998r. wykonywał prace w warunkach szczególnych, tym samym udowodnił 15 – letni okres takiej pracy i spełnił wszystkie warunku do nabycia prawa do wcześniejszej emerytury.

W tym stanie rzeczy, nie znajdując podstaw do uwzględnienia apelacji, Sąd Apelacyjny na podstawie art. 385 k.p.c. orzekł, jak w sentencji swojego wyroku.