Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 23 września 2014r.

Sąd Okręgowy w Ostrołęce III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 23 września 2014r. w O.

sprawy z odwołania F. Ż.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddziałowi w P.

o prawo do emerytury

na skutek odwołania F. Ż.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału w P.

z dnia 22.05.2014r. znak (...)

orzeka:

1.  zmienia zaskarżoną decyzję i przyznaje F. Ż. prawo do emerytury od dnia 1 maja 2014 roku,

2.  stwierdza brak odpowiedzialności organu rentowego za nieustalenie ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji.

UZASADNIENIE

F. Ż. wniósł odwołanie od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w P. z dnia 22.05.2014r., odmawiającej mu prawa do emerytury.

Wniósł o przyznanie mu prawa do emerytury i o zaliczenie do stażu pracy w szczególnych warunkach okresów zatrudnienia: w Przedsiębiorstwie Budownictwa (...) w O. od 29.10.1973r. do 31.03.1991r. i od 01.04.1991r. do 31.08.1991r. oraz w Przedsiębiorstwie Usługowo-Handlowym (...) Sp. z o.o. w O. od 24.02.1997r. do 31.12.1997r. W uzasadnieniu wskazał, iż w Przedsiębiorstwie Budownictwa (...) w O. pracował w szczególnych warunkach na stanowisku kierowcy ciągnika, kierowcy samochodu ciężarowego o dopuszczalnym ciężarze całkowitym powyżej 3,5 tony oraz kierowcy koparki a w zakładzie (...) na stanowisku kierowcy samochodu ciężarowego o dopuszczalnym ciężarze całkowitym powyżej 3,5 tony oraz maszynisty ciężkich maszyn budowlanych.

W odpowiedzi na odwołanie ZUS wniósł o jego oddalenie. W uzasadnieniu wskazał, że na dzień 01.01.1999r. odwołujący udowodnił ogólny okres pracy wynoszący 26 lat i 24 dni, nie udowodnił jednak 15-letniego okresu pracy w szczególnych warunkach. Organ rentowy podniósł, iż do stażu pracy w szczególnych warunkach nie zaliczył okresów zatrudnienia w Przedsiębiorstwie Budownictwa (...) w O., gdyż odwołujący nie przedstawił świadectw pracy w szczególnych warunkach. Nadto nie zaliczono okresu zatrudnienia w Przedsiębiorstwie Usługowo-Handlowym (...) Sp. z o.o. w O., bowiem w świadectwie pracy w szczególnych warunkach wskazano stanowisko operator spycharki a w ogólnym świadectwie pracy wskazano stanowisko kierowca-operator.

Sąd ustalił i zważył, co następuje:

W dniu 20.05.2014r. F. Ż. złożył w ZUS wniosek o ustalenie uprawnień do emerytury, na podstawie przepisów ustawy z dnia 17.12.1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych.

Po rozpoznaniu tego wniosku organ rentowy uznał za udowodniony na dzień 01.01.1999r. ogólny okres pracy wynoszący 26 lat i 24 dni okresów składkowych i nieskładkowych. ZUS uznał jednak, że odwołujący nie udowodnił żadnego okresu pracy w szczególnych warunkach, dlatego zaskarżoną decyzją z dnia 22.05.2014r. odmówił mu prawa do emerytury.

Zgodnie z art. 184 ustawy z dnia 17.12.1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych w zw. z § 4 Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 07.02.1983r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze przysługuje emerytura, jeżeli ubezpieczony spełnił łącznie następujące warunki:

- osiągnął wiek emerytalny wynoszący 60 lat dla mężczyzn,

- nie przystąpił do otwartego funduszu emerytalnego lub złożył wniosek o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w OFE, za pośrednictwem Zakładu na dochody budżetu państwa,

- w dniu wejścia w życie przepisów ustawy emerytalnej, tj. 01.01.1999r. udowodnił okres składkowy i nieskładkowy wynoszący co najmniej 25 dla mężczyzn, w tym: okres zatrudnienia w szczególnych warunkach wynoszący co najmniej 15 lat.

Według przepisu § 2 ust. l w/w Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 07.02.1983r. okresami pracy uzasadniającymi prawo do świadczeń na zasadach określonych w rozporządzeniu są okresy, w których praca w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze jest wykonywana stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku pracy.

Biorąc pod uwagę powyższe przepisy należało uznać, że rozstrzygnięcie w sprawie było uzależnione od wykazania przez F. Ż. 15-letniego okresu pracy w szczególnych warunkach.

W ocenie Sądu odwołanie od decyzji z dnia 22.05.2014r. jest zasadne.

F. Ż. wnosił o zaliczenie do stażu pracy w szczególnych warunkach okresów zatrudnienia: w Przedsiębiorstwie Budownictwa (...) w O. od 29.10.1973r. do 31.03.1991r. i od 01.04.1991r. do 31.08.1991r. oraz w Przedsiębiorstwie Usługowo-Handlowym (...) Sp. z o.o. w O. od 24.02.1997r. do 31.12.1997r.

Zdaniem Sądu do pracy w szczególnych warunkach należy zaliczyć odwołującemu okresy zatrudnienia w Przedsiębiorstwie Budownictwa (...) w O. od 29.10.1973r. do 02.01.1987r. i od 02.09.1988r. do 31.03.1991r. oraz od 01.04.1991r. do 31.08.1991r. Nadto zaliczeniu podlega okres zatrudnienia w Przedsiębiorstwie Usługowo-Handlowym (...) Sp. z o.o. w O. od 24.02.1997r. do 31.12.1997r.

Odnosząc się do okresu zatrudnienia w (...) w O. od 29.10.1973r. do 31.03.1991r. wskazać należy, iż na okoliczność tego zatrudnienia F. Ż. złożył do ZUS ogólne świadectwo pracy. Znajduje się ono w aktach kapitału początkowego, jest wystawione w dniu 31.03.1991r. i wskazuje stanowiska: kierowca ciągnika, operator koparki, kierowca samochodu ciężarowego. Wskazano w nim nadto, iż odwołujący był zatrudniony od 29.10.1973r. do 31.03.1991rr., w tym w okresie od 03.01.1987r. do 01.09.1988r. miał udzielony urlop bezpłatny, gdyż pracował na budowie eksportowej.

Zauważyć trzeba, że odwołujący składając do ZUS wniosek o ustalenie kapitału początkowego, w kwestionariuszu dotyczącym okresów składkowych i nieskładkowych podał, iż pracował w (...) od 29.10.1973r. do 31.03.1991r. jako kierowca samochodu ciężarowego, w tym od 03.01.1987r. do 31.06.1988r. miał urlop bezpłatny i pracował wówczas na budowie eksportowej jako murarz. W ocenie Sądu należy uznać, iż F. Ż. miał udzielony urlop bezpłatny do 01.09.1988r., tak jak wskazano w świadectwie pracy. Wprawdzie Sądowi nie udało się uzyskać akt osobowych z w/w okresu, lecz zostały nadesłane akta osobowe z okresu od 01.04.1991r. do 31.08.1991r. W tych aktach znajduje się dokument: „Przebieg pracy zawodowej”, w którym wskazano, że F. Ż. pracował jako kierowca ciągnika, operator koparki i kierowca samochodu ciężarowego oraz podano okres urlopu bezpłatnego od 03.01.1987r. do 01.09.1988r.

Mając powyższe na uwadze do pracy w szczególnych warunkach należy zaliczyć okresy: od 29.10.1973r. do 02.01.1987r. (13 lat 2 miesiące i 5 dni) i od 02.09.1988r. do 31.03.1991r. (2 lata 6 miesięcy i 29 dni). Odwołujący wykazał bowiem, że pracując w (...) za wyjątkiem okresu pracy na budowie eksportowej – wykonywał pracę w szczególnych warunkach.

F. Ż. zeznał, iż Przedsiębiorstwo Budownictwa (...) w O. zajmowało się budowaniem bloków mieszkalnych. Dodał, iż w pierwszym okresie zatrudnienia w tym zakładzie pracował na stanowisku kierowcy ciągnika, kierowcy samochodu ciężarowego o dopuszczalnym ciężarze całkowitym powyżej 3,5 tony oraz kierowcy koparki. Wskazał, iż na początku pracował jako kierowca ciągnika i przewoził materiały budowlane z magazynu na budowy, taką pracę wykonywał do chwili udzielenia mu urlopu bezpłatnego celem wykonywania pracy na budowie eksportowej. Zeznał też, że po powrocie z urlopu pracował jako kierowca samochodu ciężarowego, jeździł S. i J. wożąc cegłę, cement z cegielni na budowy. Wskazał, iż następnie zrobił uprawnienia operatora koparki i jeździł koparką i ją obsługiwał, przy czym była to koparka samojezdna albo koparka zamontowana na samochodzie S. i wówczas S. jechał na budowę, a potem obsługiwał koparkę.

Sąd dał wiarę F. Ż. co do rodzaju wykonywanej przez niego pracy. Jego zeznania w tym zakresie znalazły w pełni potwierdzenie w treści opisanych wyżej dokumentów, w tym świadectwie pracy. Nadto w toku postepowania przed Sądem zostali przesłuchani świadkowie W. K. i S. T.. W. K. pracował w (...) w O. od 1977r. przez 10 lat jako kierowca samochodu ciężarowego, a potem operator żurawia. S. T. pracował zaś w (...) od 1972r. do 1993r. na stanowisku kierowcy samochodu ciężarowego i operatora dźwigu. Obaj świadkowie zeznali, iż F. Ż. wykonywał pracę kierowcy ciągnika, kierowcy samochodu ciężarowego o dopuszczalnym ciężarze całkowitym powyżej 3,5 tony oraz pracę kierowcy koparki. Zeznali też, że jako kierowca woził materiały a koparką robił wykopy na budowach.

Mając na uwadze w/w zeznania i dokumentację Sąd uznał, iż praca kierowcy i operatora koparki była pracą w szczególnych warunkach. Z treści Wykazu A Dział VIII poz. 2 i 3, stanowiącego załącznik do Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 07.02.1983r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wynika, iż praca kierowcy samochodu ciężarowego o dopuszczalnym ciężarze całkowitym powyżej 3,5 tony oraz praca kierowcy ciągnika są pracami w szczególnych warunkach. W Wykazie A Dział V poz. 3 jako prace w szczególnych warunkach wskazano zaś prace maszynistów ciężkich maszyn budowlanych, a do takich zalicza się koparki.

Do pracy w szczególnych warunkach należy też zaliczyć też okres zatrudnienia w Przedsiębiorstwie Budownictwa (...) w O. od 01.04.1991r. do 31.08.1991r. (5 miesięcy).

Na okoliczność tego zatrudnienia F. Ż. złożył do akt kapitału początkowego ogólne świadectwo pracy z dnia 09.04.1993r. Wynika z niego, iż odwołujący był zatrudniony w okresie od 01.04.1991r. do 09.04.1993r., w tym w okresie od 01.04.1991r. do 31.08.1991r. jako kierowca pojazdów samochodowych a w okresie od 01.09.1991r. do 09.04.1993r. jako murarz.

Sąd uzyskał akta osobowe odwołującego z w/w okresu. Znajduje się w nich m.in. umowa o pracę z dnia 28.03.1991r. na stanowisku kierowcy oraz wypowiedzenie z dniem 01.09.1991r. tego stanowiska i przeniesienie na stanowisko murarza. F. Ż.domagał się zaliczenia okresu od 01.04.1991r. do 31.08.1991r. wskazując, iż pracował wówczas jako kierowca samochodu ciężarowego o dopuszczalnym ciężarze całkowitym powyżej 3,5 tony. Należy dać mu wiarę, gdyż jego pracodawca - Przedsiębiorstwo Budownictwa (...)w O., było zakładem zajmującym się budowaniem bloków mieszkalnych, co wiąże się z dowożeniem materiałów ma budowy, a transport takich materiałów mógł odbywać się tylko dużymi samochodami. Nadto pracę odwołującego na w/w stanowisku potwierdził świadek S. T., który pracował w (...)do 1993r. i również był kierowcą samochodu ciężarowego. Także i ten świadek zeznał, że w (...)były tylko duże samochody: S. i J..

Mając powyższe na uwadze Sąd zaliczył do pracy w szczególnych warunkach okres zatrudnienia F. Ż. w Przedsiębiorstwie Budownictwa (...) w O. od 01.04.1991r. do 31.08.1991r. jako okres pracy kierowcy samochodu ciężarowego o dopuszczalnym ciężarze całkowitym powyżej 3,5 tony.

Także okres zatrudnienia w Przedsiębiorstwie Usługowo-Handlowym (...) Sp. z o.o. w O. od 24.02.1997r. do 31.12.1997r. podlega zaliczeniu do stażu pracy w szczególnych warunkach.

F. Ż. zeznał, że w w/w zakładzie pracował jako operator koparki oraz jako kierowca samochodu ciężarowego o dopuszczalnym ciężarze całkowitym powyżej 3,5 tony.

Na okoliczność tego zatrudnienia odwołujący złożył do akt kapitału początkowego ogólne świadectwo pracy, datowane na 31.12.1997r., w którym wskazano, iż był zatrudniony jako kierowca operator. Do wniosku o emeryturę załączył natomiast świadectwo pracy w szczególnych warunkach, wskazujące, że wykonywał pracę operatora koparki, świadectwo to nie zostało jednak uwzględnione przez ZUS, bowiem w ogólnym świadectwie pracy wskazano stanowisko kierowca-operator. Do odwołania F. Ż. załączył natomiast poprawione świadectwo pracy w szczególnych warunkach, w którym wskazano, iż w całym w/w okresie pracował on jako kierowca samochodu ciężarowego o dopuszczalnym ciężarze całkowitym powyżej 3,5 tony.

W ocenie Sądu, biorąc pod uwagę treść zeznań odwołującego i treść ogólnego świadectwa pracy, w którym wskazano stanowisko kierowca-operator, należy uznać, że w Przedsiębiorstwie Usługowo-Handlowym (...) Sp. z o.o. w O. F. Ż. pracował jako kierowca samochodu ciężarowego o dopuszczalnym ciężarze całkowitym powyżej 3,5 tony oraz jako operator koparki. Z zeznań odwołującego wynika bowiem, że miał uprawnienia do kierowania i samochodami, i koparkami, zaś to kierownik danego dnia decydował, jakim pojazdem będzie jeździł. Zauważyć też trzeba, że również zawarte w ogólnym świadectwie pracy stanowisko kierowca-operator przemawia za uznaniem, że odwołujący jeździł samochodem i obsługiwał koparkę. Oba te rodzaj pracy są zaś pracami w szczególnych warunkach.

Po uwzględnieniu w/w okresów pracy odwołujący spełni warunek posiadania 15-letniego okresu pracy w szczególnych warunkach, gdyż wyniesie on 17 lat i 9 dni. Odwołujący spełnia także pozostałe przesłanki konieczne do uzyskania prawa do emerytury według przepisów art. 184 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. Osiągnął bowiem w dniu (...) wiek 60 lat i legitymuje się 25-letnim ogólnym stażem pracy.

Mając powyższe na uwadze Sąd na podstawie art. 477 ¹⁴ § 2 kpc zmienił zaskarżoną decyzję ZUS z 22.05.2014r. i przyznał F. Ż. prawo do emerytury od dnia 01.05.2014r, tj. od miesiąca złożenia wniosku.

W pkt 2 wyroku Sąd stwierdził, że organ rentowy nie ponosi odpowiedzialności za nieustalenie ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji. Zgodnie z art. 118 ust. 1 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych organ rentowy wydaje decyzję w sprawie prawa do świadczenia lub ustalenia jego wysokości po raz pierwszy w ciągu 30 dni od wyjaśnienia ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania tej decyzji, z uwzględnieniem ust. 2 i 3 oraz art. 120.

Przepis art. 118 ust. 1a stanowi zaś, że w razie ustalenia prawa do świadczenia lub jego wysokości orzeczeniem organu odwoławczego za dzień wyjaśnienia ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji uważa się również dzień wpływu prawomocnego orzeczenia organu odwoławczego, jeżeli organ rentowy nie ponosi odpowiedzialności za nieustalenie ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji. Organ odwoławczy, wydając orzeczenie, stwierdza odpowiedzialność organu rentowego.

W niniejszej sprawie ostatnią okolicznością niezbędną do wydania decyzji było ustalenie 15-letniego okresu pracy w szczególnych warunkach. Ponieważ za sporne okresy pracy w Przedsiębiorstwie Budownictwa (...) w O. odwołujący nie złożył świadectwa pracy w szczególnych warunkach, okresy te nie mogły być uwzględnione przez ZUS. Świadectwo pracy w szczególnych warunkach z zakładu (...) nie zostało zaś uwzględnione wobec różnic w stanowiskach pracy, wynikających z tego świadectwa i ze świadectwa pracy w szczególnych warunkach. Dopiero postępowanie sądowe i zeznania świadków oraz dokumentacja osobowa pozwoliły na ustalenie rodzaju czynności wykonywanych przez odwołującego. W tej sytuacji ZUS nie ponosi odpowiedzialności za nieustalenie okresu pracy w szczególnych warunkach w toku postępowania przed tym organem.

Z tych względów orzeczono jak w sentencji.