Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

Zaskarżonym postanowieniem z dnia 15 stycznia 2014 roku Sąd Rejonowy dla Łodzi – Śródmieścia w Łodzi w sprawie o sygn. akt I Ns 262/13 z wniosku K. C., K. G. i D. C. przy udziale B. B. o uchylenie aktu poświadczenia dziedziczenia i stwierdzenie nabycia spadku po M. B.:

1.  uchylił akt poświadczenia dziedziczenia po M. B., synu M. i T., zmarłym dnia 5 2010 roku w Tuszynie, ostatnio stale zamieszkałym w Ł., sporządzony w dniu 30 czerwca 2010 roku, przed notariuszem A. W., repertorium (...);

2.  stwierdził, że spadek po M. B., synu M. i T., zmarłym dnia 5 marca 2010 roku w Tuszynie, ostatnio stale zamieszkałym w Ł., na podstawie testamentu własnoręcznego z dnia 3 stycznia 2006 roku, otwartego i ogłoszonego w Sądzie Rejonowym dla Łodzi – Śródmieścia w Łodzi w sprawie o sygn. akt I Ns 533/10 w dniu 30 sierpnia 2010 roku, nabyli: konkubina spadkodawcy M. D. w 2/3 części oraz syn B. B. w 1/3 części każde z nich;

3.  stwierdził, iż każdy z uczestników postępowania ponosi koszty postępowania związane ze swoim udziałem w sprawie.

Apelację od powyższego postanowienia złożyli wnioskodawcy, zaskarżając orzeczenie w części, tj. w zakresie punktu 2. Rozstrzygnięciu skarżący zarzucili naruszenie prawa materialnego, tj. art. 961 k.c. poprzez ustalenie udziałów w spadku po M. B. nabytych przez M. D. i B. B. w sposób odmienny, aniżeli wynika to z wartości przedmiotów pozostawionych im przez spadkodawcę, wyczerpujących spadek.

W następstwie tak sformułowanego zarzutu skarżący wnieśli o zmianę zaskarżonego orzeczenia w punkcie 2 poprzez stwierdzenie, że spadek po M. B., zmarłym dnia 5 marca 2010 roku w Tuszynie, ostatnio stale zamieszkałym w Ł., na podstawie testamentu własnoręcznego z dnia 3 stycznia 2006 roku, otwartego i ogłoszonego w Sądzie Rejonowym dla Łodzi – Śródmieścia w Łodzi dnia 30 sierpnia 2010 roku nabyli: konkubina spadkodawcy M. D. w ¾ częściach oraz syn spadkodawcy B. B. w ¼ części. Nadto skarżący wnieśli o zasądzenie od uczestnika postępowania solidarnie na rzecz wnioskodawców kosztów postępowania apelacyjnego, w tym kosztów zastępstwa adwokackiego.

W odpowiedzi na apelację wnioskodawców uczestnik postępowania B. B. wniósł o jej oddalenie i zasądzenie od wnioskodawców solidarnie na rzecz uczestnika kosztów zastępstwa procesowego w postępowaniu apelacyjnym według norm przepisanych.

Sąd Okręgowy w Łodzi zważył, co następuje.

Apelację należało uznać za zasadną.

Sąd Rejonowy dokonał w niniejszej sprawie prawidłowych ustaleń faktycznych, które to ustalenia Sąd Okręgowy w pełni podziela i przyjmuje za własne.

Rację ma natomiast skarżący, iż Sąd pierwszej instancji, czyniąc w rozpoznawanej sprawie w pełni trafne ustalenia faktyczne, a w szczególności prawidłowo ustalając w oparciu o zgromadzony materiał dowodowy, zwłaszcza w postaci opinii biegłych do spraw motoryzacji oraz do spraw wyceny nieruchomości, wartość wszystkich składników wchodzących w skład masy spadkowej, omyłkowo, tj. na skutek błędu rachunkowego, przyjął, że wartość poszczególnych składników, jakie spadkodawca przekazał w swoim testamencie własnoręcznym z dnia 3 stycznia 2006 roku na rzecz swojej długoletniej konkubiny M. D. oraz syna B. B., wynosząca odpowiednio: 221.463 zł oraz 72.700 zł, pozwala na przyjęcie, że wolą spadkodawcy było, aby do spadku po nim powołać M. D. w 2/3 częściach oraz B. B. w 1/3 części. Prawidłowe bowiem oszacowanie stosunku, w jakim pozostaje do siebie wartość składników przyznanych na mocy testamentu własnoręcznego obu spadkobiercom wskazuje na to, iż M. D. przypadają 3/4 części spadku (co wynika z równania: 221.463 / 294.163 = 75% czyli 3/4), uczestnikowi zaś 1/4 część spadku (co wynika z równania: 72.700 / 294.163 = 25% czyli 1/4). I w takich też częściach Sąd Rejonowy winien był stwierdzić nabycie praw do spadku przez wyżej wymienionych.

Uwzględniając fakt, iż uczestnik postępowania nie wnosił w niniejszej sprawie apelacji, jedynie na marginesie należy się odnieść do argumentacji podniesionej przez B. B. w jego odpowiedzi na apelację wnioskodawców. Z uzasadnienia odpowiedzi na apelację wynika między innymi, iż uczestnik postępowania kwestionuje, podobnie jak nieskutecznie czynił to w toku postępowania przed Sądem Rejonowym, ustalone przez tenże Sąd składniki wchodzące w skład masy spadkowej, podnosząc, iż do masy tej zaliczyć też należało samochód marki O. (...), a także przedmioty ze złota (w tym zwłaszcza łańcuchy na szyję i sygnety), jak również oszczędności zgromadzone przez spadkodawcę na rachunku bankowym w wysokości 2.843,75 zł oraz pewną (nieustaloną) ilość gotówki, którą spadkodawca posiadał w dacie sporządzenia testamentu własnoręcznego. Tak przedstawiona argumentacja niewątpliwie miała na celu zakwestionowanie trafności zastosowania przez Sąd Rejonowy w niniejszej sprawie przepisu art. 961 k.c. poprzez przyjęcie, że przeznaczone M. D. i uczestnikowi w testamencie poszczególne przedmioty wyczerpywały prawie cały spadek, co w konsekwencji pozwoliło Sądowi pierwszej instancji na poczytanie wyżej wymienionych za spadkobierców, a nie zaś jedynie za zapisobierców. Argumenty przedstawione w odpowiedzi na apelację nie mogły jednak zostać uznane za trafne przede wszystkim z tego względu, iż, jak słusznie to już podniósł Sąd Rejonowy, wartość (nieudowodniona zresztą w toku postępowania) wszystkich powoływanych przez uczestnika przedmiotów jest w sposób wyraźny niższa w relacji do rzeczy i praw objętych testamentem, co pozwala na przyjęcie, że przedmioty ewentualnie pominięte stanowią swoisty „margines” całego majątku, a tym samym zastosowanie przepisu art. 961 k.c. nie było w niniejszej sprawie wyłączone.

W konsekwencji, uznając zarzuty apelacji za w pełni uzasadnione, Sąd Okręgowy na podstawie art. 386 § 1 k.p.c. w zw. z art. 13 § 2 k.p.c. zmienił zaskarżone postanowienie w ten sposób, że stwierdził, iż spadek po M. B., synu M. i T., zmarłym dnia 5 marca 2010 roku w Tuszynie, ostatnio stale zamieszkałym w Ł., na podstawie testamentu własnoręcznego z dnia 3 stycznia 2006 roku, otwartego i ogłoszonego w Sądzie Rejonowym dla Łodzi – Śródmieścia w Łodzi w sprawie o sygn. akt I Ns 533/10 w dniu 30 sierpnia 2010 roku, nabyła M. D. w 3/4 częściach oraz syn B. B. w 1/4 części.

O kosztach postępowania apelacyjnego Sąd orzekł na podstawie art. 520 § 1 k.p.c. uznając, iż każdy uczestnik ponosi koszty postępowania związane ze swoim udziałem w sprawie. Sąd Okręgowy nie znalazł bowiem w niniejszej sprawie podstaw do odstąpienia od wyrażonej w art. 520 § 1 k.p.c. zasady ponoszenia przez uczestników postępowania kosztów związanych z ich udziałem sprawie. Zważyć bowiem należy, iż niniejsza sprawa jest sprawą rozpoznawaną w postępowaniu nieprocesowym, a każdy z uczestników jest w równym stopniu zainteresowany w jej rozstrzygnięciu.