Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 24 czerwca 2014 roku

Sąd Rejonowy w Przasnyszu I Wydział Cywilny

w składzie następującym:

po rozpoznaniu w dniu 24 czerwca 2014 roku w Przasnyszu na rozprawie

sprawy z powództwa Spółdzielczej (...) z siedzibą w G.

przeciwko T. K.

o zapłatę kwoty 12.295,78 złotych

1.  Zasądza od pozwanej T. K. na rzecz powoda Spółdzielczej (...) z siedzibą w G. kwotę 11.894,19 złotych (jedenaście tysięcy osiemset dziewięćdziesiąt cztery złote 19/100) z odsetkami umownymi:

- od kwoty 11.015,38 złotych (jedenaście tysięcy piętnaście złotych 38/100) w wysokości czterokrotności wysokości stopy kredytu lombardowego Narodowego Banku Polskiego w stosunku rocznym od dnia 11 czerwca 2014 roku do dnia zapłaty;

2.  Umarza postępowanie w pozostałym zakresie.

3.  Odstępuje od obciążania pozwanej kosztami procesu.

4.  Należność zasądzoną w punkcie I rozkłada na 60 (sześćdziesiąt) rat, przy czym pierwsza w kwocie 247,10 zł. (dwieście czterdzieści siedem złotych 10/100), druga w kwocie 247,09 zł. (dwieście czterdzieści siedem złotych 09/100), a następne kolejne 57 (pięćdziesiąt siedem) rat w kwotach po 200,00 zł. (dwieście złotych 00/100), natomiast rata 60 (sześćdziesiąta) obejmuje koszty odsetek umownych od należności głównej od dnia 11 czerwca 2014 roku do dnia 24 czerwca 2014 roku, z zaznaczeniem, iż raty będą płatne miesięcznie do końca danego miesiąca poczynając od miesiąca następnego od tego, w którym wyrok się uprawomocnił z zastrzeżeniem, iż w przypadku uchybienia spłaty którejkolwiek z rat cała pozostała należność do zapłaty staje się natychmiast wymagalna.

Sąd Okręgowy w Ostrołęce Wydział I Cywilny postanowieniem z dnia 3 września 2014r. w sprawie I Cz 311/14 na skutek zażalenia powódki na postanowienie zawarte w pkt 3 wyroku Sądu Rejonowego w Przasnyszu z dnia 24 maja 2014r. wydanego w sprawie – sygn. akt I C 84/14 – w przedmiocie rozstrzygnięcia o kosztach postępowania

postanawia:

oddalić zażalenie

Sygn. akt I C 84/14

UZASADNIENIE

Powódka Spółdzielcza (...) z siedzibą w G. w dniu 13.08.2013 roku wniosła o zasądzenie od T. K. kwoty 12.295,78 złotych wraz z odsetkami umownymi w wysokości czterokrotności stopy lombardowej NBP rocznie od kwoty 12.199,52 złotych liczonymi od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty i od kwoty 96,26 złotych również od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty oraz kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych oraz zwrotu kosztu opłaty skarbowej od pełnomocnictwa oraz zwrotu prowizji od opłaty eCard w wysokości 2,77 złotych.

W uzasadnieniu swojego żądania powódka podniosła, że w dniu 30 listopada 2010 roku udzieliła pozwanej pożyczki w kwocie 20.000 złotych z zastrzeżeniem między innymi odsetek za opóźnienie w przypadku nieterminowej spłaty pożyczki lub jej raty w wysokości czterokrotności stopy lombardowej Narodowego Banku Polskiego. Z uwagi na niedokonywanie spłat rat pożyczki, powódka po uprzednim wezwaniu pożyczkobiorcy do zapłaty wypowiedziała pozwanej umowę pożyczki, skutkiem czego niespłacona jej część wraz z należnymi odsetkami i kosztami została postawiona w stan natychmiastowej wymagalności z upływem 30-dniowego terminu wypowiedzenia. Powódka podniosła, iż na żądaną kwotę składa się niespłacona część kapitału pożyczki w kwocie 12.199,52 złotych oraz skapitalizowane odsetki do dnia wniesienia pozwu w łącznej wysokości 96,26 złotych.

Nakazem zapłaty w elektronicznym postępowaniu upominawczym z dnia 14 listopada 2013 roku referendarz sądowy Sądu Rejonowego Lublin – Zachód w Lublinie VI Nc-e 2034877/13 orzekł zgodne z żądaniem pozwu (k. 6).

Wobec skutecznego wniesienia przez pozwaną sprzeciwu od powyższego nakazu zapłaty referendarz sądowy Sądu Rejonowego Lublin-Zachód w Lublinie postanowieniem z dnia 12.12.2013 roku stwierdził utratę mocy nakazu zapłaty w całości oraz przekazał rozpoznanie sprawy do Sądu Rejonowego w Przasnyszu (k.16).

W sprzeciwie od nakazu zapłaty z dnia 22 listopada 2013 roku pozwana T. K. wniosła o niezasądzanie jednorazowo kwoty objętej pozwem, gdyż jedynym jej źródłem dochodu jest emerytura. Podała, że spłaca co miesiąc raty pożyczki, pomimo, że stopa procentowa – jak się wyraziła – spadła i czyje się pokrzywdzona (k. 9). Pozwana wniosła o rozłożenie należności na raty i nieobciążanie jej kosztami procesu (k. 47v).

W dniu 12.06.2014 roku powódka pismem procesowym zmieniła powództwo w ten sposób, że wniosła o zasądzenie od pozwanej na rzecz powódki kwoty 11.894,19 złotych na którą składają się: 11.015,38 złotych tytułem niespłaconego kapitału pożyczki i 878,82 złotych tytułem skapitalizowanych odsetek – wraz z odsetkami umownymi w wysokości czterokrotności stopy kredytu lombardowego NBP liczonymi od kwoty 11.015,38 złotych od 11 czerwca 2014 roku do dnia zapłaty oraz kosztów procesu , w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych wraz z opłatą skarbową od pełnomocnictwa, jak również prowizji od opłaty Ecard. W pozostałym zakresie powódka cofnęła powództwo i w tym zakresie wniosła o umorzenie postępowania. Wyjaśniła, że pozwana po wytoczeniu powództwa dokonała wpłat na poczet istniejącego zadłużenia: w dniu 30.09.2013 roku – 520 złotych, w dniu 25.10.2013 roku – 400 złotych, w dniu 20.11.2013 roku – 493,10 złotych, w dniu 01.12.2013 roku – 0,02 złotych, w dniu 10.12.2013 roku – 492 złotych. Po rozliczeniu tych wpłat zgodnie z punktem 10 umowy pożyczki pozostała do zapłaty kwota 11.015,38 złotych tytułem niespłaconego kapitału. Po doliczeniu skapitalizowanych odsetek roszczenie powódki stanowi kwotę 11.894,19 złotych (k. 52-107).

Sąd ustalił i zważył, co następuje:

W pierwszej kolejności podnieść należy, że cofnięcie przez powódkę pozwu w części ponad kwotę 11.894,19 złotych i cofnięcie żądania zasądzenia odsetek od daty wcześniejszej niż 11 czerwca 2014 roku w związku z uiszczeniem przez pozwaną po wytoczeniu powództwa części należności pierwotnie dochodzonej pozwem skutkowało umorzeniem postępowania we wskazanej wyżej części na podstawie art. 355 § 1 kpc w zw. z art. 203 §1 kpc (punkt 2 wyroku). Sąd nie dopatrzył się bowiem okoliczności o których mowa w art. 203 § 4 kpc, zaś pozwana na rozprawie w dniu 24 czerwca 2014 roku zgodziła się z ostatecznym żądaniem pozwu i nie kwestionowała zasadności dochodzenia przez powódkę tej kwoty.

Pozwana nie kwestionowała też podanych przez powódkę okoliczności związanych z zasadnością i powodami rozwiązania umowy pożyczki łączącej ją z powódką, w tym w zakresie dotyczącym samego wypowiedzenia tej umowy (powódka przedłożyła dowód doręczenia pozwanej wypowiedzenia, a pozwana tego faktu nie zakwestionowała). Sąd analizował skuteczność dokonanego przez powódkę wypowiedzenia przez pryzmat art. 5 kc mając na uwadze, że jeśli przeterminowana należność jest niewielka w stosunku do udzielonego kredytu, bank powinien podjąć działania zmierzające do zweryfikowania sytuacji majątkowej i gospodarczej kredytobiorcy pod kątem możliwości spłaty kredytu. Jak trafnie wskazał Sąd Najwyższy wyroku z dnia 23.05.2013 roku w sprawie IV CSK 679/12 (Lex nr 1365728), badając skuteczność wypowiedzenia umowy kredytowej w wyniku skorzystania przez bank z uprawnienia najbardziej dotkliwego dla kredytobiorcy, niewątpliwie należy bowiem rozważyć skalę i stopień naruszeń kredytobiorcy z uwzględnieniem między innymi wysokości udzielonego kredytu, czasu na jaki został udzielony, dotychczasowej realizacji warunków umowy. Termin spłaty - w ratach miesięcznych - pożyczki, udzielonej pozwanej w wysokości 20.000 złotych przez powódkę na podstawie umowy z dnia 30 listopada 2010 roku. ustalony został na 26 listopada 2015 roku. Powódka wypowiedziała tę umowę pismem z dnia 11 lutego 2013 roku z uwagi na brak spłaty przeterminowanego zadłużenia, wyliczonego na kwotę 1.288,22 złotych. W chwili wypowiedzenia pożyczkobiorca istotnie pozostawał w opóźnieniu ze spłatą zadłużenia i zaległość ta stanowiła równowartość przekraczającą dwumiesięczną ratę pożyczkową. Powódka nie wykazała, aby podjęła jakieś starania celem ustalenia, czy powstanie tej zaległości zagrażało spłacie kredytu. Jednak na rozprawie w dniu 24 czerwca 2014 roku pozwana przyznała, że kondycja finansowa jej rodziny bardzo się pogorszyła z powodu choroby jej i męża. Wprawdzie jej prośba o dokonanie restrukturyzacji zobowiązania skierowana do powódki pozostała bez odpowiedzi, ale przyznała, że konieczność zapłaty rat w dotychczasowej wysokości stanowi dla niej duże obciążenie. W tych okolicznościach uznać należało, że oświadczenie powódki o wypowiedzeniu umowy kredytu nie stanowiło nadużycia prawa podmiotowego (art. 5 kc). W razie bowiem stwierdzenia, że przyczyną naruszenia warunków umowy kredytu jest utrata przez kredytobiorcę zdolności kredytowej, jej wypowiedzenie nie może być uznane za nadużycie prawa podmiotowego. Taka sytuacja zaistniała w niniejszej sprawie. W toku całego procesu pozwana koncentrowała się na wykazaniu trudnej własnej sytuacji materialnej i rodzinnej oraz braku środków finansowych na spłatę kredytu. Dłużnik w dacie wypowiedzenia i aktualnie nie dysponuje odpowiednimi rezerwami finansowymi i nie wykazał, aby mógł je zgromadzić w dającej się przewidzieć przyszłości. Przeciwnie pozwana twierdziła, że nie widzi szansy na polepszenie swojej sytuacji finansowej.

Mając na uwadze powyższe Sąd orzekł jak w punkcie 1 wyroku zgodnie z ostatecznym żądaniem pozwu na mocy art. 720 kc. O odsetkach Sąd orzekł z mocy art. 455 kc i art. 481 kc wyznaczając ich bieg od daty wskazanej przez powódkę.

O rozłożeniu zasądzonej kwoty na raty Sąd orzekł z mocy art. 320 kpc, w myśl którego w szczególnie uzasadnionych wypadkach Sąd może w wyroku rozłożyć na raty zasądzone świadczenie.

Na gruncie doktryny zgodnie przyjmuje się, iż szczególnie uzasadnione wypadki zachodzą, jeżeli ze względu na stan majątkowy, rodzinny, zdrowotny spełnienie świadczenia przez pozwanego niezwłoczne lub jednorazowe spełnienie zasądzonego świadczenia przez pozwanego byłoby niemożliwe lub bardzo utrudnione albo narażałoby jego lub jego bliskich na niepowetowane szkody.

W ocenie Sądu sytuacja zdrowotna, majątkowa i rodzinna pozwanej wskazywała na istnienie szczególnych okoliczności uzasadniających rozłożenie świadczenia na raty. Pozwana posiada na utrzymaniu uczącego się syna, a jej mąż jest osobą przewlekle chorą. Zasądzona kwota jest wysoka, tak że jej jednorazowe spełnienie jest niemożliwe. Na podkreślenie zasługuje także fakt, iż pozwana ma wolę spłaty istniejącego zadłużenia, o czym świadczy fakt, iż aktualnie wywiązuje się z postanowień zawartego porozumienia (z tego powodu powód cofnął powództwo w części).

W chwili wyrokowania są podstawy do przyjęcia, że ze względu na sytuację majątkową i zdrowotną pozwanej wyrok zasądzający całe świadczenie stanowiłby tytuł egzekucyjny bez szans na realizację. Prowadzenie egzekucji w tym zakresie narażałoby tylko wierzyciela na nieefektywne wydatki egzekucyjne, a dłużnika i osoby pozostające na jego utrzymaniu na utratę podstaw egzystencji. Takie bezskuteczne czynności egzekucyjne byłyby zarazem szkodliwe społecznie i podważałyby sens prowadzenia procesu. W okolicznościach niniejszej sprawy zastosowanie art. 320 kpc jest uzasadnione, gdyż służy nie tylko interesom dłużnika i wierzyciela, ale także interesom ogólnym.

O tym czy w sprawie występuje szczególnie uzasadniony wypadek decydują okoliczności leżące po stronie pozwanego takie jak: sytuacja majątkowa i rodzinna, możliwości zarobkowe, fakt uznania powództwa. Pozwana przedłożyła oświadczenie o stanie rodzinnym, majątku, dochodach i źródłach utrzymania (k. 48-49), zaświadczenie lekarskie (k. 10-12), a także słuchana była na okoliczność sytuacji rodzinnej zdrowotnej i finansowej w charakterze strony.

Mając powyższe na względzie Sąd rozłożył zasądzoną kwotę 11.894,19 złotych na 60 rat, pierwsza w kwocie 247,10 złotych, druga w kwocie 247,09 złotych , a następne 57 rat w kwotach po 200 złotych każda, natomiast 60-ta rata obejmuje koszty odsetek umownych od należności głównej od 11 czerwca 2014 roku do dnia 24 czerwca 2014 roku - płatne miesięcznie do końca danego miesiąca poczynając od miesiąca następnego od tego w którym wyrok się uprawomocnił , z zastrzeżeniem, że w przypadku uchybienia spłaty którejkolwiek z rat cała pozostała należność do zapłaty staje się natychmiast wymagalna.

Ustalona przez wysokość rat, w ocenie Sądu, pozostaje w zasięgu możliwości finansowych pozwanej mając na uwadze pomoc męża i pełnoletniego syna oraz pozwoli na zaspokojenie interesu wierzyciela w rozsądnym terminie.

Na podstawie art. 102 kpc Sąd odstąpił od obciążania pozwanej nieuiszczonymi kosztami procesu w sprawie z uwagi na jej trudną sytuację finansową, dlatego orzekł jak w punkcie 3 wyroku.