Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 19 grudnia 2012 r.

Sąd Apelacyjny w Warszawie VI Wydział Cywilny w składzie:

Przewodniczący - Sędzia SA– Krystyna Karolus – Franczyk (spr.)

Sędzia SA– Regina Owczarek – Jędrasik

Sędzia SA – Anna Orłowska

Protokolant: – sekr. sądowy Beata Pelikańska

po rozpoznaniu w dniu 19 grudnia 2012 r. w Warszawie

na rozprawie sprawy z powództwa P. K.

przeciwko M. K.

o zapłatę

na skutek apelacji powoda

od wyroku Sądu Okręgowego w Warszawie

z dnia 4 czerwca 2012 r.

sygn. akt XXV C 763/11

I oddala apelację;

II zasądza od P. K. na rzecz M. K. kwotę 2700 (dwa tysiące siedemset) złotych tytułem zwrotu kosztów zastępstwa prawnego za instancję odwoławczą.

Sygn. akt VI A Ca 1047/12

UZASADNIENIE

Sąd Okręgowy w Warszawie wyrokiem z 4 czerwca 2012 r. oddalił powództwo P. K. przeciwko M. K. o zasądzenie kwoty 102 172 zł i zasądził na rzecz pozwanej zwrot kosztów procesu.

Sad Okręgowy ustalił, że 4 kwietnia 1978 r. zmarł ojciec stron C. K., któremu służyło – na zasadach wspólności ustawowej z żoną I. K. – lokatorskie prawo do lokalu nr (...) przy ul. (...) z zasobów (...) w W.. Spadek po zmarłym nabyli żona i strony jako dzieci po 1/3 części, a działu spadku nie przeprowadzono.

Prawo do lokalu wraz z wkładem przyznano następnie I. K. przyjmując ją w poczet członków spółdzielni.

W 1992 r. matka stron złożyła wniosek o skreślenie jej z listy członków, a swoje uprawnienia przelała na pozwaną. M. K. została przyjęta w poczet członków spółdzielni i przyznano jej, wraz z mężem G., wszelkie prawa związane z lokalem.

Powód wyprowadził się z lokalu w 1999 r.

W 2007 r. pozwana złożyła wniosek o przekształcenie spółdzielczego lokatorskiego prawa w prawo odrębnej własności. Po wpłaceniu nominalnej kwoty umorzenia kredytu ( 14,80 zł ) 6 marca 2008 została pomiędzy pozwaną i jej mężem a spółdzielnią zawarta umowa ustanowienia odrębnej własności lokalu i przeniesienia jego własności.

Podstawą roszczenia powoda był art. 405 k.c., zaś wartość żądania powód wyliczył przyjmując cenę 1 m ² w spółdzielni na kwotę 3 650 zł, przemnożoną przez powierzchnię lokalu ( 56 m ² ) i żądając połowy tak wyliczonej kwoty 204 344 zł. Twierdził, że służy mu prawo do połowy spadku po ojcu i powołał się na nowe oświadczenie matki z 2011 r. W oświadczeniu tym I. K., obecnie nosząca nazwisko A. stwierdziła, że prawa do lokalu pragnie przekazać obydwojgu dzieciom.

Sąd Okręgowy stwierdził, że do uwzględnienia roszczenia z bezpodstawnego wzbogacenia konieczne jest ustalenie, że uczestnik obrotu uzyskuje bez podstawy prawnej korzyść kosztem majątku drugiego uczestnika, który doznaje zubożenia. Korzyść bezpodstawna to taka, u której podstaw nie leży ani czynność prawna lub przepis ustawy ani też orzeczenie sądu czy decyzja administracyjna.

W sprawie niniejszej nie można uznać, że pozwana bezpodstawnie uzyskała kosztem powoda korzyść majątkową. Początkowo każda ze stron uzyskała w drodze dziedziczenia prawo do 1/6 części spadku po ojcu. Obecne prawo pozwanej do lokalu nie wywodzi się jednak bezpośrednio z dziedziczenia, ale z dalszych działań: oświadczenia matki stron o przekazaniu praw córce i czynności pozwanej w postaci wniosku o przyjęcie jej w poczet członków, a następnie zawarcie ze spółdzielnią umowy o ustanowieniu odrębnej własności lokalu i przeniesieniu jego własności na pozwaną.

Powód nie skorzystał ze swoich uprawnień i zachował się biernie.

Wobec tego, że nie nastąpiło bezpodstawne wzbogacenie pozwanej kosztem powoda Sąd nie odniósł się do podniesionego zarzutu przedawnienia roszczenia.

Od wyroku wniósł apelację powód, zaskarżając go w całości. Postawił zarzuty: naruszenie prawa procesowego – art. 233 § 1 k.p.c. i 382 § 2 k.p.c., naruszenie prawa materialnego w postaci art. 405 k.c. oraz błąd w ustaleniach faktycznych.

Wnosił o zmianę zaskarżonego wyroku i uwzględnienie powództwa ewentualnie o uchylenie orzeczenia i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

Apelacja nie zasługuje na uwzględnienie.

Stawiając zarzut nieuwzględnienia treści oświadczenia I. A., złożonego 20 maja 2011 r. ( k. 11 ) apelujący nie odnosi się do treści jej oświadczenia z 8 czerwca 1992 r. ( k. 93 akt ).

To wcześniej matka stron złożyła dobrowolnie, zgodnie ze swoją wolą. W zeznaniach uzasadniła swoje działanie faktem zawarcia nowego związku małżeńskiego i koniecznością zrezygnowania ze spornego lokalu, a także tym, że córka miała już własną rodzinę ( k. 150 zeznania ). Nie ma zatem podstaw do oceny, że oświadczenie z 1992 r. I. A. złożyła pod wpływem błędu. Dowód na tezę przeciwną – że to był wynik błędu - musiałby zgodnie z art. 6 k.c. wskazać powód i musiałby zostać spełniony warunek i dochowany termin z art. 88 k.c. w związku z art. 84 k.c. do uchylenia się od skutków prawnych oświadczenia woli

Oświadczenie I. A. było pierwszym krokiem do przyjęcia pozwanej w poczet członków spółdzielni, a dalsze działania pozwanej wynikały z przepisów ustawy Prawo spółdzielcze, nie były zatem bezprawne.

Pozwana uzyskała wartość majątkową w postaci własności lokalu praktycznie bez nakładów ze swojej strony, ale nie jest to wzbogacenie bezprawne. Powód nie przyjął propozycji zapłaty na jego rzecz kwoty 15 – 16 tysięcy zł ( k. 153 ), którą proponowała mu pozwana w ramach dobrowolnego „podziału spadku”.

Zarzut apelacji, że w sprawie cywilnej procesowej Sąd orzekający winien dokonać działu spadku nie wymaga komentarza w sytuacji, gdy powód jest reprezentowany przez zawodowego pełnomocnika. Dział spadku rozpoznaje sąd rejonowy w postępowaniu nieprocesowym ( art. 507 w zw. z art. 618k.p.c. i 688 k.p.c. ), w którym zakres kognicji sądu jest odmienny od postępowania o zwrot bezpodstawnego wzbogacenia.

Art. 5 k.c., naruszony zdaniem apelującego przez Sąd Okręgowy, nie odnosi się do nierozpoznania istoty sprawy. Oprócz tego, że nie może on być podstawą powództwa, to wykazano wyżej, że działania pozwanej nie nosiły cech nadużycia prawa podmiotowego, o jakim mowa w tym przepisie.

Mając powyższe na uwadze Sąd Apelacyjny oddalił apelację orzekając na podstawie art. 385 k.p.c. O kosztach procesu orzeczono na podstawie art. 98 k.p.c. w związku z art. 108 § 1 k.p.c. oraz przepisem § 6 punkt 6 rozp. Min. Spraw. – Dz. U. 2002 r., nr 163, poz. 1349 ze zmianami ).