Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 2 października 2014 r.

Sąd Okręgowy w Bydgoszczy IV Wydział Karny Odwoławczy w składzie:

Przewodniczący SSO Mirosław Kędzierski - sprawozdawca

Sędziowie SO Włodzimierz Hilla

SO Mariola Urbańska - Trzecka

Protokolant st. sekr. sądowy Aleksandra Deja - Lis

przy udziale Jarosława Bittnera- prokuratora Prokuratury Okręgowej w Bydgoszczy

po rozpoznaniu dnia 2 października 2014 r.

sprawy D. K. s. Z. i M. ur. (...) w T.

oskarżonego z art. 13§1 k.k. w zw. z art. 278§1 k.k. w zw. z art. 275§1 k.k. w zw. z art. 11§2 k.k. w zw. z art. 64§1 k.k.

na skutek apelacji wniesionej przez obrońcę oskarżonego

od wyroku Sądu Rejonowego w Bydgoszczy

z dnia 22 maja 2014 r. sygn. akt III K 294/13

uchyla zaskarżony wyrok i sprawę przekazuje Sądowi Rejonowemu w Bydgoszczy do ponownego rozpoznania.

UZASADNIENIE

D. K.oskarżony został o to, że w dniu 23 grudnia 2012r. w K.przy ul. (...), w sklepie drogeryjnym (...), działając wspólnie i w porozumieniu z dwoma nieustalonymi sprawcami usiłował dokonać kradzieży saszetki z zawartością pieniędzy w łącznej kwocie 15.000 zł oraz dokumentów w postaci dowodu osobistego i prawa jazdy wystawionych na L. K., czym działał na jej szkodę, lecz zamierzonego celu nie osiągnął z uwagi na opór pokrzywdzonej i klienta sklepu, przy czym czynu tego dopuścił się w ciągu 5 lat po odbyciu co najmniej 6 miesięcy kary pozbawienia wolności za umyślne przestępstwo podobne orzeczonej wyrokiem łącznym Sądu Rejowego w Toruniuz dnia 28 marca 2006r. sygn. akt II K 139/05 w wymiarze 4 lat pozbawienia wolności za między innymi czyn z art.280§1 kk połączonego wyroku Sądu Rejonowego w Toruniu z dnia 28 września 1999r sygn. akt II K 1891/97, którą odbywał w okresie od dnia 18 lutego 2008r. do 5 października 2010r., tj. o czyn z art.13§1 kk w zw. z art.278§1 kk w zw. z art.275§1 kk w zw. z art.11§2 kk w zw. z art.64§1 kk.

Wyrokiem z dnia 22 maja 2014r. Sąd Rejonowy w Bydgoszczy w sprawie III K 294/13 oskarżonego D. K. uznał za winnego tego, że w dniu 23 grudnia 2012r. w K. przy ul. (...) w sklepie drogeryjnym (...), działając wspólnie i w porozumieniu z co najmniej dwoma nieustalonymi sprawcami, usiłował dokonać kradzieży saszetki z zawartością pieniędzy w łącznej kwocie 15.000 zł na szkodę L. K., lecz zamierzonego celu nie osiągnął z uwagi na opór pokrzywdzonej i klienta sklepu, przy czym czynu tego dopuścił się w ciągu 5 lat po odbyciu co najmniej 6 miesięcy kary pozbawienia wolności za umyślne przestępstwo podobne , orzeczonej wyrokiem łącznym Sądu Rejonowego w Toruniu z dnia 28 marca 2006r. sygn. akt II K 139/05 w wymiarze 4 lat pozbawienia wolności za między innymi czyn z art.280§1 kk, którą odbywał w okresie od dnia 18 lutego 2008r. do 5 października 2010r., tj. za winnego przestępstwa z art.13§1 kk w zw. z art.278§1 kk i art.64§1 kk i za to na podstawie art.14§1 kk w zw. z art.278§1 kk wymierzył mu karę 10 miesięcy pozbawienia wolności.

Na podstawie art.230§2 kpk zwrócił właścicielowi sklepu przy ul. (...) w K. płytę CD na k.26 akt.

Na podstawie art.626§1 kpk, art.627 kpk oraz art.2 ustawy o opłatach w sprawach karnych obciążył oskarżonego kosztami sądowymi w całości i wymierzył mu opłatę w wysokości 180 zł.

Od powyższego wyroku apelację wniósł obrońca oskarżonego.

Na podstawie art.438 pkt 2 i 3 kpk wyrokowi temu zarzucił :

-

błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia polegający na przyjęciu, że oskarżony dopuścił się zarzucanego mu w akcie oskarżenia czynu pomimo braku wyraźnych dowodów po temu,

-

obrazę przepisów postępowania mającą wpływ na treść orzeczenia, a w szczególności art.4 kpk i art.5§2 kpk poprzez nieuwzględnienie okoliczności przemawiających na korzyść oskarżonego.

Podnosząc powyższe zarzuty, na podstawie art.437 kpk wniósł o zmianę wyroku i uniewinnienie oskarżonego od zarzucanego mu czynu względnie o jego uchylenie i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania sądowi pierwszej instancji.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje :

Apelacja obrońcy jest zasadna w zakresie wniosku o uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazania sprawy do ponownego rozpoznania, gdyż części argumentom w niej zawartym nie sposób odmówić słuszności. Nadto apelacja wywołała kontrolę instancyjną wyroku, co doprowadziło do ujawnienia istotnych uchybień, które także powodowały konieczności uchylenia zaskarżonego wyroku. Nie bez wpływu na takie rozstrzygnięcie było też przedłożenie przez obrońcę na rozprawie odwoławczej nowego dowodu, którego doniosłość dla wyniku sprawy w powiązaniu z uchybieniami Sądu nie budzi wątpliwości.

Zgodnie z treścią art. 433 § 1 k.p.k. Sąd odwoławczy rozpoznaje sprawę w granicach środka odwoławczego, a w zakresie szerszym o tyle, o ile ustawa to przewiduje. Ustawa przewiduje rozpoznanie sprawy poza granicami zaskarżenia m.in. w art. 440 k.p.k., który to przepis ma zastosowanie wówczas, gdy sąd odwoławczy stwierdzi, że utrzymanie w mocy zaskarżonego orzeczenia byłoby rażąco niesprawiedliwe. Konsekwencją stwierdzenia takiego stanu winno być dokonanie zmiany orzeczenia na korzyść oskarżonego, a w przypadku gdy zmiana w tym kierunku nie jest możliwa - jego uchylenia, także wówczas, gdy dostrzega się konieczność orzekania na niekorzyść oskarżonego, oczywiście przy uwzględnieniu kierunku zaskarżenia obecnego rozstrzygnięcia [por. T. Grzegorczyk: Kodeks postępowania karnego oraz ustawa o świadku koronnym. Komentarz, Warszawa2008, s. 952-953; J. Grajewski(w:) Kodeks postępowania karnego. Komentarz, red. J. Grajewski, t. II, Kraków2006, s. 101-102 i powołane tam piśmiennictwo]. Jest oczywiste, że stan rażącej niesprawiedliwości zaskarżonego orzeczenia może wywoływać uchybienie mieszczące się w każdej z tzw. względnych przyczyn odwoławczych, o ile jego waga i charakter jest taki, że czyni to orzeczenie niesprawiedliwym i to w stopniu rażącym.

Z tego wynika, że Sądowi Okręgowemu, będącemu Sądem odwoławczym przysługuje nie tylko prawo, ale ciąży na nim obowiązek takiego zbadania sprawy w zakresie merytorycznym i prawnym - niezależnie od granic wniesionego środka zaskarżenia - aby została wykluczona oczywista niesprawiedliwość kontrolowanego orzeczenia, szczególnie w sytuacji stwierdzenia niemożności uwzględnienia zarzutów zawartych w środku zaskarżenia. Tak więc, każda wskazana w art. 438 k.p.k. podstawa odwoławcza może zostać uwzględniona z urzędu i stać się podstawą uznania danego orzeczenia za rażąco niesprawiedliwe, jeżeli nie tylko umożliwia, ale wręcz nakazuje wyjście poza granice zaskarżenia skutkując bądź to wydaniem orzeczenia odwoławczego reformatoryjnego bądź kasatoryjnego. Nie ma przy tym znaczenia poprawność i zasadność sformułowanych zarzutów apelacyjnych.

Potrzebę taką stwierdził Sąd Okręgowy, rozpoznając sprawę niniejszą w związku z wniesioną apelacją obrońcy. Sąd Okręgowy bowiem stwierdził, że Sąd Rejonowy z obrazą prawa procesowego dopuścił się uchybień na etapie przeprowadzenia dowodów i ich oceny i to takich, które mogły mieć wpływ na poczynione ustalenia i w efekcie treść zaskarżonego wyroku, co czyniło niemożliwym merytoryczne ustosunkowanie się do winy oskarżonego, bądź jej braku.

Zgodnie z art.410 kpk podstawę wyroku może stanowić tylko całokształt okoliczności ujawnionych w toku rozprawy głównej. Oznacza to, że Sądowi orzekającemu nie tylko nie wolno wydawać wyroku na podstawie części ujawnionego materiału dowodowego ale także nie może opierać się na tym, co nie zostało ujawnione na rozprawie. Dopiero wszechstronna analiza i ocena wszystkich dowodów i wynikających z nich okoliczności może prowadzić do wykrycia prawdy i poczynienia prawidłowych w tym zakresie ustaleń. Pominięcie istotnych dla sprawy okoliczności, mogących mieć wpływ na rozstrzygnięcie kwestii winy, stanowi oczywistą obrazę przepisu art.410 kpk.

W rozpoznawanej sprawie Sąd Rejonowy z obrazą art.410 kpk przy wyrokowaniu oparł się na materiale nieujawnionym na rozprawie głównej.

Przechodząc obecnie do uwag o charakterze analitycznym Sąd odwoławczy pragnie stwierdzić, że niewątpliwie Sąd Rejonowy rozstrzygając sprawę istotne znaczenie nadał faktowi, że „… pojazd, którym uciekli sprawcy był ubezpieczony na dane osobowe oskarżonego”. Bez wątpienia w realiach sprawy, powyższa poszlaka miała swoją doniosłość procesową. Problem w tym jednak, że żaden dowód na okoliczność tę nie wskazuje. Jedyną informację o tej poszlace stanowi „notatka urzędowa” na k.1v, z której wynika, że „ … ustalono, że w polisie OC (samochodu, z którego korzystali sprawcy – przypis (...)figuruje D. K.zam. (...)…”

Odnosząc się do tej okoliczności, stwierdzić należy że po pierwsze, notatka ta w żaden sposób nie została ujawniona w toku postępowania i włączona do materiału dowodowego, a po drugie samo to stwierdzenie choć potencjalnie dużej wagi, nie pozwala na wyciągnięcie tak daleko idących wniosków jak uczynił to Sąd Rejonowy. Na tę okoliczność niezbędne jest dalsze postępowanie dowodowe dla ustalenia faktycznego istnienia rzekomej polisy OC, zapoznania się z tym dokumentem choćby co do daty zawarcia transakcji itp. Zasadnym wydaje się też być przesłuchanie autora owej notatki dla ustalenia bliższych informacji, które pozwoliłyby na dalsze ustalenia w tej materii.

Kwestia ta wydaje się być tym bardziej istotna i wymagająca dalszego dowodzenia, że w apelacji obrońca w opozycji do twierdzeń Sądu przyznał, iż faktycznie „jedynym elementem łączącym oskarżonego z tą sprawą jest fakt ubezpieczenia od odpowiedzialności cywilnej samochodu, którym uciekli sprawcy na dane osobowe oskarżonego … „ Podniósł jednak, że „polisa ubezpieczeniowa ma datę 19 marca 2013r. czyli jest późniejsza od daty zdarzenia i nie ma powiązania z datą zdarzenia tj. 23 grudnia 2012r. „. Dodatkowo na rozprawie odwoławczej faktycznie obrońca przedłożył „ofertę ubezpieczenia/polisę” firmy (...)/0, z której można wnosić, iż 19 marca 2013r. D. K.zawarł umowę ubezpieczenia samochodu (...) (...) 1,8 (...) nr rej. (...)na okres roku tj. do dnia 18 marca 2014r. Dodatkowo na pytania Sądu oskarżony złożył określonej treści wyjaśnienia (praktycznie jedyne w sprawie), które odnosiły się do samej umowy ubezpieczenia, okoliczności jej zawarcia itp. Jest oczywistym, że powyższy dokument w powiązaniu z cytowanym wyżej fragmentem notatki urzędowej funkcjonariusza policji wymaga istotnego „pogłębienia” , przełożenia na konkretne dowody i ustalenia faktyczne, które w realiach sprawy jak wydaje się winny mieć istotną wartość.

Dopiero uzupełnienie zatem postępowania dowodowego w powyższym kierunku pozwoli (w powiązaniu z już istniejącymi dowodami) na ocenę czy można oskarźonemu D. K. przypisać winę za zarzucany mu czyn.

Ze względu na wskazane okoliczności Sąd Okręgowy zaskarżony wyrok uchylił i sprawę przekazał do ponownego rozpoznania.

Sąd Rejonowy będzie zobligowany do ponownego przeprowadzenia postępowania dowodowego w niniejszej sprawie, w sposób wolny od uchybień proceduralnych i uzupełnienia go we wskazanym wyżej kierunku (oczywiście o ile będzie to możliwe). W szczególności zaś Sąd ten winien ustalić poprzez kwestię ubezpieczenia samochodu (...), którym poruszali się sprawcy, związek z tym samochodem oskarżonego i w oparciu o dodatkowo uzyskaną dokumentację ubezpieczeniową ponownie ocenić zgromadzony materiał dowodowy, a następnie podjąć merytoryczną decyzję w kwestii ewentualnej odpowiedzialności prawno-karnej oskarżonego w zakresie zarzucanego mu czynu.

Mając na uwadze powyższą argumentację, orzeczono jak w sentencji