Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

M. G. (1) jako ustawowa przedstawicielka małoletniego powoda M. G. (2) wniosła o podwyższenie alimentów zasądzonych od pozwanego Z. R. wyrokiem Sądu Rejonowego w Piszu z dnia 19 grudnia 2008 roku, sygn. akt III RC 268/08, na rzecz małoletniego powoda z kwoty po 300 zł miesięcznie do kwoty 450 zł miesięcznie.

W uzasadnieniu pozwu wskazała, że od czasu zasądzenia ostatnich alimentów minęło kilka lat. Od tego momentu w życiu małoletniego powoda wiele się zmieniło. Przede wszystkim jest on teraz uczniem V klasy szkoły podstawowej. Ponadto przejawia zainteresowania sportowe, gra w drużynie unihokeja. Przez to również jego utrzymanie i potrzeby jeszcze bardziej wzrosły.

Matka małoletniego powoda podkreśliła, że ciągle poszukuje pracy. Parę razy pracowała dorywczo, wyjeżdżała także za granicę, aby zarobić na odzież i inne potrzeby małoletniego. W 2011 roku dostała pracę w markecie. Jednak ze względu na redukcję etatów została zwolniona po dwóch miesiącach. W 2013 roku odbywała staż w Gimnazjum w O.
i przepracowała miesiąc w sklepie mięsno-spożywczym.

Ponadto wskazała, że pozwany od kilku miesięcy nie utrzymuje żadnego kontaktu z małoletnim powodem.

W odpowiedzi na pozew pozwany Z. R. wniósł
o oddalenie powództwa w całości.

Pozwany podniósł, że od chwili zasądzonych alimentów w kwocie 300 zł minęło kilka lat, w czasie których starał się cały czas pracować. W chwili obecnej także pracuje na pół etatu w B.. Pracodawca zapewnia mu mieszkanie i wyżywienie. Oprócz alimentów zasądzonych na powoda łoży również alimenty na córkę z małżeństwa z P. R..

Zdaniem pozwanego roszczenia pozwu nie zostały w ogóle udowodnione. Przedstawicielka ustawowa mieszka wraz z małoletnim u jej rodziców, co zmniejsza koszty ich utrzymania.

Pozwany wielokrotnie próbował polepszyć swój kontakt z synem, jednak spotkania zawsze przebiegały w towarzystwie matki małoletniego powoda, z którą pozwany nie chce mieć kontaktu.

Sąd ustalił, co następuje:

Wyrokiem Sądu Rejonowego w Piszu z dnia 19 grudnia 2008 roku podwyższone zostały alimenty, zasądzone wyrokiem Sądu Rejonowego w Piszu
z dnia 11 lutego 2004 roku w sprawie III RC 9/04, od pozwanego Z. R. na rzecz małoletniego powoda M. G. (2)
w kwocie po 250 zł miesięcznie do kwoty po 300 zł miesięcznie, płatnej z góry do dnia 15-go każdego miesiąca wraz z ustawowymi odsetkami w przypadku zwłoki w terminie płatności którejkolwiek z rat, do rąk ustawowej przedstawicielki małoletniego powoda M. G. (1).

(dowód: wyrok Sądu Rejonowego w Piszu z dnia 19.12.2008r. k. 27 w aktach sprawy III RC 268/08)

M. G. (2) miał wówczas 6 lat i od września 2009 roku zaczął uczęszczać do zerówki. Uczestniczył w zajęciach dodatkowych, takich jak nauka języka angielskiego i rytmika, które były dodatkowo płatne. Był dzieckiem zdrowym.

Matka małoletniego M. G. (1) była panną. Uczyła się zaocznie w (...) Liceum Ogólnokształcącym dla Dorosłych w P.
w klasie maturalnej. Czesne za szkołę wynosiło 110 zł. Jednak z uwagi na trudną sytuację finansową M. G. (1) ponosiła opłatę
w wysokości 60 zł. Wraz z synem mieszkała u rodziców. Dokładała się do prądu i zakupu opału. Nie posiadała żadnego majątku. Otrzymywała alimenty w kwocie 250 zł i zasiłek rodzinny w wysokości 64 zł. Była zarejestrowana jako bezrobotna.

(dowód: zaświadczenie o nauce k. 3 w aktach sprawy III RC 268/08, zeznania przedstawicielki ustawowej powoda k. 25 w aktach sprawy III RC 268/08)

Z. R. w dniu 14 czerwca 2008 roku zawarł związek małżeński z P. R.. 16 czerwca 2008 roku, w siódmym miesiącu ciąży, urodziła się ich córka - J. R.. Po kilku miesiącach zdiagnozowano u niej nowotwór wątroby, a także podejrzewano nowotwór nadnercza. Żona Z. R. nie pracowała. Uczyła się
w Liceum Zaocznym w O.. Nauka w tej szkole była bezpłatna. Z. R. pracował w firmie (...) w B.. Zakończył pracę, ponieważ pracodawca zalegał z wynagrodzeniami. Z. R. wraz
z żoną i dzieckiem był wówczas na utrzymaniu teściowej, która pracowała jako pielęgniarka w Jednostce Wojskowej w G.. Nie posiadał żadnego majątku.

(dowód: dokumentacja lekarska leczenia córki pozwanego k. 18-23
w aktach sprawy III RC 268/08, zeznania pozwanego k. 25-26 w aktach sprawy III RC 268/08)

Obecnie M. G. (2) ma 11 lat. Uczęszcza do piątej klasy Szkoły Podstawowej w O.. Jest dzieckiem zdrowym. Otrzymywał stypendium za trzy miesiące w łącznej wysokości 250 zł. Małoletni je obiady
w szkole, matka powoda nie ponosi za nie opłat, finansuje je szkoła.

Matka małoletniego M. G. (1) ma 32 lata, jest panną. Jest zarejestrowana jako osoba bezrobotna, poszukuje pracy. Mieszka wraz
z synem u swoich rodziców. Miesięcznie dokłada kwotę 100 zł do opłat za mieszkanie. Otrzymuje alimenty w wysokości 300 zł oraz zasiłek rodzinny
w wysokości 106 zł. M. G. (1) ukończyła liceum, nie ma żadnego zawodu. W okresie wakacyjnym będzie pracowała jako kelnerka
w ośrodku wypoczynkowym w N., gdzie zarabiać będzie 6 zł za godzinę pracy. Od 13 czerwca do 30 lipca 2011 roku pracowała jako kasjer-sprzedawca w wymiarze ¾ etatu. W okresie od 25 marca do 30 czerwca 2013 roku odbywała staż w Gimnazjum im. A. M. w O. jako wychowawca świetlicy szkolnej.

(dowód: świadectwo pracy k. 3, zaświadczenie o odbyciu stażu k. 4, zaświadczenie o zarejestrowaniu jako osoby bezrobotnej k. 5, opinia pracodawcy o przebiegu stażu k. 6, sprawozdanie z przebiegu stażu k. 7, zeznania przedstawicielki ustawowej małoletniego powoda k. 20-21)

Z. R. ma obecnie 31 lat. W grudniu 2011 roku rozwiódł się z P. R.. Aktualnie ma narzeczoną, z którą mieszka. Opiekują się mieszkaniem należącym do innych osób, opłacają tylko rachunki za prąd i wodę, łącznie około 180 zł miesięcznie. Dodatkowo ponoszą koszty abonamentu internetowego w kwocie 35 zł. Pozwany ma na utrzymaniu dwoje dzieci: małoletniego powoda i córkę J. z małżeństwa z P. R.. Na sześcioletnią J. ma zasądzone alimenty w kwocie po 300 zł miesięcznie. Na dzień 19 maja 2014 roku zaległości Z. R.
z tytułu prowadzonej egzekucji z wniosku J. R., reprezentowanej przez przedstawicielkę ustawową P. P. wynosiły 9750,65 zł, natomiast
w sprawie z wniosku M. G. (1) – 22.572,37 zł.

Pozwany obecnie pracuje w firmie (...) jako cieśla. Pracodawca zapewnia mu wyżywienie oraz zakwaterowanie. Z. R. zatrudniony jest na pół etatu na okres próbny. Wcześniej przez dziewięć miesięcy pracował w firmie (...) w T., gdzie otrzymywał wynagrodzenie w wysokości około 1300 zł netto. Partnerka Z. R. pracuje jako barmanka na ¾ etatu. Pozwany nie kontaktuje się z synem ze względu na swoją pracę.

(dowód: informacja o stanie zaległości w sprawie egzekucyjnej k. 13,14, odpis wyroku o rozwód k. 15-16, umowa o pracę wraz z informacją
o dodatkowych warunkach zatrudnienia k. 17-18, umowa abonencka z tytułu opłaty za Internet k. 19, zeznania pozwanego k. 21)

Sąd zważył, co następuje:

Zgodnie z treścią art. 133 § 1 kro rodzice zobowiązani są do świadczeń alimentacyjnych względem dzieci, które nie są jeszcze w stanie utrzymywać się samodzielnie. Tak, więc od chwili urodzenia zobowiązani są do dostarczania dzieciom środków utrzymania i wychowania.

Z przepisu powyższego wynika, że rodzice mogą być zwolnieni od świadczeń alimentacyjnych w stosunku do dziecka tylko wtedy, gdy dziecko jest w stanie utrzymać się samodzielnie i nie pozostaje w niedostatku lub posiada własny majątek, a dochody z tego majątku wystarczają na całkowite pokrycie jego kosztów utrzymania lub wychowania. We wszystkich innych wypadkach na rodzicach ciąży stanowczy obowiązek utrzymania dziecka, ograniczony tylko ich możliwościami zarobkowymi i majątkowymi.

Przepis art. 135 § 1 kro stanowi, że zakres świadczeń alimentacyjnych zależy od usprawiedliwionych potrzeb uprawnionego oraz od zarobkowych
i majątkowych możliwości zobowiązanego. Współzależność między usprawiedliwionymi potrzebami uprawnionego, a możliwościami zarobkowymi
i majątkowymi zobowiązanego wyraża się w tym, że usprawiedliwione potrzeby uprawnionego powinny być zaspokajane w takim zakresie, w jakim pozwalają na to możliwości zarobkowe i majątkowe zobowiązanego.

Zgodnie z orzecznictwem Sądu Najwyższego, zakres potrzeb dziecka, które powinny być zaspokajane przez rodziców, wyznacza treść art. 96 kro. Stosownie do dyrektywy zawartej w tym przepisie, rodzice w zależności od swych możliwości są obowiązani zapewnić dziecku środki zaspokojenia zarówno jego potrzeb fizycznych jak i duchowych, a także środki wychowania według zdolności, dostarczania rozrywek i wypoczynku. Przy ocenie, które
z potrzeb uprawnionego powinny być uznane za potrzeby usprawiedliwione, należy z jednej strony brać pod uwagę możliwości zobowiązanego, z drugiej zaś zakres i rodzaj potrzeb. Zawsze jednak każde dziecko musi mieć zapewnione podstawowe warunki egzystencji w postaci wyżywienia zapewniającego prawidłowy rozwój fizyczny, stosowną do wieku odzież, środki na ochronę zdrowia, kształcenie podstawowe i zawodowe oraz na ochronę jego osoby
i majątku. Wyjście poza wymienione potrzeby zależy już od osobistych cech dziecka oraz od zamożności rodziców i przyjętego modelu konsumpcji. Zakres świadczeń alimentacyjnych zależy nie tylko od usprawiedliwionych potrzeb uprawnionego, a także od zarobkowych i majątkowych możliwości zobowiązanego. Możliwości zarobkowe zobowiązanego nie zawsze jednak mogą być utożsamiane z faktycznie osiąganymi zarobkami. Sąd Najwyższy wyjaśnił, że przez ustawowe określenie „możliwości zarobkowe i majątkowe” należy rozumieć nie tylko zarobki i dochody rzeczywiście uzyskiwane ze swego majątku, lecz te zarobki i dochody, które osoba zobowiązana może i powinna uzyskiwać przy dołożeniu należytej staranności i przestrzeganiu zasad prawidłowej gospodarki oraz stosownie do swoich sił umysłowych i fizycznych.

Na podstawie art. 138 kro w razie zmiany stosunków można żądać zmiany orzeczenia lub umowy dotyczącej obowiązku alimentacyjnego. Rozstrzygniecie o żądaniu pozwu wymaga zbadania, czy doszło do „zmiany stosunków”, o której mowa w ww. przepisie. Sąd obowiązany jest zatem porównać stan istniejący w dacie uprawomocnienia się poprzedniego orzeczenia dotyczącego obowiązku alimentacyjnego ze stanem istniejącym
w dacie orzekania w niniejszej sprawie.

Zdaniem Sądu, w przedmiotowej sprawie miała miejsce „zmiana stosunków”, uprawniająca w myśl art. 138 kro do ponownego określenia ciążącego na pozwanym obowiązku alimentacyjnego względem małoletniego powoda i zaistniały przesłanki uzasadniające uwzględnienie powództwa, jednak nie w takim zakresie, w jakim żądała tego M. G. (1)
w imieniu małoletniego powoda.

Od daty zasądzenia ostatnich alimentów upłynęło ponad pięć lat. Niewątpliwie zatem wzrosły usprawiedliwione potrzeby małoletniego powoda.
Z rozwojem powoda wiąże się konieczność zapewnienia większej ilości pożywienia, nowej odzieży, podręczników i pomocy szkolnych. Ponadto, zaspokajanie usprawiedliwionych potrzeb uprawnionego do alimentacji nie może ograniczać się już tylko, z uwagi na jego wiek, do zapewnienia warunków bytowych i socjalnych, lecz także rozwojowych i duchowych, a przede wszystkim edukacyjnych. Wszystko to wymaga nakładów finansowych, których matka uprawnionego nie jest w stanie ponieść samodzielnie, dysponując świadczeniem alimentacyjnym w dotychczasowej wysokości.

Podkreślić należy, że małoletni powód z racji wieku zdany jest wyłącznie na pomoc swoich rodziców. To wyłącznie od ich woli i możliwości zależy dalszy rozwój małoletniego oraz zaspokojenie jego usprawiedliwionych potrzeb.

Sytuacja matki małoletniego powoda nie uległa większej zmianie. M. G. (1) nadal jest osobą bezrobotną. Nie posiada stałej pracy. Utrzymuje siebie i małoletniego powoda z zasiłku rodzinnego, alimentów, świadczeń pomocy społecznej i stypendiów szkolnych. Mimo to nie jest w stanie sama sprostać ciągle rosnącym wydatkom związanym
z utrzymaniem i wychowaniem dorastającego syna. Wprawdzie podejmuje się wykonywania prac dorywczych, jednak są to zajęcia maksymalnie kilkumiesięczne.

W tym miejscu należy zaznaczyć, że rodzice małoletniego powoda nie są zobowiązani do zaspokajania finansowych potrzeb dziecka w częściach równych. Zgodnie z treścią art. 135 § 2 kro, wykonywanie obowiązku alimentacyjnego względem dziecka, które nie jest jeszcze w stanie utrzymać się samodzielnie, może polegać także, w całości lub części, na osobistych staraniach o jego utrzymanie lub wychowanie. Małoletni powód znajdują się pod bezpośrednią opieką matki, która sama czyni starania o jego rozwój umysłowy i fizyczny, co wiąże się z nakładem osobistej pracy wychowawczej.
W tej sytuacji ciężar finansowy utrzymania powoda powinien w większej części spoczywać na pozwanym.

Pozwany Z. R. obecnie pracuje na pół etatu i osiąga stały dochód. Oceniając możliwości zarobkowe i majątkowe pozwanego Sąd stwierdził, że nie wykorzystuje on swoich możliwości w pełni, bowiem pracując na pół etatu, jest w stanie podjąć się dodatkowego zajęcia, co znacząco wpłynęłoby na polepszenie jego sytuacji finansowej i umożliwiło łożenie na utrzymanie dzieci.

Faktem również jest, że pozwany zawarł w 2008 roku związek małżeński, a następnie w grudniu 2011 roku wziął rozwód i oprócz małoletniego powoda, ma na utrzymaniu także córkę z tego małżeństwa. Okoliczności powyższe nie zwalniają jednak pozwanego z łożenia na utrzymanie i wychowanie małoletniego powoda. Mają natomiast wpływ na ustalenie wysokości alimentów, co Sąd uwzględnił, oddalając powództwo ponad kwotę 400 złotych. Pozwany podejmując konkretne decyzje życiowe,
w tym decydując się na kolejne dziecko, powinien mieć na uwadze, że ma na utrzymaniu małoletniego syna z poprzedniego związku, któremu musi zapewnić środki finansowe.

Nadto należy podnieść, że również matka małoletniego powoda ma możliwości zarobkowe, jest bowiem zdrową i młodą osobą. Powinna zatem dołożyć należytej staranności w celu znalezienia zatrudnienia, ponieważ na niej także spoczywa obowiązek utrzymania małoletniego syna.

Alimenty w wysokości po 400 złotych miesięcznie, w połączeniu
z wkładem ze strony matki uprawnionego, pozwolą małoletniemu powodowi na zaspokojenie jego bieżących, usprawiedliwionych potrzeb. Będą również zgodne z możliwościami zarobkowymi i majątkowymi pozwanego.

Mając powyższe na uwadze Sąd, w oparciu o przepis art. 138 kro, art. 133 § 1 kro i art. 135 § 1 i § 2 kro, alimenty zasądzone wyrokiem Sądu Rejonowego w Piszu z dnia 19 grudnia 2008 roku w sprawie III RC 268/08 od pozwanego Z. R. na rzecz małoletniego powoda M. G. (2), z dniem 10 kwietnia 2014 roku, to jest
z dniem wniesienia pozwu w niniejszej sprawie, podwyższył do kwoty po 400 złotych miesięcznie, płatnej do dnia 10-go każdego miesiąca wraz
z ustawowymi odsetkami w przypadku zwłoki w terminie płatności którejkolwiek z rat, do rąk ustawowej przedstawicielki małoletniego powoda, zaś w pozostałym zakresie powództwo oddalił.

Biorąc pod uwagę stan majątkowy pozwanego Sąd uznał, że obciążenie go kosztami mogłoby utrudnić mu realizację obowiązku alimentacyjnego i w związku z tym pogorszyć sytuację materialną stron, dlatego też w oparciu
o przepis art. 102 kpc nie obciążył pozwanego opłatami sądowymi, od uiszczenia których małoletni powód zwolniony był z mocy prawa (art. 96 ust.
1 pkt 2 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych).

Wyrokowi w punkcie podwyższającym alimenty Sąd nadał rygor natychmiastowej wykonalności na podstawie art. 333 § 1 pkt 1 kpc.