Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 17 października 2014 roku.

Sąd Okręgowy w Piotrkowie Trybunalskim w IV Wydziale Karnym Odwoławczym w składzie:

Przewodniczący SSO Marta Legeny-Błaszczyk (spr.)

Sędziowie SA w SO Stanisław Tomasik

SR del. Piotr Koćmiel

Protokolant zastępca kierownika Karol Depczyński

przy udziale Prokuratora Prokuratury Okręgowej w Piotrkowie Trybunalskim Janusza Omyły

po rozpoznaniu w dniu 17 października 2014 roku

sprawy D. B. (1)

oskarżonego z art.178a§4 kk

z powodu apelacji wniesionej przez oskarżonego

od wyroku Sądu Rejonowego w Radomsku

z dnia 6 sierpnia 2014 roku sygn. akt II K 192/14

na podstawie art. 437§2 kpk, art. 438 pkt 3 kpk, art. 634 kpk, art. 627 kpk, art. 8 ustawy z dnia 23 czerwca 1973 roku o opłatach w sprawach karnych (tekst jednolity: Dz. U. Nr 49 poz. 223 z 1983 roku z późniejszymi zmianami) zmienia zaskarżony wyrok wobec oskarżonego D. B. (1) w ten sposób, że przyjmuje iż przypisanego czynu dopuścił się będąc uprzednio skazanym za prowadzenie pojazdu mechanicznego w stanie nietrzeźwości wyrokiem Sądu Rejonowego w Radomsku z dnia 17 maja 2010 roku w sprawie II K 129/10 i w okresie obowiązywania orzeczonego wyrokiem Sądu Rejonowego w Piotrkowie Trybunalskim z dnia 20 maja 2011 roku w sprawie II K 180/11 zakazu prowadzenia wszelkich pojazdów mechanicznych;

w pozostałej części zaskarżony wyrok utrzymuje w mocy;

zasądza od oskarżonego D. B. (1) na rzecz Skarbu Państwa kwotę 180 (sto osiemdziesiąt) złotych opłaty za drugą instancję oraz kwotę 20 (dwadzieścia) złotych tytułem zwrotu wydatków poniesionych w postępowaniu odwoławczym.

Sygn. akt IV Ka 579/14

UZASADNIENIE

D. B. (1) został oskarżony o to, że w dniu 21 marca 2014 roku o godzinie 12:40 w miejscowości B., droga (...) będąc w stanie nietrzeźwości w stężeniu 1,02 promila alkoholu we krwi jechał jako kierujący ciągnikiem rolniczym J. D.bez numerów rejestracyjnych, będąc wcześniej skazanym prawomocnym wyrokiem Sądu Rejonowego w Piotrkowie Trybunalskim, sygn. akt II K 180/11 za kierowanie pojazdem mechanicznym w stanie nietrzeźwości, tj. o przestępstwo z art. 178a § 4 kk.

Sąd Rejonowy w Radomsku wyrokiem z dnia 06 sierpnia 2014 roku w sprawie II K 192/14 w miejsce zarzuconego czynu uznał oskarżonego D. B. (1)za winnego tego, że w dniu 21 marca 2014 roku około godz. 12.40 w miejscowości B.na drodze publicznej (...) znajdując się w stanie nietrzeźwości prowadzącym do stężenia 1,02 promila alkoholu we krwi jechał jako kierujący ciągnikiem rolniczym marki J. D.bez numerów rejestracyjnych będąc uprzednio skazanym za prowadzenie pojazdu mechanicznego w stanie nietrzeźwości wyrokiem Sądu Rejonowego w Radomsku z dnia 17 maja 2010 roku w sprawie sygn. akt II K 129/10 oraz wyrokiem Sądu Rejonowego w Piotrkowie Trybunalskim z dnia 20 maja 2011 roku w sprawie sygn. akt II K 180/11 i w okresie obowiązywania orzeczonego wyrokiem Sądu Rejonowego w Piotrkowie Trybunalskim z dnia 20 maja 2011 roku w sprawie sygn. akt II K 180/11 zakazu prowadzenia wszelkich pojazdów mechanicznych, czym wyczerpał dyspozycję art. 178a § 4 kk i na podstawie art. 178a § 4 kk wymierzył karę 1 roku pozbawienia wolności,

- na podstawie art. 42 § 2 kk orzekł środek karny w postaci zakazu prowadzenia wszelkich pojazdów mechanicznych w strefie ruchu lądowego co do wszystkich kategorii pojazdów na okres 6 lat, począwszy od uprawomocnienia się wyroku,

- na podstawie art. 49 § 2 kk orzekł wobec oskarżonego środek karny w postaci świadczenia pieniężnego w kwocie 100 złotych na rzecz Funduszu Pomocy Pokrzywdzonym oraz Pomocy Postpenitencjarnej,

- zasądził od oskarżonego kwotę 180 złotych tytułem opłaty oraz kwotę 1069,29 złotych tytułem zwrotu wydatków.

Wyrok ten zaskarżył oskarżony D. B. (1) w części dotyczącej orzeczenia o karze.

Apelacja wywiedziona została, jak wynika z jej analizy, z treści art. 438 pkt 4 kpk i zarzuciła zaskarżonemu wyrokowi rażącą niewspółmierność orzeczonej kary pozbawienia wolności, która wyraża się w braku orzeczenia o warunkowym zawieszeniu jej wykonania, na skutek nieuwzględnienia okoliczności, iż oskarżony jest jedynym żywicielem rodziny i stanowi jej podporę. Jednocześnie Sąd przydał nadmierną wagę okolicznościom obciążającym tj. uprzedniej karalności oskarżonego, nagminności tego typu przestępstw w społeczeństwie oraz faktowi, że oskarżony poruszał się pojazdem po mocno uczęszczanej drodze.

W konkluzji skarżący wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku poprzez warunkowe zawieszenie wykonania orzeczonej wobec niego kary pozbawienia wolności na okres próby 4 lat.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja oskarżonego nie jest zasadna, jednakże na skutek jej wniesienia powstały podstawy do zmiany ustaleń faktycznych zaskarżonego wyroku.

Z treści punktu pierwszego tegoż wyroku wynika, że podstawą przyjęcia wobec oskarżonego D. B. (1) kwalifikacji z art. 178a § 4 kk sąd pierwszej instancji uczynił uprzednie skazanie go za prowadzenie pojazdu mechanicznego w stanie nietrzeźwości dwoma wyrokami tj.:

- wyrokiem Sądu Rejonowego w Radomsku z dnia 17 maja 2010 roku w sprawie sygn. akt II K 129/10,

- wyrokiem Sądu Rejonowego w Piotrkowie Trybunalskim z dnia 20 maja 2011 roku w sprawie sygn. akt II K 180/11

a nadto popełnienie przypisanego oskarżonemu czynu w okresie obowiązywania zakazu prowadzenia wszelkich pojazdów mechanicznych orzeczonego wyrokiem Sądu Rejonowego w Piotrkowie Trybunalskim z dnia 20 maja 2011 roku w sprawie sygn. akt II K 180/11.

Tymczasem z załączonej do akt sprawy karty karnej – k. 34 – 35, odpisów wyroków – k. 56, 57 oraz załączonych akt związkowych wynika, że skazanie wyrokiem Sądu Rejonowego w Piotrkowie Trybunalskim z dnia 20 maja 2011 roku w sprawie sygn. akt II K 180/11 w chwili wyrokowania przez sąd pierwszej instancji uległo już zatarciu.

Stosownie do art. 76 § 1 i 2 kk skazanie, w przypadku orzeczenia kary pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem jej wykonania, ulega zatarciu z mocy prawa z upływem 6 miesięcy od zakończenia okresu próby, jednakże nie może ono nastąpić przed wykonaniem, darowaniem albo przedawnieniem wykonania orzeczonej grzywny lub środka karnego.

Mając na względzie, że w/w wyrok uprawomocnił się 28 czerwca 2011 roku – k. 57, wymierzona nim sankcja to kara 4 miesięcy pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem jej wykonania na okres próby 2 lat, zaś orzeczony zakaz prowadzenia wszelkich pojazdów mechanicznych w strefie ruchu lądowego został określony na 3 lata, stwierdzić należy, że stosownie do art. 76 § 1 i 2 kk, skazanie to uległo zatarciu z dniem 28 czerwca 2014r. Przy określeniu tej daty Sąd Odwoławczy uwzględnił daty wykonania przez D. B. (2) nałożonej na niego kary grzywny – 06.04.2012r. i świadczenia pieniężnego – 27.03.2012r. – k. 34-35.

Podkreślenia wymaga również, że przepis art. 76 § 1 kk stanowi lex specialis w stosunku do art. 108 kk. Jeżeli zatem w okresie wskazanym w art. 76 kk nie doszło do zarządzenia wykonania kary, to popełnienie w okresie próby nowego przestępstwa pozostaje bez wpływu na zatarcie skazania stosownie do treści art. 76 § 1 i 2 kk ( vide: wyrok Sądu Najwyższego z 07 kwietnia 2010 roku, V KK 10/10, lex nr 583931; wyrok Sądu Najwyższego z 11 marca 2010 roku, IV KK 396/09, OSNwSK 2010/1/540; wyrok Sądu Najwyższego z 17 maja 2000 roku, V KKN 104/00, lex nr 50954).

Powyższe oznacza, że skazanie oskarżonego za czyny z art. 158 § 1 kk wyrokiem Sądu Rejonowego w Radomsku z dnia 13 kwietnia 212 roku w sprawie II K 579/11 pozostaje bez wpływu na zatarcie skazania w sprawie II K 180/11.

Zgodnie z poglądami prezentowanymi w orzecznictwie ( vide: postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 21.08.2012 roku, IV KK 59/12, OSNKW 2013/1/3), które znajdują pełną akceptację Sądu Odwoławczego, fakt zatarcia z mocy prawa wcześniejszego prawomocnego skazania za przestępstwo określone w art. 178a § 1 kk lub wymienione w art. 178a § 4 kk, zaistniały w dacie wyrokowania co do popełnienia czynu określonego w art. 178a § 1 kk, uniemożliwia przyjęcie odpowiedzialności sprawcy na podstawie art. 178a § 4 kk także wtedy, gdy do popełnienia tego czynu doszło przed upływem okresu niezbędnego do zatarcia wcześniejszego skazania. Nie stanowi natomiast przeszkody do przyjęcia odpowiedzialności na podstawie art. 178a § 4 kk zatarcie, w dacie wyrokowania, skazania za przestępstwo, którego częścią było orzeczenie zakazu prowadzenia pojazdów mechanicznych, jeżeli będący przedmiotem osądu czyn określony w art. 178a § 1 kk został popełniony w okresie obowiązywania tego zakazu.

Instytucja zatarcia skazania wprowadza swoistą fikcję niekaralności, co oznacza, iż dana osoba uważana jest w świetle prawa za osobę niekaraną. Skoro - zgodnie z treścią art. 106 kk - skazanie uważa się za niebyłe z chwilą zatarcia, to oznacza to, iż z tym momentem nie dochodzi po prostu do wyeliminowania z mocą wsteczną z porządku prawnego wyroku, jako w ogóle niewydanego, oraz do anulowania wywołanych skazaniem skutków (utraty lub ograniczenia praw), a wskazuje na to, że od omawianego momentu skutki te przestają działać na przyszłość, a więc, iż fakt skazania, z chwilą jego zatarcia, nie może rodzić dla skazanego żadnych negatywnych konsekwencji - wobec przywrócenia mu statusu osoby niekaranej.

Ponieważ zarzucany oskarżonemu czyn został popełniony w dniu 21 marca 2014 roku a skazanie wyrokiem Sądu Rejonowego w Piotrkowie Trybunalskim z dnia 20 maja 2011 roku w sprawie sygn. akt II K 180/11 uległo zatarciu z dniem 28 czerwca 2014r., a zatem przed dniem wyrokowania przez sąd pierwszej instancji (06.08.2014r.), nie może ono być podstawą przyjęcia w zaskarżonym wyroku kwalifikacji z art. 178a § 4 kk. Podstawę takiej kwalifikacji prawnej stanowi natomiast popełnienie czynu w okresie obowiązywania zakazu prowadzenia wszelkich pojazdów mechanicznych w strefie ruchu lądowego orzeczonego w w/w wyroku Sądu Rejonowego w Piotrkowie Trybunalskim z dnia 20 maja 2011 roku w sprawie sygn. akt II K 180/11. Zakaz ten obowiązywał bowiem w dacie popełnienia przez oskarżonego D. B. (1) czynu będącego przedmiotem osądu w niniejszym postępowaniu.

Z uwagi na powyższe należało zmienić zaskarżony wyrok i wyeliminować z opisu przypisanego D. B. (1) czynu ustalenie, iż oskarżony czyn ten popełnił będąc uprzednio prawomocnie skazanym wyrokiem Sądu Rejonowego w Piotrkowie Trybunalskim z dnia 20 maja 2011 roku w sprawie sygn. akt II K 180/11. Aktualne pozostaje natomiast popełnienie przez oskarżonego czynu w warunkach uprzedniej karalności wyrokiem Sądu Rejonowego w Radomsku z dnia 17 maja 2010 roku w sprawie sygn. akt II K 129/10 oraz w okresie obowiązywania zakazu prowadzenia wszelkich pojazdów mechanicznych orzeczonego wyrokiem Sądu Rejonowego w Piotrkowie Trybunalskim z dnia 20 maja 2011 roku w sprawie sygn. akt II K 180/11.

W odniesieniu do wywodów apelacji oskarżonego stwierdzić natomiast należy, że zawarty w niej zarzut rażącej niewspółmierności rozstrzygnięcia w zakresie kary uznać należy za bezzasadny.

Wbrew twierdzeniom skarżącego brak jest podstaw do zastosowania instytucji warunkowego zawieszenia wykonania orzeczonej kary pozbawienia wolności.

Zastosowanie przewidzianego w art. 69 § 1 kk dobrodziejstwa warunkowego zawieszenia wykonania kary pozbawienia wolności uzależnione jest od przekonania sądu, że takie orzeczenie kary jest wystarczające dla osiągnięcia wobec sprawcy celów kary, a w szczególności zapobieżenia powrotowi do przestępstwa, jako minimalnego zadania kary. Dodatkowo, zgodnie z § 2 art. 69 kk, przesłankami warunkowego zawieszenia wykonania kary są także postawa sprawcy, jego właściwości i warunki osobiste, dotychczasowy sposób życia oraz zachowanie się po popełnieniu przestępstwa. Zważyć również należy, że zgodnie z art. 69 § 4 kk w przypadku skazania za czyn z art. 178a § 4 kk warunkowe zawieszenie wykonania kary pozbawienia wolności może nastąpić tylko w szczególnie uzasadnionych przypadkach.

Sąd Okręgowy podziela w całości stanowisko Sądu Rejonowego i podniesione w pisemnych motywach zaskarżonego wyroku argumenty przemawiające za uznaniem, że brak jest podstaw do formułowania pozytywnej prognozy kryminologicznej w stosunku do oskarżonego.

Sąd pierwszej instancji dokonał trafnej oceny sytuacji oskarżonego uwzględniając w swoich rozważaniach wszystkie przesłanki zastosowania warunkowego zawieszenia wykonania kary pozbawienia wolności. W szczególności prawidłowo wskazał na okoliczność, iż oskarżony był uprzednio kilkakrotnie karany, w tym za czyn z art. 178a § 1 kk, co wyklucza postawienie wobec niego pozytywnej prognozy kryminologicznej i nie może być premiowane zastosowaniem warunkowego zawieszenia wykonania kary pozbawienia wolności. Dodatkowo podnieść należy, że przeciwko zastosowaniu instytucji przewidzianej w art. 69 § 1 kk przemawia też okoliczność, iż przypisany oskarżonemu czyn popełniony został w okresie obowiązywania wobec niego zakazu prowadzenia wszelkich pojazdów mechanicznych. Okoliczności te jednoznacznie pokazują, że oskarżony prezentuje lekceważący stosunek do obowiązującego porządku prawnego a stosowane wobec niego wolnościowe środki represji karnej nie przyniosły oczekiwanych rezultatów, w szczególności w postaci zapobieżenia ponownemu wejściu w konflikt z prawem.

Nie jest wystarczająca dla podjęcia decyzji o warunkowym zawieszeniu wykonania kary pozbawienia wolności w stosunku do oskarżonego okoliczność, iż oskarżony jest jedynym żywicielem rodziny – konkubiny i ich wspólnego dziecka. Okoliczność ta, nie jest wystarczająca dla uznania, że w sprawie zachodzi szczególnie uzasadniony wypadek uzasadniający orzeczenie kary pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem jej wykonania. Tym bardziej, że konkubina oskarżonego jest osobą młodą, zdrową i zdolną do podjęcia pracy zarobkowej.

Dotychczasowy sposób życia oskarżonego, przy uwzględnieniu jego młodego wieku wskazuje na brak istnienia po jego stronie postawy w kierunku przestrzegania porządku prawnego, a tym samym przemawia za brakiem możliwości przyjęcia wobec niego pozytywnej prognozy kryminologicznej, warunkującej orzeczenie kary z dobrodziejstwem środka probacyjnego. Sąd Okręgowy podziela stanowisko Sądu Rejonowego, że orzeczenie kary pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem jej wykonania nie byłoby wystarczające dla osiągnięcia celów kary wobec sprawcy, a w szczególności zapobieżenia powrotowi do przestępstwa, a tylko resocjalizacja oskarżonego w warunkach penitencjarnych może przynieść oczekiwany skutek.

Żadnych zastrzeżeń nie budzi też określony przez sąd rejonowy wymiar środka karnego zakazu prowadzenia pojazdów mechanicznych. Uwzględnia on wszystkie okoliczności określone w art. 53 § 1 i 2 kk w zw. z art. 56 kk, w tym przede wszystkim stopień winy i stopień społecznej szkodliwości popełnionego czynu.

Sześcioletni wymiar zakazu prowadzenia wszelkich pojazdów mechanicznych uwzględnia stopień intoksykacji alkoholowej oskarżonego 1,02 ‰ alkoholu w wydychanym powietrzu. Jest również adekwatny do stopnia społecznej szkodliwości i winy. Spełni też wobec oskarżonego cele zapobiegawcze i wychowawcze a także cele z zakresu kształtowania świadomości prawnej społeczeństwa.

Jako prawidłowe ocenić również należy rozstrzygnięcie o nałożeniu na oskarżonego środka karnego w postaci świadczenia pieniężnego w kwocie 100 złotych na rzecz Funduszu Pomocy Pokrzywdzonym i Pomocy Postpenitencjarnej.

Z powyższych względów Sąd Okręgowy orzekł jak w części dyspozytywnej wyroku.

Podstawę prawną orzeczenia w przedmiocie opłaty oraz wydatków poniesionych w postępowaniu odwoławczym stanowiły przepisy wskazane w sentencji wyroku.