Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 11 października 2012 r.

Sąd Apelacyjny w Łodzi, III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący: SSA Lucyna Guderska

Sędziowie:SSA Maria Padarewska - Hajn (spr.)

SSA Anna Szczepaniak-Cicha

Protokolant: stażysta Paulina Działońska

po rozpoznaniu w dniu 11 października 2012 r. w Łodzi

sprawy B. S. (1)

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych I Oddziałowi w Ł.

o ustalenie podlegania ubezpieczeniu,

na skutek apelacji organu rentowego

od wyroku Sądu Okręgowego - Sądu Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Łodzi

z dnia 5 lipca 2012 r., sygn. akt: VIII U 516/12;

oddala apelację.

Sygn. akt III AUa 1376/12

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 19 maja 2010 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w Ł. stwierdził, że B. S. (1) podlega obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym, tj. emerytal­nemu, rentowym oraz wypadkowemu jako osoba prowadząca pozarolniczą działalność gospodarczą pod nazwą "Handel mięsem" z siedzibą w (...) w S., w okresie od dnia 1 stycznia 2008 r. do dnia 25 listopada 2008 r. na podstawie art. 6 ust. 1 pkt 5, art. 13 pkt 4 i art. 9 ust. 4c ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych ( Dz. U z 2009 r. Nr 205 poz. 1585 ze zm.).

W odwołaniu od powyższej decyzji B. S. (1) wniosła o nie obejmowanie jej obowiązkowymi ubezpieczeniami społecznymi w spornym okresie, podnosząc iż działalności gospodarczej faktycznie nie prowadziła, nie uzyskała żadnych dochodów, pobierała rentę z tytułu niezdolności do pracy a o zmianie przepisów organ rentowy jej nie poinformował.

Wyrokiem z dnia 21 kwietnia 2011 r. Sąd Okręgowy, Sąd Pracy I Ubezpieczeń Społecznych w Łodzi oddalił odwołanie i ustalił następujący stan faktyczny: od dnia 10.12.1995 r. do dnia 25.11.2008 r. B. S. (1) w miejscowości (...) prowadziła pozarolniczą działalność gospodarczą polegającą na sprzedaży detalicznej żywności i produk­tów spożywczych.

Decyzją Burmistrza Miasta i Gminy S. z dnia 27.11.2008 r. z dniem 25.11.2008 r. wykreślono wpis o prowadzeniu przez wnioskodawczynię działalności gospodarczej z dniem 25.11.2008 r., na skutek pisemnego oświadczenia B. S., iż z dniem 25.11.2008 r. zaprzestaje prowadzenia pozarolniczej działalności gospodarczej.

W latach 2005 - 2008 B. S. nie uzyskiwała żadnego przychodu z tytułu prowadzonej działalności gospodarczej, ponieważ faktycznie z uwagi na stan zdrowia tej działalności nie prowadziła.

W okresie od 9.05.2005 r. do dnia 25.11.2008 r. B. S. odprowadzała do ZUS jedynie składki na ubezpieczenie zdrowotne.

Od dnia 9.05.2005 r. B. S. pobierała z ZUS rentę z tytułu niezdolności do pracy. W 2010 r. B. S. uzyskała prawo do emerytury.

Decyzją z dnia 19.05.2010 r. ZUS I Oddział w Ł. stwierdził, iż B. S. (1) podlega obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym, tj. emerytalnemu, rentowym oraz wypadkowemu jako osoba prowadząca pozarolniczą działalność gospodarczą pod nazwą "Handel mięsem" z siedzibą w (...) w S., w okresie od dnia 1.01.2008 r. do 25.11.2008 r.

Decyzję tę doręczono B. S. w dniu 31.05.2010 r.

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił w oparciu o dokumenty znajdujące się w aktach sprawy oraz załączonych aktach ZUS dotyczących wnioskodawczyni, jak również na podstawie zeznań B. S. (1).

W tak ustalonym stanie faktycznym, powołując się na treść art. 6 ust. 1 pkt 5, art. 12 ust. 1, art. 13 pkt 4 i art. 9 ust. 4c ustawy o systemie, Sąd stwierdził iż roszczenie odwołującej się nie zasługuje na uwzględnienie.

Z uwagi na zmianę przepisów, Sad uznał, iż B. S. (1) w okresie od dnia 1.01.2008 r. do dnia 25.11.2008 r., a więc do zakończenia prowadzenia pozarolniczej działalności gospodarczej, powinna podlegać w pełni ubezpieczeniom społecznym w związku z prowadzoną przez nią nieprzerwanie działalnością gospodarczą.

Zdaniem Sądu odwołująca się nigdy nie zawiesiła prowadzenia działalności gospodarczej, a zakończyła ją dopiero w dniu 25.11.2008 roku. Fakt nie osiągania dochodów z tej działalności gospodarczej, zdaniem Sądu, nie oznacza zaprzestania jej prowadzenia.

Powołując się na treść wyroku Sądu Najwyższego z dnia 6.11.2338 r. w sprawie II UK 85)08 (opublikowanym w Legalisie) gdzie Sąd ten stwierdził, że działalność gospodarcza jest działalnością, z którą związana jest konieczność ponoszenia przez przedsiębiorcę ryzyka gospodarczego, Sąd Okręgowy uznał, iż skoro nie nastąpiło wykreślenie działalności gospodarczej z ewidencji, to należy domniemywać, że działalność ta była prowadzona, a więc istniał obowiązek zapłaty składek na obowiązkowe ubezpieczenia społeczne a zatem zaskarżona decyzja odpowiada prawu.

Powyższy wyrok zaskarżyła apelacją B. S. (1), wnosząc o jego uchylenie. Skarżąca podniosła w uzasadnieniu apelacji, iż przedmiotowy wyrok jest dla niej krzywdzący, gdyż z uwagi na stan zdrowia nie prowadziła w spornym okresie działalności gospodarczej.

Ponadto skarżąca podniosła w apelacji, iż Sąd nie uwzględnił faktu, iż w okresie od maja 2005 r do listopada 2005 r zawiesiła przedmiotową działalność a w spornym okresie nie wykazała żadnego dochodu z tej działalności, czego potwierdzeniem jest zaświadczenie z właściwego Urzędu Skarbowego.

Sąd Apelacyjny w Łodzi wyrokiem z dnia 17 stycznia 2012 r. uchylił powyższy wyrok i sprawę przekazał do ponownego rozpoznania Sądowi I, z uwagi na brak ustaleń w zakresie faktycznego prowadzenia przez odwołującą się działalności gospodarczej.

Po ponownym rozpoznaniu sprawy Sąd Okręgowy, po przeprowadzeniu postępowania dowodowego w postaci dowodu z zeznań świadka P. P. oraz z dowodu z zeznań odwołującej się ustalił, iż w okresie wskazanym w zaskarżonej decyzji B. S. (1) nie prowadziła działalności gospodarczej. Zaprzestała prowadzenia tej działalności od daty wypadku samochodowego, który miał miejsce w 2002r. Natomiast nie wykreśliła tej działalności bo obawiała się o swoje dalsze uprawnienia do renty. Natomiast nie znała przepisów dotyczących zawieszenia działalności gospodarczej ani uiszczania składek przez rencistów od 2008 r.

W tak ustalonym stanie faktycznym z uwagi na nie prowadzenie działalności gospodarczej przez B. S. (1) w spornym okresie, Sąd Okręgowy wyrokiem z dnia 5 lipca 2012 r. zmienił zaskarżoną decyzję i ustalił, iż odwołująca się nie podlega obowiązkowym ubezpieczeniom jako osoba prowadząca działalność gospodarczą od 1stycznia – 25 listopada 2008 r.

Powyższy wyrok zaskarżył w części dotyczącej ustalenia, iż B. S. (1) nie podlega obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym od 20 września 2008 r. do 25 listopada 2008 r. organ rentowy, wnosząc o zmianę wyroku w tej części i oddalenie odwołania ewentualnie o jego uchylenie i przekazanie sprawy do ponownego rozpozna Sądowi i instancji, zarzucając naruszenie prawa materialnego art. 13 pkt 4 ustawy systemowej, poprzez złą wykładnię i niewłaściwe zastosowanie.

W uzasadnieniu swego stanowiska organ skarżący podniósł, iż z chwilą wejścia w życie od 20 września 2008 r. art. 14 a ustawy o swobodzie działalności gospodarczej, faktyczne zaprzestanie prowadzenia działalności gospodarczej, które nie znalazło odzwierciedlenia w ewidencji tej działalności poprzez jej wykreślenie, nie powoduje wyłączenia osoby prowadzącej taką działalność z obowiązkowych ubezpieczeń społecznych. Zdaniem organu rentowego za takim stanowiskiem przemawia wykładnia art. 13 pkt 4 ustawy systemowej w nawiązaniu do art. 14 a ustawy o swobodzie działalności gospodarczej, z której to wykładni jednoznacznie wynika, iż od 20 września 2008 r. osoba , która w dalszym ciągu figuruje w ewidencji prowadzenia działalności gospodarczej musi by uznana za prowadzącą taką działalność, niezależnie od tego czy faktycznie ją prowadziła i czy uzyskała jakieś dochody. Od obowiązku opłacania składek na ubezpieczenia społeczne, taka osoba mogłaby się jedynie zwolnić zgłaszając zawieszenie działalności gospodarczej.

Sąd Apelacyjny zważył co następuje:

Apelacja nie zasługuje na uwzględnienie. Z zebranego w sprawie materiału dowodowego w szczególności z zeznań świadka P. P., będącego sąsiadem odwołującej się oraz z jej zeznań wynika, iż B. S. (1) od daty wypadku samochodowego tj. 2002 r. faktycznie nie prowadziła działalności gospodarczej w okresie objętym zaskarżoną decyzją pomimo, iż jej nie wykreśliła z ewidencji takiej działalności.

Objecie odwołującej się ubezpieczeniami społecznymi z tytułu tej działalności w okresie wskazanym w zaskarżonej decyzji przez organ rentowy podyktowane było wejściem w życie nowej regulacji w zakresie art. 9 ust. 4c ustawy systemowej, który nakładał obowiązek uiszczenia składek na ubezpieczenie społeczne od 1 stycznia 2008 r. na osoby prowadzące działalność gospodarczą i posiadające uprawnienia do renty z tytułu niezdolności do pracy.

Jednakże w każdej sytuacji regulacja taka odnosi się do osób, które taką działalność prowadzą a nie do osób, które jej nie wykreśliły z ewidencji pomimo, że jej faktycznie nie prowadzą.

Natomiast w apelacji organ rentowy kwestionując rozstrzygniecie Sądu I instancji, tylko w części nie podlegania przez odwołującą się obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym od 20 września 2008 r. tj. od daty wejścia w życie uregulowania pozwalającego na zawieszenie działalności gospodarczej do 25 listopada 2008 r. tj. do daty jej wykreślenia, dokonując swoistej interpretacji art. 13 pkt 4 ustawy systemowej.

Zgodnie z tym przepisem obowiązkowo ubezpieczeniom społecznym podlegają osoby, które prowadzą działalność gospodarczą od dnia rozpoczęcia wykonywania tej działalności do jej zaprzestania z wyłączeniem okresu na który wykonywanie działalności zostało zawieszone na podstawie przepisów o swobodzie działalności gospodarczej.

Nie można podzielić stanowiska organu rentowego, zawartego w apelacji, iż od 20 września 2008 r. tj. od daty wejścia w życie art. 14 a ustawy o swobodzie działalności gospodarczej faktyczne zaprzestanie prowadzenia takiej działalności, które nie znalazło odzwierciedlenia w ewidencji tej działalności, nie powoduje wyłączenia z ubezpieczenia społecznego a od obowiązku opłacania składek odwołująca się mogłaby się jedynie w tym okresie zwolnić poprzez zawieszenie działalności.

Z interpretacji powyższych przepisów dokonanych przez organ rentowy jednoznacznie wynika, iż organ ten przede wszystkim łączy prowadzenie działalności gospodarczej z istnieniem wpisu w ewidencji tej działalności podpierając swoją argumentację zmianą przepisów w zakresie możliwości jej zawieszenia.

W zakresie oceny charakteru wpisu do ewidencji działalności gospodarczej istnieje utrwalone orzecznictwo sądowe, w tym Sądu Najwyższego, który wskazuje na deklaratoryjny charakter tego wpisu, stwarzający jedynie domniemanie, że działalność ta jest prowadzona ,które w każdym czasie może być obalone dowodami w zakresie ustalenia braku wykonywania takiej działalności. W orzecznictwie podkreśla się, iż istnienie samego wpisu do ewidencji działalności gospodarczej nie przesadza o faktycznym jej prowadzeniu ( uch. SN z 26 01 1996 r. III CZP 111/95 OSNC z 1996 /5/63, ). Sąd podkreślił w uzasadnieniu swojego orzeczenia, iż zarówno wpis jak i jego wykreślenie nie maja znaczenia dla bytu przedsiębiorcy, gdyż jego istnienie zależy od prowadzenia działalności gospodarczej.

Podobnie przy zawieszeniu działalności gospodarczej należy uznać, iż zawieszeniu podlega działalność prowadzona a nie zarejestrowana w ewidencji.

Nie można zatem podzielić stanowiska organu rentowego, że wprowadzenie od września 2008 r. przepisu umożliwiającego zawieszenie działalności gospodarczej automatycznie stwarza sytuację braku możliwości wyłączenia z obowiązkowych ubezpieczeń osób, które po tej dacie działalności tej nie zawiesiły, bo nie wiedziały o takim przepisie, jak odwołująca się, a faktycznie jej nie prowadziły.

Zawieszenie działalności gospodarczej można traktować jako przerwę lub przestój w jej prowadzeniu, wymuszone przez okoliczności które uniemożliwiają jej dalsze prowadzenie w sposób zorganizowany i ciągły( komentarz do ustawy systemowej pod red. B. Gudowskiej s. 300 ). Z powyższej definicji oraz z istoty pojęcia zawieszenia działalności jednoznacznie wynika, iż pojecie to odnosi się do prowadzonej działalności a nie do dzielności nie prowadzonej a figurującej w ewidencji.

Zgodnie z treścią art. 36 a ust 2 ustawy systemowej zawieszenie działalności gospodarczej powoduje ustanie obowiązku ubezpieczeń społecznych od dnia, w którym rozpoczyna się zawieszenie wykonywania działalności gospodarczej do dnia poprzedzającego dzień wznowienia wykonywania działalności. Za okres zawieszenia przedsiębiorca będący płatnikiem składek nie ma obowiązku opłacania składek na ubezpieczenia społeczne.

A zatem powołane przepisy w żaden sposób nie nakładają na osoby nie prowadzące faktycznie działalności gospodarczej obowiązku opłacania składek pomimo, że nie zawiesiły działalności gospodarczej jedynie formalnie a ich dzielność nie została wykreślona z ewidencji.

Z tych wszystkich względów uznając apelację za bezzasadną orzeczono jak w sentencji na podstawie art. 385 kpc.