Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 30 września 2014 r.

Sąd Okręgowy we Wrocławiu Wydział IV Karny Odwoławczy w składzie:

Przewodniczący SSO Aleksander Ostrowski (spr.)

Sędziowie SSO Małgorzata Szyszko

SSR del. do SO Jolanta Broniewicz – Kotowska

Protokolant Justyna Gdula

przy udziale Prokuratora Prokuratury Okręgowej Ireny Głogowskiej

po rozpoznaniu w dniu 30 września 2014 r.

sprawy R. K.

oskarżonego o przestępstwo z art. 297 § 1kk

na skutek apelacji wniesionej przez prokuratora

od wyroku Sądu Rejonowego w Trzebnicy

z dnia 16 czerwca 2014 r. sygn. akt II K 961/12

uchyla zaskarżony wyrok i sprawę przekazuje Sądowi Rejonowemu w Trzebnicy do ponownego rozpoznania.

Sygn. akt IV Ka 854/14

UZASADNIENIE

G. K. został oskarżony o to, że:

w dniu 09 lutego 2011 r. w Ż. w celu osiągnięcia korzyści majątkowej w postaci pożyczki dla R. K. i E. K. w kwocie 21. 500 zł podrobił dwa zaświadczenia o zatrudnieniu i wysokości wynagrodzenia z dnia 08 lutego 2011r. i 09 lutego 2011r., zawierające nieprawdę odnośnie warunków zatrudnienia i osiąganych zarobków R. K. w firmie (...) w Ż., po czym przekazał te fikcyjne zaświadczenia R. K., który przedłożył je następnie podczas procedury zawierania umowy kredytowej z dnia 09 lutego 2011 r. (...) z Bankiem (...) w Ż. na kwotę 21.500 zł działając na szkodę Banku (...) w Ż., tj. o czyn z art. 297 § 1 kk

R. K. został oskarżony o to, że w dniu 09 lutego 2011r w Ż. w celu osiągnięcia korzyści majątkowej w postaci pożyczki dla siebie w kwocie 21. 500 zł uzyskał od G. K. dwa fikcyjne zaświadczenia z dnia 08 lutego 2011r. i 09 lutego 2011r., uprzednio podrobione przez G. K. o zatrudnieniu i wysokości wynagrodzenia, zawierające nieprawdę odnośnie swoich warunków zatrudnienia i osiąganych zarobków w firmie (...) w Ż., po czym przedłożył je następnie podczas procedury zawierania umowy kredytowej z dnia 09 lutego 2011r. (...) z Bankiem (...) w Ż. działając na szkodę Banku (...) w Ż., tj. o czyn z art. 297 § 1 kk.

Wyrokiem z dnia 16 czerwca 2014 r. Sąd Rejonowy w Trzebnicy sygn.. akt II K 96/12 uznał oskarżonego G. K. za winnego tego, że w dniu 09 lutego 2011r. w Ż. w celu uzyskania pożyczki dla R. K. i E. K. w kwocie 21. 500 zł dostarczył R. K. dwa zaświadczenia o zatrudnieniu i wysokości wynagrodzenia z dnia 08 lutego 2011r. i 09 lutego 2011r., zawierające nierzetelne informacje odnośnie warunków zatrudnienia i osiąganych zarobków przez R. K. w firmie (...) w Ż., które to okoliczności miały istotne znacznie dla uzyskania pożyczki, a które to zaświadczenia R. K. przedłożył następnie podczas procedury zawierania umowy kredytowej z dnia 09 lutego 2011r. (...) z Bankiem (...) w Ż. na kwotę 21.500 zł działając na szkodę Banku (...) w Ż. i w celu osiągnięcia korzyści majątkowej tj. czynu z art. 297 § 1kk i za to na podstawie art. 297 § 1 kk w zw. z art. 33 § 2 kk wymierzył mu karę 5 (pięciu) miesięcy pozbawienia wolności oraz 70 ( siedemdziesiąt) stawek dziennych grzywny po 10 ( dziesięć) złotych każda stawka.

Powyższym wyrokiem, po ustaleniu, iż oskarżony R. K. w dniu 09 lutego 2011r. w Ż. w celu uzyskania pożyczki w kwocie 21. 500 zł przedłożył podczas procedury zawierania umowy kredytowej z dnia 09 lutego 2011r. (...) z Bankiem (...) w Ż. na kwotę 21.500 zł dwa zaświadczenia o zatrudnieniu i wysokości wynagrodzenia z dnia 08 lutego 2011r. i 09 lutego 2011r. zawierające nierzetelne informacje odnośnie warunków zatrudnienia i osiąganych zarobków przez R. K. w firmie (...) w Ż., które to okoliczności miały istotne znacznie dla uzyskania pożyczki działając na szkodę Banku (...) w Ż. i w celu osiągnięcia korzyści majątkowej tj. dopuścił się czynu z art. 297 § 1kk, na podstawie art. 66 § 1 § 3 kk, art. 67 § 1 kk i art. 67 § 3 kk w zw. z art. 411 § 1 kpk Sąd Rejonowy w Trzebnicy postępowanie karne przeciwko R. K. warunkowo umorzył na okres 2(dwóch) lat próby i orzekł od R. K. świadczenie pieniężne na rzecz Funduszu Pomocy Pokrzywdzonym oraz Pomocy Postpenitencjarnej w wysokości 1000 (tysiąc złotych). Sąd Rejonowy w Trzebnicy, na podstawie art. 69 § 1 i 2 kk w zw. z art. 70 § 1 pkt 1 kk, wykonanie wymierzonej oskarżonemu G. K. kary pozbawienia wolności warunkowo zawiesił na okres próby 2 (dwóch) lat , na podstawie art. 44 § 2 kk orzekł przepadek dowodów rzeczowych wymienionych w wykazie dowodów rzeczowych (k. 110) pod poz. 1 i 2 (dwa zaświadczenia o zatrudnieniu i wysokości wynagrodzenia R. K. wydane przez M. A. K. z dnia 08.02.2011r i 09.02.2011r.) i nakazał pozostawienie ich w aktach sprawy, nadto na podstawie art. 627 kpk i art. 633 kpk i art. 2 , 3 i 7 ustawy o opłatach w sprawach karnych Sąd Rejonowy zasądził od obu oskarżonych na rzecz Skarbu Państwa koszty sądowe w częściach równych, w tym wymierzył im opłaty: G. K. w wysokości 190 zł a R. K. w wysokości 80 złotych.

Apelację od powyższego wyroku, na niekorzyść oskarżonego R. K., złożył oskarżyciel publiczny, który orzeczeniu temu zarzucił obrazę przepisów prawa materialnego, tj. art. 66§1, §2 i §3 kk poprzez błędne zastosowanie instytucji warunkowego umorzenia postępowania wobec R. K., podczas gdy zarzucony mu aktem oskarżenia występek z art. 297§1 kk, z uwagi na ustawowe zagrożenie karą pozbawienia wolności przekraczającą 3 lata, uniemożliwia skorzystanie z dobrodziejstwa warunkowego umorzenia postępowania.

Wskazując na powyższe skarżący wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku poprzez wymierzenie oskarżonemu R. K. kary 5 miesięcy pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem jej wykonania na okres próby wynoszący 2 lata, 70 stawek dziennych grzywny po 10 złotych każda oraz utrzymanie wyroku w pozostałej części w mocy.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

W świetle całokształtu ujawnionych w sprawie okoliczności istotnych dla przeprowadzenia kontroli odwoławczej poprawności postępowania Sądu I Instancji oraz trafności zaskarżonego wyroku, apelacja oskarżyciela publicznego w zakresie w jakim spowodowała wzruszenie zapadłego orzeczenia okazała się być zasadna.

Jak wynika z pisemnych motywów zaskarżonego orzeczenia, Sąd Rejonowy dokonał właściwej oceny całokształtu zebranego w sprawie materiału dowodowego, czego skarżący także nie kwestionuje i po jego wszechstronnej ocenie wyprowadził słuszne wnioski zarówno co do sprawstwa i winy oskarżonego, jak i przyjętej kwalifikacji prawnej zaś Sąd Okręgowy w pełni stanowisko to akceptuje.

W ocenie Sądu Odwoławczego nie sposób się natomiast zgodzić z przyjętą przez Sąd Rejonowy argumentacją co do zaistnienia wszystkich koniecznych przesłanek pozwalających na zastosowanie wobec R. K. instytucji warunkowego umorzenia postępowania karnego.

Z pisemnych motywów zaskarżonego wyroku wynika, że podstawą decyzji o warunkowym umorzeniu postępowania w tej sprawie było przyjęcie przez Sąd Rejonowy, że działanie - niekaranego uprzednio - R. K. było zachowaniem incydentalnym, które nie spowodowało znaczących ujemnych konsekwencji dla pokrzywdzonego banku. Sąd Rejonowy uznał ponadto, że pokrzywdzony bank, wyraził zgodę na warunkowe umorzenie postępowania. Dokonując oceny zaistnienia przesłanek warunkowego umorzenia w tej sprawie, Sąd I instancji uznał także, że czyn sprawcy cechuje się nieznacznym stopniem społecznej szkodliwości i mając na uwadze wszystkie powyższe okoliczności zdecydował o warunkowym umorzeniu postępowania karnego wobec R. K.. Sąd Rejonowy uznał przy tym, że „w tym konkretnym przypadku” rozstrzygnięcie takie jest wystarczające dla osiągnięcia celów prewencyjnych w stosunku do oskarżonego, a i wzgląd na społeczne oddziaływanie rozstrzygnięcia, nie sprzeciwia się takiemu rozwiązaniu /k.14-15 uzasadnienia/.

Z treści zaskarżonego wyroku wynika, że rozstrzygając o warunkowym umorzeniu w tej sprawie, Sąd Rejonowy swoją decyzję oparł o przepis art. 66§1 i 3 kk, w sytuacji, gdy R. K. przypisany został czyn z art. 297§1 kk.

Zauważyć przy tym należy, że przestępstwo określone w art. 297 § 1 k.k. jest przestępstwem formalnym (bez skutkowym), co powoduje, że w przypadku stwierdzenia jego popełnienia nie można mówić o wystąpieniu jakiejkolwiek szkody, która mogłaby zostać następnie naprawiona przez sprawcę. Popełnienie przestępstwa z art. 297 § 1 k.k. następuje już w momencie, gdy sprawca przedłoży fałszywe lub stwierdzające nieprawdę dokumenty bądź nierzetelne pisemne oświadczenie, niezależnie od tego, czy doprowadziły one do uzyskania kredytu czy pożyczki bankowej. Faktycznie zatem penalizuje czynności przygotowawcze do podjęcia ostatecznej decyzji o przyznaniu kredytu /vide: K. B., artykuł Prok.i Pr.1998.5.43, Oszustwo gospodarcze. Teza nr 8, (...)/.

Ogólnym przedmiotem ochrony tego przepisu jest bowiem prawidłowość funkcjonowania obrotu gospodarczego, w szczególności indywidualne interesy uczestników tego obrotu, jak i ponadindywidualne interesy gospodarcze społeczeństwa, związane z prawidłowym jego funkcjonowaniem, szczególnym przedmiotem ochrony jest zaś w przypadku omawianego przestępstwa prawidłowość, rzetelność i uczciwość obrotu finansowego /vide, Komentarz do art. 297 kodeksu karnego (Dz. U. 97.88.553), (w:) A. Zoll (red.), A. Barczak-Oplustil, G. Bogdan, Z. Ćwiąkalski, M. Dąbrowska-Kardas, P. Kardas, J. Majewski, J. Raglewski, M. Rodzynkiewicz, M. Szewczyk, W. Wróbel, Kodeks karny. Część szczególna. Tom III. Komentarz do art. 278-363 k.k., Zakamycze, 2006, wyd. II./

W art. 66 § 3 k.k. przewidziano możliwość zastosowania warunkowego umorzenia postępowania także do sprawcy przestępstwa zagrożonego karą nie przekraczającą 5 lat pozbawienia wolności. W tym jednak wypadku, niezależnie od ogólnych przesłanek stosowania tej instytucji, określonych w art. 66 § 1 k.k., niezbędne jest spełnienie dodatkowego warunku a mianowicie pojednania się pokrzywdzonego ze sprawcą, naprawienia szkody przez tego ostatniego, ewentualnie uzgodnienia sposobu naprawienia szkody pomiędzy pokrzywdzonym a sprawcą. Przy czym dla zastosowania warunkowego umorzenia w sytuacji przewidzianej w art. 66 § 3 k.k. wystarczające jest wystąpienie któregokolwiek z wymienionych tam warunków /vide: wyrok Sądu Najwyższego z dnia 26 listopada 2008 r., IV KK 164/08, OSNwSK 2008/1/2413/.

Sformułowanie ujęte w art. 66 § 3 k.k. "pokrzywdzony pojednał się ze sprawcą" rozumieć należy, iż dotyczy ono wyłącznie pokrzywdzonego sensu stricto, a nie osoby lub jednostki organizacyjnej, którą "uważa się" za pokrzywdzonego /vide uchwała Sądu Najwyższego z dnia 30 września 2003 r., I KZP 19/03, OSNKW 2003/9-10/78/.

W świetle powyższych rozważań nie sposób Bank Spółdzielczy w Ż. uznać za „pokrzywdzonego” w rozumieniu art. 66§3 kk, którego mogłoby dotyczyć pojednanie, albo też uzgodnienie z nim sposobu naprawienia szkody. Nie spełnia bowiem przesłanki „pojednania się sprawcy z pokrzywdzonym” fakt zgody Banku na zastosowanie warunkowego umorzenia postępowania ,niezależnie od tego, iż żadna szkoda nie zaistniała (oskarżony spłaca raty bankowe),zaś stanowisko orzecznictwa i doktryny jednoznacznie wskazuje na przedmiot ochrony wykluczający art.66§3 kk.

W konsekwencji stwierdzić należy, że wyrażony w uzasadnieniu wyroku Sądu Rejonowego pogląd prawny jest błędny, bowiem oskarżony nie spełnił warunków określonych w art. 66 § 3 k.k., które dawałyby podstawę do warunkowego umorzenia postępowania w sprawie.

Przy ponownym rozpoznaniu sprawy, Sąd I instancji, winien rozważyć raz jeszcze wszystkie okoliczności sprawy, w szczególności dotyczące pojmowania warunków przedstawionych w art. 66 § 3 k.k. i uwzględniając powyższe wydać orzeczenie zgodne z prawem.

Na marginesie zauważyć należy, że orzekając o warunkowym umorzeniu postępowania w podstawie przywołał między innymi przepis art. 411§1 kpk, co nie znajduje prawnego uzasadnienia.

Mając powyższe na uwadze orzeczono jak na wstępie.