Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 22 października 2014 r.

Sąd Okręgowy w Szczecinie VI Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie następującym:

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 22 października 2014 r. w S.

sprawy J. A. (1)

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddziałowi w S.

o prawo do emerytury

na skutek odwołania J. A. (1)

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału w S.

z dnia 2 lipca 2014 roku znak: (...)

zmienia zaskarżoną decyzję w ten sposób, że przyznaje J. A. (1) prawo do emerytury, poczynając od 1 czerwca 2014 roku.

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 2 lipca 2014 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w S. odmówił J. A. (1) prawa do emerytury po osiągnięciu 60 roku życia, z uwagi na nieudowodnienie przez niego okresu 15 lat pracy w szczególnych warunkach lub szczególnym charakterze. Organ rentowy uznał za udowodnione przez ubezpieczonego wykonywanie takiej pracy przez 14 lat, 8 miesięcy i 17 dni pracy.

Ubezpieczony zaskarżył powyższą decyzję, wnosząc o jej zmianę i przyznanie mu prawa do emerytury. Wniósł o uwzględnienie w jego stażu pracy w warunkach szczególnych dodatkowo okresu zatrudnienia w Gospodarstwie (...), w którym pracował na stanowisku traktorzysty.

Organ rentowy wniósł o oddalenie odwołania w całości, podtrzymując argumentację wyrażoną w zaskarżonej decyzji.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

J. A. (1) urodził się w dniu (...). Jego łączny staż ubezpieczeniowy (udowodnione okresy składkowe, nieskładkowe) na dzień 1 stycznia 1999 r. wynosił 27 lat, 9 miesięcy i 26 dni.

Wniosek o emeryturę złożył w organie emerytalnym w dniu 10 czerwca 2014 r.

Ubezpieczony nie jest członkiem otwartego funduszu emerytalnego.

Okoliczności niesporne, a nadto dowody:

- wniosek o emeryturę – k. 1-3 plik II akt rentowych;

- karta przebiegu zatrudnienia – k. 21 plik II akt rentowych.

Organ rentowy uwzględnił w stażu pracy ubezpieczonego w warunkach szczególnych okres zatrudnienia w Gminnej Spółdzielni (...) w C. na stanowisku ładowacza od dnia 24 sierpnia 1977 r. do 18 listopada 1990 r., od 20 listopada 1990 r. do 7 września 1991 r., od 11 września 1991 r. do 23 grudnia 1991 r., od 25 grudnia 1991 r. do 26 grudnia 1991 r. i od 28 grudnia 1991 r. do 14 maja 1991 r., (wyłączono okresy korzystania z urlopów bezpłatnych w dniach 19.11.1990 r., od 8 do 10.09.1991 r., 24.12.1991 r. oraz 27.12.1991 r.), co dało łącznie na dzień 1 stycznia 1999 r. 14 lat, 8 miesięcy i 17 dni pracy w warunkach szczególnych

Niesporne, a nadto dowody:

- raport z ustalenia uprawnień do świadczenia – k. 19 plik II akt rentowych;

- świadectwa pracy– k. 8 plik III akt rentowych.

Od dnia 8 grudnia 1972 r. J. A. (1)podjął zatrudnienie w pełnym wymiarze czasu pracy w (...)na stanowisku pracownika fizycznego. W 1974 r. pracodawca skierował go na kurs traktorzysty, który J. A.ukończył z wynikiem pozytywnym, uzyskując w dniu 1 marca 1974 r. prawo jazdy kategorii T.

W okresie od 17 lutego 1974 r. do 16 grudnia 1974 r. ubezpieczony odbywał zasadniczą służbę wojskową. Po zakończeniu jej odbywania powrócił do pracy w poprzednim zakładzie pracy, w którym – od stycznia 1975r. – powierzono mu obowiązki traktorzysty. Na stanowisku traktorzysty ubezpieczony pracował stale i w pełnym wymiarze czasu pracy do końca zatrudnienia, tj. w okresie co najmniej od 1 stycznia 1975 r. do 22 sierpnia 1977 r.

Dowody:

- świadectwo pracy - k. 7 plik III akt rentowych;

- książeczka wojskowa – k.7-9 plik II akt rentowych;

-zaświadczenie Rp-7 – k. 10 plik II akt rentowych;

- prawo jazdy – k. 3 akt sprawy;

- oświadczenie ubezpieczonego z 18.07.2014 r. – k. 4 akt sprawy;

- akta pracownicze ubezpieczonego: koperta k. 18 akt sprawy: świadectwo pracy.

Sąd zważył, co następuje:

Odwołanie okazało się uzasadnione.

Zgodnie z przepisem art. 24 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2013 r. poz. 1440 j.t.- dalej ustawa emerytalna) - ubezpieczonym urodzonym po dniu 31 grudnia 1948 r. przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku emerytalnego, wynoszącego co najmniej 60 lat dla kobiet i co najmniej 65 lat dla mężczyzn, z zastrzeżeniem art. 46, 47, 50, 50a i 50e i 184.

W myśl przepisu art. 184 ust. 1 i 2 ustawy emerytalnej - ubezpieczonym urodzonym po dniu 31 grudnia 1948 r. przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku przewidzianego w art. 32, 33, 39 i 40, jeżeli w dniu wejścia w życie ustawy osiągnęli:

1) okres zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wymagany w przepisach dotychczasowych do nabycia prawa do emerytury w wieku 65 lat - dla mężczyzn oraz

2) okres składkowy i nieskładkowy, o którym mowa w art. 27 (co najmniej 25 lat dla mężczyzn).

Emerytura, o której mowa w ust. 1, przysługuje pod warunkiem nieprzystąpienia do otwartego funduszu emerytalnego albo złożenia wniosku o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym, za pośrednictwem Zakładu, na dochody budżetu państwa.

Wykaz prac zaliczanych do prac w warunkach szczególnych lub w szczególnym charakterze zamieszczony został w załączniku do rozporządzenia Rady Ministrów z 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego dla pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. Nr 8, poz. 43 z późn. zm.). Przepis § 4 ust. 1 tego rozporządzenia stanowi przy tym, że pracownik, który wykonywał prace w szczególnych warunkach, wymienione w wykazie A, nabywa prawo do emerytury, jeżeli spełnia łącznie następujące warunki:

1) osiągnął wiek emerytalny wynoszący: 55 lat dla kobiet i 60 lat dla mężczyzn,

2) ma wymagany okres zatrudnienia, w tym co najmniej 15 lat pracy w szczególnych warunkach.

W myśl przepisu §2 powołanego aktu prawnego, okresami pracy uzasadniającymi prawo do emerytury są okresy, w których praca w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze jest wykonywana stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku pracy. Okresy pracy, o którym mowa stwierdza przy tym zakład pracy, na podstawie posiadanej dokumentacji, w świadectwie wykonywania prac w szczególnych warunkach, wystawionym według wzoru stanowiącego załącznik do przepisów wydanych na podstawie § 1 cytowanego rozporządzenia lub w świadectwie pracy.

W załączniku do powyższego rozporządzenia, w Wykazie A w dziale VIII, zatytułowanym „W transporcie i łączności”, w podtytule (...), pod pozycją 3 wskazano, że pracami w szczególnych warunkach są „prace kierowców ciągników, kombajnów lub pojazdów gąsienicowych”.

W sprawie poza sporem pozostawał fakt, że ubezpieczony ukończył 60 lat w dniu (...)roku, nie przystąpił do OFE, oraz iż na koniec roku 1998 posiadał łączny okres składkowy i nieskładkowy przekraczający 25 lat, w tym co najmniej 14 lat, 8 miesięcy i 17 dni okresu pracy w warunkach szczególnych (nie licząc okresu spornego). Przedmiotem sporu pozostawało natomiast, czy ubezpieczony pracował w szczególnych warunkach również w okresie zatrudnienia w (...). U podstaw zakwestionowania przez organ rentowy wskazanego okresu pracy wnioskodawcy jako okresu pracy w szczególnych warunkach legł brak świadectwa pracy w szczególnych warunkach, potwierdzającego wykonywanie przez wnioskodawcę czynności określonych w powoływanym wyżej załączniku do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. 1983 r. Nr 8 poz. 43 ze zm.).

Mając na uwadze powyższe w pierwszej kolejności trzeba podkreślić, że faktem jest, że zgodnie z §2 ust.2 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. 1983 r. Nr 8 poz. 43 ze zm.), okresy pracy w warunkach szczególnych stwierdza zakład pracy, na podstawie posiadanej dokumentacji, w świadectwie wykonywania prac w szczególnych warunkach, wystawionym według wzoru stanowiącego załącznik do przepisów wydanych na podstawie § 1 ust. 2 rozporządzenia lub w świadectwie pracy. Trzeba jednak zwrócić uwagę, że zgodnie z utartą praktyką i orzecznictwem w postępowaniu przed sądem okresy zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, przewidziane wskazanym wyżej rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983r. mogą być ustalane także innymi środkami dowodowymi niż dowód z zaświadczenia z zakładu pracy (por. uchwała Sądu Najwyższego z dnia 10 marca 1984 r., III UZP 6/84 oraz uchwała Sądu Najwyższego z dnia 21 września 1984 r. III UZP 48/84), a więc wszelkimi dopuszczalnymi przez prawo środkami dowodowym. Wydanie lub niewydanie przez pracodawcę świadectwa wykonywania pracy w szczególnych warunkach nie rodzi bowiem żadnych skutków materialnoprawnych - świadectwo takie jest jedynie dokumentem prywatnym (art. 245 k.p.c.), wydawanym dla celów dowodowych, a okoliczności w tym dokumencie potwierdzone przez pracodawcę podlegają weryfikacji zarówno w postępowaniu sądowym, jak i w postępowaniu przed organem rentowym. Określenie stanowiska pracy i jej charakteru wskazane w wystawionym przez pracodawcę świadectwie pracy (w niniejszym postępowaniu pracownik fizyczny) nie wiąże zatem sądu, który na podstawie całego zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego ocenia, czy ubezpieczony pracował – stale i w pełnym wymiarze czasu pracy – w warunkach szczególnych. Samodzielnie sąd ustala również, jak zakwalifikować pracę wnioskodawcy w odniesieniu do wykazu prac określonych w załączniku do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. 1983 r. Nr 8 poz. 43 ze zm.). Dla oceny, czy pracownik pracował w szczególnych warunkach, nie ma istotnego znaczenia nazwa zajmowanego przez niego stanowiska, tylko rodzaj powierzonej mu pracy. Praca w szczególnych warunkach to praca wykonywana stale (codziennie) i w pełnym wymiarze czasu pracy w warunkach pozwalających na uznanie jej za jeden z rodzajów pracy wymienionych w wykazie stanowiącym załącznik do rozporządzenia z Rady Ministrów w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze.

W ramach postępowania dowodowego w niniejszej sprawie sąd dopuścił dowód z dokumentów zawartych w aktach emerytalnych ubezpieczonego oraz aktach pracowniczych ściągniętych przez sąd do akt sprawy. Autentyczność dokumentów nie była przez strony kwestionowana i nie budziła wątpliwości sądu. Zostały one sporządzone w sposób zgodny z przepisami prawa, przez uprawnione do tego osoby, w ramach ich kompetencji, oraz w sposób rzetelny, stąd też zostały uznane za wiarygodne. Prymat wiarygodności przyznał sąd także zeznaniom ubezpieczonego, które były spójne, konsekwentne i zbieżne ze zgromadzoną w sprawie dokumentacją.

W ocenie sądu zgromadzony materiał dowodowy daje pełne podstawy do przyjęcia, że ubezpieczony w okresie zatrudnienia w (...)pracował na stanowisku traktorzysty od 1 stycznia 1975 r. do końca zatrudnienia, tj. do 22 sierpnia 1977 r. Z ustaleń stanu faktycznego wynika bowiem jednoznacznie, że o ile w początkowym okresie zatrudnienia w (...)ubezpieczony pracował w charakterze pracownika fizycznego, to jednak następnie został skierowany na kurs traktorzysty, który ukończył, uzyskując w dniu 1 marca 1974r. prawo jazdy w zakresie kategorii T. Z ustaleń stanu faktycznego wynikało również, że po uzyskaniu uprawnień, na stanowisku traktorzysty ubezpieczony pracował stale i w pełnym wymiarze czasu pracy do końca zatrudnienia, tj. w okresie co najmniej od 1 stycznia 1975 r. do 22 sierpnia 1977 r. Powyższe znajduje potwierdzenie w zeznaniach ubezpieczonego oraz w świadectwie pracy, w którym wskazano, że ubezpieczony zajmował kolejno stanowiska pracownika fizycznego, traktorzysty oraz że ostatnio zajmował stanowisko kierowcy ciągnikowego. Wprawdzie w świadectwie pracy nie wskazano wprawdzie od kiedy powierzono ubezpieczonemu obowiązki traktorzysty, to jednak sąd dał wiarę wyjaśnieniom ubezpieczonego, że obowiązki te powierzono mu po jego powrocie do pracy po zakończeniu służby wojskowej, którą odbywał w okresie od dnia 17 lutego 1974 r. do dnia 16 grudnia 1974 r. Sąd miał przy tym na uwadze, że jest okolicznością powszechnie znaną, że w okresie którego dotyczył spór, pracownicy PGR, którzy dysponowali odpowiednimi uprawnieniami, w szczególności traktorzyści byli kierowani do prac zgodnymi z tymi uprawnieniami.

Mając na uwadze powyższe zdaniem sądu w analizowanym postępowaniu uznać należało, że zgromadzony w sprawie materiał dowodowy okazał się wystarczający dla ustalenia, że ubezpieczony pracował w warunkach szczególnych w okresie zatrudnienia w (...)od dnia 1 stycznia 1975 r. do 22 sierpnia 1977 r.

W konsekwencji przyjąć należało, że J. A. (1) na dzień 31.12.1998 r. legitymował się 15-letnim stażem pracy uprawniającym go nabycia emerytury.

W myśl przepisu art. 129 ust 1 ustawy emerytalnej - świadczenia wypłaca się poczynając od dnia powstania prawa do tych świadczeń, nie wcześniej jednak niż od miesiąca, w którym zgłoszono wniosek lub wydano decyzję z urzędu, z uwzględnieniem ust. 2.

Ubezpieczony 60 lat ukończył (...)r., zaś wniosek o emeryturę złożył w czerwcu 2014 r. W tym stanie rzeczy, na podstawie art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c. sąd zmienił zaskarżoną decyzję Zakładu Ubezpieczeń Społecznych w ten sposób, że przyznał J. A.prawo do emerytury od 1 czerwca 2014 r., tj. od pierwszego dnia miesiąca, w którym złożył on wniosek o emeryturę.