Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 30 października 2014 roku

Sąd Okręgowy w Piotrkowie Trybunalskim, Wydział V Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w składzie:

Przewodniczący SSO Agnieszka Leżańska

Protokolant Cezary Jarocki

po rozpoznaniu w dniu 30 października 2014 roku w Piotrkowie Trybunalskim na rozprawie

sprawy z wniosku S. S.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T.

o emeryturę

na skutek odwołania S. S.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T.

z dnia 26 marca 2014r. sygn. (...)

oddala odwołanie.

Sygn. akt VU 3018/14

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 26 marca 2014 roku, Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T. odmówił wnioskodawcy S. S. prawa do emerytury podnosząc, iż wnioskodawca nie udowodnił 15 lat pracy w warunkach szczególnych. W uzasadnieniu organ rentowy podniósł, że nie uwzględnił okresu zatrudnienia od 12 maja 1977 roku do 16 stycznia 1981 roku w Przedsiębiorstwie (...) -G. na stanowisku kierowcy, gdyż brak jest dokumentów, które potwierdzałyby pracę na stanowisku kierowcy samochodu ciężarowego o dopuszczalnym ciężarze całkowitym powyżej 3,5 tony, a stanowisko kierowca nie znajduje potwierdzenia w rozporządzeniu Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku.

W odwołaniu od powyższej decyzji, złożonym w dniu 7 kwietnia 2014 roku, S. S. wniósł o przyznanie żądanego prawa z uwagi na to, że praca w charakterze kierowcy była pracą w warunkach szczególnych.

Organ rentowy wnosił o oddalenie odwołania.

Na rozprawie w dniu 30 października 2014 roku wnioskodawca wnosił o zaliczenie do okresu pracy w warunkach szczególnych okresu zatrudnienia od 1977 roku do 1981 roku kiedy pracował jako kierowca samochodu ciężarowego marki Z., a także N. i Ż. oraz jako kierowca samochodów osobowych.

Sąd Okręgowy – Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych ustalił, co następuje:

S. S., urodzony w dniu (...), złożył w dniu 17 lutego 2014 roku wniosek o przyznanie prawa do emerytury. Wnioskodawca był członkiem otwartego funduszu emerytalnego, ale złożył wniosek o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym, z pośrednictwem Zakładu, na dochody budżetu państwa. (dowód: wniosek o emeryturę - k. 1-3 akt emerytalnych).

Na dzień 1 stycznia 1999 r. skarżący udowodnił staż pracy wynoszący 30 lat, 4 miesiące i 29 dni (dowód: decyzja z dnia 26 marca 2014 roku k. 25 akt emerytalnych).

Do stażu pracy w warunkach szczególnych organ rentowy zaliczył wnioskodawcy 12 lat i 4 miesiące, tj. okres zatrudnienia w (...) w B. od 20 stycznia 1986 roku do 31 maja 1989 roku na stanowisku operatora urządzeń nawęglania i od 1 czerwca 1989 roku do 31 grudnia 1998 roku na stanowisku montera nawęglania. (dowód: z dnia 26 marca 2014 roku k. 25 akt emerytalnych, odpowiedź na odwołanie k. 4-5 akt).

W okresie od 12 maja 1977 roku do 16 stycznia 1981 roku S. S. był zatrudniony w Przedsiębiorstwie (...)
w G. na podstawie umowy o pracę w pełnym wymiarze czasu pracy.
W wystawionym w dniu 39 lutego 1981 roku świadectwie wykonywania pracy wskazano, że w okresie zatrudnienia pracował na stanowisku kierowca samochodowy (dowód: świadectwo pracy z dnia 9 lutego 1981 r. k. 1 w aktach osobowych oraz k. 8-9 w aktach emerytalnych, umowa o pracę z dnia 12 maja 1977 r. k. 19 w aktach osobowych, umowa o pracę 26 maja 1977 roku k. 18 w aktach osobowych, angaże k. 17, k. 16, 14, 13, 12, 11, 10 w aktach osobowych).

Przedsiębiorstwo (...) zajmowało się produkcją betonu komórkowego oraz produkcją rur żelbetowych. Zatrudniało wówczas około 200 osób. Wnioskodawca w tym przedsiębiorstwie został zatrudniony jako kierowca samochodowy i w tym charakterze pracował do końca zatrudnienia. Do wnioskodawcy był przypisany (...). Do jego zasadniczych obowiązków należało kierowanie samochodem ciężarowym o ciężarze całkowitym powyżej 3,5 tony – marki Z. i S.. Tym samochodem S. S. przewoził proszek aluminium, oleje, kwasy solne. Wnioskodawca jeździł również samochodem dostawczym typu Ż. (dowód: zeznania świadka T. K. protokół rozprawy z dnia 30 października 2014 roku nagranie od minuty 6.31 do minuty 8.11, zeznania świadka J. K. protokół rozprawy z dnia 30 października 2014 roku nagranie od minuty 8.29 do minuty 11.20, zeznania świadka Z. W. protokół rozprawy z dnia 30 października 2014 roku nagranie od minuty 12.40 do minuty 14.24, zeznania wnioskodawcy protokół rozprawy z dnia 30 października 2014 roku nagranie od minuty 15.20 do minuty 17.20).

Sąd Okręgowy – Sąd Pracy i Ubezpieczę Społecznych ocenił i zważył, co następuje:

odwołanie nie zasługuje na uwzględnienie.

Zgodnie z treścią art. 32 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jedn. Dz. U. z 2013r. poz. 1440 ze zm) ubezpieczonym urodzonym przed dniem 1 stycznia 1949 r., będącym pracownikami,
o których mowa w ust. 2-3, zatrudnionymi w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, przysługuje emerytura w wieku niższym niż określony w art. 27 pkt 1 (tj. poniżej 65 lat dla mężczyzn). Ustęp 4 art. 32 stanowi zaś, że wiek emerytalny, o którym mowa w ust. 1, rodzaje prac lub stanowisk oraz warunki, na podstawie których osobom wymienionym w ust. 2 i 3 przysługuje prawo do emerytury, ustala się na podstawie przepisów dotychczasowych.

Stosownie do art. 184 ust. 1 wskazanej wyżej ustawy ubezpieczonym urodzonym po dniu 31 grudnia 1948 r. przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku przewidzianego w art. 32, 33, 39 i 40, jeżeli w dniu wejścia w życie ustawy (tj. w dniu 1 stycznia 1999 r.) osiągnęli:

1)okres zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wymaganym w przepisach dotychczasowych do nabycia prawa do emerytury w wieku niższym niż 60 lat – dla kobiet i 65 lat – dla mężczyzn oraz

2)okres składkowy i nieskładkowy, o którym mowa w art. 27.

Emerytura, o której mowa w ust. 1, przysługuje pod warunkiem nieprzystąpienia do otwartego funduszu emerytalnego albo złożenia wniosku o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym, za pośrednictwem Zakładu, na dochody budżetu państwa oraz rozwiązania stosunku pracy – w przypadku ubezpieczonego będącego pracownikiem (ust. 2).

W świetle powyższych regulacji żądanie wnioskodawcy należało zatem rozpoznać w aspekcie przepisów rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. Nr 8, poz. 43 z późn. zm.), zwanego dalej rozporządzeniem. Z treści § 4 tego rozporządzenia wynika, iż pracownik, który wykonywał prace w szczególnych warunkach wymienione w Wykazie A, nabywa prawo do emerytury, jeżeli spełnia łącznie następujące warunki:

1.  osiągnął wiek emerytalny wynoszący: 55 lat dla kobiet i 60 lat dla mężczyzn,

2.  ma wymagany okres zatrudnienia, w tym co najmniej 15 lat pracy w szczególnych warunkach.

Ten „wymagany okres zatrudnienia” to okres wynoszący 20 lat dla kobiet i 25 lat dla mężczyzn, liczony łącznie z okresami równorzędnymi i zaliczalnymi do okresów zatrudnienia (§ 3 rozporządzenia), natomiast pracą w warunkach szczególnych jest praca świadczona stale i w pełnym wymiarze na stanowiskach wskazanych w załączniku do tegoż aktu (§ 1 i § 2 rozporządzenia).

Okresy pracy w warunkach szczególnych, stosownie do § 2 ust. 2 rozporządzenia, stwierdza zakład pracy, na podstawie posiadanej dokumentacji, w świadectwie wykonywania prac w szczególnych warunkach, wystawionym według wzoru stanowiącego załącznik do przepisów wydanych na podstawie § 1 ust. 2 rozporządzenia, lub w świadectwie pracy. Należy jednak wskazać, że z cytowanego wyżej § 2 rozporządzenia nie wynika, aby stwierdzenie zakładu pracy w przedmiocie wykonywania przez pracownika pracy w warunkach miało charakter wiążący i nie podlegało kontroli organów przyznających świadczenia uzależnione od wykonywania pracy w szczególnych warunkach. Wskazać również należy, iż brak wystawienia przez pracodawcę świadectwa wykonywania pracy w warunkach szczególnych nie stanowi przeszkody w ustaleniu, iż rzeczywiście praca taka była wykonywana.

Spór pomiędzy stronami, w związku z zarzutami podniesionymi przez wnioskodawcę w odwołaniu, ograniczał się do faktu, czy ma on wymagany 15-letni okres zatrudnienia w szczególnych warunkach. Spełnienie pozostałych przesłanek nie było przedmiotem sporu - nie budzi żadnych wątpliwości, iż wnioskodawca ma wymagany okres zatrudnienia, to jest 25 lat, a w dniu(...) ukończył 60 lat. Organ rentowy uznał, że wnioskodawca nie spełnia przesłanki zatrudnienia w warunkach szczególnych co najmniej przez 15 lat. Wnioskodawca twierdził zaś, że legitymuje się wymaganym okresem pracy w warunkach szczególnych, albowiem pracował w takich warunkach na stanowisku kierowcy w okresie od 12 maja 1977 roku do 16 stycznia 1981 roku w Przedsiębiorstwie (...) w G..

Skoro wnioskodawca nie dysponował świadectwem pracy w szczególnych warunkach za sporny okres, to na nim zatem spoczywał ciężar wykazania, że taką pracę wykonywał.

Charakter pracy wnioskodawcy w Przedsiębiorstwie (...) w G. w spornym okresie od 12 maja 1977 roku do 16 stycznia 1981 roku Sąd ustalił na podstawie zeznań świadków T. K., J. K. i Z. W. a także samego wnioskodawcy. Z zeznań tych wynika, że do zasadniczych obowiązków wnioskodawcy należało kierowanie samochodem ciężarowym marki Z. a więc samochodem ciężarowym o ciężarze całkowitym powyżej 3,5 tony. Samochód ten był przypisany do wnioskodawcy. W ramach swoich obowiązków przewoził surowce w postaci: proszeku glinu – aluminium, czy oleju, które wykorzystywano do produkcji betonu komórkowego. Wnioskodawca, poza kierowaniem samochodem ciężarowym, jeździł również samochodem dostawczym – Ż..

Prace, które wykonywał skarżący w w/w okresie częściowo można zaliczyć do prac kierowców samochodów ciężarowych o dopuszczalnym ciężarze całkowitym powyżej 3,5 tony. S. S. był bowiem kierowcą samochodu ciężarowego marki Z., którym przewoził surowce do produkcji betonu. Prace kierowców samochodów ciężarowych o dopuszczalnym ciężarze całkowitym powyżej 3,5 tony są zaliczone do prac w szczególnych warunkach zgodnie z wykazem A działem VIII poz. 2, jednak wymagane jest by prace te były wykonywane w pełnym wymiarze czasu pracy. Jak wynika z przeprowadzonego postępowania dowodowego, wnioskodawca poza kierowaniem samochodem ciężarowym prowadził także samochód dostawczy typu Ż., najczęściej zastępując chorego kolegę. Powyższa okoliczność wynika jednoznacznie z treści zeznań wskazanych świadków oraz samego wnioskodawcy, który wprost wskazał na rozprawie w dniu 30 października 2014 roku, iż jeździł również takimi samochodami jak: N., czy Ż.. Ponadto nie można uznać, aby te prace miały charakter marginalny, czy sporadyczny, a więc nie rzutujący w większy sposób na główne obowiązki wnioskodawcy, jako kierowcy samochodu ciężarowego. Jak wskazał świadek J. K., pełniący w spornym okresie funkcję zastępcy dyrektora tego przedsiębiorstwa, kierowanie tymi samochodami dostawczymi stanowiło aż 10% wszystkich obowiązków wnioskodawcy. Wobec powyższego nie sposób uznać, aby wnioskodawca w pełnym wymiarze czasu pracy wykonywał pracę kierowcy samochodu ciężarowego o ciężarze całkowitym powyżej 3,5 tony.

Należy podkreślić, że prawo do emerytury w obniżonym wieku emerytalnym jest przywilejem w stosunku do emerytury w powszechnym wieku emerytalnym. Tym samym przepisy regulujące nabywanie prawa do tego szczególnego świadczenia emerytalnego muszą być interpretowane ściśle, a ustalenia dotyczące faktu wykonywania pracy w warunkach szczególnych muszą być precyzyjne i nie budzące wątpliwości. Oznacza to w niniejszej sprawie niedopuszczalność dokonywania rozszerzającej wykładni przepisów dotyczących prac kierowców samochodów ciężarowych o ciężarze całkowitym powyżej 3,5 tony (wykaz A dział VIII pkt 2) przez zaliczanie do nich prac wykonywanych przez wnioskodawcę w czasie kiedy nie prowadził samochodu ciężarowego marki Z., tylko jeździł samochodem dostawczym, którego ciężar, co jest oczywiste, jest znacznie mniejszy niż 3,5 tony.

W judykaturze ugruntowane jest stanowisko, że nie jest dopuszczalne uwzględnianie do okresów - wykonywanej stale i w pełnym wymiarze czasu - pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, wymaganej do nabycia prawa do emerytury w niższym wieku emerytalnym - innych równocześnie wykonywanych prac w ramach dobowej miary czasu pracy, które nie oddziaływały szkodliwie na organizm pracownika (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 4 czerwca 2008 r., II UK 306/07, postanowienie Sądu Najwyższego z 16 października 2012r., I UK 287/12).

Biorąc pod uwagę, iż wnioskodawca nie spełnił podstawowego warunku, od którego zależy przyznanie prawa do emerytury, a mianowicie nie wykazał 15-letniego okresu pracy w warunkach szczególnych, należy uznać że wydana przez organ rentowy decyzja jest prawidłowa, a zatem brak podstaw do uwzględnienia odwołania.

Z tych też względów, Sąd Okręgowy – Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych, na podstawie art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c. orzekł jak w sentencji.