Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 12 września 2013 r.

Sąd Apelacyjny w Krakowie – Wydział I Cywilny

w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 12 września 2013 r. w Krakowie na rozprawie

sprawy z powództwa J. K. (1) i E. K. (1)

przeciwko K. A. (1) i A. W. (1)

uznanie czynności prawnej za bezskuteczną

na skutek apelacji pozwanych

od wyroku Sądu Okręgowego w Kielcach

z dnia 7 marca 2013 r. sygn. akt I C 1843/12

oraz zażalenia powodów na orzeczenie w przedmiocie kosztów zawarte w punkcie 3 powyższego wyroku

I.  zmienia zaskarżony wyrok w punkcie 3 w ten sposób, że zasądza od pozwanych solidarnie na rzecz powodów solidarnie kwotę 8 617 zł (osiem tysięcy sześćset siedemnaście złotych) tytułem kosztów procesu;

II.  oddala apelację;

III.  oddala zażalenie w pozostałej części;

IV.  zasądza od pozwanych solidarnie na rzecz powodów solidarnie kwotę 3 414 zł (trzy tysiące czterysta czternaście złotych) tytułem kosztów postępowania odwoławczego;

V.  przyznaje od Skarbu Państwa – Sądu Okręgowego w Kielcach na rzecz adwokata A. M. Kancelaria Adwokacka w K. ul. (...) kwotę 3321 zł (trzy tysiące trzysta dwadzieścia jeden złotych) w tym 621 zł podatku VAT tytułem wynagrodzenia za pomoc prawną udzieloną pozwanym z urzędu przed sądem drugiej instancji.

Sygn. akt : I ACa 746/13

I ACz 1110/13

UZASADNIENIE

E. i J. K. (1) w pozwie skierowanym przeciwko małoletniemu K. A. (1) i A. W. (1) domagali się uznania za bezskuteczną w stosunku do nich umowy darowizny zawartej pomiędzy pozwanymi a ich matką E. K. (2) , w dniu 18 października 2007r na podstawie której nabyli , dotąd przysługujące darującej udziały w prawie własności nieruchomości położonej w K. przy ul. (...) , zabudowanej budynkiem wielolokalowym , dla której Sąd Rejonowy w Kielcach prowadzi księgę wieczystą nr KI (...).

Uznanie umowy za bezskuteczną miało być środkiem ochrony ich wierzytelności wobec E. K. (2) , które bądź to były stwierdzone tytułem wykonawczym wydanym w sprawie I C 605/08 oraz tych , których powodowie dochodzili wobec matki powodów w postepowaniach sądowych oznaczonych sygnaturami I Ns 234/09 i I C 607/05 Sądu Rejonowego w Kielcach.

Ponadto wnosili o zasądzenie od pozwanych kosztów procesu.

Powołując fakty na których opierają zgłoszone roszczenie wskazali , że na podstawie sporządzonej w formie aktu notarialnego w dniu 18 października 2007r umowy powodowie, pod tytułem darmym nabyli odpowiednio : K. A. (1) 24/432 i A. W. (1) 30/ 432 części w prawie własności wskazanej wyżej nieruchomości. W jej następstwie darująca E. K. (2) wyzbyła się całego , dotąd posiadanego majątku , stając się niewypłacalną , co potwierdza także treść składanych przez nią oświadczeń majątkowych w postępowaniach sądowych w których brała udział. Dokonując tej czynności prawnej miała świadomość pokrzywdzenia wierzycieli w osobach powodów. Znała bowiem treść nieprawomocnych , na datę zawierania umowy, wyroków: zaocznego i utrzymującego go w mocy orzeczenia Sądu Rejonowego w Kielcach w sprawie I C 605/08. Wyrokiem zaocznym zasądzono od matki pozwanych kwotę 30 000 złotych wraz z odsetkami. Miała także świadomość tego , że powodowie sformułowali , będące przedmiotem postępowania o dział spadku o sygnaturze I Ns 234/09 roszczenia odszkodowawcze i roszczenia o takim samych charakterze będące obecnie przedmiotem roszczenia zgłoszonego w sprawie I C 605/08 . Ogólna ich suma zamknęła się w kwocie 175 800 złotych.

Odpowiadając na pozew pozwani wnieśli o oddalenie powództwa podnosząc , że matka zawierając umowę nie miała świadomości bycia zobowiązaną wobec powodów, w tym w szczególności wobec J. K. (1), jakakolwiek kwotą. W dacie zawierania umowy żadne z orzeczeń stwierdzających istnienie oraz wysokość tych wierzytelności nie było prawomocne , a matka dalszym ciągu uważa , iż roszczenia te nie są zasadne. Podnosili także , że jako obdarowani nie byli świadomi stanu majątkowego matki albowiem A. W. od dłuższego czasu przebywała w Wielkiej Brytanii , a K. A. był małoletni , licząc w czasie dokonywania kwestionowanej czynności prawnej dwanaście lat, co także wykluczało tę świadomość. Argumentowali ponadto, że sytuacja majątkowa darującej w dacie dokonywania czynności prawnej była już na tyle zła , że przeniesienie udziałów w nieruchomości na dzieci nie miało znaczenia dla możliwości skutecznego zaspokojenia wierzytelności , ochronie których ma służy wniesione powództwo.

Rozstrzygając sprawę po raz pierwszy, wyrokiem z dnia 7 lutego 2012r Sąd Okręgowy w Kielcach powództwo w całości uwzględnił i obciążył pozwanych częścią kosztów procesu.

Na skutek apelacji pozwanych Sąd Apelacyjny w Krakowie wyrokiem z dnia 15 czerwca 2012r , wobec stwierdzenia nieważności części postępowania , datującego się od rozprawy z dnia 7 lutego 2012r, orzeczenie to uchylił i sprawę przekazał Sądowi I instancji do ponownego rozpoznania.

Po rozpoznaniu sprawy po raz kolejny Sąd Okręgowy w Kielcach wyrokiem z dnia 7 marca 2013r uwzględnił powództwo w całości i :

- uznał za bezskuteczną w stosunku do powodów , sporządzoną w formie aktu notarialnego rep. A (...)umowę darowizny z dnia 18 października 2007r , zawartą pomiędzy E. K. (2) jako darczyńcą a K. A. (1) i A. W. (1), jako obdarowanymi , dla zabezpieczenia wierzytelności jakie przysługują powodom wobec E. K. (2) , stwierdzonych tytułami wykonawczymi wydanymi w sprawach o sygnaturach : I C 605/08, IC 606/08 i I Ns 234/09 Sądu Rejonowego w Kielcach [ pkt 1 sentencji],

- przyznał ze środków budżetowych Skarbu Państwa na rzecz adwokat A. M. kwotę 3600 złotych wraz z podatkiem od towarów i usług , tytułem wynagrodzenia za pomoc prawną udzieloną pozwanym z urzędu [ pkt 2 sentencji ,

- odstąpił od obciążania pozwanych kosztami procesu należnymi powodom [ pkt 3 sentencji ]

Sąd I instancji ustalił następujące fakty istotne dla rozstrzygnięcia :

Powodowie J. i E. K. (1) są współwłaścicielami nieruchomości położonej w K. przy ulicy (...) zabudowanej budynkiem wielolokalowym.

Udziały w niej - o wielkości 60/ 432 - miała również matka pozwanych E. K. (2). W roku 2002r, kiedy pozwana A. W. (1) wychodziła za mąż została przez matkę obrabowana udziałem wynoszącym 6/ 432 części.

Na podstawie postanowienia wydanego przez Sąd Rejonowy w Kielcach w sprawie I Ns 1333/01 , w dniu 26 czerwca 2003r m. in. , jeden z lokali użytkowych położonych przy ul. (...) został przydzielony do użytkowania współwłaścicielkom E. K. (2) i A. W. (1).

W dniu 6 września 2005r (...) spółka jawna wystąpiła przeciwko nim do Sądu Rejonowego w Kielcach o zapłatę sumy 45 800 złotych tytułem zwrotu wartości nakładów jakie spółka dokonywała na ten lokal w okresie pomiędzy 1996 a 2000 rokiem Toczące się pod sygnaturą I C 606/08 postępowanie zakończyło się, po rozpoznaniu apelacji obu stron , ostatecznie wyrokiem reformatoryjnym Sądu Okręgowego w Kielcach z dnia 20 grudnia 2011r , na podstawie którego pozwane zostały zobowiązane do świadczenia na rzecz powodowej spółki kwot po 20 855, 25 zł wraz z odsetkami.

W dniu 16 lipca 2007r E. i J. K. (2) złożyli do Sądu Rejonowego w Kielcach wniosek o dokonanie częściowego działu spadku po L. K. (1) w ramach którego domagali się zasądzenia na swoją rzecz od m. in uczestniczącej w postępowaniu E. K. (2) kwoty 95 000 złotych tytułem odszkodowania za celowe zmniejszenie wartości udziału spadkowego L. K. (2) , od którego wnioskodawcy udział ten uprzednio , przez złożeniem wniosku , nabyli. Za czyn ten , zakwalifikowany jako przestępstwo z art. 270 i 286 k.k. tak matka pozwanych jak i S. K. zostali skazani.

Wniosek ten doręczono E. K. (2) w dniu 7 sierpnia 2007r.

Postanowieniem z dnia 22 listopada 2011r wydanym w sprawie o sygnaturze I Ns 234/09 Sąd Rejonowy w Kielcach, w ramach dokonania częściowego działu spadku po L. K. (1) , zasądził od E. K. (2) na rzecz małżonków K. kwotę 59 327 , 20 zł. Jej apelacja od tego orzeczenia została oddalona postanowieniem Sądu II instancji z dnia 27 kwietnia 2012r

Pozwem z dnia 14 grudnia 2006r J. K. (1) wystąpił przeciwko przyszłej darującej z pozwem o zapłatę odszkodowania w kwocie 30 000 złotych. W sprawie oznaczonej sygnaturą I C 605/08 Sąd wydał w dniu 28 lutego 2007r uwzględniający żądanie wyrok zaoczny , a na skutek sprzeciwu pozwanej orzeczeniem z dnia 8 kwietnia 2009r rozstrzygniecie to utrzymał w mocy. Apelacja E. K. (2) została przez Sąd II instancji oddalona.

Jak wynika z dalszych ustaleń Sądu I instancji, w dniu 18 października 2007r w kancelarii notarialnej A. B. została zawarta w wymaganej formie umowa darowizny, na podstawie której E. K. (2) przeniosła pod tytułem darmym na rzecz swojego syna K. A. (1) udział wynoszący 30/432 , a na rzecz córki A. W. (1) udział wynoszący 24/432 w prawie własności nieruchomości położonej w K. przy ul. (...) , objętej księgą wieczystą nr KI 1L/ (...).Zawiarajac umowę darująca działała zarówno własnym imieniem ale także jako przedstawiciel ustawowy K. A. (3) liczącego wówczas dwanaście lat oraz jako pełnomocnik , przebywającej od 2004r do 2008r w Wielkiej Brytanii A. W. (1). Wartość darowanych udziałów zamyka się w kwocie ponad 841 000 złotych. Poza nimi darująca nie dysponowała i nie dysponuje obecnie żadnym innym majątkiem.

Umową z dnia 16 stycznia 2012r zawartą pomiędzy TOP F. - J. K. (1) i J. K. (1) doszło do zawarcia umowy na podstawie której spółka przelała na rzecz powoda wierzytelność stwierdzoną prawomocnym orzeczeniem w sprawie o sygnaturze I C 606/08.

W rozważaniach prawnych Sąd I instancji po dokonaniu analizy przesłanek materialno prawnych skargi paulińskiej , odnosząc je do faktów ustalonych w sprawie ocenił , że roszczenie powodów jest w całości uzasadnione.

Odnosząc się do zarzutów pozwanych podnoszonych w toku postępowania rozpoznawczego żadnego z nich nie uznał za usprawiedliwiony. W szczególności zwrócił uwagę , że darując udziały dzieciom E. K. (2) wyzbyła się całości swojego majątku, co skutkuje tym ,że wierzytelności jakimi wobec niej dysponują powodowie nie mogą zostać zaspokojone. Dokonując czynności prawnej miała ona świadomość , że kierują oni wobec niej swoje pretensje finansowe, skoro już wówczas były prowadzone z ich inicjatywy przeciw niej postępowania sądowe zmierzające do ich stwierdzenia. Nie ma przy tym znaczenia- zdaniem Sądu Okręgowego to ,iż żadne z tych orzeczeń nie miało jeszcze waloru prawomocności. Dla uznania bowiem skargi paulińskiej za usprawiedliwioną wierzytelność w ten sposób chroniona nie musi być wymagalna ani stwierdzona tytułem wykonawczym.

Chybione są także pozostałe zarzuty pozwanych sprowadzające się po pierwsze do twierdzenia , że już w dacie zawierania umowy sytuacja finansowa matki była na tyle zła , że przeniesienie stosunkowo niewielkich udziałów w nieruchomości i tak nie miało negatywnego wpływu na możliwość zaspokojenia wierzytelności powodów, po wtóre do konstatacji ,że w dacie dokonywania czynności prawnej nie byli oni świadomi , iż darująca działa z zamiarem pokrzywdzenia wierzycieli. Akcentowali przy tym , że pozwany K. A. (1) był wówczas małoletni , a pełnoletnia córka E. K. (2) przebywała poza granicami kraju.

W ocenie Sądu I instancji , biorąc pod rozwagę brzmienie § 3 art. 527 kc to na pozwanych spoczywał ciężar obalenia domniemania w tej normie ustanowionego , któremu nie podołali.

Podkreślił przy tym , że świadomość pokrzywdzenia w odniesieniu do obdarowanego małoletniego musi być oceniania w stosunku do jego przedstawiciela ustawowego , którym była matka - darująca. A. W. (1) natomiast zdawała siebie sprawę ze stanu majątkowego matki skoro wiedziała o prowadzonych przez powodów postępowań sadowych przeciwko niej , których części także sama była stroną.

Rozstrzygając o kosztach procesu i stosując w tym zakresie w stosunku do obydwojga pozwanych normę art. 102 kpc Sąd nie uzasadnił przyczyn dla których uznał ,iż ma on w sprawie zastosowanie.

W apelacji od tego orzeczenia powodowie , obejmując nią całość rozstrzygnięcia Sądu I instancji , domagali się pierwszej kolejności jego zmiany i oddalenia powództwa oraz obciążenia małżonków K. kosztami procesu za obydwie instancje .

Jako wniosek ewentualny sformułowali żądanie uchylenia wyroku i przekazania sprawy Sądowi I instancji do ponownego rozpoznania.

Składający ją pełnomocnik, ustanowiony z urzędu , domagał się również przyznania na jego rzecz, nie pokrytych nawet w części przez reprezentowanych , kosztów udzielonej im pomocy prawnej.

Środek odwoławczy został oparty na zarzucie sprzeczności poczynionych w sprawie relewantnych dla rozstrzygnięcia okoliczności z treścią zebranego w sprawie materiału dowodowego.

Miał on zostać zrealizowany poprzez wyrażenie przez Sąd niższej instancji nietrafnej oceny prawnej, zgodnie z którą, dokonując darowizny E. K. (2) działała ze świadomością pokrzywdzenia powodów - wierzycieli albowiem mimo ,że w tym czasie wiedziała o wytoczonych przeciwko niej przez nich powództwach nie była świadoma ciążących na niej zobowiązaniach ani nie wiedziała o formułowanych przeciwko niej roszczeniach.

Zarzut ten , zdaniem apelujących jest zasadny także i dlatego ,że Sąd Okręgowy nietrafnie przyjął , że obydwoje obdarowani z uwagi na istniejący pomiędzy nimi a matką stosunek bliskości wiedzieli o tym ,że dokonaną czynnością E. K. (2) chce doprowadzić do pokrzywdzenia wierzycieli. W ich ocenie wniosek taki jest chybiony albowiem został sformułowany bez zwrócenia uwagi na okoliczność długotrwałego pobytu A. W. (1) poza granicami kraju oraz na to , że K. A. (1) w dacie zawarcia umowy był małoletni , co tym bardziej tę wiedze po jego wyklucza.

W motywach apelacji powtórzyli argumenty już prezentowane w toku postępowania rozpoznawczego , a dodatkowo zakwestionowali nie przeprowadzenie przez Sąd dowodu z przesłuchania w charakterze strony małoletniego K. A. (1).

Odpowiadając na apelacje powodowie domagali się jej oddalenia jako pozbawionej usprawiedliwionych podstaw , wnosząc o obciążenie przeciwników procesowych kosztami postępowania apelacyjnego.

E. i J. K. (2) złożyli zażalenie na orzeczenie zawarte w pkt 3 sentencji wyroku Sądu I instancji , którym odstąpił od obciążania pozwanych kosztami procesu.

Kwestionując to rozstrzygniecie w całości , domagali się w pierwszej kolejności jego zmiany poprzez zasądzenie od przeciwników procesowych na swoja rzecz z tego tytułu kwoty 11 300 zł oraz sumy 34 złotych,; odpowiadających uiszczonym przez nich opłatom skarbowym od udzielonych pełnomocnictw, utożsamiając tę pierwszą z kwot z kosztami procesu przed obiema instancjami sądowymi Wnieśli również o przyznanie im kosztów postępowania zażaleniowego..

Jako wniosek ewentualny sformułowali żądanie uchylenia orzeczenia Sądu Okręgowego, w zaskarżonej przez siebie części, i przekazania sprawy w tym zakresie do ponownego rozpoznania.

Środek odwoławczy został oparty na zarzucie naruszenia prawa procesowego , a to art. 102 kpc oraz 328 § 2 kpc , wobec uchybienia im przy orzekaniu w sposób mający wpływ na treść rozstrzygnięcia.

W motywach swojego stanowiska procesowego eksponowali z jednej strony to , że Sąd niższej stancji nie podał żadnych motywów orzeczenia w tej jego części , która obejmował pkt 3 sentencji oraz to , że po stronie pozwanych brak jest przesłanek do zastosowania wyjątkowej normy art. 102 kpc. Przeciwnie charakter sprawy wskazuje ,że właśnie względy słuszności sprzeciwiają się temu aby pozwanych kosztami procesu nie obciążać.

Rozpoznając apelację Sąd Apelacyjny rozważył :

Środek odwoławczy pozwanych nie jest uzasadniony i podlega oddaleniu.

Jak wskazano wyżej opiera się on jedynie na zarzucie sprzeczności istotnych ustaleń faktycznych z treścią zebranego w sprawie materiału dowodowego.

Bliższa analiza motywów jakie zostały powołane dla jego uzasadnienia prowadzi jednak nie wniosku , że w istocie pozwani nie negują dokonanych przez Sąd I instancji ustaleń ale ich ocenę prawną z punktu widzenia przesłanek normatywnych skargi paulińskiej - działania E. K. (2) ze świadomością pokrzywdzenia wierzycieli w dacie dokonywania kwestionowanej czynności oraz wiedzy obydwojga pozwanych o takiej kwalifikacji działania matki - darczyńcy.

Wobec powyższego okoliczności doniosłe dla rozstrzygnięcia ustalone w sprawie , które Sąd niższej instancji uczynił podstawą faktyczną kontrolowanego instancyjnie orzeczenia , jako prawidłowe, a w szczególności niesprzeczne z treścią dowodów przeprowadzanych w postępowaniu oraz kompletne , Sąd Apelacyjny akceptuje i przyjmuje za własne.

Nietrafnie w apelacji powoływany jest argument , że w chwili zawierania umowy E. K. (2) nie była świadoma tego , że dokonując darowizny na rzecz dzieci czyni to z pokrzywdzeniem wierzycieli.

Zgodnie z definicją ustawową dokonania czynności z pokrzywdzeniem wierzyciela wskazaną w §2 art. 527 kc ma ono miejsce wówczas gdy na skutek tej czynności dłużnik stał się niewypłacalny lub też zakres tej niewypłacalności , istniejący uprzednio , powiększył się.

Po pierwsza matka powodów była naówczas już dłużnikiem powodów. Z ustaleń poczynionych w sprawie wynika , że począwszy od września 2005r były przeciwko niej z inicjatywy tak spółki jawnej (...) , a następnie małżonków K. jak i - odrębnie - J. K. (1) , prowadzone postępowania sądowe mające za przedmiot wierzytelności o zapłatę świadczeń pieniężnych z różnych tytułów na łączną sumę 175 800 złotych.

Bez znaczenia przy tym jest , że w dacie zawarcia umowy żadne z tych postępowań nie było prawomocnie zakończone , a tym bardziej to , że nadal darująca, tak wówczas jak i później , negowała ich merytoryczną zasadność dochodzonych w ten sposób roszczeń. Strona powodowa może skorzystać ze środka ochrony jakim jest skarga paulińska wtedy , gdy dysponuje przeciwko dłużnikowi dokonującemu kwestionowanej czynności , podlegającą ochronie wierzytelnością o charakterze pieniężnym , którą indywidualizuje tak z punktu widzenia jej źródła jak i wysokości i nie jest konieczne by była ona potwierdzona tytułem wykonawczym.

/ por. bliżej w tej materii stanowiska Sądu Najwyższego zawarte w motywach orzeczeń z 28 listopada 1998r , sygn. I CRN 218/95 , powołane za zbiorem Lex nr 24933, z dnia 15 lutego 2006r , sygn.. II CSK 425/06 , publ. OSNC ZD z 2008 nr 1 poz. 20 oraz pogląd M. P. - S. w : System prawa prywatnego t.6 s. 1290 i n/

Po wtóre z faktów tych wynika , że udziały w nieruchomości przy ul. (...) w wysokości łącznej 60/ 432 części stanowiły jedyny majątek E. K. (2) , w chwili zawierania umowy z dziećmi , a ich wartość - nie kwestionowana w sporze przez pozwanych - zamyka się w kwocie 841 000 złotych. Porównanie jej z ogólną sumą wierzytelności dochodzonych przeciwko niej w sporach sądowych opisanych wyżej , daje podstawę do stwierdzenia , iż udziały te stanowiły dostateczną gwarancję pełnego zaspokojenia pretensji finansowych powodów.

Darując zatem umową z dnia 18 października 2007r te udziały dzieciom w całości matka stała się podmiotem niewypłacalnym w rozumieniu wskazanej definicji ustawowej.

Wniosek ten czyni nietrafnym z punktu widzenia oceny orzeczenia Sądu I instancji zarzutu pozwanych o tym ,że kwestionowana czynność prawna nie miała wobec tego wpływu na możliwość zaspokojenia wierzytelności, wobec i tak trudnego położenia majątkowego matki.

W ocenie Sądu II instancji nie można podzielić jako trafnego , szczególnie eksponowanego przez apelujących zarzutu dotyczącego naruszenia normy art. 527 §3 kc który wprawdzie , w ramach konstrukcji wewnętrznej środka odwoławczego nie przybrał formy odrębnego zarzutu negującego sposób zastosowania przez Sąd Okręgowy prawa materialnego tym nie mniej argumentacja powołana w apelacji przekonuje , że to właśnie na nim w istocie się on opiera , o czym była już na wstępie tej części uzasadnienia mowa.

Odwołując się do tej normy pozwani eksponują , że ani obdarowana A. W. (1) - wobec długotrwałej , obejmującej datę kwestionowanej czynności , nieobecności w kraju- ani pozwany K. A. (1) , szczególnie z uwagi na swój wiek , nie byli świadomi stanu majątkowego matki ani też tego , że działała ona , dokonując darowizny udziałów, z pokrzywdzeniem wierzycieli. Starają się oni zatem podważyć zasadność rozstrzygnięcia Sądu Okręgowego , podnosząc , że skutecznie obalili domniemanie ustanowione w powołanym przepisie.

Takie stanowisko nie jest może być uznane za przekonywające z jednej przyczyny, o zupełnie podstawowym znaczeniu.

Pomija ono w zupełności bowiem to , że czynność prawna dokonana pomiędzy matką , a nimi była czynnością pod tytułem darmym. Skoro tak , to po myśli art. 528 kc wierzyciel nie ma obowiązku w razie dochodzenia ochrony swojej wierzytelności za pośrednictwem skargi paulińskiej , dowodzić przesłanki wiedzy osoby trzeciej z którą dłużnik zawarł kwestionowaną w ten sposób czynność prawną o tym , że kontrahent działał z pokrzywdzeniem wierzycieli lub że taką możliwość powzięcia o tym informacji rzeczywiście miał przy zachowaniu należytej staranności.

Co więcej konsekwencją wynikającą z powołanej normy jest także to , że osoba trzecia nie może skutecznie bronić się wobec roszczenia wierzyciela dłużnika zarzutem , że wiedzy takiej nie miała i nie mogła jej , działając dostatecznie starannie uzyskać.

Stanowisko to ma swoje potwierdzenie tak w orzecznictwie Sądu Najwyższego, ukształtowanym na tle wykładni tego przepisu ,; jak i w wypowiedziach przedstawicieli literatury przedmiotu.

/ por. bliżej , powołane jedynie dla przykładu , orzeczenie SN z dnia 12 czerwca 2002r , sygn. IIICKN 1312/00, wskazane za zbiorem Lex nr 55503 , a także uwagi M. Sychowicza w : Komentarz do kodeksu cywilnego pod redakcją G. Bieńka - wydanie 2009r s. 843 oraz M. Pyziak - Szafnickiej op. cit. s. (...)

Wobec tego także negowanie w apelacji nie przeprowadzenia dowodu z przesłuchania K. A. (1) , bez bliższego rozważania samej możliwości przesłuchania - w tym charakterze osoby małoletniej - nie jest stanowiskiem uzasadnionym

Prawnie irrelewantnym dla oceny poprawności wyroku z dnia 7 marca 2013r jest także to , że obdarowani nie uczestniczyli osobiście w zawieraniu umowy darowizny skoro E. K. (2) legitymowała się ważnie udzielonym pełnomocnictwem od przebywającej za granicą córki , a nadto była przedstawicielem ustawowym syna - małoletniego K. A. (1).

Zatem w uznaniu , że uwzględnienie powództwa małżonków K. odpowiada prawu , negującą ją apelację pozwanych Sąd Apelacyjny oddalił na podstawie art. 385 kpc. [pkt II sentencji wyroku]

Przechodząc do oceny zażalenia, jakie powodowie złożyli od zawartego w pkt 3 wyroku Sądu Okręgowego rozstrzygnięcia o kosztach procesu Sąd II instancji uznaje , że jest ono w części uzasadnione.

Sąd I instancji odstępując od obciążania tymi kosztami pozwanych powołał się na normę art. 102 kpc przewidującą odstępstwo od reguły ponoszenia tych kosztów przez stronę przegrywającą spór , o ile za tym przemawiają względy słuszności.

Tym nie mniej , na co trafnie zawracają uwagę małżonkowie K. w motywach zażalenia , stawiając zarzuty naruszenia przy rozstrzyganiu art. 102 i 328 §2 kpc , Sąd Okręgowy nie powołał w pisemnych motywach wyroku żadnej argumentacji , która miałaby uzasadniać zastosowanie dobrodziejstwa tego przepisu wobec pozwanych . Już sam brak tej motywacji czyni zarzut naruszenia art. 328 §2 kpc w sposób mający wpływ na treść orzeczenia zasadnym .

Możliwość odwołania się do niej wymaga wskazania takich okoliczności związanych z samych charakterem rozstrzyganej sprawy jak i indywidualnie odnoszących się do sytuacji strony wobec której miałaby być ona zastosowana , które rozpatrywane łącznie , usprawiedliwiałby wniosek o tym ,że słusznym jest nie obciążanie jej celowo poniesionymi przez drugą stronę kosztami sprawy , którą wygrała.

W postępowaniu nie zostały ustalone żadne tego rodzaju okoliczności związane z samym roszczeniem jak dotyczące sytuacji osobistej pozwanych by przepis art. 102 kpc mógł być w sposób uzasadniony zastosowany.

W szczególności nie przemawia za tym fakt , że pozwany K. A. (1) jest małoletni. Z woli ustawodawcy osoby takie nie korzystają ex lege z takiego zwolnienia , a nadto trzeba pamiętać , że darując mu udziały w wartościowej nieruchomości , której częścią składową jest budynek wielolokalowy , matka wyposażyła syna w majątek o wartości kilkuset tysięcy złotych.

Biorąc pod uwagę wniosek środka odwoławczego powodów zwrócić trzeba uwagę , że domagając się przyznania tytułem kosztów procesu kwoty 11 334 złotych , traktowali ja jako sumę ogółu kosztów za obydwie instancje. / k. 314 akt/

Ponieważ z tego tytułu zasadnie mogą oni dochodzić jedynie kwoty 8617 złotych na którą składają się : opłata od pozwu [ 5000 złotych ] , wynagrodzenie pełnomocnika procesowego zastępującego obydwoje powodów , ustalone przy uwzględnieniu wartości przedmiotu sporu , na podstawie § 6 pkt 6 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości w sprawie opłat za czynności adwokackie [ …] z dnia 28 września 2002r [ jedn. tekst DzU z 2013. 461] w kwocie 3600 złotych oraz opłata skarbowa od pełnomocnictwa – 17 złotych , w pozostałym zakresie ich zażalenie jako nietrafne podlegało oddaleniu.

Rozstrzygając zatem o tym środku odwoławczym Sąd Apelacyjny orzekł jak w pkt I i III sentencji wyroku na podstawie art. 386 §1 i 385 kpc w zw z art. 397 §2 kpc.

Orzekając o kosztach postępowania odwoławczego , na które złożyły się koszty postępowań apelacyjnego i zażaleniowego Sąd II instancji stosując wynikającą z art. 98 §1 kpc w zw z art. 108 §1 i 391 §1 kpc , w zakresie ich rozliczenia , regułę odpowiedzialności za wynik sprawy , obciążył nimi pozwanych [ pkt IV sentencji ]

Na kwotę od nich należną małżonkom K. złożyły się : opłata od zażalenia [ 114 złotych], wynagrodzenie pełnomocnika procesowego w postępowaniu zażaleniowym , ustalone , biorąc po rozwagę zakres jego uwzględnienia , na podstawie § § 6 pkt 4 i 13 ust. 2 pkt 2 powołanego wyżej Rozporządzenia [ 600 złotych ] oraz kwota 2700 złotych , za zastępstwo procesowe w postępowaniu apelacyjnym określna , jako funkcja wartości przedmiotu zaskarżenia w oparciu o § § 6 pkt 6 i 12 ust. 1 pkt 2 tego aktu prawnego.

Wobec oddalenia apelacji pozwanych oraz złożenia przez zastępującego ich pełnomocnika- adwokata - ustanowionego z urzędu - oświadczenia o nie pokryciu należnego mu wynagrodzenia przez reprezentowanych nawet w części , Sąd Apelacyjny orzekł o jego przyznaniu ze środków budżetowych Skarbu Państwa .

Jego wysokość została ustalona na podstawie § §6 pkt 6 i 2 ust. 3 oraz 12 ust. 1 pkt 2 cytowanego wyżej Rozporządzenia z 28 września 2002r.[ pkt V sentencji]