Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 14 października 2014 r.

Sąd Okręgowy we Wrocławiu Wydział I Cywilny
w składzie:

Przewodniczący: SSO Aneta Fiałkowska – Sobczyk

Protokolant: Aneta Łokaj

po rozpoznaniu w dniu 30 września 2014 r. we Wrocławiu

sprawy z powództwa J. P. (1)

przeciwko Towarzystwu (...) S.A. z siedzibą w W.

o zapłatę i ustalenie

I.  zasądza od strony pozwanej Towarzystwa (...)
S. A. z siedzibą w W. na rzecz powódki J. P. (1) kwotę 124 227,25 zł (sto dwadzieścia cztery tysiące dwieście dwadzieścia siedem zł i dwadzieścia pięć groszy) z ustawowymi odsetkami od kwot:

- 27 100 zł od dnia 08.10.2009 r. do dnia zapłaty,

- 780 zł od dnia 29.12.2009 r. do dnia zapłaty,

- 347,25 zł od dnia 26.06.2010 r. do dnia zapłaty,

- 18 000 zł od dnia 31.05.2012 r. do dnia zapłaty,

- 78 000 zł od dnia 19.07.2013 r. do dnia zapłaty;

II.  w pozostałej części powództwo o zapłatę oddala;

III.  ustala, że strona pozwana Towarzystwo (...)
S. A. z siedzibą w W. ponosi odpowiedzialność wobec powódki J. P. (1) za skutki wypadku z dnia 19 sierpnia 2009 r. mogące powstać w przyszłości;

IV.  zasądza od strony pozwanej Towarzystwa (...)
S. A. z siedzibą w W. na rzecz powódki J. P. (1) kwotę 3 617 zł tytułem zwrotu kosztów procesu;

V.  nakazuje stronie pozwanej Towarzystwu (...) S. A. z siedzibą w W. uiścić na rzecz Skarbu Państwa (Sądu Okręgowego we Wrocławiu) kwotę 8 096,64 zł tytułem zwrotu kosztów sądowych, od uiszczenia których powódka była zwolniona.

Na oryginale właściwy podpis.

sygn. akt I C 2150/13

UZASADNIENIE

Powódka J. P. (1) w pozwie z dnia 24 sierpnia 2011 r. wniosła o zasądzenie od strony pozwanej Towarzystwa (...) S.A. z siedzibą w W.

- kwoty 45 000 zł tytułem zadośćuczynienia za doznaną krzywdę z ustawowymi odsetkami od dnia 4 października 2009 r. do dnia zapłaty,

- kwoty 1 474,40 zł tytułem odszkodowania za poniesione koszty leczenia z ustawowymi odsetkami od dnia 4 października 2009 r. do dnia zapłaty

Ponadto powódka zażądała ustalenia odpowiedzialności pozwanego za skutki wypadku mogące pojawić się w przyszłości u powódki.

W uzasadnieniu swojego stanowiska w sprawie powódka wskazała, że w dniu 19 sierpnia 2009 r. doszło do wypadku komunikacyjnego, w którym doznała obrażeń ciała. Sprawca wypadku, kierujący samochodem ciężarowym marki M., nie ustąpił pierwszeństwa przejazdu, w wyniku czego zdarzył się z samochodem, którym podróżowała powódka. Sprawca był ubezpieczony od odpowiedzialności cywilnej u pozwanego, który z tego tytułu ponosi odpowiedzialność gwarancyjną za powstałą szkodę.

Bezpośrednio po wypadku zdiagnozowano u powódki uraz kręgosłupa szyjnego w postaci jego skręcenia w odcinku szyjnym, uraz głowy oraz szyi. Na skutek doznanych obrażeń powódka pozostała w szpitalu w dniach od 19 sierpnia 2009 r. do 21 sierpnia 2009 r. Była niezdolna do wykonywania pracy zawodowej przez okres 19 dni – od 19 sierpnia 2009 r. do 6 września 2009 r.

Pomimo podjęcia leczenia powódka nadal odczuwała znaczne dolegliwości bólowe. W dniu 10 września 2009 r. przeprowadzono badania neurologiczne, w wyniku których zdiagnozowano stan po wypadku komunikacyjnym, urazie głowy, kręgosłupa szyjnego i L-S, pourazowe bóle i zawroty głowy, zespół korzeniowo szyjny i L-S, również niedowład stopy lewej. W związku z tym skierowano powódkę do Oddziału (...)oraz przedłużono jej zwolnienie lekarskie o kolejne 53 dni, tj. od 7 września 2009 r. do dnia 29 października
2009 r.

W dniu 9 października 2010 r. przeprowadzono zabieg operacyjny polegający na lewostronnej fenestracji z foramninotomią L4/L5 z usunięciem wpadniętego jądra miażdżystego L4/L5 oraz odbarczeniem korzenia rdzeniowego L5. Powódce wystawiono zwolnienie lekarskie za czas pobytu w szpitalu oraz przedłużono niezdolność do pracy do dnia 15 listopada 2009 r.

Pomimo stosowanej rehabilitacji stan zdrowia powódki nie uległ poprawie. W grudniu 2009 r. uległ on wręcz kolejnemu, znacznemu pogorszeniu. W związku z tym ponownie hospitalizowano powódkę. W dniu 4 grudnia 2009 r. wykonano operację usunięcia wewnątrzkanałowego sekwestru jądra miażdżystego L4-L5 z odbarczeniem struktur nerwowych. Po zabiegu dolegliwości bólowe ustąpiły. Przedłużono powódce zwolnienie lekarskie do dnia 10 stycznia 2010 r.

Mimo przebytych dwóch poważnych zabiegów operacyjnych stan zdrowia powódki w dalszym ciągu pogarszał się. W badaniu przedmiotowym stwierdzono min. asymetrię ust po stronie prawej, słabszy odruch skokowy lewy, ograniczenie ruchomości kręgosłupa szyjnego i L-S, niedoczulicę zewnętrznej powierzchni podudzia i stopy lewej.

Charakter doznanych obrażeń spowodował u powódki niemożność świadczenia pracy zarobkowej przez okres powyżej 182 dni. Następstwem tego było wydanie orzeczenia lekarza orzecznika ZUS o ustaleniu świadczenia rehabilitacyjnego, na okres 6 miesięcy od dnia wyczerpania zasiłku chorobowego.

Jednak stan zdrowia powódki w dalszym ciągu nie ulegał poprawie. Zmuszona była do poddania się kolejnym męczącym i bolesnym zabiegom rehabilitacyjnym oraz odbycia kolejnych wizyt w specjalistycznych przychodniach lekarskich. Utrzymywały się w dalszym ciągu różnorodne objawy bólowe. Konieczna była dalsza, okresowa hospitalizacja oraz wykonanie kolejnego zabiegu neurochirurgicznego.

Od dnia wypadku aktywność powódki została znacznie ograniczona. Ma ona duże trudności w wykonywaniu wielu czynności codziennych, w tym w szczególności w zakresie prac domowych. Doznane obrażenia sprawiają powódce problemy w wychowaniu 15 – letniego syna. Brak pełnej sprawności fizycznej, dolegliwości bólowe, częste wizyty lekarskie oraz rehabilitacja ograniczają możliwość spędzania odpowiedniej ilości czasu z synem.

Powódka wskazała ponadto, że uraz kręgosłupa jest na tyle poważne, iż wykonywanie przez nią pracy zawodowej jest niemożliwe. Powódka była całkowicie niezdolna do pracy do dnia 31 lipca 2012 r. Okoliczności te są źródłem dodatkowych cierpień, niepewności co do przyszłości powódki.

Pozwany wypłacił powódce zadośćuczynienie w wysokości 3 000 zł, co jest kwotą rażącą zaniżoną w ocenie powódki dlatego też dochodzi dalszej kwoty 45 000 zł, która jest jej zdaniem utrzymana w rozsądnych granicach i stanowi „odpowiednią sumę” w rozumieniu art. 445 § 1 k.c. Ponadto powódka domagała się zwrotu kosztów leczenia i rehabilitacji w kwocie 1 582,91 zł pomniejszonej o dotychczas wypłaconą kwotę 108,41 zł. Natomiast początkową datę wymagalności odsetek powódka uzasadniała tym, że zakład ubezpieczeń obowiązany jest spełnić świadczenie w terminie 30 dni licząc od daty zawiadomienia o wypadku. Powódka zgłosiła stronie pozwanemu roszczenie w dniu 3 września 2009 r., a zatem domaga się odsetek od dnia 4 października 2009 r.

W piśmie z dnia 22.12.2011 r. powódka rozszerzyła żądanie pozwu domagając się zasądzenia od strony pozwanej wyłożenia kwoty 10 000 zł na koszty leczenia powódki.

W uzasadnieniu pisma powódka powołała się na przebieg leczenia, dotychczasowe wydatki na leczenie oraz niskie dochody, ograniczające się do renty z tytułu niezdolności do pracy w kwocie 634,64 zł miesięcznie.

W odpowiedzi na pozew z dnia 14 czerwca 2012 r. (k. 117 i n.) pozwany Towarzystwo (...) S.A. z siedzibą w W. wniósł o oddalenie powództwa w całości.

W uzasadnieniu swojego stanowiska pozwany wyjaśnił, że w toku postępowania likwidacyjnego przyznał i wypłacił na rzecz powódki kwotę 3 000 zł tytułem zadośćuczynienia oraz 108,51 zł kosztów środków medycznych. Z uwagi na odniesiony przez powódkę uszczerbek na zdrowiu roszczenie o zadośćuczynienie, słuszne co do zasady, co do wysokości jest rażąco wygórowane.

Ponadto pozwany podniósł, że w zakresie zwrotu kosztów leczenia powódka nie wykazała zasadności ich poniesienia. Ze zgromadzonych w sprawie materiałów wynika, że powódka posiada prawo do korzystania ze świadczeń w ramach NFZ. Naprawienie szkody obejmuje zwrot kosztów, które są celowe i niezbędne. Powódka nie wykazała niezbędności odbycia i poniesienia kosztów tylu prywatnych wizyt.

Nadto powódka nie wykazała, iż zachodzi obawa ujawnienia w przyszłości nowych następstw wypadku z 2009 r.

Pozwany zakwestionował także zasadność żądania pozwu w zakresie daty wymagalności roszczenia, a także w zakresie żądania zobowiązania pozwanego wyłożenia kwoty 10 000 zł na koszty leczenia powódki.

W piśmie z dnia 16 lipca 2013 r. (k. 184), w związku z otrzymaniem opinii sądowo –lekarskiej, powódka rozszerzyła powództwo o dalszą kwotę 78 000 zł tytułem zadośćuczynienia wraz z odsetkami ustawowymi od dnia rozszerzenia powództwa do dnia zapłaty.

Ostatecznie powódka domagała się, zasądzenia od strony pozwanej:

1.  kwoty 123 000 zł tytułem zadośćuczynienia za doznaną krzywdę wraz z odsetkami ustawowymi od kwoty 45 000 zł od dnia 4 października 2009 r. do dnia zapłaty i od kwoty 78 000 zł od dnia rozszerzenia powództwa niniejszym pismem do dnia zapłaty.

2.  kwoty 1 474,40 zł tytułem odszkodowania za poniesione koszty leczenia wraz z odsetkami ustawowymi od dnia 4 października 2009 r. do dnia zapłaty,

3.  zobowiązania strony pozwanej do wyłożenia kwoty 10 000 zł na koszty leczenia powódki w terminie 7 dni od dnia wydania rozstrzygnięcia

4.  ustalenia odpowiedzialności strony pozwanej za skutki wypadku z dnia 19 sierpnia 2009 r., które mogą pojawić się w przyszłości u powódki.

W kolejnych pismach procesowych oraz w toku posiedzeń sądowych strony, podtrzymując wyrażone uprzednio stanowiska w sprawie, podejmowały polemikę z przedstawionymi przez przeciwników argumentami.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Dnia 19.08.2009 r. powódka J. P. (1) kierowała samochodem osobowym marki L. o numerze rejestracyjnym (...). Pasażerkami pojazdu prowadzonego przez powódkę były: B. K. i K. W.. O godzinie 0:25 na skrzyżowaniu ul. (...) we W. doszło do kolizji z ciężarowym M. o numerze rejestracyjnym (...), prowadzonym przez Ł. C.. Do zdarzenia doszło z winy Ł. C., który wymusił pierwszeństwo przejazdu. Powódka uderzyła przodem samochodu w bok auta sprawcy wypadku.

(dowód: notatka policyjna (...) – (...) z dnia 19.08.2009 r., k. 31; zeznania świadka K. W., k. 142);

W dniu 19.08.2009 r. Ł. P., posiadacz pojazdu kierowanego przez Ł. C., był ubezpieczony od odpowiedzialności cywilnej za szkody powstałe w związku z ruchem pojazdu u strony pozwanej, (...) S.A.

(okoliczność bezsporna);

Bezpośrednio po wypadku powódka została przyjęta na Oddział (...) Wojewódzkiego Szpitala (...) we W., gdzie przebywała do 21.08 2019 r. U powódki rozpoznano uraz głowi i szyi; skręcenie kręgosłupa szyjnego. Wykonane badanie RTG kręgosłupa wykazało odprostowanie fizjologicznej lordozy szyjnej z antefleksją na odcinku C3-C5, a także odprostowanie fizjologicznej lordozy lędźwiowej. Zalecono jej noszenie kołnierza ortopedycznego przez okres 5 tygodniu oraz zgłoszenie się do poradni ortopedycznej za 2 tygodnie celem kontrolnego badania.

(dowód: karta informacyjna ze szpitala, k. 32);

Ze względu na utrzymujące się dolegliwości bólowe powódka została w dniu 2 września 2009 r. skierowana na dalsze, specjalistyczne badania neurologiczne. Ponadto zalecono jej noszenie gorsetu J..

(dowód: zlecenie na przedmioty ortopedyczne, k. 33; skierowanie do poradni specjalistycznej, k. 34);

W następnym badaniu neurologicznym stwierdzono stan po wypadku komunikacyjnym, urazie głowy, kręgosłupa szyjnego i L-S, pourazowe bóle i zawroty głowy, zespół korzeniowo szyjny i L-S, niedowład stopy lewej. Skierowano powódkę do Oddziału (...) celem dalszej, bardziej szczegółowej diagnostyki

( dowód: historia zdrowia i choroby J. P. (1), k. 35; pismo lekarza, k. 36);

W dniu 29 września 2009 r. powódka została przyjęta na Oddział (...) z Pododdziałem (...) w (...) Szpitalu (...) we W. w trybie ostrodyżurowym. Powodem przyjęcia było znaczne nasilenie dolegliwości bólowych kręgosłupa lędźwiowego z promieniowaniem do lewej kończyny dolnej i osłabieniem stopy lewej. Na oddziale tym przebywała do dnia 9 października 2009 r., kiedy przeniesiono ją na Oddział (...) - celem dalszego leczenia operacyjnego. W tym samym dniu wykonano operację nukleotomii L4/L5. Po zabiegu dolegliwości bólowe zmniejszyły się, poprawiła się ruchomość lewej stopy. Zalecono kontrolę w Poradni (...) za 6 tygodni, kontynuowanie rehabilitacji oraz oszczędzający tryb życia.

( dowód: karta informacyjna ze szpitala, k. 38);

Bóle i zawroty głowy utrzymywały się jednak u powódki również w dalszym okresie czasu. Występowały zaburzenia widzenia (mroczki), nudności i wymioty. Nadto występowały bóle całego kręgosłupa, parestezje kończyn lewych. Lekarz neurolog zalecił tomografię komputerową głowy, rehabilitację oraz konsultację neurochirurgiczną.

( dowód: historia zdrowia i choroby J. P. (1), k. 41; skierowanie, k. 42);

W trakcie rehabilitacji pooperacyjnej wystąpił gwałtowny nawrót dolegliwości bólowych o charakterze rwy kulszowej wielostronnej. Trzeciego grudnia 2009 r. powódka została ponownie przyjęta na Oddział (...) (...) Szpitala (...) we W., celem leczenia operacyjnego nawrotowej przepukliny krążka m-k L4-L5 wykazanej w badaniu MR. W dniu 4 grudnia 2009 r. wykonano operację usunięcia wewnątrzkanałowego sekwestru jądra miażdżystego L4-L5 z odbarczeniem struktur nerwowych. Po zabiegu dolegliwości bólowe ustąpiły. Zalecono kontrolę w Poradni (...) za 6 tygodni, kontynuowanie rehabilitacji oraz oszczędzający tryb życia.

( dowód: karta informacyjna ze szpitala, k. 45);

Pomimo leczenia operacyjnego stan zdrowia powódki nie ulegał widocznej poprawie. W dalszych badaniach neurologicznych przeprowadzonych w grudniu 2009 r. oraz styczniu i lutym 2010 r. stwierdzono asymetrię ust po prawej stronie, ograniczenie ruchomości kręgu szyjnego i L-S, niedoczulicę zewnętrznej powierzchni podudzia i stopy lewej, objaw L. występujący po lewej stronie przy 45 stopniach, a po prawej – przy 70 stopniach. Stwierdzono poprawę siły zginaczy grzbietowych stopy lewej oraz nieco żwawsze odruchy w lewej kończynie górnej. Zdiagnozowano min. stan po urazie odcinka szyjnego kręgosłupa, pourazowy zespół korzeniowy lędźwiowy z objawami radikulopatii, przepuklinę jądra miażdżystego C5-C6, zespół korzeniowo szyjny i L-S, niedowład stopy lewej.

( dowód: historia zdrowia i choroby, k. 46, 52; zaświadczenie o stanie zdrowia, k. 47, opinia lekarska, k. 55);

W badaniu ortopedycznym przeprowadzonym w marcu 2010 r. stwierdzono ograniczenie ruchu kręgosłupa szyjnego i lędźwiowego, z podawanym przez pacjenta bólem i napięciem mięśni. Stwierdzono objaw L. dodatni po lewej stronie. Zauważano, że powódka porusza się bardzo ostrożnie, powoli. Zdiagnozowano stan po urazie kręgosłupa szyjnego i lędźwiowego z pourazowymi zespołami korzeniowymi szyjnymi i lędźwiowymi.

( dowód: notatka (zaświadczenie) lekarska, k. 56);

W listopadzie 2010 r. powódka została ponownie przyjęta na Oddział (...) (...) Szpitala (...) we W., celem leczenia operacyjnego nawrotowej pośrodkowo-lewobocznej przepukliny krążka m-k L4-L5 wykazanej w badaniu MR. Przy przyjęciu, w badaniu przedmiotowym stwierdzono bólowe ograniczenie ruchu przodopochylenia kręgosłupa l-s (próba palce – podłoga, 20 cm), dodatni objaw L.’a po stronie lewej przy kącie 10 stopni, po prawej 45 stopni z zaburzeniami czucia powierzchniowego w obrębie dermatomu L4-L5 i osłabieniem zginania grzbietowego lewej stopy. W dniu 3 listopada 2010 r. wykonano operację nukleotomii L4/L5 z uwolnieniem ze zrostów struktur nerwowych kanału kręgowego. Po zabiegu dolegliwości bólowe czasowo zmniejszyły się.

( dowód: karta informacyjna, k. 68);

Dalsze badania neurologiczne przeprowadzane w 2010 r. i 2011 r. wskazują na utrzymywanie się różnorodnych dolegliwości bólowych oraz ograniczeń ruchowych. Powódka poddawana jest systematycznej rehabilitacji.

( dowód: harmonogram zabiegów, k. 57, 59; informacja o przebytej rehabilitacji leczniczej, k. 60 i n., k. 72 i n.; plan zabiegów, k. 74 i n., k. 77 i n.; historia zdrowia i choroby, k. 64, 65, 68, 80);

Sporządzona w 2013 r. opinia sądowo - lekarska lekarza neurologa oraz ortopedy wykazuje, że doznane w wyniku wypadku stłuczenia i skręcenia kręgosłupa szyjnego wygoiły się ze znacznym bólowym ubytkiem ruchomości w zakresie zgięć na boki, do przodu i tyłu oraz w rotacji i z dodatnimi objawami korzeniowymi. Ubytki te ocenić należy na 25 % uszczerbku na zdrowiu. Zmiany pourazowe w obrębie kręgosłupa lędźwiowego pod postacią radikulopatii z dodatnimi objawami korzeniowymi z pourazowym usztywnieniem – dającym bardzo duży ubytek ruchomości – ocenić należy z kolei na dalsze 20 % uszczerbku na zdrowiu. W chwili obecnej nie należy spodziewać się zdecydowanej poprawy w stanie zdrowia powódki. Zmiany pourazowe w obrębie kręgosłupa szyjnego i lędźwiowego mogą utrzymać się na obecnym poziomie lub ulec progresji, co może spowodować nasilenie dolegliwości bólowych z postępowaniem ubytkowych objawów korzeniowych. Tylko wieloletnia rehabilitacja z fizykoterapią oraz oszczędny tryb życia może ten proces pourazowych zmian patologicznych zatrzymać na obecnym etapie lub spowolnić.

( dowód: opinia sądowo – lekarska, k. 163 – 171; opinia uzupełniająca, k. 251 – 252);

W wyniku doznanego urazu powódka była od dnia wypadku do 16 lutego 2010 r. niezdolna do wykonywania pracy zawodowej, co było stwierdzane kolejnymi zaświadczeniami lekarskimi, przedłużającymi okres zwolnienia. Powódce przyznano świadczenie rehabilitacyjne w dniu 14 stycznia 2010 r., w związku z rokowaniem odzyskania zdolności do pracy.

( dowód: zaświadczenia lekarskie o niezdolności do pracy, k. 82 – 89; orzeczenie lekarza orzecznika ZUS, k. 51);

Zaburzenia i dolegliwości powódki utrzymywały się i miały poważny charakter w związku z czym 25 stycznia 2011 r. uznano ją za całkowicie niezdolną do pracy na okres do dnia 31 lipca 2012 r. Orzeczenie niezdolności skutkowało rozwiązaniem z powódką umowy o pracę przez jej dotychczasowego pracodawcę.

( dowód: orzeczenie lekarza orzecznika ZUS z 25.01.2011 r., k. 71; rozwiązanie umowy o pracę, k. 30);

Powódka została w dniu 12 października 2010 r. uznana za osobę niepełnosprawną w stopniu umiarkowanym oraz niezdolną do pracy. Orzeczenie obowiązywało do 31 października 2011 r. Na podstawie orzeczenia z 8 listopada 2011 r. powódkę ponownie uznano za osobę niepełnosprawną w stopniu umiarkowanym. Stwierdzono, że powódka jest zdolna do pracy w warunkach pracy chronionej. Orzeczenie wydano na okres do dnia 30 listopada 2013 r.

( dowód: orzeczenia o stopniu niepełnosprawności, k. 67, 78);

Powódka w okresie powypadkowym wymagała pomocy osoby trzeciej w czynnościach życia codziennego w wymiarze początkowo 4 godzin na dobę, aż do zmniejszenia się dolegliwości bólowych po pierwszej operacji, po upływie około czterech miesięcy od wypadku. Następnie, po drugiej operacji kręgosłupa lędźwiowego powódka wymagała pomocy innej osoby w wymiarze 4 godzin na dobę jeszcze przez okres 3 miesięcy. Obecnie powódka także wymaga pomocy osób trzecich, min. przy robieniu zakupów czy w razie konieczności odbycia dłuższej podróży.

( dowód: opinia sądowo – lekarska, k. 171, zeznania świadka K. W., k. 142, zeznania powódki, k. 143 – 144);

W okresie przed wypadkiem powódka była osobą aktywną. Dużo czasu poświęcała wychowaniu swojego małoletniego syna. Była osobą aktywną fizycznie – jeździła na nartach, lubiła pływać – i towarzyską. Po doznaniu urazu ta sytuacja zmieniła się. Musi poddawać się długotrwałej rehabilitacji, jest pod stałą opieką lekarzy. Jest w złej kondycji psychicznej. Nie jest w stanie poświęcać się wychowaniu syna oraz kontaktom z innymi osobami w takim zakresie, w jakim było to możliwe przed doznaniem urazu.

( dowód: zeznania świadka K. W., k. 142 - 143, zeznania powódki, k. 143 – 144);

Powódka zgłosiła stronie pozwanej szkodę związaną z doznanym uszczerbkiem na zdrowiu w dniu 8 września 2009 r., domagając się z tego tytułu zadośćuczynienia w wysokości 30 000 zł. Pozwany zgodził się dobrowolnie zapłacić jedynie 3 000 zł.

( dowód: żądanie zapłaty zadośćuczynienia – k. 19 akt szkodowych; odpowiedź pozwanego – k. 31 akt szkodowych);

W związku z doznanym wypadkiem powódka poniosła łączne koszty leczenia w wysokości 1 395,71 zł, na które składały się głównie koszty konsultacji lekarskich, badań i prześwietleń oraz wydatki na leki.

Powódka wydała 100 zł na konsultację neurologiczną w dniu 10 września 2009 r., co zgłosiła pozwanemu w dniu 21 września 2009 r. Zapłaciła 140 zł za konsultację lekarską w centrum leczenia bólu (zgłoszenie – 16 listopada 2009 r.) oraz 100 zł za kolejną wizytę u neurologa (zgłoszenie – 23 listopada 2009 r.). Kolejne wydatki zgłaszała J. P. (1) pozwanemu w dniu 21 grudnia 2009 r. Składały się na nie: komplet do krioterapii (60 zł), fizjoterapia (80 zł), lekarstwa (108,51 zł) wizyta u neurologa (100 zł) oraz tomografia komputerowa głowy (300 zł).

Z wymienionych kosztów strona pozwana uznała w dniu 28 grudnia
2010 r. jedynie wydatki na leki w wysokości 108,51 zł.

Następne wydatki zgłaszała powódka stronie pozwanej w lutym oraz kwietniu 2010 r. W rachubę wchodziła wizyta u neurologa (100 zł), koszt lekarstw (87,20 zł), wizyta lekarska z 4 lutego 2010 r. (100 zł) oraz badanie przeprowadzone w dniu 8 marca 2010 r. (120 zł).

Z wydatków tych strona pozwana uznała w dniu 25 czerwca 2010 r. jedynie koszty na zakup niektórych leków (z wyłączeniem L.) w wysokości 59,95 zł.

( dowód: rachunki, faktury oraz recepty - k. 90 -110; zgłoszenia w aktach szkodowych – k. 24, 42, 49, 64, 65, 84, 91 akt szkodowych; dokumenty poświadczające uznanie roszczeń przez pozwanego – k. 68, 98 akt szkodowych).

Sąd zważył, co następuje:

Roszczenie powódki zasługuje w przeważającej części na uwzględnienie.

Odpowiedzialność strony pozwanej w stosunku do powódki w związku z następstwami wypadku z dnia 19.08.2009 r. pozostawała poza sporem. Wynika ona z umowy ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej, zawartej przez posiadacza pojazdu sprawcy wypadku ze stroną pozwaną. Odpowiedzialność tę ubezpieczyciel uznał jeszcze przed wszczęciem procesu cywilnego, dokonując na rzecz J. P. (1) wypłaty zadośćuczynienia w łącznej kwocie 3 000 zł oraz uznając częściowo i wypłacając koszty leczenia powódki. Należy tylko przypomnieć, że odpowiedzialność (...) S.A. za szkodę będącą przedmiotem niniejszego procesu jest określona przepisami art. 822 i n. k.c. oraz ustawą z dnia 22.05.2003 r. o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych (Dz. U. Nr 124, poz. 1152 ze zm.).

Zgodnie z przepisem art. 822 § 1 k.c., przez umowę ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej ubezpieczyciel zobowiązuje się do zapłacenia określonego w umowie odszkodowania za szkody wyrządzone osobom trzecim, wobec których odpowiedzialność za szkodę ponosi ubezpieczający albo ubezpieczony.

W myśl przepisu art. 34 ust. 1 powołanej ustawy z dnia 22.05.2003 r., z umowy ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych przysługuje odszkodowanie, jeżeli posiadacz lub kierujący pojazdem mechanicznym są obowiązani do odszkodowania za wyrządzoną w związku z ruchem tego pojazdu szkodę, której następstwem jest śmierć, uszkodzenie ciała, rozstrój zdrowia bądź też utrata, zniszczenie lub uszkodzenie mienia. Stosownie do przepisu art. 36 ust. 1 cytowanej ustawy, odszkodowanie wypłaca się w granicach odpowiedzialności cywilnej posiadacza lub kierującego pojazdem mechanicznym, najwyżej jednak do ustalonej w umowie ubezpieczenia sumy gwarancyjnej.

Przepis art. 822 § 4 k.c. zezwala na to, by uprawniony do odszkodowania w związku ze zdarzeniem objętym umową ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej dochodził roszczenia bezpośrednio od ubezpieczyciela.

W niniejszym postępowaniu powódka wywiodła swe żądania z przepisu art. 444 § 1 k.c., 445 § 1 k.c. oraz art. 189 k.p.c. Zgodnie z art. 444 § 1 k.c., w razie uszkodzenia ciała lub wywołania rozstroju zdrowia, naprawienie szkody obejmuje wszelkie wynikłe z tego powodu koszty. Na podstawie tego przepisu, na żądanie poszkodowanego zobowiązany do naprawienia szkody powinien również wyłożyć z góry sumę potrzebną na koszty leczenia. Stosownie do 445 § 1 k.c., w wypadkach przewidzianych w art. 444 k.c. (tj. uszkodzenie ciała lub wywołanie rozstroju zdrowia), Sąd może przyznać poszkodowanemu odpowiednią sumę pieniężną tytułem zadośćuczynienia pieniężnego za doznaną krzywdę. Natomiast według art. 189 k.p.c., powód może żądać ustalenia przez Sąd istnienia lub nieistnienia stosunku prawnego lub prawa, gdy ma w tym interes. W niniejszej sprawie powódka domaga się ustalenia odpowiedzialności pozwanej za skutki wypadku mogące pojawić się w przyszłości u powódki.

Zgłoszone przez powódkę żądanie zadośćuczynienia i odszkodowania było bezsporne co do zasady. Spór między stronami dotyczył wysokości tych należności, zasadności zobowiązania strony pozwanej do wyłożenia kwoty 10 000 zł na poczet przyszłych kosztów leczenia powódki oraz potrzeby przesądzenia odpowiedzialności pozwanego za skutki wypadku na przyszłość.

Poszkodowana, stosownie do przywołanego przepisu art. 445 § 1 k.c., może domagać się przyznania zadośćuczynienia za doznaną krzywdę, poprzez którą należy rozumieć wszelkie ujemne następstwa uszkodzenia ciała lub rozstroju zdrowia, zarówno w sferze cierpień fizycznych, jak i psychicznych (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 11.07.2007 r., II CKN 1119/98, Lex nr 50884). Ma ono pełnić szeroko rozumianą funkcje kompensacyjną, tzn. jego wysokość, odpowiadająca doznanej krzywdzie, powinna być odczuwalna dla poszkodowanej i przynosić jej równowagę emocjonalną, naruszoną przez doznane cierpienia psychiczne (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 14.02.2008 r., II CSK 536/07, Lex nr 461725). W myśl utrwalonego w judykaturze stanowiska, przy ustalaniu wysokości zadośćuczynienia należy wziąć pod uwagę wszystkie okoliczności istotne dla określenia rozmiaru doznanej krzywdy, takie jak: wiek poszkodowanego, stopień cierpień fizycznych, ich intensywność i czas trwania, nieodwracalność następstw uszkodzenia ciała lub wywołania rozstroju zdrowia (kalectwo, oszpecenie), zakres i rodzaj wywołanego rozstroju zdrowia, rodzaj wykonywanej pracy, szanse na przyszłość, poczucie nieprzydatności społecznej, bezradność życiowa, stopień winy sprawcy czynu niedozwolonego (wyroki Sądu Najwyższego z dnia
20.04.2006 r., IV CSK 99/05, Lex nr 198509 i z dnia 09.11.2007 r., V CSK 245/07, Lex nr 369691).

W ocenie Sądu, rozmiar krzywdy doznanej przez powódkę w następstwie wypadku z dnia 19.08.2009 r. uzasadnia przyznanie jej zadośćuczynienia w żądanej wysokości.

Wypadek z dnia 19.08.2009 r. doprowadził u powódki do poważnego i trwałego uszkodzenia kręgosłupa, czyli wywołał uraz jednej z najważniejszej części ciała, będącej trzonem układu kostnego, mającej wpływ - jak powszechnie wiadomo – na ogólną sprawność całego organizmu, jego ruchliwość, wydolność i aktywność. Wskazane urazy były – i są – przyczyną poważnych dolegliwości bólowych oraz istotnych ograniczeń ruchowych. Powódka została zmuszona do długotrwałego leczenia oraz rehabilitacji. Została poddana trzem zabiegom operacyjnym. Wszystkie te wydarzenia w bardzo poważnym stopniu wpłynęły na życie powódki, wywołując wiele różnorodnych niedogodności oraz cierpień. Wskazane cierpienia fizyczne i związane z nimi niedogodności wynikają jednoznacznie z przedłożonej przez powódkę dokumentacji medycznej i rehabilitacyjnej, a jej relacja i zeznania świadka K. W. są z powołanymi dokumentami całkowicie zbieżne.

Doznany przez powódkę uraz stał się przyczyną orzeczenia wobec niej niepełnosprawności w stopniu umiarkowanym. Doprowadził do powstania 45 – procentowego uszczerbku na zdrowiu o charakterze długotrwałym. Powyższą okoliczność Sąd ustalił na podstawie jasnej i logicznej opinii lekarskiej biegłych z zakresu ortopedii oraz neurologii. Sąd w całości dał wiarę ustaleniom biegłych sądowych dwojga specjalności, przekonująco podtrzymanym w opinii uzupełniającej. Wnioski biegłych są logiczne, zupełne i w pełni skorelowane z treścią dokumentów obrazujących przebieg leczenia i rehabilitacji powódki.

Ustalając rozmiar, czas trwania i charakter cierpień fizycznych, Sąd oparł się w tej mierze na opinii biegłych z zakresu ortopedii i neurologii, zeznaniach świadka K. W., przedstawionej dokumentacji medycznej oraz przesłuchaniu powódki. Biegli stwierdzili, że doznane w wyniku wypadku stłuczenia i skręcenia kręgosłupa szyjnego wygoiły się ze znacznym bólowym ubytkiem ruchomości w zakresie zgięć na boki, do przodu i tyłu oraz w rotacji i z dodatnimi objawami korzeniowymi. Zmiany pourazowe w obrębie kręgosłupa lędźwiowego dają bardzo duży ubytek ruchomości. Biegli zauważyli, że zmiany pourazowe w obrębie kręgosłupa szyjnego i lędźwiowego mogą utrzymać się na obecnym poziomie lub ulec progresji, co z kolei może spowodować dalsze nasilenie dolegliwości bólowych. W okresie po wypadku oraz po pierwszych dwóch operacjach J. P. (1) wymagała stałej i intensywnej opieki oraz pomocy osób trzecich. Powódka wciąż ma trudności z samodzielnym wykonywaniem wielu codziennych czynności, tj. zakupy czy prowadzenie samochodu.

Należy zaakcentować, że wypadek z dnia 19.08.2009 r. spowodował całkowitą destabilizację sytuacji życiowej (zawodowej, rodzinnej) powódki. W dacie kolizji była ona osobą pracującą, poświęcającą się wychowaniu małoletniego synu towarzyską oraz aktywną fizycznie. Doznany uraz, leczenie oraz rehabilitacja uniemożliwiły jej wykonywanie pracy zawodowej, co w efekcie doprowadziło do utraty przez nią zatrudnienia. Obecna sytuacja powódki na rynku pracy jest trudna – dużo trudniejsza niż w okresie przed wypadkiem. Powódka została uznana za osobę niepełnosprawną, a doznane przez nią trwałe urazy w znacznym stopniu utrudniają jej wykonywanie pracy zawodowej.

Powódka musi prowadzić obecnie bardzo ostrożny tryb życia, co wyklucza podejmowanie różnorakiej aktywności w takim zakresie, w jakim było to możliwe w przeszłości. W przeszłości była ona osobą lubiącą aktywnie spędzać czas, pływając czy jeżdżąc na rowerze. Utrzymywała ona intensywne relacje ze swoją rodziną i znajomymi. Poświęcała się wychowywaniu syna. W chwili obecnej powódka sama potrzebuje pomocy w wielu czynnościach życia codziennego. Jest to przy tym stan trwały i nieodwracalny, na co wskazuje w szczególności opinia biegłych lekarzy.

Dlatego też przyznanie powódce kwoty 123 000 zł tytułem zadośćuczynienia, po uwzględnieniu, że strona pozwana wypłaciła powódce z tego tytułu kwotę 3 000 zł, odpowiada wyżej wskazanym przesłankom i nie może być uznane za wygórowane.

Jak wynika ze zgromadzonego materiału dowodowego, powódka wykazała poniesienie niezbędnych wydatków na koszty leczenia w łącznej wysokości 1 395,71 zł. J. P. (2) należycie udokumentowała fakt poniesienia tych wydatków, jak również ich związek z leczeniem następstw doznanego w wyniku wypadku urazu. Sąd nie podzielił stanowiska strony pozwanej, zgodnie z którym wydatki te nie były niezbędne. W okolicznościach niniejszej sprawy powódka korzystała w szczególności z pomocy neurologa, ortopedy. Wykonywała – zalecone przez lekarza – prześwietlenie tomografem komputerowym, nabywała leki (także przeciwbólowe) oraz środki medyczne. To prawda, że część świadczeń było finansowanych bez korzystania z pomocy publicznej służby zdrowia. Zważyć jednak należy, że problemy zdrowotne powódki wymagały stałej i intensywnej opieki. Jak powszechnie wiadomo, państwowa służba zdrowia nie zawsze jest w stanie taką opiekę w pełnym zakresie zapewnić. Dodać należy, iż wydatki poniesione przez powódkę nie są relatywnie rzecz biorąc, w odniesieniu do powagi doznanego przez niej urazu oraz czasu leczenia – duże.

W związku z powyższym przyznano powódce odszkodowanie z tytułu wydatków związanych z leczeniem po wypadku z dnia 19.08.2009 r. w łącznej kwocie 1 227,25 zł odliczając od wykazanych wydatków w wysokości 1 395,71 zł kwoty wypłacone przez ubezpieczyciela w wysokości 108,51 zł i 59,95 zł.

Mając powyższe na uwadze zasądzono na rzecz powódki od strony pozwanej łącznie kwotę 124 227,25 zł (123 000 zł tytułem zadośćuczynienia i 1 227,25 zł tytułem odszkodowania) w punkcie I sentencji wyroku.

Biorąc pod uwagę, że powódka wraz z pogarszaniem się jej stanu zdrowia rozszerzała swoje roszczenia, w punkcie I sentencji wyroku konieczne stało się odrębne opisanie poszczególnych kwot – w zależności od daty ich wymagalności. Powódka zgłosiła stronie pozwanej krzywdę związaną z doznanym uszczerbkiem na zdrowiu w dniu 8 września
2009 r., domagając się z tego tytułu zadośćuczynienia w wysokości 30 000 zł. Pozwany zaspokoił to żądanie jedynie w części, wypłacając kwotę 3 000 zł. Różnica wynosi zatem 27 000 zł. Do sumy tej należy doliczyć kwotę 100 zł (koszt wizyty u neurologa), zgłoszoną pozwanemu 21 września 2009 r., co łącznie daje 27 100 zł. Pozwany powinien był spełnić świadczenie w ciągu 30 dni od dnia zawiadomienia go o szkodzie (art. 14 ust. 1 przywoływanej ustawy z dnia 22 maja 2003 r.), a zatem najpóźniej w dniu 7 października 2009 r. Odsetki ustawowe od kwoty 27 100 zł należą się zatem od dnia następnego, czyli od 8 października 2009 r.

W listopadzie i grudniu 2009 r. powódka zgłaszała pozwanemu kolejne wydatki za leczenie, w wysokości 888,51, z której kwoty pozwany uznał w dniu 28 grudnia 2009 r. a następnie wypłacił jedynie 108,51 zł, odmawiając zwrotu pozostałych wydatków. W związku z tym Sąd zasądził pozostałą kwotę, 780 zł (888,51 zł – 108,51 zł), przyjmując że odsetki ustawowe należą się od następnego dnia po odmowie wypłaty, a więc od 29 grudnia 2012 r.

Z kolei następne wydatki, w wysokości 407,20 zł zgłaszała powódka stronie pozwanej w lutym oraz kwietniu 2010 r. Z wydatków tych strona pozwana uznała w dniu 25 czerwca 2010 r. jedynie koszty na zakup niektórych leków, w wysokości 59,95 zł, odmawiając zwrotu kwoty 347,25 zł. Kwotę tą Sąd zasądził z odsetkami należnymi od dnia następującego po odmowie jej zapłaty, a zatem od 26 czerwca 2010 r.

Roszczenie o zapłatę kolejnych 18 000 zł tytułem zadośćuczynienia stało się wymagalne z dniem 30 maja 2012 r., kiedy pozwany otrzymał pozew wniesiony w niniejszej sprawie. Odsetki ustawowe należą się od dnia następnego, czyli od dnia 31 maja 2012 r. Natomiast kwota 78 000 zł, o którą powódka rozszerzyła roszczenie o zadośćuczynienie, stała się wymagalne w dniu 18 lipca 2013 r. W tym dniu do sądu wpłynęło pismo, w którym powódka dokonała rozszerzenia powództwa. Sąd przyjął przez domniemanie, iż tego samego dnia odpis tego pisma trafił również do strony pozwanej. W związku z tym odsetki ustawowe od tej kwoty należą się od kolejnego dnia, a zatem od 19 lipca 2013 r.

Z tych względów orzeczono jak w punkcie I sentencji wyroku w zakresie odsetek, w pozostałej części żądanie co do odsetek oddalono w punkcie II sentencji wyroku.

Sąd w punkcie II sentencji wyroku oddalił również żądanie powódki w zakresie zobowiązania pozwanego do wyłożenia kwoty 10 000 zł na koszty leczenia powódki, uznając że pozwana nie udowodniła konieczności poniesienia kosztów w takiej wysokości (art. 6 k.c.). Powódka nie przedstawiła dowodów wskazujących, jakie konkretnie wydatki będzie musiała ponosić w związku z następstwami wypadku i jaka będzie ich łączna wysokość. Wskazała powódka, że przewidywana kwota kosztów leczenia wynosi 10 000 zł, ale w żadnym zakresie nie wykazała, dlaczego właśnie taka kwota, a nie inna, będzie jej potrzebna i o jaki konkretnie leczenie chodzi.

Sąd jednocześnie zważył, że w orzecznictwie sądowym zgodnie przyjmuje się, że w sprawie o naprawienie szkody wynikłej z uszkodzenia ciała lub wywołania rozstroju zdrowia zasądzenie określonego świadczenia nie wyłącza jednoczesnego ustalenia w sentencji wyroku odpowiedzialności pozwanego za szkody mogące powstać w przyszłości z tego samego zdarzenia. Przy uszkodzeniu ciała lub doznaniu rozstroju zdrowia poszkodowany może określić podstawę roszczeń jedynie w zakresie tych skutków, które już wystąpiły, natomiast nie może określić dalszych skutków jeszcze nie ujawnionych, których jednak wystąpienie jest prawdopodobne. Często bowiem nie da się przewidzieć wszystkich następstw rozstroju zdrowia, a nie można wyłączyć wystąpienia w przyszłości dalszych następstw dla zdrowia osoby poszkodowanej, obok tych, które się już ujawniły, a które także mogą uzasadniać odpowiedzialność podmiotu zobowiązanego do naprawienia wyrządzonej szkody na osobie, tak o charakterze majątkowym, jak i niemajątkowym (tak Sąd Najwyższy w uchwale z 17.04.1970 r., III PZP 34/69, OSNC 1970/12/217).

Z przeprowadzonego w sprawie dowodu z opinii biegłych wynika, że zmiany pourazowe w obrębie kręgosłupa szyjnego i lędźwiowego powódki mogą utrzymać się na obecnym poziomie lub ulec progresji, co może spowodować nasilenie dolegliwości bólowych z progresją ubytkowych objawów korzeniowych. Konieczna jest wieloletnia rehabilitacja połączona z fizykoterapią oraz oszczędny tryb życia. Tym samym, zdaniem Sądu możliwe jest wystąpienie dalszych skutków dla zdrowia powódki, które zwiększą zakres szkody na osobie, jakiej powódka doznała na skutek wypadku. Zasadne zatem jest ustalenie, w czym powódka ma niewątpliwy interes prawny, odpowiedzialności pozwanego za te dalsze skutki, których w chwili obecnej przewidzieć nie można, a które są prawdopodobne w świetle opinii biegłego.

Zważyć należy, że drugi, czy kolejny proces odszkodowawczy może toczyć się nawet po dziesiątkach lat od wystąpienia zdarzenia wyrządzającego szkodę. Trudności dowodowe z biegiem lat narastają a przesądzenie w sentencji wyroku zasądzającego świadczenie odszkodowawcze o odpowiedzialności pozwanego za szkody mogące powstać w przyszłości, zwalnia powódkę (poszkodowaną) z obowiązku udowodnienia istnienia wszystkich przesłanek odpowiedzialności podmiotu, na którym taka odpowiedzialność już ciąży (por. uzasadnienie uchwały Sądu Najwyższego z dnia 24 lutego 2009 r., III CZP 2/09, OSNC 2009/12/168).

Ze wskazanych względów orzeczono jak w punkcie III sentencji wyroku.

Powódka dochodziła w niniejszym postępowaniu łącznie kwoty 134 474,40 zł. Zasądzono zaś na jej rzecz w sumie 124 227,25 zł (27 100 zł + 780 zł + 347,25 zł + 18 000 zł + 78 000 zł). Powódka wygrała zatem proces w 92,4 % (124 227,25 / 134 474,40). Uznać zatem należy, że powódka uległa tylko co do nieznacznej części swojego żądania, w związku z czym zasadne jest obciążenie pozwanego obowiązkiem zwrotu wszystkich kosztów procesu zgodnie z treścią art. 100 zd. drugie k.p.c.

Za zastosowaniem tego przepisu przemawiają również okoliczności sprawy, a mianowicie fakt, że powódka jest osobą niezamożną, która doznała poważnego uszczerbku na zdrowiu i domaga się z tego tytułu zadośćuczynienia oraz odszkodowania od pozwanego ubezpieczyciela, który odmawia dobrowolnej zapłaty.

Mając powyższe na uwadze, zasądzono w punkcie IV sentencji wyroku od strony pozwanej kwotę 3 617 zł tytułem wynagrodzenia dla pełnomocnika powódki oraz zwrotu opłaty skarbowej od pełnomocnictwa.

Sąd w punkcie V sentencji wyroku nakazał ponadto pozwanemu, na podstawie art. 113 ust. 1 ustawy o kosztach w sprawach cywilnych uiścić kwotę 8 096,64 zł tytułem zwrotu kosztów sądowych, od uiszczenia których powódka była zwolniona. Na sumę tę składa się 6 724 zł tytułem opłaty sądowej (5 % z 134 474,40) oraz koszty opinii biegłych oraz opinii uzupełniającej w wysokości 1 372,64 zł.